شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
علامه سید جعفر مرتضی عاملی؛ تاریخ‌پژوه و سیره‌پژوه نامدار شیعه پس از سال‌ها تحمل سرطان، در شب رحلت پیامبر بزرگ اسلام(ص) در سن ۷۵سالگی در بیروت درگذشت.
به گزارش شبکه اجتهاد، علامه سیدجعفر مرتضی عاملی که روز چهارشنبه ۱۰ مهرماه ۱۳۹۸ در بیمارستان رسول أعظم بیروت تحت عمل جراحی قرار گرفته بود، ساعاتی پیش درگذشت.
سید جعفر مرتضی عاملی عالم دینی، متخصص تاریخ اسلام و تشیع، سیره‌نگار شیعی و از عالمان حوزه علمیه قم و لبنان بود. وی کتاب‌هایی در زمینه سیره اهل بیت تالیف کرده که الصحیح من سیره النبی الاعظم و مأساه الزهراء از جمله این آثار است.
از فعالیت‌های مهم جعفر مرتضی در سال‌های اقامت در قم، می‌توان به پژوهش در زمینه‌های مختلف تاریخ و عقاید شیعه، راه‌اندازی «منتدا» یا «مدرسه علمیه جبل عاملی ها» و تدریس برای دانشجویان دوره کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس اشاره کرد. وی در همین سال‌ها از تدریس، ارائه مشاوره‌های تحقیقاتی و ایجاد شرایط مناسب برای تحصیل طلاب لبنانی نیز غافل نبود. مرتضی طی ۲۵ سال سکونت در شهر قم ضمن حمایت و تربیت طلاب لبنانی در صورت ضرورت به حمایت ایدئولوژی انقلاب اسلامی پرداخت و مباحثی در حکومت از سیره اهل بیت تدوین نمود.
وی اواخر سال ۱۹۹۳م پس از ۲۵ سال اقامت در قم، به سوی وطن خود رهسپار شد و تلاش‌های علمی، پژوهشی و تربیتی خود را در جنوب لبنان که آن زمان در اشغال اسرائیل بود ادامه داد. وی در این سال‌ها علاوه بر پژوهش در زمینه تاریخ و تأسیس مرکزی تحقیقاتی در بیروت، به برگزاری جلسات مختلف برای جوانان شیعه لبنانی همت گماشت و از این راه، نسلی از فعالان مذهبی در میان شیعیان لبنان به وجود آورد. یکی از مهمترین اقدامات او در مسیر آموزش مبانی اعتقادی، تأسیس حوزه علمیه‌ای در سال ۱۳۷۷ش در شهر بیروت است. دفاع از امامت و ولایت و تلاش مستمر در پاسخگویی به شبهات اعتقادی، از اقدامات وی در سال‌های اقامت در لبنان است.
علامه سید جعفر مرتضی عاملی که از شاگردان آیات عظام میرزا هاشم آملی، مرتضی حائری یزدی و شبیری زنجانی بود در عصر حاضر یکی از برجسته‌ترین سیره‌نگاران در جهان اسلام بود. روش اجتهادی او در تاریخ و سیره‌نگاری، طرحی نو در حوزه‌های علمیه و همچنین در میان پژوهشگران علوم دینی درانداخت.
آثار علامه در حوزه تاریخ البته در میان دیگر شاخه‌های علوم دینی نیز تأثیرگذار بود. به طور کل به باور بسیاری از منتقدان آثار علامه سید جعفر مرتضی در دفاع از حریم تشیع و معارف قرآن و اهل بیت علیهم السلام و نیز پیراستن و تصحیح دیدگاه‌ها نسبت به حوادث و رویدادهای تاریخ اسلام جایگاه بلندی دارند.
تتبّع وسیع، ارزیابی دقیق، ریشه‌یابی هوشمندانه از حوادث و سیر آنها، تحریف زدایی و نمایاندن حقایق و واقعیت‌ها، نشان دادن دست‌های جعل و تحریف و افشای چهره‌های مزوّر و فریبگر، از ویژگی‌های برجسته آثار استاد است. یکی دیگر از ویژگی‌های مهم سیره نگاری علامه مرتضی عاملی در تسلط زیاد او به منابع کهن بویژه منابع اهل سنت است. یکی از دلایلی که علامه در پاسخ به شبهات مطرح شده ــ بویژه در عصر جدید توسط سلفی‌ها ــ موفق عمل کرده همین بهره بردن از منابع مذاهب مختلف است و به همین دلیل نیز آنها نتوانسته‌اند هیچ ردیه‌ای بر آثار علامه بنویسند. علامه تعصبی به استفاده صرف از منابع شیعی ندارد و می‌توان گفت که تسلط او بر منابع اهل سنت نیز مثال زدنی است.
