شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
شبکه اجتهاد: هر پدیده‌ای که در عالم رخ می‌دهد قطعاً حکمتى در آن نهفته است، برخى از این پدیده‌ها بدست بشر اتفاق می‌‌افتد، مانند جنگ‌ها، و برخى رخدادها طبیعى نیز است مانند: سیل و زلزله…؛ برخى از این وقایع خیراست و برخى از آنها شرّ میباشند که در مباحث علم کلام بدان پرداخته شده است.
به اعتقاد کارشناسان بعد از جنگ جهانى دوم (۱۳۱۸ ـ ۱۳۲۴ش) که حدود ۷۰ تا ۸۵ میلیون انسان در این نبرد خانمان سوز، جان خود را از دست دادند، ویروس کرونا مهم ترین رخداد قرن است با این تفاوت که این ویروس همه جامعه جهانى را بمعنای واقعی بخود مشغول ساخته و چند میلیارد انسان، به ناچاردر قرنطینه خانگى با این پدیده نوظهور دست و پنجه نرم می‌‌کنند. انسان گاهى به این می‌اندیشد که بشرى که آسمانها را توانسته فتح کند، چگونه در مقابل یک ویروس، اظهار عجز وناتوانى می‌‌کند (خُلِقَ الإنْسانُ ضَعیفاً).
جداى از این که آیا این ویروس مُهلک یک حمله بیولوژیک و ساخته و پرداخته آزمایشگاهى است تا بدین وسیله دشمنان بشریت بتوانند به اهداف شوم و غیر انسانى خود برسند و یا یک رخداد طبیعى است، جامعه امروز جهانى را بشدت با چالش بى سابقه‌ای مواجه ساخته و بسیارى از مشاغل، از کشاورزان و صنعت گران گرفته تا جوامع علمى را درگیر این متغیّر نموده است.
اوّلین اقدام
یک روز قبل از انتخابات مجلس شوراى اسلامى یکى از مسئولین در مورد شرایط پیش آمده با بنده تماس گرفت و در مورد اتفاقات اخیر در قم بحث شد و مقرر گردید به اطلاع والد رسانده شود، و با هماهنگى برخى اعاظم، روز جمعه اطلاع رسانى شد و درس‌ها از روز شنبه تعطیل شد؛ روز شنبه جناب آقاى دکتر قدیر –رئیش علوم پزشکی قم- به دیدار آیت‌الله سبحانى آمدند و طى گزارشى درخواست داشتند که یک پیام ویدئویى از ایشان ضبط شود تا جوّ بسیار سنگینى که در روزهاى نخستین در فضاى مجازى علیه شهر قم ایجاد شده است مقدارى تلطیف شده و مردم را به آرامش دعوت کنند. متن پیام ایشان:
«بسم الله الرّحمن الرحیم؛ هر واقعه‌ای در این دنیا، بر اساس یک مصلحت است، خلّاق متعال در این مصیبت چه مصلحتى را در نظر گرفته است ما از آن بى اطلاع هستیم، امّا ما باید همواره به یاد خدا باشیم. خداوند متعال همیشه نسبت به بندگان رئوف و رحیم است. خداوند در قرآن یاد آور شده است که او حافظانى را براى بشر می‌‌فرستد تا انسان‌ها را از بسیارى از بلایا حفظ کنند. امید است با دعا و توسل این بلا دفع گردد کما این که سابقاً هم مشابه آن را دفع کرده است. قول مسئولان پزشکى، براى همه ما حجت است، مانند پرهیز از اجتماعات عمومى و غیر ذلک. ان شاء الله خداوند متعال رحمتش شامل حال ما بشود. والسلام علیکم ورحمه الله وبرکاته»
این پیام در رسانه‌هاى داخلى و بیگانه بازتاب گسترده‌ای داشت و عصر همان روز یکى از پزشکان بیمارستان قم با من تماس گرفت و از این اینکه ایشان توجهی به هشدار‌های مسئولان پزشکى و اطباء داده‌اند، بسیار خرسند بود، چون براى تعطیل شدن برخى اماکن مذهبى، اختلاف نظر وجود داشت که بحمدالله به تدریج همه مسئولان به این وحدت نظر رسیدند.
عقلانیّت یکى از ممیزات روحانیت شیعه بوده و حوزه و مراجع انصافاً در این رخداد خوش درخشیدند، و این در تاریخ ثبت خواهد شد که علماء نه تنها هیچ مخالفتى با نظر کارشناسان نکردند بلکه همراه آنها نیز بودند، همان‌ها که روحانیت را افراد متحجّر می‌‌پنداشتند، امروز در فضاى مجازى، زبان به تمجید گشوده اند.
روحانیت همیشه در صحنه
از روزهاى نخستین که مسئله غسل و تجهیز اموات کرونا بحث شد، عدّه‌ای جان برکف براى تسلّى خانواده‌هاى داغدیدگان به کمک آنها شتافتند و مستندهایى نیز تهیه شده که نشان از روحیه معنوى و عالى طلاب دارد که بدون هیچ چشم داشتى چه در مراحل درمانى و چه در مراحل دیگر، به وظایف انسانى و روحانى خود می‌پردازند، این صحنه‌ها در تاریخ ماندگار خواهد ماند چنان که در گذشته نیز در کمک به هم نوعان خود در مناطق سیل زده و دیگر مواقف، خوش درخشیدند.
کرونا و تعطیلى حوزه
آخرین بارى که حوزه‌هاى علمیه تعطیل شد در ایام انقلاب بود و والد ما مدتى به جهت شرکت در خبرگان قانون اساسى در سال ۱۳۵۸ش، به ناچار تهران رفتند، براى مدت کوتاهى درس‌ها تعطیل شد، ولى بعد از مدت کوتاهی مجدداً درس و بحث‌ها با جدیّت آغاز گردید.
بار دیگر در زمان جنگ و حمله هوایى صدام به شهرهائی مانند قم، تهران… حوزه‌ها تعطیل شد، ولى این تعطیلی استمرار چندانى نداشت.
تعطیلی برای طلبه معنا ندارد، هیچ گاه به یاد ندارم در حوزه علمیه درسى بی جهت تعطیل شده باشد، در این ایام خاص همچنان فعالیتهای علمی و پژوهشی در مؤسسه امام صادق (ع) دائر است.
تعطیلی حوزه اختصاص به ایام شهادت و یا ولادت ائمه معصومین (علیهم السلام) و برخى رخدادهاى ملّى است که البته طلاب در این روزها به وظایف دیگر خود می‌پردازند. والد در مدت ۷۰ سالی که در حوزه کرسى تدریس دارند تاکنون بخاطر ندارند که روز ۱۳ فروردین (روز طبیعت) درس ایشان تعطیل شده باشد، امسال شاید اوّلین سالى است که روز ۱۳ فروردین درس و بحث ایشان تعطیل شده است!
حوزه و امکانات نوین آموزشی
حوزه علمیه در آغاز دهه ۷۰ با یک حرکت جهشى توانست به کمک نرم افزارهاى علوم اسلامى تحولى را در حوزهIT ایجاد کند و بسیارى از دوره‌هاى کامپیوتر براى طلاب برگزار می‌‌شد. دهه ۹۰ نیز با تحولى که در شبکه‌هاى اجتماعى و تلفن‌هاى هوشمند ایجاد شد، که به لحاظ تأثیرگذارى، قابل مقایسه با هیچ دوره‌ای نیست، از این فرصت بهرمند شده است، اخبار و اطلاعات در کمترین زمان، به اقصى نقاط عالم منتشر میشود و تقریباً زندگى بسیارى از مردم با شبکه اطلاعات گِره خورده است البته با استفاده صحیح از فضای مجازی می‌توان معارف صحیح و اصیل در اختیار علاقمندان قرار گیرد.
صدا وسیما بعلت محدودیت‌هایی که دارد، شاید نتواند فرصت کافی برای علاقمندان ایجاد کند، اما برخی که در این راه ذوق و علاقه داشته باشند فضای مجازی فرصت بی بدیلی برای آنان خواهد بود، البته برخی بصورت انفرادی قدم‌هایی برداشته اند که اگر بصورت منسجم برنامه ریزی شود مؤثر تر خواهد بود.
پیشنهاد میشود، حوزه علمیه برای گرایشات مختلف شبکه تلویزیون اینترنتی تأسیس کند و مخاطبین ازاین فضا بتوانند در ایام پیش رو که محدودیت‌هایى براى تجمعات وجود دارد، به رسالت خود بپردازند.
تأسیس شبکه‌هاى ماهواره‌ای علاوه بر هزینه‌هاىِ ارزى و نیاز به امکانات پرهزینه شاید فعلاً مقدور نباشد، ولى تأسیس تلویزیون‌های خانگى در موضوعات مختلف تاریخ، مهدویت، پاسخ به شبهات… باید سریعاً در دستور کار متصدیان امر قرار گیرد.
در پایان از تلاش‌هاى همه پزشکان، پرستاران، کادر درمانى تشکر می‌‌کنم و به فرموده آیت‌الله سبحانى، آنان فرشتگانى هستند در لباس انسان که به بشریت خدمت می‌‌کنند.
والد ما هرگاه دست به دعا می‌‌شوند تنها شیعیان و مسلمانان را دعا نمى‌کنند، بلکه آرزو دارند این بلا از بشریّت رخت برکند. از مجموعه طلاب و روحانیونى که در این ایام با وجود مشکلات مالى و غیره مانند همیشه در شهرهاى قم، تهران و… به مدد بیماران و خانواده‌هاى آنان شتافته‌اند تشکر می‌‌کنم.
