شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
شبکه اجتهاد: خبر کرونا وقتی که در قم آمد، روحانیت حتی اگر می‌خواست واکنشی هم نشان ندهد، نمی‌توانست. آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی به مردم توصیه کرد که در مراکز عمومی حاضر نشوند. وی گفت که زیارت عاشورا و حدیث کسا را در خانه بخوانید؛ چرا که این دو روحیه می‌دهد و آثار گران‌بهایی دارد. آیت‌الله جعفر سبحانی هم گفت که سخن پزشکان و متخصصین برایمان حجت است و هرچه آنها در این خصوص بگویند باید به آن عمل کرد. آیت‌الله شبیری زنجانی نیز در فتوایی اعلام کرد: «با توجه به خطر جدی این بیماری، رعایت ضوابط بهداشتی و پزشکی بر همگان لازم است. مسؤولین نیز باید با جدیت، تدابیر لازم و فوری را برای ممانعت از شیوع بیشتر بیماری عملی کنند».
این توصیه‌ها شاید از آنجا ناشی می‌شد که برخی بدون در نظر گرفتن توصیه‌های بهداشتی، در اجتماعات و اماکن مذهبی حاضر می‌شوند. انتشار تصاویری از ضریح مطهر حضرت معصومه(س) که میله‌هایی بر گرد آن چیده شده بود، برخی اعتراض‌ها را در پی داشت که چرا حرم مطهر به عنوان یکی از اماکن پر جمعیت همچنان به روی مردم باز است. این اعتراض‌ها از جانب وزارت بهداشت نیز بیان شد. سخنگوی وزارت بهداشت توئیت کرد: این به اصطلاح تمهیدات در حرم، زیارتگاه‌ها و بقاع متبرکه شهر قم و مسجد جمکران، به محدودیت انتشار و قطع زنجیر انتقال کمکی نخواهد کرد و ساده‌انگاری است.
وزیر ارشاد هم از جمله معترضین بود. سید عباس صالحی در توئیتی گفت: از مراجع، مدیران حوزه و تولیت‌های مراکز مذهبی خاضعانه می‌خواهم در مواجهه با کرونا توصیه‌های وزارت بهداشت و درمان و علوم پزشکی را مبنا قرار دهند و از هرگونه تصمیم اختصاصی پرهیز کنند. وی گفت که عدم توجه به این مسائل، بهانه‌ای دیگر برای دین‌گریزی و دین‌ستیزی را فراهم می‌کند.
اما مسؤولین حرم قم در پاسخ گفتند که این میله‌ها اختصاص به امروز ندارد و همیشه برای نظافت حرم و ضریح مطهر از آن استفاده می‌شود که پس از نظافت، آنها را برمی‌دارند. مشاور تولیت حضرت معصومه(س) هم تعطیلی حرم را به بهانه بیماری کرونا مقبول ندانست و گفت: تعطیل کردن حرم چه ضرورتی دارد؟! مردم خودشان باید مراقب باشند. تعطیل کردن حرم پیام تلخی دارد، اینجا پناهگاه مردم است و نشستن مردم در گوشه‌ای از حرم و صحن، مشکلی پیش نمی‌آورد. حالا زائران به ضریح دست نزنند و لمس نکنند و معمولاً زائران توجیه هستند و مراعات می‌کنند.
در حالی که تصویری از سید مهدی میرباقری؛ رییس فرهنگستان علوم اسلامی و نماینده مجلس خبرگان منتشر شد که در حال زیارت ضریح حضرت معصومه(ع) است، استاد عندلیب همدانی از علمای قم در پاسخ به این سؤال که آیا دین اسلام تمهیداتی برای چنین شرایطی اندیشیده است، گفت: اینها قاعده عقلی است و نیازی نیست که در دین بیاید. وقتی در زندگی شخصی، فردی سرما خورده باشد، فرزندش را نمی‌بوسد. کسی لازم نیست به او بگوید.
در این میان اما برخی از روحانیون، خطر ابتلا به کرونا را همچنان جدی نگرفته‌اند. داعیه‌داران طبی سنتی از این جمله‌اند. شیخ عباس تبریزیان که خود را «پدر طب اسلامی» می‌خواند، در کانال تلگرامی خود ادعای مرگ دو نفر در قم با ویروس کرونا را برنتابید. وی این خبر را ناشی از جریانی دانست که می‌کوشد تا داروهای شیمایی را بین مردم رایج کند. او با تمسک به برخی روایات گفت که اهل قم در برابر بیمار‌ی‌ها و شرور مصون هستند.
علاوه بر این طیف، برخی روحانیون دارای مناصب رسمی نیز ماجرای کرونا را تفسیری سیاسی کرده‌اند. سید محمد سعیدی؛ امام جمعه قم و تولیت حرم حضرت معصومه(س) از جمله افرادی است که گفت: دشمن می‌خواهد با استفاده از این روش، هراسی را در دل‌ها ایجاد کند و قم را شهری ناامن نشان دهد و انتقام شکست‌های خود را از قم بگیرد.
با این وجود به نظر می‌رسد که توصیه‌های مراجع تقلید در این‌باره نیز می‌تواند محور رفتار متدینان قرار گیرد: مردم در اماکن عمومی حاضر نشوند و به توصیه پزشکان و متخصصان عمل کنند. مسؤولان نیز در جلوگیری از شیوع بیماری جدیت و فوریت نشان دهند.
