شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
شبکه اجتهاد: بسیاری از صاحب‌نظران علوم سیاسی معتقدند که هیچ وضعیت خوب و ایده‌آلی در سیاست وجود ندارد و سیاست، همیشه عرصه انتخاب بین بد و بدتر است. ندانستن قواعد پیچیده و چندلایه این بازی باعث می‌شود در تحلیل مسائل دچار کج‌فهمی شویم.
در روزهای اخیر که آیت‌الله سیستانی آماج حملات و نقدهای برخی شخصیت‌ها و گروه‌های سیاسی قرار گرفته، بیانیه مهم دفتر وی نشان داد که او همان سلوک سیاسی همیشگی خود را پیش می‌برد و در عین آنکه نسبت به هرگونه سوءاستفاده از موقعیت مرجعیت هوشیار است، اما به دلایل متعدد می‌کوشد به نظارت بر امور عراق و بهبود وضعیت مردم این کشور اکتفا کند. سال گذشته نیز آیت‌الله سیستانی از سوی طیف دیگری از سیاسیون ایرانی متهم می‌شد که چرا همزمان از حضور نظامی ایران و آمریکا در عراق انتقاد می‌کند. در آن روزها نیز واضح بود که زعیم نجف، سیاست همیشگی خود را پیش می‌برد و آرامش و ثبات عراق در اولویت تصمیمات سیاسی اوست.
این انتظار که «مراجع اگر در هر زمینه‌ای دخالت کنند راهگشا و ثمربخش خواهد بود»، مثال‌های نقض متعددی دارد. به راحتی با یک جستجوی اینترنتی می‌توان به انبوه انتقادها و هشدارهای مراجع علیه جریمه دیرکرد وام‌های بانکی اشاره کرد که هیچ‌گاه مورد توجه مسؤولان اقتصادی قرار نگرفته است. آنها سیاست‌های خود را به واسطه نظر مثبت شورای نگهبان و دیگر نهادهای مهم حاکمیتی، مشروع می‌دانند و از همین رو شاهدیم که هر از چندی، یکی از مراجع نسبت به این مسأله معترض می‌شود و مورد بی‌اعتنایی قرار می‌گیرد. همچنین به خوبی می‌دانیم که برخی فقهای عظام با هرگونه موسیقی مخالفند و آن را اساسا نامشروع می‌دانند، ولی این فتوای صریح نیز هیچ‌گاه مورد عمل نهادهای رسمی قرار نگرفته است. سال گذشته نیز شاهد بودیم که یکی از مراجع بزرگ قم با افزایش قیمت بنزین مخالفت کرد و اعتنایی به بیانیه اعتراض‌آمیزش نشد. بنابر این انتظار بیهوده‌ای است که از یک مرجع مقیم عراق که تمام تلاش خود را مصروف وضعیت عراق کرده و توانی بیش از این در خود نمی‌بیند، بخواهیم که در یک پرونده حساس امنیتی و جنجال‌برانگیز داخل ایران دخالت کرده و بدون اشراف به جوانب پیدا و پنهان آن، سرمایه اجتماعی خود را بیهوده خرج کند. خوب می‌دانیم که فرد اعدام‌شده هیچ‌گاه مقبولیتی در اصحاب حرفه‌ای رسانه نداشت و نوع فعالیت او همواره مورد انتقاد اغلب روزنامه‌نگاران بود. با این حال در بیانیه دفتر آیت‌الله سیستانی بر این نکته تأکید شده که بارها از مقامات جمهوری اسلامی توضیح خواسته‌اند تا نحوه دستگیری روح‌الله زم مشخص شود و حتی نماینده تام‌الاختیار آیت‌الله سیستانی در ایران به همین منظور در هفته‌های پیش از اعدام زم با رییس قوه قضائیه دیدار کرده است.
آیت‌الله سیستانی چند سال پیش در دیداری که سال ۹۰ با مسیح مهاجری؛ مدیر مسؤول روزنامه جمهوری اسلامی داشت، موضع خود را با مسائل داخلی ایران روشن کرده بود. پیگیری‌های یک ساله دفتر و نماینده آیت‌الله سیستانی برای روشن شدن نحوه دستگیری زم نشان می‌دهد که آیت‌الله سیستانی نه تنها قصد دخالت در امور سیاسی ایران را ندارد، بلکه هرگونه بهره‌برداری از نام و موقعیت خود برای دستگیری زم را نیز منافی سیاست همیشگی خود می‌داند و نفیا و اثباتا در چنین اموری مداخله نمی‌کند. به نظر می‌رسد این نه یک استراتژی و راهبرد، بلکه یک تاکتیک و راهکار است که ایشان بر اساس امکانات و توانایی‌های محدود خود و ملاحظه ساختار سیاسی حاکم بر ایران برگزیده است. می‌توان با چنین راهکاری مخالف بود، اما جوسازی و تحمیل راهکارهای دیگر بر ایشان نیز سود سیاسی خاصی ندارد و تلاش‌های مثبت آیت‌الله سیستانی در ایجاد ثبات در عراق بحران‌زده را دچار چالش و حاشیه می‌کند. شاید این راهکار، ایده‌آل نباشد، ولی امر سیاسی غالبا به معنای انتخاب بین خوب و بد نیست و ما طبق امکانات خود مجبوریم بین بد و بدتر را برگزینیم و همراهی اغلب عقلا و مردم عراق با روش آیت‌الله سیستانی نشان می‌دهد که او راه درست‌تری را برگزیده است./ روای حوزه
