جراحی پلاستیک و شبیه‌سازی انسان از نگاه فقه

کتاب «جراحی پلاستیک و شبیه‌سازی انسان از نگاه فقه» اثر استاد سید اصغر ناظم‌زاده قمی در ۲۸۷ صفحه به زیوز طبع آراسته شد.

به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب حاضر، در مورد پدیده جدیدی است که به نام جراحی پلاستیک یا جراحی فانتزی می‌شناسیم. این عمل گاه برای بازگرداندن عضو ناقص به حالت اول یا رفع عیب آن و گاه به معنای تغییر عضو سالم برای زیباسازی است. موضوع جراحی پلاستیک علی رغم فراگیر بودن در جهان معاصر، کمتر در کانون پژوهش فقها قرار گرفته است.

اثر حاضر با عناوینی مثل جراحی ترمیمی، جراحی زیبایی و فروع مرتبط با عمل جراحی زیبایی به واکاوی این موضوع می‌پردازد.

مباحث مطرح شده در این کتاب ماحصل درس گفتارهای حجت‌الاسلام والمسلمین ناظم زاده قمی و نشست‌های علمی این عالم با فضلا و اساتید حوزه و دانشگاه و همچنین استفاده از مشاوره‌های علمی متخصصان و پزشکان است.

ساختار اثر: این کتاب در دو بخش تألیف شده که بخش اول با عنوان «جراحی زیبایی از نگاه فقه» شامل پنج فصل است. اولین فصل از بخش اول این کتاب با عنوان «جراحی ترمیمی» به نگارش درآمده که در آن نویسنده به بیان سابقه تاریخی جراحی ترمیمی و ضرورت این جراحی پرداخته و روایات جراحی ترمیمی و دیدگاه فقیهان مسلمان درباره آن را بررسی کرده است.

فصل دوم با عنوان «جراحی زیبایی یا فانتزی» به تبیین انواع جراحی زیبایی پرداخته، دیدگاه علمای اهل سنت و فقهای شیعه در دو مقام (مقام اول: دیدگاه علمای اهل سنت و ادله ایشان: حرمت تغییر در خلقت خدا و حرمت تدلیس و خدعه، مقام دوم: دیدگاه مشهور فقهای شیعه بر جواز جراحی زیبایی و ادله آن: تأکید قرآن بر زینت و آرایش و توصیه روایات بر زیبایی) را شرح داده و شرحی کوتاه درباره قواعد فقهی و اصول عملیه (قاعده فقهی و دلیل حجیت آن، اصل برائت و دلیل حجیت آن، قاعده تسلط بر نفس و سیره عقلا) را به رشته تحریر درآورده است.

سومین فصل از بخش اول این کتاب با عنوان «احکام فرعی جراحی زیبایی» به رشته نگارش درآمده و در آن حرمت جراحی زیبایی که ملازم با گناه باشد، حرمت جراحی زیبایی که مستلزم فوت واجبی شود و لاک زدن روی ناخن‌ها مورد تأکید قرار گرفته و کاشت ناخن، چسباندن ناخن مصنوعی برای زیبایی و کیفیت وضو و غسل جبیره‌ای بررسی شده است.

«چکیده احکام وضو و غسل جبیره‌ای» عنوان فصل چهارم از بخش اول کتاب مذکور است که در آن نویسنده معنای لغوی و اصطلاحی جبیره و موارد لزوم وضو و غسل جبیره را تبیین کرده است.

پنجمین و آخرین فصل از بخش نخست این کتاب با عنوان پی نوشته‌های توضیحی به بیان چند نکته مهم در توضیح حدیث رفع، توضیحی در انکار حسن و قبح عقلی از سوی اشاعره و توضیحی در حد مساحقه پرداخته است.

دومین بخش از کتاب حاضر با عنوان «شبیه‌سازی انسان از نگاه فقه» مشتمل بر شش فصل است؛ اولین فصل از بخش دوم این کتاب با عنوان «اقسام شبیه‌سازی به معنای عام» به بررسی شبیه‌سازی عضوی از اعضای انسان، شبیه سازی به معنای همزادسازی و شبیه‌سازی انسان می‌پردازد.

فصل دوم با عنوان «نام گذاری شبیه‌سازی انسان و سابقه تاریخی آن» و فصل سوم با عنوان «مراحل شبیه‌سازی انسان» به نگارش درآمده‌اند.

«شبیه‌سازی انسان در ادیان الهی» عنوان چهارمین فصل از بخش دوم کتاب مذکور است که در آن نویسنده به بیان حرمت مطلق شبیه سازی انسان پرداخته، و دیدگاه مسیحیت در حرمت شبیه سازی انسان، دیدگاه یهودیان درباره شبیه سازی انسان و دیدگاه علمای اهل سنت درباره عمومیت شبیه سازی انسان را شرح داده و چهار نظریه فقهای شیعه در شبیه سازی انسان (جواز مطلق شبیه‌سازی انسان، جواز شبیه سازی در تولید اندک و محدود انسان، جواز شبیه سازی به حکم اولی و حرمت شبیه سازی انسان به حکم ثانوی و عدم جواز و حرمت مطلق شبیه سازی انسان) را به رشته تحریر درآورده است.

پنجمین فصل از بخش دوم این کتاب با عنوان «دلایل قائلین به جواز یا حرمت شبیه سازی انسان» به بیان توضیحی در کیفیت استنباط احکام اسلام و مستند قائلان به جواز یا حرمت شبیه سازی انسان: ادله قول به جواز مطلق شبیه سازی انسان، ادله بعضی فقهای شیعه در حرمت شبیه سازی انسان به عنوان ثانوی(مشکل اخلاقی، حقوقی و اجتماعی)، ادله حرمت شبیه سازی به عنوان اولی از دیدگاه اهل سنت و برخی علمای شیعه(ادله حرمت شبیه سازی انسان از نظر اهل سنت: لزوم تولید انسان از آمیزش جنسی و حرمت غیر آن، اختلاط در میاه و انصاب و از بین رفتن نهاد ازدواج و نابودی نظام خانواده، ادله حرمت شبیه‌سازی انسان از نظر برخی فقهای شیعه: عدم جواز تغییر خلق خدا، عدم مالکیت انسان بر جسم و نفس خود و تفرقه بین زوجین (و نظام خانواده)) پرداخته است.

ششمین و آخرین فصل از بخش دوم کتاب حاضر با عنوان «فواید و اقسام شبیه سازی» به بررسی فایده شبیه‌سازی عضوی از اعضای بدن، فایده همزادسازی و فایده شبیه سازی انسان‌ می‌پردازد.

برشی از اثر: حرمت جراحی زیبایی که ملازم با گناه باشد: اگر جراحی زیبایی در موردی غیرضروری است، ولی مستلزم گناهان جانبی باشد؛ مثل اینکه مرد اجنبی عمل جراحی زیبایی زنی را انجام دهد یا به عکس، زن اجنبی عمل جراحی زیبایی مردی را انجام دهد ناچار به نگاه یا لمس صورت و بدن اجنبی شود، بی تردید جراحی زیبایی بر مرد و زن حرام است و بر پزشک معالج هم این عمل حرام است و حتی اجرتی که پزشک از بابت این عمل می‌گیرد نیز حرام می‌باشد، زیرا اجرت بر عمل حرام، حرام است و اگر اجرت را دریافت کرده باید به صاحبش برگرداند، البته اگر آن مبلغ را به عنوان هدیه یا به قصد معالجه‌های اولیه که مستلزم گناه نیست دریافت کرده باشد، بلامانع و مباح است.

البته اگر جراحی زیبایی ضرورت خانوادگی یا اجتماعی باشد، یا عوامل روحی و روانی سبب اقدام به جراحی زیبایی شده مستلزم گناهان جانبی شود، این عمل جراحی زیبایی، از نظر شرعی بلاشکال و مباح است؛ زیرا «الضرورات تبیح المحذورات»؛ یعنی هر عمل غیر مجاز در صورت ضرورت و ناچاری مباح است و شرعاً اشکال ندارد.

علاقه مندان برای تهیه این کتاب‌ می‌توانند به نشانی اینترنتی مؤسسه بوستان کتاب به آدرس www.bustaneketab.ir مراجعه کنند.

گفتنی است، اخیراً مراسم رونمایی از تازه‌ترین آثار فقهی استاد ناظم زاده قمی به نام‌های «تلقیح مصنوعی»، «شبیه سازی انسان»، «تغییر جنسیت»، «دو جنسیتی‌ها»، «بیت‌المال» و «فقه الربا» و «جراحی پلاستیک»؛ از سوی موسسه بوستان کتاب با حضور آیت‌الله کریمی جهرمی، حجت‌الاسلام والمسلمین سید جواد شهرستانی نماینده تام الاختیار آیت‌الله سیستانی، استاد فقیهی از اعضای جامعه مدرسین و نمایندگانی از بیوت مرحوم آیت‌الله فاضل لنکرانی و مرحوم آیت‌الله علوی گرگانی،  در سالن شیخ طوسی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد.

اجتهاد یاداور می‌شود، آثار مکتوب استاد ناظم زاده قمی عبارتند از:

به زبان عربی:

۱ و ۲ ـ الفصول المائه فی حیاه ابی الائمه به زبان عربی (۲ جلد) که حضرات آیات صافی گلپایگانی، سبحانی، مومن قمی و معرفت بر آن تقریظ نوشته اند.

۳ و ۴ ـ اصحاب الامام علی علیه السلام به زبان عربی (۲ جلد)

۵ ـ فقه الربا (در ۱۰ فصل)، احکام معاملات و بانک ها

۶ ـ قاعده لا ضرر و لا ضرار

۷ ـ صلاه المسافر و الخوف و المطارده

۸ ـ حیاه امیرالمومنین من طرق اهل السنه

به زبان اردو:

۹ ـ تجلیات حکمت (کلمات قصار امیر المومنین علیه السلام)

۱۰ ـ مناقب امیرالمومنین علی علیه السلام

به زبان فارسی:

۱۱ ـ تلقیح مصنوعی از نگاه فقه

۱۲ و ۱۳ ـ تغییر جنیست و دو جنسیتی‌ها از نگاه فقه

۱۴ و ۱۵ ـ جراحی پلاستیک و شبیه سازی انسان از نگاه فقه

۱۶و ۱۷ ـ اصحاب امام علی علیه السلام (۱۱۱۴ نفر) (۲ جلد)

۱۸ . تجلی امامت (تحلیلی از حکومت امام علی علیه السلام)

۱۹ ـ مظهر ولایت، علی علیه السلام از دامن مادر تا رحلت خاتم

۲۰ ـ علی علیه السلام آئینه عرفان، عرفان نظری و عملی

۲۱ ـ سیمای پرفروغ، فضائل و مناقب علی علیه السلام

۲۲ ـ جلوه های حکمت، کلمات قصار علی علیه السلام به صورت موضوعی به ترتیب الفباء

۲۳ ـ اصحاب امام حسین علیه السلام از مدینه تا کربلا

۲۴ ـ بیت المال (اهمیت، منابع مالی، شرایط ناظران، عوامل بازدارنده و کیفر خائنان)

۲۵ ـ آئین سفر