بایگانی برچسب: نقد درون گفتمانی

بیش از ۵۰ نفر از اساتید حوزه و دانشگاه یزد در نامه‌ای به نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نسبت به طرح دوفوریتی حضور اقلیت‌ها در شوراهای اسلامی شهر و روستا واکنش نشان دادند.

متأسفانه امروز ضعف بزرگی را در حوزه‌های علمیه شاهد هستیم. اینکه حوزه‌ها از جامعه عقب مانده‌اند و به مسائل مستحدثه ورودی اثرگذار ندارند. مسائلی همچون امربه معروف و عدالت اجتماعی، از بحران خیزترین مسائل امروز جامعه و تمدّن اسلامی پیش روی ماست که مورد غفلت شدید نهاد متوّلی امر فرهنگ دینی و فقه و شریعت است.

شبکه اجتهاد: با گذشت چهار دهه از اجرای پروژه‌ی حکومتی «وحدت اسلامی» امروزه نه تنها مسأله‌ی شیعه - سنی حل نشده، بلکه برعکس شاهد رشد اندیشه‌های تکفیری و منازعات فرقه‌ای هستیم و به‌موازات تهی از معناشدن شعار وحدت و تقلیل آن به فهرستی از تشریفات صوریِ رسانه‌ای و حکومتی، در بدنه‌ی مذهبی جامعه‌ مناسک تازه‌ای با محوریت برجسته‌سازی افتراقات مذهبی بنیان گذاشته می‌شود.

نقدهای وارده و انتشار آن در «شبکه اجتهاد» به هیچ روی، به منزله تأیید و یا رد دیدگاه‌های وارده نیست و صرفاً از باب تعاطی افکار و تضارب آرا و زمینه‌سازی برای هماوردی اندیشه‌های متفاوت صورت می‌پذیرد. این نقد و نقدهای مشابه که در گذشته منتشر شده و در آینده بیشتر خواهد شد، به همین دلیل فوق‌الاشاره است.[/box]

در اولین نشست فقه پژوهشی که با موضوع دیه، ضمن پر اشکال دانستن احکام دیه در ایران، بر بکار گیری اجتهاد جدید در مسائل فقهی و همچنین احیای قانون مسئولیت‌های مدنی تأکید شد.

شبکه اجتهاد: این روزها بار دیگر بحث و جدل درباره مناسک نوظهور در میان رجال و رسانه‌های دینی شدت یافته است. ابداع پیاده‌روی جدیدی با عنوان «غدیر تا ظهور» که عید غدیر امسال با حضور آیت‌الله‌ مکارم شیرازی از حرم حضرت معصومه(س) تا مسجد جمکران برگزار شد، سخنان حجت‌‌الاسلام طباطبایی‌نژاد؛ امام جمعه اصفهان در مخالفت با به‌کاربردن اصطلاحاتی مانند «پیرغلام»، «عبد»، «سگ حسین» و «نوکر» در هیئات حسینی و دست آخر، سخنان شیخ محسن قرائتی در انتقاد از برگزاری آیین‌های استقبال از محرم موجب واکنش‌های گسترده و بحث‌های دامنه‌داری در رسانه‌ها شد.

شبکه اجتهاد: نویسنده کتاب ۱۲ جلدی سلسله مباحث ولایت فقیه که کتاب دیگری با عنوان «فلسفه سیاست» در نقد نظریه‎های ولایت فقیه دارد، بر این باور است که سه ویژگی «نقد قدرت و تقابل با آن»، «نخبگی همراه با بدنه اجتماعی» و «سخنگویی دین» نهاد روحانیت را تبدیل به نهاد بی‎رقیبی کرده بود. روحانیتی که بنا بر ضروریات پس از پیروزی انقلاب اسلامی و مطالبه مردم، وارد کار اجرایی شد و این «اضطرار» را تبدیل به «عادت» کرد.

شبکه اجتهاد: نام یک حقوقدان با مفاهیمی همانند عدالت، امنیت و نظم در پرتوی قانون گره خورده است. حقوقدانان اقتدار نظام اسلامی و حاکمیت و دفاع از ملت را بر عهده دارند و در واقع جامعه حقوقی در تحکیم پایه‌های نظام اسلامی از طریق توسعه و گسترش عدل در چهارچوب حاکمیت قانون نقش مهمی بر عهده دارند. یک حقوقدان باید مظهر عدالت، ابداع و خلاقیت در راستای تحقق اهداف بلند حقوقی باشد و در این مسیر باید مدام طرح و ایده ارائه کند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: در میان اعتقادات و احکام اسلام، هرگاه فقها به میدان آمده‌اند، مسئله، صورتی علمی به خود گرفته و از سلیقه و ذوق، عاری شده است. در مقابل اما، هرگاه فقها میدان را خالی کرده و آن را به دیگران سپرده‌اند، بازار خرافه و حرف بی‌ربط و سخن گزاف رونق گرفته است.

اگر کسی را که از نظام دفاع می‌کند انقلابی بنامیم و کسی که منتقد است ضد انقلاب یا غیرانقلابی بخوانیم و صورت روشنی برای وجه انتقادی حوزه تعریف نکنیم، در حوزه دچار یک بی قراری‌ها و بهم ریختگی‌هایی می‌شویم که برخی ممکن است از این حوزه به جای دیگر بروند و سکونت کنند.

چرا فقهای عصر کامپیوتر و الکترونیک دم برنمی‌زنند و اجازه می‌دهند این نوع مسائل به عنوان «فرهنگ و معارف اسلامی» مطرح شود و نسل جوان را بیش از آنچه هست، از دین و دانش بیزار گرداند؟

متاسفانه خیلی از جلسات و نشست‌های برگزار شده بین علمای شیعه و سنی در سال‌های گذشته یک نشست صرفا تعارفی بوده است. باید از این فضا عبور کنیم. ما باید وارد مذاکرات چالشی گردیم. یعنی در عین حفظ احترام یکدیگر، ضمن طرح انتقادات موجود، بدنبال راهکار عبور از این فضا باشیم.

جهان مدرن و پست مدرن اکثر اندیشمندان و متفکران ما را با تئوری توسعه و پیشرفت خودش همراه کرده است، آن وقت ما هنوز داریم مبانی آن را می‌نویسیم و اصول دینش را در می‌آوریم. بنده با نوشتن مبانی مخالف نیستم، اما برای رسیدن به این چیزی که آقایان به عنوان مبانی ارائه کردند، پنج شش سال یعنی فرصت سوزی، این کار یک روز است.

در شماره گذشته «تجارت فرد» مطلبی به‌نقل از آیت‌الله موسوی بجنوردی درج شده که عملکرد ربوی افسارگسیخته بانکها را دامن خواهد زد، این نشان می‌دهد ریل‌گذاران نظام بانکی ایران از درک اولیه الزامات بانکی عاجزند. یادداشت فنی زیر، نقد این نظرات است.

شبکه اجتهاد: نحوه مدیریت اختلافات در امت اسلامی: ما اول مسلمانیم، بعد شیعه یا سنی. هویتهای مختلف شیعی و هویت‌های مختلف سنی، همگی زیرمجموعه هویت واحد اسلامی هستند. هنوز بر سر شیعه و سنی بودن سید جمال الدین اسدآبادی بحث است. هر وقت از او می‌پرسیدند که تو شیعه هستی یا سنی؟

بحث مشروعیت و مقبولیت که در اواخر دهه‌ی ۶۰ تا اوایل دهه‌ی ۷۰ مطرح شد، اساساً یک انحرافی در بحث‌ حکومتی در ایران به وجود آورد. شما اگر همه‌ی ادبیات امام(ره) را جست‌وجو کنید، یک بار واژه‌ی مقبولیت را پیدا نمی‌کنید. این خطایی بود که در بحث مشروعیت و مقبولیت، توجیهی از حکومت دینی درست شد. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه نقد کتاب «گونه‌شناسی فکری سیاسی حوزه علمیه قم» با حضور مؤلف ارجمند دکتر عبدالوهاب فراتی بیستم دی‌ماه ۱۳۹۵ در دفتر سایت مباحثات برگزار شد. پس از ارائه‌ی توضیح مختصر دکتر فراتی درباره‌ی کتاب، شرکت‌کنندگان در جلسه پرسش‌هایی را در …

زمانی می‌توانیم از پیشرفت صحبت کنیم که نخستین گام‌ها پیشرفت را در مشروطه دنبال کنیم. دولت مشروطه دولتی است که در تاریخ تحقق داشته، ملی است و در عین حال اسلامی نیز هست. یعنی تجربه تاریخی دارد، به حقوق مردم توجه دارد و در چارچوب دستگاه‌های فقهی قرار می‌گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «مبانی حاکمیت و الگوهای دولت در فقه معاصر شیعه» با سخنرانی حجت‌الاسلام‌ والمسلمین داود فیرحی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران چندی پیش در مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت برگزار شد. فیرحی با بیان اینکه سی سال قبل از مشروطه جامعه ما با وضعیت عقب ماندگی روبرو …

طلبیدن مراجع تقلید، بخوانید «متن» حوزه که با همان رویکرد فقهی اصولی هویت یافته‌اند و فعالیت می‌کنند، به مناظره درباره نظریه‌هایی در بستر فکری موسوم به «حاشیه»، شکل گرفته‌اند، اگر چه فراخوانی در درون ساختار واحد و کلی حوزوی جای دارد اما این مناظره، در واقع نوعی مواجهه مستقیم «متن» و «حاشیه» را رقم می‌زند که پیامد‌هایی جدی برای متن‌نشینان و حاشیه‌نشینان در یک ساختار کلی دارد. شبکه اجتهاد: دین‌پژوهی به مثابه دانشی مدرن، رهیافت‌هایی به دین را سرلوحه کار خود دارد که در مجموع برای دینداری کسی که به امر دین پژوهی مبادرت می‌کند، پیامدهایی(مثبت و منفی) دارد. شکل‌گیری …

ما اگر نتوانیم علم مربوط به استنباط و قوانین استنباط را محکم کنیم ضربه به استنباط می‌زند و اگر ضربه به استنباط بزند به دین ضربه وارد می‌شود. نقد کردن بسیار خوب و پسندیده است که باید به درستی صورت بگیرد ولی نباید نقد ما حالت هوچی گری به خود بگیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ محسن اراکی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با اشاره بحث اظهارنظرهای غیر متخصص در دین گفت: دین اسلام، دین مظلومی است که هر کسی به خود اجازه می‌دهد در هر سطحی در مسائل دینی اظهارنظر کند، درحالی‌که در علوم دیگر …

به باور سید کمال، وجود تعداد زیادی از روایات جعلی در میراث روایی شیعه و سنی سبب شد که عقلانیت موجود در جهان اسلام، نه عقلانیت قرآنی، بلکه عقلانیت روایی باشد. شبکه اجتهاد: آیت‌الله سید علی میلانی؛ فقیه ۶۸ ساله متولد کربلا و مقیم قم که دغدغه‌اش مباحث اعتقادی شیعه بوده است، در سایت اینترنتی خود درباره آیت‌الله سید کمال حیدری؛ فقیه ۶۰ ساله متولد کربلا و مقیم قم که دغدغه او هم سال‌ها دفاع از اعتقادات شیعی بوده، نوشته است: افکار وی مردود است. آقای میلانی تنها مجتهدی نیست که در نقد سید کمال حیدری وارد صحنه شده است. …

در مرجعیت همیشه یک نوع گریز از نشستن در این منصب وجود داشته اما حالا گاهی وقت‏ها احساس می‏شود که یک نوع رقابت برای احراز این مصدر به چشم می‏خورد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین مسعود ادیب عضو هیأت علمی دانشگاه مفید در گفتگویی به تبیین «جایگاه مرجعیت و سنت های فراموش شده» پرداخته و اظهار می‌کند: درباره مرجعیت یک شکل و صورت و یک لُب حقیقت داریم. در لب حقیقت، مرجعیت عبارت است از رجوع عامه مردم یا به تعبیری مردم فاقد شرایط علمی استاندارد به عالمان واجد شرایط علمی استاندارد یا به تعبیر رایج رجوع جاهل به …

این مناظره می‌‌‌توانست تا حدی اصلاح مورد نظر شما را عملی سازد، زیرا در این قبیل مناظره‌‌ها، افکار، عقاید دو طرف مطرح و مخاطبین خود به قضاوت و گزینش می‌ پردازند. علاوه بر آن جناب عالی از این آیه برداشت کرده ‌اید که تنها راه اصلاح جامعه (که لغو نیست) مناظره با مراجع عظام تقلید است. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر محمد محمدرضائی نماینده آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی، در نامه‌ای به دکتر محمد شبستری مجددا از ایشان جهت مناظره دعوت کرد. متن نامه در پی می‌‌آید: باسمه تعالی حضور محترم جناب آقای دکتر محمد شبستری (دام عزه) با اهداء سلام …

استاد رشاد در واکنش به بیانیه‌های مجتهد شبستری گفت: اقدام جناب مجتهد شبستری مبارک و مطلوب است اما؛ پاسخ همین فضلا و اساتید را که عموما شاگردان حضرات مراجعند برای پذیرش مناظره بدهید، مناظره با مراجع تقلید پیشکش! به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر رشاد رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران، صبح امروز دوشنبه ششم دی ماه در آغاز درس خارج فقه خود، با اشاره به بیانیه‌ای که چندی پیش آقای محمد مجتهد شبستری منتشر و در آن مراجع تقلید را به مناظره درباره مسائل دینی دعوت کرد، گفت: گفتگوی علمی، بهترین طریق انکشاف حقیقت و شفافیت نظرات و …

پس از انتشار نامه‌ای از محمد مجتهد شبستری مبنی بر درخواست وی برای مناظره با مراجع تقلید، شخصیت‌های مختلف حوزوی و دانشگاهی برای مناظره اعلام آمادگی کردند. به گزارش شبکه اجتهاد، چندی پیش محمد مجتهد شبستری طی نامه‌ای از اعلام آمادگی خود برای مناظره با مراجع تقلید خبر داد. مجتهد شبستری در بخشی از این نامه اظهار کرده بود: «من آمادگی کامل خود را برای یک مناظره علمی و دور از غوغا سالاری درباره چند موضوع بسیار اساسی دینی اعلام می‌کنم. در طی دو سال گذشته من چند مقاله منتشر کرده‌ام که در آن‌ها اعتبار علم فقه و اجتهاد فقهی …

رئیس دانشکده مذاهب اسلامی دانشگاه ادیان قم گفت: آسیبی که وجود دارد، جهل نسبت به اهل سنت است. همچنین در فضای تقریب متاسفانه بشدت سیاست‌ زده هستیم. به گزارش شبکه جتهاد؛ شاید آنچه ضمن برگزاری همه ساله کنفرانس وحدت و حواشی مربوط به آن مورد غفلت قرار می‌گیرد آسیب شناسی عملکرد تقریبی دستگاه‌‌های نظام است. عملکردی که باید مورد ارزیابی قرار گیرد تا بررسی شود اقدامات انجام شده تا چه حد در ایجاد وحدت اسلامی و همگرایی کشورهای اسلامی موثر بوده است. برای این منظور با حجت‌الاسلام دکتر مهدی فرمانیان رئیس دانشکده مذاهب اسلامی دانشگاه ادیان قم به گفتگو نشستیم. …

فراموش نکنیم که حوزه مانند دانشگاه نیست که درخواست‌های صنفی از طریق «تجمعات سلف‌سرویسی» به نتیجه برسد؛ بلکه ساختاری کاملاً سنتی و حساب‌شده دارد. اگر تحول‌خواهان بخواهند به نتیجه‌ی مطلوبی برسند، باید بزرگان حوزه را اقناع کنند؛ آنان هستند که باید به نیازها و ضرورت‌های جدید رضایت دهند. شبکه اجتهاد: در ماه‌های اخیر جلساتی با عنوان «بررسی زوائد علم اصول» از سوی «مؤسسه فقاهت و تمدن‌سازی اسلامی» در قم و برخی از شهرستان‌ها برگزار شده‌ است. برگزاری جلسات مختلف علمی در قم امری طبیعی است و در هفته ده‌ها جلسه مناظره و نقد و سخنرانی‌های علمی برگزار می‌شود؛ اما به …

طراحی و پیشنهاد راه‌حل برای معضلات پیچیده جهان اسلام تنها از رهگذر گفتگوهای اسلامی در چنین کنفرانس‌هایی مقدور و نافذ است اما به‌شرط التزام تام به تمام ضوابط علمی وگرنه دائماً شاهد خروجی‌های کم بهاء و غیرمؤثر خواهیم بود که ممکن است به‌مرور اعتماد خود شرکت‌کنندگان و علاقه‌مندان به آن را از دست بدهد شبکه اجتهاد: بهمن دهستانی پژوهشگر فقه مقارن و دانش‌آموخته حوزه علمیه خراسان، در یادداشتی با عنوان «سه دهه کنفرانس وحدت اسلامی؛ کاستی‌ها و بایسته‌ها» به آسیب‌شناسی این مسئله پرداخته است که در ادامه می‌خوانید: ۱- کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی در حالی سی‌امین دوره خود را در …

جمعی از استادان فقه و اصول حوزه علمیه قم با صدور بیانیه‌ای حرکت‌های انتقادی برخی در نقد فقه جواهری و زائد دانستن بخش‌هایی از علم اصول را غیرحرفه‌ای دانستند و تأکید کردند چنین کاری، ثمری جز دلسرد کردن طلاب از درس خواندن و سستی انگیزه آنان در راه کسب علم ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، جمعی از استادان فقه و اصول حوزه علمیه قم با صدور بیانیه‌ای نقد غیرحرفه‌ای به فقه جواهری را امری مذموم دانستند. متن این بیانیه به شرح زیر است: مدتی است که جریانی در حوزه هجمه‌هایی بر فقه جواهری داشته و با ارائه بحث‌های ناقص و …

بسیاری از مسلمانان اگرچه ضرورت وحدت اسلامی را می‌دانند و می‌پذیرند، ولی به لوازم آن پایبند نبوده و به گونه‌ای رفتار می‌کنند که گویا به مقابله با وحدت اسلامی برخاسته‌اند. متأسفانه چنین عملکردی در رفتار بسیاری از هواداران و منتسبین به خاندان شیرازی دیده می‌شود شبکه اجتهاد: در سال‌های اخیر عملکرد رسانه‌ای و مذهبی جریان هوادار و منتسب به آیت‌الله  سید صادق شیرازی به گونه‌ای بوده که این جریان را در صدر گروه‌هایی قرار داده است که با برافروختن هیجانات مذهبی، چالش‌های فراوانی را در مقابل وحدت اسلامی به وجود آورده‌اند. همه می‌دانیم که پیش از آیت‌الله  سید صادق شیرازی، …

چندی است موضوع «زوائد علم اصول فقه» به مساله‌ی روز، بین فرهیختگان حوزه‌ی علمیه قم تبدیل شده و نشست‌ها و مصاحبه‌هایی که برخی از فضلای حوزه در رابطه با این موضوع ترتیب داده‌اند، واکنش‌هایی را در پی داشته است. شبکه اجتهاد: «زوائد علم اصول» اصطلاحی است که قائلین به (طرفداران) تورم منفی علم اصول فقه بر آن نام نهاده‌اند. تعبیری که علامه محمدمهدی شمس‌الدین به پدیده‌ی «تورم علم اصول» از آن یاد کرده است؛ زیرا آنچه از کلمه‌ی ورم و تورم به ذهن می‌زند؛ صحت و عافیت بدن بر اثر چاقی و سرحال بودن است، اما در واقع انباشت امراض …