شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
شبکه اجتهاد: یکی از مباحث معروف در فقه اسلامی رفع حکم شرعی در صورت خوف ضرر است. این حکمی شخصی است و خوف خود فرد در نهایت تعیین کننده است که واجب شرعی را بجا بیاورد یا خیر.(۱) صد البته که قول کارشناس می‌تواند طریقی برای ایجاد خوف یا رفع خوف در افراد باشد.(۲) لذا شرع می‌گوید در این موارد نظر کارشناسان معتبر طریقیت دارد نه موضوعیت.
نکته مهم دیگر این است که نباید دچار تساهل و تسامح شویم. به این معنا که ممکن است مجموعا با شنیدن نظر متخصصین به این نتیجه برسیم که خوف خطر و بیماری وجود دارد اما چه بسا می‌توان با اتخاذ تدابیری منشأ آن خوف را برطرف نمود. مثلاً برای برخی بیماران کلیوی تجویز می کنند که حتما در وعده سحری نوشیدنی‌های خاصی مصرف شود و حتی المقدور فعالیت‌های بدنی و غیره را کم کرد. پس حواسمان باشد همانطور که برای فهم خوف باید به کارشناس رجوع کرد برای رفع آن نیز بایستی به دنبال راهکار باشیم و نظر اهل فن را جویا شویم.
در موضوع بیماری اخیر نیازی به صدور فتاوای جدید نیست زیرا فقه متضمن بیان کلیات احکام است و در تشخیص مصادیق باید به عرف جامعه و نظر کارشناسان هر رشته مراجعه نمود.
در این مورد نیز حکم کلی واضح و بدون اختلاف است. اختلاف در مصادیق و تشخیص اندازه و میزان خطر و احتمال خوف از بیماری است که وظیفه آن بر دوش پزشکان مجرب است که بازگو کردند.
در پایان باید گفت آنچه مهم است فضاسازی رسانه‌ها در پیوند با این امر است تا دشمنان تدین مردم، این مسئله را وسیله‌ای برای اعتقاد زدایی مؤمنان قرار ندهند.
۱- مقام معظم رهبری در پاسخ یکی از استفتائات فرمودند: «: اگر خود شما از ضرر روزه خوف ندارید و حجت شرعى هم بر آن ندارید، واجب است روزه ماه رمضان را بگیرید.»
۲- معظم له در جایی دیگر می‌فرمایند: «اگر مکلّف از گفته پزشک یقین پیدا کند که روزه براى او ضرر دارد و یا از گفته وى یا منشأ عقلایى دیگرى براى او خوف از ضرر حاصل شود، روزه گرفتن براى او واجب نیست، بلکه جایز هم نیست.»/ حجت‌الاسلام علی تبریزی- هفته‌نامه شما
