شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
دومین نشست تخصصی فقه شهر و شهرنشینی با عنوان «بررسی فقهی بلند مرتبه سازی در شهر اسلامی» با هدف ضرورت ورود فقه و فقها به عرصه شهرسازی؛ با حضور جمع اساتید، پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار گردید.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، دومین نشست تخصصی «فقه شهر و شهرنشینی» با عنوان «بررسی فقهی بلند مرتبه سازی در شهر اسلامی» صبح امروز با حضور فضلاء، طلاب، اساتید، پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی در اتاق جلسات دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد. در این نشست حجت‌الاسلام علی الهی‌خراسانی، پژوهشگر و مدرس حوزه علمیه مشهد به ارائه تحقیق خود پیرامون موضوع فوق پرداخت.
این پژوهشگر حوزه علمیه مشهد با بیان این‌که درباره شهر اسلامی دو گفتمان وجود دارد و بر اساس این دو گفتمان می‌توان مسائل شهر را صورت بندی کرد، اظهار اشت: گفتمان اول گفتمان اسلامی و سیاسی است؛ این گفتمان غالب در حوزه است و نیز آیت‌الله اراکی بر اساس این گفتمان شهر شرعی را تعریف می‌کند. وقتی موضوع شهر را در این گفتمان بررسی می‌کنیم به این نتیجه می‌رسیم که شهر شرعی مرکزیتش با حاکم اسلامی است و شهر با وجود حاکم و قدرت سیاسی شکل می‌گیرد.
وی گفتمان دوم را گفتمان اسلامی تمدنی نامید و گفت: با این گفتمان شهر صورت بندی متفاوتی پیدا خواهد کرد، در این گفتمان مرکزیت آن بر اساس فرهنگ، سبک زندگی و ارتباطات انسانی خواهد بود.
حجت‌الاسلام علی الهی‌خراسانی در ادامه توضیح داد: عنوان بلند مرتبه سازی حول فقه شهر و شهر نشینی صورت می‌گیرد، و فقه شهر بر اساس رویکرد اجتماعی صورت می‌پذیرد؛ البته فقه اجتماعی در اینجا مقابل فقه عبادی قرار دارد نه فقه فردی.
پژوهشگر حوزه علمیه مشهد، با بیان این‌که از ادله فقهی می‌توان پنج ضابطه اساسی را برای بلندمرتبه‌سازی ارائه کرد، گفت: اول: لزوم کاربری انسانی در بلندمرتبه‌سازی. دوم: تناسب ارتفاع ساختمان با سطح اماکن دینی و مقدس پیرامون ساختمان. سوم: عدم گمشدگی هویت دینی در شهر نسبت به نوع بلندمرتبه‌سازی که سبک زندگی غیر دینی را رقم زند. (از جمله طراحی نماد هویت دینی در رأس ساختمان‌های بلند). چهارم: عدم تخریب اماکن تاریخی و میراث فرهنگی (مادی و معنوی). پنجم: رعایت کامل عدالت اجتماعی (عدالت نسلی/ عدالت فضایی).
وی در پایان بحث خود با اشاره به بحرانی شدن بلند مرتبه سازگی در کشور تصریح کرد: با رعایت دقیق تمامی ضوابط و شرایط فوق، بلندمرتبه‌سازی مجاز و بلکه با توجه به رعایت حقوق شهروندی و در صورت بهره‌مندی بیشتر از زندگی خوب و با کیفیت در ساختمان‌های بلند، رجحان دارد.
این محقق همچنین تأکید کرد: تحقیق پیش رو، بر اساس اسلوب‌های فقه موجود است و اگر بر اساس فقه اجتماعی و ساختار تمدنی بحث تنظیم گردد صورت دیگری پیدا خواهد کرد، و این مسئله نوپیدا جای کار بسیار در فقه اجتماعی و قواعد آن دارد.
بلند مرتبه سازی واژگان و مترادف آن، پیشینه فقه عمران در اهل سنت و فقه شیعه، تبیین و بررسی روایات پیرامون فقه عمران و سازه، میراث فرهنگی در بلند مرتبه سازی، نسبت فیزکی و هویتی در شهر، هویت دینی در شهر، بررسی ادله و سنت‌‌‌های نبوی در شهر، بررسی نظرات آیت‌الله اراکی پیرامون شهر شرعی، فتوای آیت‌الله سیستانی درباره میراث فرهنگی و قاعده لاضرار و… از جمله مسائلی بود که ارائه دهنده در این نشست به آن پرداخت.
در ادامه نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی اسکندری استاد سطوح عالی حوزه علمیه مشهد و حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی‌خراسانی مدیر گروه فقه و مبانی اجتهاد و عضو شورای علمی گروه فقه و حقوق اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، به عنوان اساتید ناقد در جلسه حضور داشته و نظرات و نقدهای جدی نسبت به محتوا، منهج و روش تحقیق و نظرات آیت‌الله اراکی داشتند که بزودی طی گزارشی در شبکه اجتهاد منتشر می‌گردد.
