جنجال ارث زنان در مصر و عقب‌نشینی دارالافتاء

شبکه اجتهاد: موضوع مساوات زن و مرد در ارث و نگاه قانون و شریعت در این باره، بار دیگر در مصر جنجال‌آفرین شده است. علی جمعه مفتی سابق مصر در واکنش به ارث گذاشتن پدرها برای دختران در زمان حیات، آن را عملی شرم‌آور توصیف کرد!

او در مصاحبه‌ای تلویزیونی، تقسیم ارث بر اساس قوانین اسلامی را با تصرف مالک در اموال خود در زمان حیات “متفاوت” شمرده و گفت: «هر کسی که چنین اقدامی‌کند، جایگاه او “آتش جهنم” خواهد بود»؟! اظهارات علی جمعه، موجب اعتراض برخی از اشخاص همچون مبروک عطیه مبلغ و استاد دانشگاه الازهر در این باره شد.

عطیه در یک گفتگوی تلویزیونی در واکنش به سخنان علی جمعه گفت: «هر شخصی در مصرف پول خود، به ویژه در مسأله ارث، مختار است و در این باره احکام شرعی محدودیت‌ساز نیستند بلکه ضامن منافع مالک می‌باشند».

موضوع به همین جا ختم نشد و دکتر احمد کریمه، متخصص فقه تطبیقی و شریعت اسلامی، با ورود در بحث، گفته‌های عطیه را رد کرده و از همین‌جا از سازمان‌های مدنی مربوط به مسائل زنان استفسار نظرات علماء در بحث ارث را خواستار شد.

سرانجام، دارالفتاء مصری در صفحه رسمی خود در فیس‌بوک تاکید کرد که مساوات بین فرزندان (دختر و پسر) در بخشش اموال، شرعاً مستحب است.

ملاحظه: موضع‌گیری همدلانه دارالافتاء با ارث دادن مساوی به دختران در حالی است که پیش از این در سال ۲۰۱۸، اعلام قانون مربوط به برابری ارث بین زن و مرد در تونس، جنجال آفرین شد و دارالافتاء آن را مغایر با قوانین اسلامی شمرد.

در آن سال، سعد الدین الهلالی استاد فقه مقارن الازهر با دفاع تمام قد از تصمیم پارلمان تونس در تساوی حقوق زن و مرد در ارث در فتوایی عجیب اعلام کرد که تساوی سهم الارث زن و مرد شرعا صحیح و با کلام الهی متعارض نیست.

سخنان سعد الدین الهلالی، به دلیل انتساب به الازهر مخالفت گسترده‌ای را در پی داشته و هیأت کبار علمای الازهر به همراه برخی شخصیت‌های دینی دیگر مصر به صراحت با نظر هلالی به مخالفت برخاستند.

در همین راستا شوقی علام مفتی مصر با بیان آنکه تساوی سهم الارث زن و مرد مخالف شریعت و اجماع علما است، خاطر نشان کرد: مسأله سهم الارث از موضوعات قابل اجتهاد نیست بلکه حدود و میزان سهم الارث را خداوند در قرآن به صورت قطعی، ثابت و آشکار بیان کرده است.

مفتی مصر در پایان تصریح کرد: دارالافتاء همواره با صدور فتواهای دقیق و برخاسته از متن اسلام، بر احقاق تمامی حقوق زن چه در عرصه اجتماعی و سیاسی و چه در امور خانواده تاکید داشته است اما در برابر تلاش برخی برای تغییر احکام ثابت اسلام ایستادگی می‌کند./ دولتِ دین- اندیشکده مرصاد