بایگانی برچسب: مناسک دینی

شبکه اجتهاد: فقها اصول «فقه عزاداری» را با تأکید بر پیام اصلی عاشورا و ضرورت ترویج معارف دینی در عزاداری پایه‌ریزی کرده‌اند، آیا بی‌حجابی به عنوان نفی یک ضروری دین از جمله این اعمال غلط و انحرافی محسوب نمی‌شود؟ مقاله «نگاهی متفاوت به عزاداری دختران بی‌حجاب زنجیرزن؛ فرصتی در دل یک تهدید» توسط کاظم راغبی، به بررسی حضور دختران بدون حجاب در مراسم عزاداری محرم می‌پردازد و آن را از منظری جامعه‌شناسانه تحلیل می‌کند. نکات اصلی مقاله را می‌توان در موارد ذیل احصا کرد: مردمی بودن: مناسک محرم، برخلاف سایر مناسک مذهبی، ماهیتی مردمی دارد و توسط روحانیت به طور …

دیده‌بان اندیشه سعی دارد تا به مهم‌ترین شبهات جریان روشنفکری در فضای مجازی پیرامون «نقد مناسک عاشورایی» پرداخته و این موضوع را مورد نقد و بررسی قرار دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، «شعائر» یا «مناسک» عناوین پربسامدی هستند که امروزه مصادیق زیادی پیدا کرده و در محافل علمی و فرهنگی مورد پژوهش قرار گرفته‌اند. عناوینی که در عین سادگی، پیچیدگی‌های معنایی، مصداقی و حتی کارکردی مختلفی را در بطن خود جای داده‌اند. دین اسلام به خاطر غنای محتوایی و مناسبات سیاسی، فرهنگی و جغرافیایی که در پیشروی آن به وقوع پیوسته، همواره مناسک زیادی در بین تعالیم خود جا داده …

اینکه کسی بگوید: مناسک نه و مناسک کارکردی ندارد، خیلی ساده‌اندیشانه است. این‌که بگوییم مناسک را به‌خاطر این‌که کارکردی ندارند باید برداشت؛ اشتباه است. مناسک تمام العله نیستند؛ اما باب ورود به منطق و باورها هستند. مناسک یک ضابطه‌ای برای ما ایجاد می‌کنند؛ یعنی فرد خود را مکلف می‌داند که نماز بخواند یا روزه بگیرد و غیره. این مناسک را باید در ظرف دیگری دید. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد حوزه و دانشگاه بر این باور است، کسانی که دین کلامی را در مقابل دین اخلاقی قرار می‌دهند، مبانی را ارائه می‌کنند و از شریعت و اخلاق دم نمی‌زنند، دین …

شبکه اجتهاد: از عجایب معارف شیعی این است که با وجود تصاحب بخش اعظم ساحت مناسک ما توسط زیارات و توسلات و مراثی، این حوزه‌ها کماکان ظهور و بروزی در فقه متعارف پیدا نکرده‌اند. این نمی‌تواند تنها ناشی از قرار گرفتن این سه دسته در دائرۀ مندوبات باشد چرا که سنن دیگری همچون نوافل و عمره و اعتکاف و … به تفصیل در فقه موضوع بحث بوده‌اند. آنچه دستۀ نخست مناسک را متمایز می‌کند عدم صدق احکام وضعی صحت و بطلان بر آنهاست. در واقع این شگفت‌تر است که شارع برای مهمترین مناسک هویت‌ساز شیعه نه تنها حکم تکلیفی که …

شبکه اجتهاد: فقه سیاسی که به نوعی تکالیف شرعی و زندگی سیاسی مومنان بلکه شهروندان را تعیین می‌‌کند فی‌‌الواقع خود «حکمرانی» و «آیین اداره مطلوب جامعه» است و دارای قواعد متعددی است که در میان آنها «قاعده مصلحت» و «قاعده اهم و مهم» از جایگاه ویژه‌‌ای برخوردار است. اولی حاکمان و فقها را ملزم می‌‌کند که همواره «مصالح انسان‌‌ها و جامعه» را بر هر امر دیگری مقدم بدارند و بر پایه «مقتضیات زمان و مکان» نیازها و شرایط جامعه را مورد بررسی و احکام و مقررات دینی را بر پایه آن تبیین و درخواست کنند. «قاعده تقدم اهم بر مهم» …

آیت‌الله بشیر نجفی از علمای نجف طی فتوایی رعایت پروتکل‌‌ها و ضوابط بهداشتی در هنگام برگزاری مناسک حسینی را واجب اعلام کرد. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از الفرات، حافظ بشیر حسین نجفی در این فتوا عنوان کرد: بر هر فرد مسلمان واجب است همانند پیامبر (ص)، ائمه علیهم السلام و مومنان مخلص با تمام توان نسبت به حفظ دین خداو و دین پیامبرش (ص) تلاش کند. وی در این فتوا با تاکید بر لزوم پایبندی به مناسک دینی همراه با لزوم حفظ جان و پایبندی به توصیه‌‌های متخصصین آورده است: برهمین اساس همگی در هرکجای زمین از شرق …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی درباره تاثیر همه‌گیری کرونا بر تعلیق آیین‌ها و مناسک مذهبی گفت: کرونا اگرچه مناسک مذهبی و دسته‌جمعی را تحت شعاع قرار داد و صورت سنتی‌شان را که حضور دورهم در اماکن مذهبی بود تعطیل کرد، اما صورت‌های دیگری از این مناسک مذهبی پیدا شد و از طریق فضاهای مجازی شکل گرفت و به گمان من بینش دین‌داری عمیق‌تر شد و به مردم و جوامع کمک کرد که همچنان به یاد خدا باشند. به گزارش شبکه اجتهاد، کرونا در زمانی کوتاه موجب تحولات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی متعددی شد؛ مهم‌ترین نمود آن در …

مدیر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی گفت: برخی گمان می‌کنند کرونا توانسته دستگاه جدیدی را ایجاد کندکه عنوان آن را فقه کرونا گذاشتند. این بازی با مفاهیم است که به مصلحت دستگاه فقاهت فقیهان و آموزه‌های دینی نیست. وقتی گفته می‌شود «فقه کرونا» یعنی گویا این واقعه آن قدر در منابع ما بازتاب داشته است که ظرفیت طرح آن در حد یک فقه مضاف تعریف کنیم که این امر به گمان من جای اینکه به نفع دستگاه فقاهت باشد، به ضرر آن است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی شفیعی در گفت‌وگویی از طریق پخش زنده اینستاگرام با …

نظام آفرینش برمدار اسباب و مسبّبات است و اراده خدا نیز از مجرای همین نظام آفرینش محقق می‌شود. طبعاً معجزات، استثناست و جز در مواردی که حکمت الهی اقتضا کند، صورت نمی‌گیرد و گرنه خانه کعبه توسط سپاه یزید ویران نمی‌شد و ائمه با زهر مسموم نمی‌شدند و زائران حرم امام هشتم (ع) در انفجار حرم تکه‌تکه نمی‌شدند. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام محمد الهی خراسانی، محقق، مدرس و مدیر مدرسه علمیه حضرت مهدی (عج) حوزه علمیه مشهد در یادداشتی به پنج پرسش درباره کرونا و اجتماعات مذهبی پاسخ داده است. پرسش اول: وقتی مردم در خیابان‌ها رفت و آمد می‌کنند، …

شبکه اجتهاد: با توجه به فراگیری ویروس کرونا در کشور عزیزمان ایران و نیز با عنایت به تدابیر بهداشتی متولیان خدوم حرم مطهر رضوی در ایجاد محدودیت برای زوار علی بن موسی الرضا(ع)، سوالی در ذهن برخی پدید‌ می‌آید که آیا پاکیزگی حرم امامان(ع) با پاکی اهل بیت(ع) منافات دارد؟ آیا نظافت و پاکسازی حرم اهل بیت(ع) از آلودگی‌‌ها و بیماری‌‌ها، با قداست و شرافت بارگاه ایشان ناسازگار است؟ در این یادداشت، به صورت کوتاه به این سوال پاسخ‌ می‌دهیم. بر پایه آموزه‌‌های قرآن، اهل بیت(ع) عصمت و طهارت از هرگونه ناپاکی و آلودگی به دورند و رجس و پلیدی …

به دنبال شیوع ویروس کرونا در کشور و درگیر شدن مشهد و استان با این بیماری، آیت‌الله ‌علم‌الهدی در قالب پیامی تلویزیونی، نکاتی را خطاب به مردم شریف مشهد، استان و کشور بیان کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، مشروح این پیام به نقل از دفتر آیت‌الله سیداحمد ‌علم‌الهدی، امام جمعه و نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی به شرح زیر است: بسم‌الله الرحمن الرحیم با عرض التجاء و تضرع به درگاه حضرت احدیت امیدواریم خداوند متعال عافیت را برای همه مردم و همه مسلمانان جهان به مخصوص شیعیان اهل‌بیت (ع) به ویژه مردم ایثارگر و به پا خاسته انقلابی …

سه تن از علمای برجسته مشهد با صدور بیانیه‌ای درباره شرایط اخیر کشور و شیوع گسترده ویروس کرونا، تاکید کردند که مردم حتی المقدور از «تشکیل اجتماعات اعم از مراسم و مجالس شادی و عزا خودداری کنند». به گزارش شبکه اجتهاد، متن این بیانیه که به امضای آیات سید جعفر سیدان، مصطفی اشرفی شاهرودی و مهدی مروارید رسیده است به شرح زیر است: «بسم ا… الرحمن الرحیم. حسب گزارش‌های واصله از مسئولان بهداشت و درمان و مذاکرات انجام شده با پزشکان متخصص، به عموم مردم متدین و ولایتمدارمان سفارش می‌شود برای پیشگیری از شیوع بیشتر بیماری اخیر و تشدید عوارض …

علمای مشهد تأکید کردند توجه به مسائل بهداشتی و پزشکی باید در اولویت مردم قرار گیرد و در صورت ابتلاء به این بیماری برای درمان و جلوگیری از شیوع آن اقدامات و دستورات متخصصین امر و پزشکان لازم است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جمعی از مدیران آستان قدس رضوی با حضور در بیت حضرات آیات: مصطفی اشرفی شاهرودی، سید جعفر سیدان، رجبعلی رضازاده و سیدحسن مرتضوی شاهرودی، گزارشی از اقدامات این آستان مقدس در خصوص جلوگیری از شیوع ویروس کرونا ارائه دادند. علمای مشهد در این دیدارها اقدامات پیشگیری را در حرم‌های مطهر مثبت ارزیابی کرده و تصریح کردند: رعایت …

دیدم یکی از افراد به حدیثی استناد کرده بود و گفته بود اصلاً مسئله سرایت و تجاوز بیماری به دیگران، مطرح نیست. این‌یک مشکله‌ای است که برخی در مواجهه با روایات، به یک روایت اخذ می‌کنند اما در کنار این روایت، روایت‌های معارضی وجود دارد که باید باهم جمع شود و مجموع آنچه از همه روایات استفاده می‌شود، به‌عنوان موضع دین عرضه شود. لذا اگر یک روحانی بگوید اصلاً مسئله سرایت بیماری، به دلیل فلان روایت منتفی است. این مسئله باعث تضعیف حوزه و روحانیت می‌شود و مردم هم‌فکر می‌کنند همه حوزویان چنین عقیده‌ای دارند. اگر کسی به‌طورکلی مسئله سرایت …

بیماری کرونا برخی مناسبات مذهبی را نیز با چالش مواجه کرده است. مدافعین مناسک مذهبی پا پس نکشیده و همچنان به زیارت حرم‌های شریفه می‌روند و نماز جماعت به پا می‌کنند. شبکه اجتهاد: ماجرا اما وقتی جدی‌تر شد که موضوع برگزاری نماز جمعه به میان آمد. ستاد مدیریت و پیشگیری کرونا اعلام کرد که نماز جمعه در برخی از شهرها که آلودگی تشخیص داده شده، برگزار نخواهد شد. ستاد نماز جمعه تهران هم از این اطلاعیه تبعیت کرده و اعلام کرد که نماز جمعه این هفته برگزار نخواهد شد. در قم اما ابتدا روابط عمومی ستاد برگزاری نماز جمعه گفت …

شبکه اجتهاد: سوالی که هم‌اکنون در رسانه‌ها طیف مذهبی مطرح است این است که چرا باید مناسک و مراسمات عمومی مذهبی و هیئت‌ها و اجتماعات دینی بخاطر بیماری کرونا تعطیل شود؟ در پاسخ می‌توان گفت: اولاً: از نظر فقهی وقتی «تزاحم» بین دو عمل بوجود‌ می‌آید و نمی‌توان هردو عمل را باهم انجام داد، باید یکی از آنها را امتثال کرد؛ یعنی باید یک مرجحی پیدا کرد و یکی را بر دیگری ترجیح داد و به آن عمل کرد و دیگری را ترک کرد. یکی از مرجح‌ها وجوب و حرمت در برابر استحباب و کراهت‌ می‌باشد. حتماً به این مسئله …

آیت‌الله شبیری زنجانی نسبت به ترویج دهه‌‌‌های پیاپی عزاداری هشدار داد و گفت: افراط در عزاداری‌‌‌ها به تفریط‌‌‌ می‌انجامد. از آنجا که جامعه نمی‌تواند نسبت به همه عزاداری‌‌‌های پیاپی مراقبت داشته باشد سرانجام به انکار مجموع عزاداری روی میاورد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی، در جمع تعدادی از روحانیون و طلبه‌‌‌های حوزه علمیه قم که در دفتر ایشان حضور داشتند، ترویج دهه‌‌‌های پیاپی عزاداری را زمینه ساز رویگردانی جامعه از عزای اهل بیت علیهم السلام دانست و گفت: همین طور پشت سر هم دهه درست کردن، توسط جامعه قابل پذیرش نیست و به مرور زمان زمینه …

جامعه ما اکنون زخم‌خورده از تفریط‌ها و دین‌ستیزی‌هایی است که معلول افراط‌ها و اجبارهاست. باید بپذیریم که همه مردم در یک سطح ایمانی و فکری نیستند و نخواهند بود و نمی‌توان از همه انتظار داشت که یکسان و یکنواخت به دینداری اهتمام ورزند. شبکه اجتهاد: آستانه تحمل و تحریک‌پذیری عصبی در جامعه به قدری پایین آمده که کوچک‌ترین موضوعی منجر به یک جدال تنش‌آلود و خصومت‌بار می‌شود. وضعیت شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها، بی‌شباهت به دعواهای بی‌ادبانه استادیومی نیست. کم ‌اهمیت‌ترین موضوعات و رخدادها، بهانه‌ای برای خط‌کشی و جبهه‌گیری‌های تند می‌شود و جدال دامنه‌داری را رقم می‌زند. در این میان موضوعات …

شبکه اجتهاد: شکل‌گیری مناسبت‌های شیعی جدیدی مانند «ایام محسنیه» و «ایام مسلمیه» و یا ایجاد تغییراتی در برخی مناسبت‌ها مانند دهه فاطمیه[۱] چند مدتی است که شدت گرفته است. چنین تحولاتی را می‌‌توان هم ارز و موازی با تغییراتی دانست که در سال‌های پس از پیروزی انقلاب از سوی حکومت بر مناسبت‌‌های مذهبی اعمال شده است. تغییرات تقویمی شامل افزایش چشمگیر تعداد مناسبت‌‌ها، تغییر عنوان آنها، تبدیل برخی از آنها به دهه یا چند روز متوالی و … است. از جمله مهم ترین تحولات ذکر شده، فرایند «مناسبت سازی» است. این فرایند از خلال رجوع به روایت‌‌های متفاوت در مورد …

شبکه اجتهاد: مردم مسلمان ایران به دلیل‌احترام به مقام ائمه اطهار(ع) در ماه‌های محرم و صفر که ایام حزن اهل‌بیت ‌‌(علیهم‌السلام) است، از برپایی مجالس عقد و عروسی خودداری می‌کنند. هر چند خواندن صیغه محرمیت فی‌نفسه اشکال شرعی ندارد اما شادمانی در این ایام در میان مردم متدین ایران عملی «خلاف عرف» محسوب می‌شود و به همین دلیل تالارها در این ایام شاهد برگزاری جشن عروسی نیست و بسیاری از مردم تاریخ عروسی خود را بلافاصله پس از ماه صفر و همزمان با آغاز ماه ربیع‌الاول تعیین می‌کنند. در این میان جریانی خاص از متدینان قائل شده‌اند که پس از …

شبکه اجتهاد: این سال‌ها با پایان یافتن ماه صفر جامعه‌ی مذهبی ما چالش تازه‌ای را تجربه می‌کند و آن این که سوگواری را به کناری نهاده و زندگی عادی خود را از سر بگیرد و یا به بهانه‌ی دهه‌ی نوظهورِ محسنیّه و یا عسکریّه جلسه‌های عزاداری را تا پایان روز هشتم ربیع ادامه دهد. این کِش و قوس قدری هم سیاسی شده است. هیئت‌های رسمی‌تر و یا در چارچوب نظام، ترجیح می‌دهند با پایان ماه صفر، عزاداری‌های محرم را خاتمه دهند. آنان معتقدند که برپایی سوگواری برای “حضرت محسن” یک بدعت نوپدید و کارِ تشیّع انگلیسی است و می‌تواند اختلافات …

یکی از مسایلی که چند سال است در اوایل ماه ربیع در تعدادی از محافل و مجالس مجازی و حقیقی محل بحث است، دهه‌ای به نام محسنیه است که برخی برای رونق‌بخشی به آن از مراجع هزینه می‌کنند. این در حالی که این انتساب ریشه درستی ندارد و حتی بسیاری از علما آسیب‌هایی را بر آن ذکر می‌کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، از سال ۹۲ در برخی محافل مداحی به ویژه در قم، تهران و مشهد سخن از گرفتن عزاداری برای حضرت محسن(ع) آن هم با عنوان هفته و دهه به میان آمد و نقل مجالس رسانه‌ای و خبری شد …

شبکه اجتهاد: امسال این امکان را داشتم که قدم‌زنان از نجف تا کربلا بروم. مثل همه‌ی راه‌پیمایان، از نذری شیعیانِ مهربانِ عراقی استفاده کردم، در موکب‌هایشان و در میان جمعیّت سوگوار خوابیدم، با آن‌ها هم‌کلام شدم، با غیر ایرانی‌ها سخن گفته و احوال‌شان را پرسیدم، و مثل دیگر زیارت‌کنندگان، تنِ خسته خود را به کرامت بین‌الحرمین سپردم. در همه‌ی این لحظه‌ها چیزهایی دیدم که نمایش‌های تلویزیونی امکان و یا تمایل نشان دادن‌شان را نداشت. معتقدم عاطفه‌‌گراییِ ناشیانه‌ و سیاست‌اندیشیِ آزاردهنده‌ی تلویزیون و برخی روزنامه‌ها اجازه نمی‌دهد ماهیّت این رخداد آن‌گونه که هست خود را نمایش دهد. در این یادداشت کوتاه، …

شبکه اجتهاد: این روزها بار دیگر بحث و جدل درباره مناسک نوظهور در میان رجال و رسانه‌های دینی شدت یافته است. ابداع پیاده‌روی جدیدی با عنوان «غدیر تا ظهور» که عید غدیر امسال با حضور آیت‌الله‌ مکارم شیرازی از حرم حضرت معصومه(س) تا مسجد جمکران برگزار شد، سخنان حجت‌‌الاسلام طباطبایی‌نژاد؛ امام جمعه اصفهان در مخالفت با به‌کاربردن اصطلاحاتی مانند «پیرغلام»، «عبد»، «سگ حسین» و «نوکر» در هیئات حسینی و دست آخر، سخنان شیخ محسن قرائتی در انتقاد از برگزاری آیین‌های استقبال از محرم موجب واکنش‌های گسترده و بحث‌های دامنه‌داری در رسانه‌ها شد.