شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
آیا به سرمایه‌ای که در بورس یا در محل دیگر سرمایه گذاری شده است، در سررسید سال خمسی، خمس تعلق می‌گیرد و باید خمس آن پرداخت شود؟
شبکه اجتهاد: حکم شرعی فعالیت در بورس چیست؟ آیا سرمایه گذاری در بازار سهام و خرید و فروش سهام جایز است؟ در ادامه به نظر مراجع تقلید در این زمینه می‌پردازیم:
آیت‌الله خامنه‌ای: بورس بازاری است که در آن دارایی‌های مختلف مورد معامله قرار می‌گیرد، بنابراین بورس فی نفسه اشکال ندارد؛ ولی مهم این هست که باید معاملات در بورس نامشروع و خلاف قانون نباشد، در غیر این صورت حرام است. بطور کلی فعّالیّت در بورس و خرید سهام و تعیین سود سالانه برای آن طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی که به تأیید شورای محترم نگهبان قانون اساسی رسیده انجام می‌گیرد محکوم به صحّت و حلیّت است.
آیت‌الله مکارم شیرازی: در صورتی که سرمایه گذاری در جای مشروعی باشد و آن کس که سرمایه گذاری کرده رضایت به نوع جدید بدهد مانعی ندارد.
آیت‌الله سیستانی: خرید و فروش سهام صحیح است، البته اگر معاملات شرکت سهامی حرام باشد، مثل آنکه به داد و ستد شراب و یا معاملات ربوی مشغول باشد، خرید سهام آن، و مشارکت در این معاملات جایز نیست.
خمس سرمایه گذاری در بورس
آیا به سرمایه‌ای که در بورس یا در محل دیگر سرمایه گذاری شده است، در سررسید سال خمسی، خمس تعلق می‌گیرد و باید خمس آن پرداخت شود؟
پاسخ:
آیت‌الله خامنه‌ای: مبلغ سرمایه گذاری شده اگر از درآمد کسب باشد، مشمول خمس است.
آیت‌الله مکارم شیرازی: چنانچه سال خمسی بر آن بگذرد باید خمس آن پرداخت شود، ولی چنانچه برای پرداخت خمس در زحمت باشید، مجازید خمس آن را به ذمّه بگیرید و هر وقت توانستید بپردازید.
آیت‌الله سیستانی: این نوع معامله مانند هر تجارت دیگر است سر سال بر سودی که کرده اید خمس لازم است.
پرداخت خمس سهام در صورت کاهش ارزش آن
سوال: به میزان یک میلیون تومان سهام بورس خریداری کردم و تا سر سال خمسی قیمت آن تغییر نکرده بود، بعد از سال خمسی با افت قیمت، ارزش آن به ۷۰۰ هزار تومان رسید و من به دلیل بودن آن در بورس هنوز خمس این سهام را نداده ام، تکلیف من پرداخت کدام یک از مبالغ گفته شده می‌باشد؟
پاسخ:
آیت‌الله خامنه‌ای: اگر این سهام را از درآمد کسب و کار خریده اید باید خمس یک میلیون تومان را بدهید.
آیت‌الله مکارم شیرازی: در صورتی که سهام در سال خمسی یک میلیون ارزش داشته است لازم است خمس یک میلیون را پرداخت نمائید و کاهش ارزش آن بعد از سال خمسی تأثیری ندارد و خمس آن ساقط نمی‌شود.
آیت‌الله سیستانی: به احتیاط واجب خمس یک میلیون را باید بدهید.
خمس سرمایه بورسی که اصل سرمایه از ارث بوده
من در ۱۴ سال پیش از ارث پدری حدود ۷۰ هزار تومان سهام خریدم و الان قیمت آن حدود یک میلیون تومان شده است اگر بخواهم سهام را بفروشم باید خمس آن را بدهم؟
آیت‌الله خامنه‌ای: اصل آن خمس ندارد ولی سود حاصله به هنگامی که امکان وصول و برداشت آن را داشتید، در سر سال خمسی مشمول خمس می‌گردد که اگر سال خمسی به آن گذشته باشد، به هنگام وصول مشمول خمس می‌گردد.
آیت‌الله مکارم شیرازی: در فرض سوال بعد از فروش خمس ترقّی قیمت آن را بپردازید. / مهر
نظر مراجع هم همین است هر مبلغی در سر سال خمسی بوده و یا خواهد بود باید پرداخت شود