شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
استاد و محقق حوزه علمیه قم با بیان اینکه اهل سنت از مقاصد الشریعه بهره می‌برند، اظهار کرد: فقه شیعه این مشکل را دارد که نمی‌تواند مقاصد الشریعه را مانند اهل سنت به کار بگیرد زیرا ممکن است دچار قیاس و استحسان شود.
به گزارش شبکه اجتهاد، استاد سیدمیرتقی حسینی گرکانی، در نشست «چالش‌های فقه در دنیای معاصر» کارگاه دهم و یازدهم در قم با اشاره به چرایی وجود فقه گفت: فقه طبق فرمایشات بزرگان برای تأمین سعادت انسان ایجاد شده بنابراین فقه باید پاسخگو باشد و در این جای تردید نیست.
این استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم افزود: برای اینکه فقه بتواند سعادت بشر را تأمین کند طبیعی است که باید پاسخگو باشد و آن چه را که بشر نیازمند است تأمین کند، چه نیازهای فردی و چه نیازهای اجتماعی؛ پاسخگو بودن فقه به مسائل نیازمند شناخت کامل مسئله است.
حسینی گرکانی ادامه داد: پاسخ دادن نیازمند احاطه بر فقه و علوم پیش‌نیاز است؛ اینکه گفته شود یک فقیه باید همه علوم مانند حقوق و روان شناسی و اقتصاد و جامعه‌شناسی و فرهنگی و سیاسی و … را بداند ممکن و معقول نیست؛ این کار محال است بنابراین ابتدا باید موضوع شناسی دقیقا در حوزه کار شود و موضوع به فقیه سپرده شود و فقیه با توجه به تبیین صورت گرفته موضوع توسط کارشناسان نظر بدهد.
این محقق و استاد حوزه با بیان اینکه اهل سنت از مقاصد الشریعه بهره می‌برند، بیان کرد: فقه شیعه این مشکل را دارد که نمی‌تواند مقاصد الشریعه را مانند اهل سنت به کار بگیرد زیرا ممکن است دچار قیاس و استحسان شود.
وی ادامه داد: علت‌یابی برای پاسخ به یک مسئله ضروری است زیرا مسائلی امروز در جامعه ما رخ می‌دهد که دارای موضوعاتی نو است و برخی بزرگان به آن پاسخ نمی‌دهند. در قوه قضائیه این همه موضوعات هست که پاسخی داده نشده است؛ چرا پاسخ داده نمی‌شود؟ آیا نقص از مجتهدان و فقهاست؟ شعار ما این است که فقه پاسخگوست و هزار سال است که شعار پویائی فقه را می‌دهیم ولی این مسئله دلائلی دارد از جمله دلائل سیاسی؛ زیرا یک مجتهد اگر بخواهد فتوا بدهد باید آثار فردی، اجتماعی و دینی و سیاسی را در نظر بگیرد و با توجه به آن پاسخ دهد؛ در روایتی از امام صادق(ع) داریم که هر مفتی، مسئول است بنابراین فقها رعایت شرائط را دارند.
این محقق و استاد حوزه بیان کرد: اگر به مجتهدی فشار آوردند و او از روی تقیه فتوایی بدهد وقتی از تقیه خارج شد باید جواب درست را اعلام و عنوان کند که پاسخ قبلی از روی تقیه بوده است؛ بنابراین فقیه نمی‌تواند برای هر حکمی لزوما پاسخ بدهد از این رو این مقوله چالش محسوب نمی‌شود.
حسینی گرکانی با بیان اینکه برخی احکام فقه شیعه صرفا برای تأدیب خود فرد نیست بلکه برای تنبه دادن به دیگران است، عنوان کرد: در این صورت در احکامی که ممکن است مسائل سیاسی و حقوق بشری برای نظام و فقاهت ایجاد شود باید دنبال احکام جایگزین باشیم. البته امروز مباحثی مانند حکم حکومتی مطرح است ولی این هم صرفا راه حل نیست و فقه باید مطابق با قواعد فقه دنبال احکام جایگزین باشد.
این محقق با اشاره به بحث تأمین اجتماعی تصریح کرد: دیدگاه فقه شیعه و اهل سنت در مورد تامین اجتماعی متفاوت است؛ فقه چند عنوان ارائه کرده است که باید بیمه‌های مختلف تامین اجتماعی و … را در ذیل این عناوین بررسی کنیم زیرا فقه در عین پویایی، فقه جدید نمی‌شود و فقیه باید برابتناء قواعد فقهی مبنائی به مسائل جدید جواب دهد.
بنابرگزارش ایکنا وی افزود: متأسفانه الان فقه شیعه ضعف دارد و آن این است که در سابق، آینده‌نگری نداشته است و چون آینده‌نگری نکرده طبیعی است که پاسخ به خیلی از موضوعات و مسائل نداده است البته پاسخ ندادن غیر از عدم توان برای پاسخ دادن است.
