شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
«اندیشه کلامی عصمت؛ پیامدهای فقهی و اصولی فقهی» به قلم بهروز مینایی، در چهار فصل توسط پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تهیه و منتشر شده است.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، فقه و اصول دو دانش مهمی هستند که بسیاری از پیش‌فرض‌های خود را از دانش کلام می‌گیرند؛ به طور مشخص در مورد عصمت اهل‌بیت(ع) یکی از منابع بسیار پرکاربرد، به ویژه در فقه، منبع سنت است.
روایات انبوهی که در اختیار فقیه است تا با آنها حکم شرعی را استنباط کند، پس از طی مراحل اعتبار صدور، جهت صدور و دلالت، اثبات اعتبار سنت اهل‌بیت(ع) را پیش رو می‌گذارند. آنچه فقیه را به مقصد اصلی یعنی حجت بین او و خدای سبحان می‌رساند، پیش‌فرض منطقی عصمت اهل بیت(ع) است.
عصمت اهل بیت(ع) علاوه بر این کارکرد کلان، همیشگی و جداناشدنی از هر تمسّکی به روایات در مراحل سه گانه صدور، جهت صدور و دلالت روایات، همواره در کبریات و صغریات این مراحل، نصب‌العین فقیه است تا با توجه به آن طی طریق کند.
پژوهش حاضر ضمن توجه به میراث کلامی درباره عصمت، تلاش می‌کند در دو صحنه یادشده وارد شود. این کار، راه را برای پژوهشگران آینده این موضوع باز می‌کند تا با نگاه‌هایی عمیق‌تر و جامع‌تر، در صدد پایه‌ریزی نظریات فلسفه فقهی درباره عصمت، در فقه و اصول امامیه برآیند.
از دیدگاه نگارنده فقیهی که می‌خواهد پاسخگوی نیازهای فقهی روز جامعه باشد باید بتواند از زاویه کلامی و تاریخی به این مباحث زیربنایی اعتقادی بنگرد تا با دیدی جامع‌تر و کل‌نگرانه از بالا به پایین، ریشه نفوذ بسته‌های شبهات کلامی، فقهی و اخلاقی به جامعه اسلامی را تحلیل کند. نگاه به پیوستگی این شبهات در یک شبکه جامع، توانایی فقیه را ـ که باید عالم به زمان خود باشد ـ متحول می‌کند.
این پژوهش در چهار فصل تنظیم شده است:
در فصل یکم دیدگاه‌های مختلف درباره مفهوم و ماهیت عصمت و کیفیت حصول آن برای معصوم مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
در فصل دوم پیشینه اندیشه عصمت در ادیان غیرابراهیمی و ابراهیمی بیان شده است؛ سپس شبهات مختلف مستشرقان یعنی مادلونگ، رونالدسون، مونتگمری وات و دیگران درباره ریشه‌های پیدایش باور به عصمت اهل‌بیت(ع) در مهد دوران اسلامی مطرح شده است؛ و نیز در پایان فصل دیدگاه دکتر حسین مدرسی نقد شده است.
در فصل سوم امکان عصمت و ادلّه عقلی و نقلی آن همراه با نقض و ابرام‌های آنها مطرح شده است.
در فصل چهارم، به دیدگاه فلسفه فقهی اندیشه عصمت چون «تأثیر اندیشه عصمت در فقه و اصول اهل سنت» پرداخته شده و بحثی نو و جدید است.
قابل ذکر است، کتاب «اندیشه کلامی عصمت؛ پیامدهای فقهی و اصولی فقهی» به قیمت ۳۵ هزار تومان در ۵۶۰ صفحه نوشته بهروز مینایی توسط پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی چاپ و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.
