بررسی واژه «مال» و مصادیق آن در فقه

حجت‌الاسلام موسویان سه سنخ مال شامل «مالی که ارزش مصرفی و استعمالی دارد که پاسخگوی نیازی از نیازهای انسان است»، «مال اعتباری که فرد معتبر یا نهاد معتبری آن را اعتبار می‌نماید و بر اساس آن معامله صورت می‌پذیرد» و «مال اعتباری که به صورت خود جوش از سوی مردم جهت رفع نیازهای عمومی خود اعتبار می‌کنند» را از یکدیگر تفکیک کرد و گفت: رمزارز در هیچ سنخی از این سه سنخ نمی‌گنجد.

به گزارش شبکه اجتهاد، سومین نشست رمزارزها با موضوع کار بررسی مسائل فرعی فقهی رمزارز با حضور اساتید حوزه و دانشگاه و رئیس هیأت مدیره انجمن بلاکچین ایران و از متخصصان بیت کوین در مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در قم برگزار شد.

این نشست که با دبیری حجت‌الاسلام والمسلمین حبیبیان از اعضای کارگروه اقتصادی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس برگزار شد، حجج‌اسلام والمسلمین علوی فریدنی، سید عباس مرتضی محمدی، سید عباس موسویان، مجید رضایی، معصومی نیا، یوسفی، فلاح، منصوری، حسین کفشگر و سعید کریمی نیز حضور داشتند و به بحث و بررسی پیرامون ماهیت رمزارزها پرداخته شد.

بر اساس این گزارش: در این نشست به بحث پیرامون هزینه و فایده استخراج بیت کوین توسط مهندس سپهر محمدی رئیس هیات مدیره انجمن بلاکچین ایران و مهندس ملک لی پرداخته شد. در این نشست که برخی اعضای شورای فقهی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس حضور داشتند، واژه «مال و مصادیق آن در فقه» مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

حجت‌الاسلام والمسلمین سید عباس موسویان از اعضای شورای فقهی مرکز، کارکرد مال در عرف عامه را مورد واکاوی قرار داد و مال حقیقی را از توهم مال جدا کرد.

وی سه سنخ مال شامل «مالی که ارزش مصرفی و استعمالی دارد که پاسخگوی نیازی از نیازهای انسان است»، «مال اعتباری که فرد معتبر یا نهاد معتبری آن را اعتبار می‌نماید و بر اساس آن معامله صورت می‌پذیرد» و «مال اعتباری که به صورت خود جوش از سوی مردم جهت رفع نیازهای عمومی خود اعتبار می‌کنند» را از یکدیگر تفکیک کرد و گفت: این نوع اعتبار به تدریج مورد توافق عموم مال محسوب می‌شود.

بحث اصلی حجت‌الاسلام والمسلمین موسویان این بود که رمزارز در هیچ سنخی از این سه سنخ نمی‌گنجد.

حجت‌الاسلام والمسلمین یوسفی از دیگر اعضای جلسه، «مال» را از نحوه انتزاع عرف عقلا نسبت به یک شیء دانست. وی بیان داشت: مال نامیدن اشیاء و اقبال عمومی مردم نسبت به اشیاء و … در ید قدرت شارع نیست بلکه شارع مقدس تنها می‌تواند معامله و مبادله برخی مالها را ممنوع اعلام کند.

حجت‌الاسلام والمسلمین نظری بین پول اعتباری و اعتبار پولی قائل به تفکیک بود و به یکی از چالش‌های مهم رمزارزها پرداخت و گفت: با توجه به بدهی آمریکا به سایر کشورها چنانچه رمزارز فراگیر شود و مقبولیت عامه پیدا کند امکان تسویه بدهی به واسطه بیت کوین وجود خواهد داشت. در این صورت اگر تسویه بدهی صورت پذیرد و شبکه از حالت عدم تمرکز به واسطه عدم اطلاع اعضا به شبکه متمرکز تبدیل شود بازیگران این حوزه ممکن است سرمایه خود را یک شبه از دست بدهند.

حجت‌الاسلام والمسلمین معصومی نیا نیز به بررسی اقتضا و لااقتضا بودن رمزارزها پرداخت. همچنین در بخش دیگر حجت‌الاسلام والمسلمین توسلی با اشاره به بررسی مفهوم عین اعتباری و تفاوت امور اعتباری و امور تکوینی، انواع اعتبار را از یکدیگر قابل تفکیک دانست و گفت: در اینجا اعتبار به مفهوم credit نیست. به معنای جعل فلسفی است و جعل در لغت به معنای قرار دادن و خلق کردن است و در اصطلاح فلسفه، اعطای واقعیت به شیئی است که واقعیت، ذاتی آن نباشد.

در پایان سپهر محمدی رئیس هیات مدیره انجمن بلاکچین ایران به بررسی اعتبار شبکه بلاکچین پرداخت و بیان کرد: اولا بیت کوین استفاده‌های فراوانی دارد از جمله تسهیل پرداخت و ثانیا معتبِر را می‌توانیم شبکه بلاکچین بدانیم.