اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویهای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت میگیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامههایی تهیّه شدهاند که با محاسبات رایانهای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر میگیرند و الگوهای رؤیتپذیری هلال ماه را پیشبینی و ترسیم میکنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ درجۀ جنوبی تا ۶۰ درجۀ شمالی بوده و برای عرضهای بیشتر از ۶۰ درجه پاسخگو نیستند.)
به تصاویر زیر بنگرید:
نقشۀ یک: نقشۀ رؤیتپذیری هلال ماه ربیعالأوّل ۱۴۴۱ قمری، در غروب دوشنبه ۶ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۸ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ دو: نقشۀ رؤیتپذیری هلال ماه ربیعالاول ۱۴۴۱ قمری، در غروب سهشنبه ۷ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۹ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ سه: نقشۀ رؤیتپذیری هلال ماه ربیع الاول ۱۴۴۱ قمری، در غروب چهارشنبه ۸ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۰ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده میشود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده میشود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشتهباشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده میشود.
در مناطقی که بیرنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ میدهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب میکند؛ ولی روشنایی هلال به اندازهای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب میکند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ میدهد.)
نتیجهگیری:
مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت ۳:۳۸ UTC دوشنبه ۲۸ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی رخ میدهد؛ ولی بیش از ۱۲ ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود ۱۶ ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.
رؤیتپذیری هلال (برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ درجۀ جنوبی تا ۶۰ درجۀ شمالی) بنا بر مبانی مختلف فقهی چنین پیشبینی میشود:
(کافی است نام مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید. در پایان مبناهایی که چند بند دارند، برای راهنمایی بیشتر، ذکر شده که ایران، جزء مناطق کدام بند است.)
مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امامخمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیریزنجانی، مکارمشیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه ۶ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۸ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی بیشترِ اقیانوس آرام و بیشترِ آمریکای مرکزی [سراسر کشورهای کاستاریکا و السالوادور، مرکز و جنوب گواتمالا، غرب و جنوب هندوراس، غرب و مرکز و جنوب نیکاراگوئه، و نیمۀ غربی پاناما] و بخشی اندک از آمریکای جنوبی [تقریباً سراسر اکوادور (بهجز اندکی از شمالشرقی آن)، اندکی از جنوبغربی کلمبیا (شهر پاستو و اطراف آن)، و اندکی از شمالغربی پرو (شهرهای تومبس، پیورا، چاچاپویاس، چیکلایو، کاخامارکا، تروخیو، و اطراف آنها)] و بخشی از آمریکای شمالی [اندکی از جنوبغربی خلیج مکزیک، و بخشی از غرب و جنوبغربی مکزیک (شهر ویلاهرمسا و جنوبغربیتر از آن، جنوبغربیتر از خطّ واصل شهر پوزاریکا به کولیاچان، و جنوبغربیتر از خطّ واصل شهر لورتو به باهیاآسونسیون)] و مناطق غربیتر از مناطقی که نام بردهشد، بهراحتی محقّق میشود و در همان محدوده، سهشنبه ۷ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۹ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ربیع الأول ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
۲- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه ۶ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۸ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ نارنجیرنگ نقشۀ دو یعنی بخشهایی از اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس و دریای کارائیب و خلیج مکزیک و سراسر آمریکای مرکزی و بخشی از آمریکای شمالی [سراسر کشورهای کوبا، جمهوری دومینیکن، هائیتی، باهاما، مکزیک، و بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا بهجز شمال و شمالشرقی آن (بهجز بالاتر از خطّ واصل شهرهای جکسنویلِ کارولینای شمالی، لوییویلِ کنتاکی، یوجینِ اورگن)] و بخشی از آمریکای جنوبی [نیمۀ شمالی شیلی (شهر سانتیاگو و بالاتر)، شمال آرژانتین (شهر کوردوبا و بالاتر)، بیشترِ برزیل بهجز بخشی از جنوب و جنوبشرقی آن (بهجز جنوبشرقیتر از خطّ واصل شهرهای پورتو سگورو، بلو هوریزونته، فرانسیسکو بلترائو)، و سراسر کشورهای پاراگوئه، بولیوی، پرو، گویانِ فرانسه، سورینام، گویان، ونزوئلا، کلمبیا] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده نیز سهشنبه ۷ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۹ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ربیع الاوّل ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
۳- غیر از مناطق بندهای ۱ و ۲، در دیگر مناطق زمین (بقیّۀ قارّۀ آمریکا و سراسر قارّههای آفریقا و اروپا و آسیا و اقیانوسیّه)، در غروب سهشنبه ۷ آبان ۱۳۹۸ شمسی (و ۳۰ صفر ۱۴۴۱ قمری در ایران و عراق) برابر با ۲۹ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، هلال با چشم عادی دیده خواهدشد و چهارشنبه ۸ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۰ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ربیع الأوّل ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۳ است.)
***
مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترکاند» (مبنای فقهی حضرت آیتالله العظمی وحیدخراسانی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه ۶ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۸ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی بیشترِ اقیانوس آرام و بیشترِ آمریکای مرکزی [سراسر کشورهای کاستاریکا و السالوادور، مرکز و جنوب گواتمالا، غرب و جنوب هندوراس، غرب و مرکز و جنوب نیکاراگوئه، و نیمۀ غربی پاناما] و بخشی اندک از آمریکای جنوبی [تقریباً سراسر اکوادور (بهجز اندکی از شمالشرقی آن)، اندکی از جنوبغربی کلمبیا (شهر پاستو و اطراف آن)، و اندکی از شمالغربی پرو (شهرهای تومبس، پیورا، چاچاپویاس، چیکلایو، کاخامارکا، تروخیو، و اطراف آنها)] و بخشی از آمریکای شمالی [اندکی از جنوبغربی خلیج مکزیک، و بخشی از غرب و جنوبغربی مکزیک (شهر ویلاهرمسا و جنوبغربیتر از آن، جنوبغربیتر از خطّ واصل شهر پوزاریکا به کولیاچان، و جنوبغربیتر از خطّ واصل شهر لورتو به باهیاآسونسیون)] و مناطق غربیتر از مناطقی که نام بردهشد، بهراحتی محقّق میشود و در همان محدوده و سراسر قارّۀ آمریکا و غرب آفریقا (نیمۀ غربی کشورهای نیجریّه، نیجر، بخشی از غرب لیبی، سراسر کشورهای تونس، الجزیره، مالی، بنین، و کشورهای غربیتر از آنها) و نیمۀ غربی اروپا [تقریباً سراسر کشورهای ایتالیا، بوسنی هرزگوین، کرواسی، مجارستان، اسلواکی، لهستان، لیتوانی، لتونی، استونی، و کشورهای غربیتر از آنها] که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترکاند، سهشنبه ۷ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۹ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ربیعالأول ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
۲- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه ۶ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۸ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ نارنجیرنگ نقشۀ دو یعنی بخشهایی از اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس و دریای کارائیب و خلیج مکزیک و سراسر آمریکای مرکزی و بخشی از آمریکای شمالی [سراسر کشورهای کوبا، جمهوری دومینیکن، هائیتی، باهاما، مکزیک، و بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا بهجز شمال و شمالشرقی آن (بهجز بالاتر از خطّ واصل شهرهای جکسنویلِ کارولینای شمالی، لوییویلِ کنتاکی، یوجینِ اورگن)] و بخشی از آمریکای جنوبی [نیمۀ شمالی شیلی (شهر سانتیاگو و بالاتر)، شمال آرژانتین (شهر کوردوبا و بالاتر)، بیشترِ برزیل بهجز بخشی از جنوب و جنوبشرقی آن (بهجز جنوبشرقیتر از خطّ واصل شهرهای پورتو سگورو، بلو هوریزونته، فرانسیسکو بلترائو)، و سراسر کشورهای پاراگوئه، بولیوی، پرو، گویانِ فرانسه، سورینام، گویان، ونزوئلا، کلمبیا] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده و سراسر قارّههای آمریکا و آفریقا و اروپا و غرب آسیا [تقریباً سراسر کشورهای یمن، عمان، ایران، ترکمنستان، ازبکستان، نیمۀ غربی کشورهای افغانستان، قزّاقستان، روسیه (غربیتر از شهر نووسیبیرسک)، و کشورها و مناطق غربیتر از آنها] که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترکاند، سهشنبه ۷ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۹ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ربیع الأوّل ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
۳- برای دیگر مناطق زمین(غیر از مناطق بندهای ۱ و ۲)، چهارشنبه ۸ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۰ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ربیع الأوّل ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۲ است.)
***
مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترکاند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطفالله صافیگلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه ۶ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۸ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی بیشترِ اقیانوس آرام و بیشترِ آمریکای مرکزی [سراسر کشورهای کاستاریکا و السالوادور، مرکز و جنوب گواتمالا، غرب و جنوب هندوراس، غرب و مرکز و جنوب نیکاراگوئه، و نیمۀ غربی پاناما] و بخشی اندک از آمریکای جنوبی [تقریباً سراسر اکوادور (بهجز اندکی از شمالشرقی آن)، اندکی از جنوبغربی کلمبیا (شهر پاستو و اطراف آن)، و اندکی از شمالغربی پرو (شهرهای تومبس، پیورا، چاچاپویاس، چیکلایو، کاخامارکا، تروخیو، و اطراف آنها)] و بخشی از آمریکای شمالی [اندکی از جنوبغربی خلیج مکزیک، و بخشی از غرب و جنوبغربی مکزیک (شهر ویلاهرمسا و جنوبغربیتر از آن، جنوبغربیتر از خطّ واصل شهر پوزاریکا به کولیاچان، و جنوبغربیتر از خطّ واصل شهر لورتو به باهیاآسونسیون)] و مناطق غربیتر از مناطقی که نام بردهشد، بهراحتی محقّق میشود و در محدودۀ نارنجیرنگ نقشۀ دو یعنی بخشهایی از اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس و دریای کارائیب و خلیج مکزیک و سراسر آمریکای مرکزی و بخشی از آمریکای شمالی [سراسر کشورهای کوبا، جمهوری دومینیکن، هائیتی، باهاما، مکزیک، و بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا بهجز شمال و شمالشرقی آن (بهجز بالاتر از خطّ واصل شهرهای جکسنویلِ کارولینای شمالی، لوییویلِ کنتاکی، یوجینِ اورگن)] و بخشی از آمریکای جنوبی [نیمۀ شمالی شیلی (شهر سانتیاگو و بالاتر)، شمال آرژانتین (شهر کوردوبا و بالاتر)، بیشترِ برزیل بهجز بخشی از جنوب و جنوبشرقی آن (بهجز جنوبشرقیتر از خطّ واصل شهرهای پورتو سگورو، بلو هوریزونته، فرانسیسکو بلترائو)، و سراسر کشورهای پاراگوئه، بولیوی، پرو، گویانِ فرانسه، سورینام، گویان، ونزوئلا، کلمبیا] نیز، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است و از آنجا که هلال در نقاط غیر مرزی و مناطق غربیتر، مطمئنّاً با چشم عادی دیده خواهدشد و ببیشترِ مناطق شرقیتر از نقاط رؤیت هلال نیز، در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترکاند، برای سراسر قارّههای آمریکا و آفریقا و اروپا و آسیا و بخشی از قارّۀ اقیانوسیّه (نیمۀ غربی استرالیا)، سهشنبه ۷ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۹ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ربیع الأوّل ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
۲- برای دیگر مناطق زمین(غیر از مناطق بند ۱)، چهارشنبه ۸ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۰ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ربیع الأوّل ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۱ است.)
***
مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطهای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیتالله العظمی بشیرحسین نجفی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب دوشنبه ۶ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۸ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی بیشترِ اقیانوس آرام و بیشترِ آمریکای مرکزی [سراسر کشورهای کاستاریکا و السالوادور، مرکز و جنوب گواتمالا، غرب و جنوب هندوراس، غرب و مرکز و جنوب نیکاراگوئه، و نیمۀ غربی پاناما] و بخشی اندک از آمریکای جنوبی [تقریباً سراسر اکوادور (بهجز اندکی از شمالشرقی آن)، اندکی از جنوبغربی کلمبیا (شهر پاستو و اطراف آن)، و اندکی از شمالغربی پرو (شهرهای تومبس، پیورا، چاچاپویاس، چیکلایو، کاخامارکا، تروخیو، و اطراف آنها)] و بخشی از آمریکای شمالی [اندکی از جنوبغربی خلیج مکزیک، و بخشی از غرب و جنوبغربی مکزیک (شهر ویلاهرمسا و جنوبغربیتر از آن، جنوبغربیتر از خطّ واصل شهر پوزاریکا به کولیاچان، و جنوبغربیتر از خطّ واصل شهر لورتو به باهیاآسونسیون)] و مناطق غربیتر از مناطقی که نام بردهشد، بهراحتی محقّق میشود؛ از اینرو، برای همۀ نقاط زمین، سهشنبه ۷ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۹ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ربیع الأوّل ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
***
مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیتالله العظمی خامنهای)
۱- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب دوشنبه ۶ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۸ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، در اقیانوس آرام و بیشترِ اقیانوس اطلس و سراسر آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی [بهجز اندکی از جنوب کشورهای آرژانتین و شیلی که پایینتر از عرض جغرافیایی ۵۰ درجهاند] و بیشترِ آمریکای شمالی [بهجز نوار شمالی و شمالشرق کانادا (بهجز بالاتر از دریاچۀ وینیپگ و شمالشرقیتر از شهر کبک)] و مرکز و غرب و شمالغربی آفریقا [اندکی از شمالغربی آنگولا، کشورهای چاد و الجزایر و مراکش بهجز مناطق شمالشرقی آنها، اندکی از جنوبغربی لیبی، تقریباً نیمۀ غربی جمهوری دمکراتیک کنگو، جمهوری آفریقای مرکزی بهجز شرق آن، سراسر کشورهای جمهوری کنگو، گابون، کامرون، نیجریّه، نیجر، و همۀ کشورها و مناطق غربیتر از آنها] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدودهها سهشنبه ۷ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۹ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ربیع الأوّل ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
۲- غیر از مناطق بند ۱، در دیگر مناطق زمین (بقیّۀ قارّههای آمریکا و آفریقا و سراسر قارّههای اروپا و آسیا و اقیانوسیّه)، در غروب سهشنبه ۷ آبان ۱۳۹۸ شمسی (و ۳۰ صفر ۱۴۴۱ قمری در ایران و عراق) برابر با ۲۹ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، هلال با چشم مسلّح و غیر مسلّح دیده خواهدشد و چهارشنبه ۸ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۰ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ربیع الأوّل ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۲ است.)
***
مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترکاند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضللنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوریهمدانی)
۱- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب دوشنبه ۶ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۸ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، در اقیانوس آرام و بیشترِ اقیانوس اطلس و سراسر آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی [بهجز اندکی از جنوب کشورهای آرژانتین و شیلی که پایینتر از عرض جغرافیایی ۵۰ درجهاند] و بیشترِ آمریکای شمالی [بهجز نوار شمالی و شمالشرق کانادا (بهجز بالاتر از دریاچۀ وینیپگ و شمالشرقیتر از شهر کبک)] و مرکز و غرب و شمالغربی آفریقا [اندکی از شمالغربی آنگولا، کشورهای چاد و الجزایر و مراکش بهجز مناطق شمالشرقی آنها، اندکی از جنوبغربی لیبی، تقریباً نیمۀ غربی جمهوری دمکراتیک کنگو، جمهوری آفریقای مرکزی بهجز شرق آن، سراسر کشورهای جمهوری کنگو، گابون، کامرون، نیجریّه، نیجر، و همۀ کشورها و مناطق غربیتر از آنها] ممکن است و از آنجا که در مناطق غیر مرزی قطعاً هلال با چشم مسلّح رؤیت خواهدشد، برای همۀ نقاط زمین، چون در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترکاند، سهشنبه ۷ آبان ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۹ اکتبر ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ربیع الأوّل ۱۴۴۱ قمری خواهدبود. / محسن فصاحت
برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد میشود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq