شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
اختصاصی شبکه اجتهاد: آثار فراوانی در عرصه‌ی وحدت اسلامی، تقریب مذاهب و همکاری مسلمانان، از سوی مجمع تقریب مذاهب یا سایر نهادها نگاشته و رونمایی شده است؛ اما «همزیستی» عنوانی است که تنها ناظر به پذیرش زیست یکدیگر و تحمل حقوق مذاهب دیگر است.
همزیستی نه تقریب میان مذاهب است و نه وحدت اسلامی محسوب می‌شود؛ بلکه تنها حاکی از یک سبک زندگی در کنار مخالف و فرهنگ اختلاف فکر است. واژه‌ی «همزیستی» گاهی با پسوند «مسالمت‌آمیز» بر این معنا دلالت کرده و گاهی با واژگان «التعایش السلمی»، «السلم الاجتماعی»، «العیش المشترک»، «التسامح» و «الانفتاح» این معنا اراده شده است.
چندین کتاب و مقاله در زمینه‌ی همزیستی میان مذاهب اسلامی نگاشته شده که مهم‌ترین این آثار از این قرارند:
الف. کتاب‌ها
۱– التسامح و ثقافه الاختلاف
نوشته‌ی آیت‌الله حسن الصفار
این کتاب نخستین بار، در سال ۲۰۰۲ میلادی از سوی انتشارات دارالمحجه البیضاء، واقع در بیروت، به چاپ رسیده است. او در این کتاب، آرای خود را درباره‌ی ساخت جامعه و رشد روابط مطرح نموده است. این کتاب دارای ۲۳۸ صفحه و چهار فصل بدین شرح است:
فصل اول: فلسفه‌ی دشمنی؛
فصل دوم: فرهنگ اختلاف؛
فصل سوم: به‌سوی روابط بهتر؛
فصل چهارم: مسؤولیت اجتماعی.
۲- السلم الاجتماعی؛ مقوماته و حمایته
نوشته‌ی آیت‌الله حسن الصفار
چاپ اول این کتاب از سوی دارالساقی، واقع در لندن در سال ۲۰۰۲ میلادی انجام شده است. این کتاب در ۱۴۴ صفحه به اصول برقراری صلح در میان جامعه می‌پردازد. او عدالت، مساوات و ضمانت حقوق تمام جامعه را از مقومات صلح می‌داند.
۳- التنوع و التعایش
نوشته‌ی آیت‌الله حسن الصفار
این کتاب برای نوبت چهارم در سال ۲۰۰۵ میلادی از سوی انتشارات دار العرفان نجف به چاپ رسید. او در ۱۰۰ صفحه به تحکیم وحدت اجتماعی و وحدت ملی می‌پردازد.
۴- رؤیه حول السجال المذهبی
نوشته‌ی آیت‌الله شیخ حسن الصفار
چاپ دوم این کتاب در سال ۲۰۰۵ میلادی از سوی مؤسسه العارف للمطبوعات بیروت انجام شد. این کتاب به بررسی عوامل التهاب و درگیری میان مذاهب می‌پردازد.
۵- أدبیات التعایش بین المذاهب
نوشته‌ی آیت‌الله حسین‌علی المصطفی
این کتاب در سال ۲۰۱۱ میلادی از سوی مؤسسه دار الفکر الاسلامی المعاصر به چاپ رسید. نویسنده در این کتاب به دو پدیده‌ی شوم در میان مسلمانان اشاره می‌کند: یکی پدیده‌ی رسوا کردن مسلمانان و دیگری تکفیر.
این کتاب هشت فصل دارد:
اول: مفهوم همزیستی
دوم: فقیه و متفکر
سوم: غیبت کردن از مسلمان مخالف
چهارم: مسلمان مخالف و عدالت
پنجم: اصالت‌الصحه و بعد اعتقادی آن
ششم: اصالت الصحه و بعد اخلاقی آن
هفتم: اصالت‌الصحه در قانون مدنی
هشتم: تفتیش عقاید
۶- فقه التعایش فی السیره النبویه
نوشته‌ی آیت‌الله حسین‌علی المصطفی
این کتاب برای نخستین بار در سال ۲۰۱۴ میلادی از سوی مجمع الإمامین الحسنین به چاپ رسید. مؤلف در این کتاب با اهتمام ویژه به تاریخ و سیره‌ی پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلّم، موضوع همزیستی و تسالم را بررسی می‌کند.
۷- خطوات فی فقه التعایش
نوشته‌ی دکتر هانی احمد الفقیه
این کتاب از سوی انتشارات دار الفتح واقع در کشور عمان منتشر شده است.
۸– منهج التعایش بین المسلمین
نوشته‌ی دکتر خالد سلیمان الفهداوی
این کتاب در ۱۲۸ صفحه در سال ۲۰۰۷ میلادی از سوی انتشارات صفحات به چاپ رسیده است. او در این کتاب به بررسی فلسفه‌ی همزیستی و راه‌های برقراری وحدت اسلامی می‌پردازد.
۹- مبدأ التعایش السلمی فی الفقه الإسلامی
نوشته‌ی دکتر شیخ فاضل المالکی
این کتاب در سال ۱۳۸۲ شمسی از سوی انتشارات سنبله منتشر شده است. از جمله‌ی مطالب موجود در کتاب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: تقسیمات جوامع انسانی بر اساس عقاید، مسلمان، کافر و اقسام آن، حالت‌های مختلف احساس نیک با کفار، وفای به عهدها.
۱۰- الانفتاح نهج المعرفه و التعایش
نوشته‌ی موراد غریبی موراد
این کتاب نخستین بار در سال ۱۴۳۴ قمری از سوی انتشارات اطیاف به چاپ رسیده است. نویسنده در ۸۰ صفحه نظریه‌ی آیت‌الله شیخ حسن الصفار درباره‌ی همزیستی را تحلیل و بررسی کرده است.
۱۱- شیوه‌های تعامل و همزیستی پیروان مذاهب اسلامی
نوشته‌ی دکتر حسین رجبی
این کتاب نخستین بار در سال ۱۳۸۸ شمسی از سوی انتشارات آثار نفیس به چاپ رسید. این کتاب پژوهشی در مبانی، روشها و آسیبهای همزیستی و تعامل مثبت پیروان مذاهب اسلامی است. نویسنده رویکرد قرآن و سیره‌ی معصومان علیهم‌السلام به تعامل بین مسلمانان را بررسی کرده است.
ب. مقالات
۱- أسس التعایش فی الإسلام
نوشته‌ی دکتر نصار أسعد نصار
این مقاله در نشریه‌ی «رساله التقریب» شماره‌ی ۷۵ به چاپ رسیده است.
۲- همزیستی فقهی مذاهب و ادیان؛ قاعده‌ی الزام و قاعده‌ی التزام
نوشته‌ی آیت‌الله محمدمهدی آصفی
این مقاله در فصلنامه‌ی «فقه اهل‌بیت» به زبان فارسی، شماره‌ی ۲ به چاپ رسیده است.
۳- التعایش الفقهی بین المذاهب و الأدیان المختلفه
نوشته‌ی آیت‌الله محمدمهدی آصفی
این مقاله در نشریه‌ی «رساله التقریب»، شماره‌ی ۴۱، در سال ۱۳۸۲ شمسی به چاپ رسیده است.
۴- رؤیه حول التعایش المذهبی
نوشته‌ی آیت‌الله حسن الصفار
این مقاله در نشریه‌ی «رساله التقریب»، شماره‌ی ۵۹ به چاپ رسیده است.
۵- نهج السلم الاجتماعی فی الدوله النبویه
نوشته‌ی آیت‌الله حسن الصفار
این مقاله در فصلنامه‌ی «المنهاج» سال ۱۳۸۴، شماره‌ی ۴۰، به چاپ رسیده است.
۶- التعایش المذهبی و رؤیه السید السیستانی
نوشته‌ی آیت‌الله حسن الصفار
این مقاله در کتاب «السید السیستانی مرجعیه الانسانیه و العیش المشترک»، نوشته‌ی سلیم الجبوری، در سال ۱۴۳۴ قمری از سوی انتشارات دار الرافدین به چاپ رسیده است. او در این مقاله موضع آیت‌الله سیستانی را در موضوع همزیستی بررسی می‌کند.
۷- التعایش بین ائمه المذاهب الفقهیه؛ الإمام الشافعی نموذجاً
نوشته‌ی دکتر حسن سهیل عبود الجمیلی
این مقاله از سوی «المجمع الفقهی العراقی» منتشر شده است.
۸- تعایش الأدیان و المذاهب فی إطار المواطنه
نوشته‌ی ابراهیم یحیی الشهابی
این مقاله در شماره‌ی ۴۶ و ۴۷ نشریه‌ی «المعارج» به چاپ رسیده است.
۹- اسلام و زندگی مسالمت آمیز در دنیای معاصر
نوشته‌ی حسین عبدالمحمدی
این مقاله در نشریه‌ی «کوثر معارف» شماره‌ی ۵ منتشر شده است.
۱۰- ائمه علیهم‌السلام منادی همزیستی مسالمت‌آمیز
نوشته‌ی محمدعلی رستمیان
این مقاله در شماره‌ی ۴۷ فصلنامه‌ی هفت آسمان به چاپ رسید.
