شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
کتاب پیش‌رو تلاشی است برای درک عمیق آسیب‌های نهاد وقف و ارائه راهبردها و الگوهای عملیاتی در سطوح مختلف برای دولت اسلامی، سازمان اوقاف و امور خیریه و بنگاه‌های وقفی تا مسیر آینده «پیشرفت اقتصاد نهاد وقف» اولاً برای ایران اسلامی و ثانیاً برای جهان اسلام هموار گردد.
به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «اقتصاد نهاد وقف» اثر حجت‌الاسلام والمسلمین ناصر جهانیان در گروه اقتصاد اسلامی پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به زیور طبع آراسته شد.
«اقتصاد نهاد وقف» در تمدن قدیم اسلامی با ایجاد سازمان‌های عرضه و تقاضای وقفی و هماهنگی با نظام تدبیر وقف، خدمات شایانی را به جوامع اسلامی ارائه کرد. متأسفانه پس از افول تمدن قدیم اسلامی، اقتصاد نهاد وقف هم دچار افول شدید و انواع آفت‌ها و آسیب‌ها، به‌ویژه «آفت موقوفه‌خواری» شد. پس از انقلاب اسلامی در ایران، پیشرفت‌های خوبی در اقتصاد نهاد وقف پدید آمده، اما با توجه به طراز انقلاب اسلامی و ظرفیت مردم و ثروت‌های کشور، می‌توان گفت که این نهاد در ایران از وضعیت مطلوبش فرسنگ‌ها فاصله دارد. کتاب پیش‌رو تلاشی است برای درک عمیق آسیب‌های نهاد وقف و ارائه راهبردها و الگوهای عملیاتی در سطوح مختلف برای دولت اسلامی، سازمان اوقاف و امور خیریه و بنگاه‌های وقفی تا مسیر آینده «پیشرفت اقتصاد نهاد وقف» اولاً برای ایران اسلامی و ثانیاً برای جهان اسلام هموار گردد.
در بخشی از مقدمه این اثر ارزشمند آمده است: نهاد وقف یکی از مهم‌ترین نهادهای بخش سومدر جوامع اسلامی و از قدیمی‌ترین نهادهایی است که درطول تاریخ به اهداف خیرخواهانه و معنوی بشر کمک‌های شایانی کرده است. این نهاد اگرچه همواره در معرض تهدید یا تحریف قرار داشته و دارد، ولیازسویی هیچ‌گاه صحنه فعالیت را خالی نگذاشته و به‌رغم چالش‌های فراوانی که با آنها روبه‌رو می‌باشد، روزبه‌روز خود را آماده‌تر و کارآمدتر کرده است و فضاهای جدیدتری را باتوجه به ثروت‌های جدید برای خود پدید آورده، گسترش داده و تعمیق بخشیده است.
ازسوی دیگر مسئولان اوقاف در کشورهای اسلامی سال‌هاست به‌دنبال تدوین نظام جامع تحول اقتصادی وقف‌اند و به‌رغم تلاش‌هایی که درجهت ارتقای نهاد وقف انجام داده‌اند، هنوز به این مهم دست نیافته‌اند. پس از بحران‌های اقتصادی اخیر و کاهش رشد اقتصادی در بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشورهای عربی که به‌طورمعمولنخستین شوک‌ها به بخش یارانه‌ها و خیرات وارد می‌شود، نهاد وقف نیز با مشکلات بیشتری مواجه شده است. باتوجه به مشکلاتی که این نهاد از گذشته داشته و باتوجه به فرصت‌های جدیدی که درزمینه تغییر ترکیب تصمیم‌سازی اقتصاد بین خانوارها، سازمان‌های داوطلبانه، دولت‌و بازارها ایجادشده و با لحاظ تغییر سلایق مردم در عرصه خیرخواهی، میان ظرفیت بالفعل اقتصاد وقف نسبت به وضعیت بالقوه آن فرسنگ‌ها فاصله وجود دارد.
افزون براین تمدن‌سازی نوین اسلامی ارتباط تنگاتنگی با داشتن «علم دینی» به‌ویژه «علم اقتصاد اسلامی» دارد؛ زیرا این علم است که برای ایران اسلامی می‌تواند عوامل ایجاد، پایداری و شکوفایی تمدن جدید را فراهم سازد. یکی از زیرشاخه‌های «علم اقتصاد اسلامی»، «اقتصاد نهاد وقف» است که در تمدن قدیم اسلامی توانست با سازمان‌های عرضهوتقاضای وقفی در هماهنگی با نظام تدبیر وقف، خدمات شایانی به جوامع اسلامی ارائه کند و به‌ویژه در تمدن‌های عثمانی و صفوی سهم فراوانی در تولید ناخالص ملی اقتصادهای این حوزه‌های تمدنی اسلامی داشته باشد.
باوجود پیشرفت‌هایی که در اقتصاد نهاد وقف ایران اسلامی پدید آمده است، باتوجه به طراز انقلاب اسلامی و ظرفیت مردم و ثروت‌های کشور، می‌توان گفت وضعیت بالفعل این نهاد در ایران از وضعیت مطلوبش فرسنگ‌ها فاصله دارد؛ ازاین‌رو لازم است به‌نحو علمی و در چهارچوب الگوی مطلوب فقهی مکتبی اقتصاد اسلامی، دو کار اساسی انجام داد: ۱. شناسایی آسیب‌های واقعی اقتصاد نهاد وقف؛ ۲. تبیین نقشه کلان و عملیاتی اصلاح این اقتصاد.
یادآوری می‌شود، کتاب اقتصاد نهاد وقف اثر حجت‌الاسلام ناصر جهانیان، با قیمت ۲۱۰۰۰۰ تومان راهی بازار نشر شد. علاقمندان جهت تهیه کتاب و یا اطلاعات تکمیلی می‌توانند به وبگاه رسمی سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به نشانی: www.poiict.ir مراجعه کنند.
