حجتالاسلام والمسلمین امین حسین پوری در نشستی با تمرکز بر دستاوردهای پژوهشی خود در قالب اثر جدیدش با عنوان «دفاع عن نهجالبلاغه»، به تحلیل و بازخوانی انتقادی مبانی حدیثی در اصالتسنجی خطب، نامهها و کلمات قصار موجود در این اثر سترگ پرداخت. اهمیت این پژوهش از آنروست که «نهجالبلاغه» همواره در کانون نگاههای تفسیری، تاریخی و فقهی قرار داشته، اما …
Read More »آخرین اخبار
با تمرکز بر نوآوریهای روششناسانه در سنجش اعتبار سخنان منسوب به امام علی(ع)
تاریخ حدیث شیعه، بر پایۀ شفاهی یا مکتوب؟/ مصطفی بارگاهی
اختصاصی شبکه اجتهاد: بررسی نسبت میان سنت شفاهی و سنت مکتوب در انتقال حدیث شیعه طی قرون نخست، یکی از مسائل بنیادین تاریخ این مکتب است. فهم این نسبت نهتنها برای شناخت شیوههای نقل حدیث، بلکه برای ارزیابی اعتبار منابع، جایگاه راویان و درک تحولات فقه و کلام امامیه ضروری است. آیا میراث حدیثی ما عمدتاً محصول نقل سینه به …
Read More »
آیتالله مکارم شیرازی در آیین رونمایی از سامانه گفتگو با تفاسیر:
حوزه در عرصه هوش مصنوعی پیشرو و سربلند است/ رسانهها نشان دهند که حوزه چگونه در علم و فناوری پیشرفت کرده است
حضرت آیتالله مکارم شیرازی با اشاره به ضرورت خبررسانی و اطلاع رسانی از دستاوردهای فاخر مرکز نور تصریح کرد: بسیاری از کارهای ارزنده صورت میگیرد اما منتشر نمیشود. رسانهها و صداوسیما باید نشان دهند که حوزه چگونه در علم و فناوری پیشرفت کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیتالله ناصر مکارم شیرازی امروز چهارشنبه ۲۱ آبان ماه در دیدار …
Read More »
اجتهاد مقاصدی، راهی برای پیوند فقه با واقعیتهای زمانه؛
نیمنگاهی به کتاب الاجتهاد المقاصدی و المناطی/ مصطفی مهدوی
اختصاصی شبکه اجتهاد: کتاب «الاجتهاد المقاصدی و المناطی» نوشته حیدر حبالله، پژوهشی منسجم و اصولی درباره روش اجتهاد مقاصدی و مناطی است که در آن نویسنده تلاش کرده تا چارچوب جامعی برای این نوع اجتهاد ارائه دهد. این اثر با فاصلهگیری از رویکردهای خطابی و نظریهپردازیهای کلی، بر مباحث دقیق و مستند اصولی متمرکز است و هدف دارد اجتهاد مقاصدی …
Read More »
واکاوی نسبت عرف و رضایتمندی عمومی در نظام تقنین اسلامی
آیا «رضایت عمومی» میتواند جایگزین حکم شرعی شود؟
استاد درس خارج فقه تقنین ضمن تبیین مفاهیم عرف و رضایت عمومی، مرزهای کاربرد آنها در استنباط فقهی و تقنین حکومتی را تشریح و بر لزوم اتخاذ چارچوبهای سیستمی برای حفظ تقوای حکمرانی تأکید نمود و گفت: عرف و پسند عمومی میتواند در فهم الفاظ و در قوانین حکومتی نقش داشته باشد؛ اما در مواردی که با حکم شرعی تعارض …
Read More »
معرفی کتاب؛
درآمدی بر قاعده کرامت در فقه
کتاب حاضر به این بحث میپردازد که اگر بهکارگیری «قاعدۀ کرامت» در فقه در قامت یک «اصل حاکم»، دچار مشکلاتی باشد، کاربرد آن در مراتب دیگر، موجب کارآمدی و روزآمدی فقه میگردد. به گزارش شبکه اجتهاد، این بحث میان اندیشمندان مسلمان مطرح است که کرامت مد نظر اسلام، اختصاص به مؤمنان دارد، یا از ویژگی «نوع انسانی» به شمار میرود. …
Read More »
حجتالاسلام عبدالهادی مسعودی:
فقه ما به دلیل برخی دوباره کاریها خیلی جلو نمیرود
رئیس دانشگاه قرآن و حدیث گفت: اکنون باب شده است هر کسی بخواهد فقاهت کند باید رجال را از اول تا انتها خودش تحقیق کند ولی وقتی حضرت آیتالله شبیری زنجانی چنین کاری را با دقت انجام دادهاند چرا دوباره ما این کار را انجام دهیم به همین دلیل فقه ما خیلی جلو نمیرود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین …
Read More »
تحول در فقه در گرو تولید علوم انسانی اسلامی:
دربارۀ ضرورتِ برداشتنِ دیوار مدرسۀ فقاهت و مدرسۀ علوم انسانی اسلامی/ محمدرضا قائمینیک
شبکه اجتهاد: ابونصر فارابی، حکیم مشهور مسلمان در کتاب احصاء العلوم، دو علم فقه و کلام را در زمرۀ علوم مدنی یعنی علوم مربوط به مدینه میداند. کلام دانش اقناع اهل مدینه (جامعه) نسبت به معارف الهی و فقه، دانش تحویز احکام فردی و اجتماعی است. اهل مدینه که نسبت به معارف و مضامین الهی اقناع شدند، تجویز احکام الهی …
Read More »
مدیرگروه فقه بنیاد پژوهشهای اسلامی، در گفتگو با «اجتهاد»:
عدم ابتلا، موجب عدم طرح مسائل محیطزیستی در فقه شده است/ منابع فقهی ما در موضوع محیطزیست، بسیار قوی و فربه است
طرح مباحث فقهی و نیز تشکیل و تأسیس ابواب و قواعد فقهی و همچنین ارائه نظر و فتوا از طرف فقها در مسائل مختلف و میز پاسخگویی آنان به سؤالات و استفتائات مردم، همهوهمه منوط به میزان ارتباط و تعلق موضوع با فعل انسان بوده است. چنانچه موضوع و مسئلهای به هر دلیلی و از جمله به دلیل عدم ابتلا …
Read More »اصول فقه و هرمنوتیک؛ اصول فقه فعلی ابزار «رفع تکلیف» است نه کشف «مراد واقعی» در معارف
در فضای علمی کشور، نگاهی تقابلی نسبت به علومی مانند فلسفه علم و هرمنوتیک شکل گرفته است که باعث محروم ماندن حوزههای علمیه و دانشگاهها از نکات مثبت و ظرفیتهای این علوم شده است. این رویکرد که یک علم را به دلیل نظرات نادرست برخی از صاحبنظران آن رد میکند، منطقی نیست. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی با موضوع …
Read More »مصلحتاندیشی در نماز باران!/ مهدی عبداللهی
شبکه اجتهاد: شنیده شده است که برخی بزرگان نسبت به خواندن نماز باران مصلحتاندیشی نموده و با خوف از عدم نزول باران، نگران استهزای رسانههای دشمن هستند. از باب اشکال شاگرد بر استاد که معمولاً این امر مورد استقبال اساتید هم قرار میگیرد، نکاتی را معروض میدارم. ۱- اولاً چرا اینقدر بیاعتماد به لطف و رحمت خدای متعال، مسئله عدم …
Read More »
گزارش نشست؛
موتور سواری بانوان؛ کراهت شرعی در برابر اضطرار اجتماعی
شبههای فقهی در خصوص موتورسواری بانوان مطرح است؛ مبنی بر اینکه روایات، سوار شدن زنان بر زین اسب را ممنوع کرده است و این نهی ممکن است با القای خصوصیت، شامل زین موتور هم بشود. اما تعمیم این مسئله بر موتورسواری و دوچرخهسواری با اشکالات جدی روبهرو است. محققان تاکید میکنند که یقین نمیکنند که منظور از آن “زین”، آنقدر …
Read More »«نسل جدید» و «عقلانیت سبک زندگی فقیهانه»/ احمدحسین شریفی
شبکه اجتهاد: رهبر فرزانه انقلاب در بخشی از «منشور حوزه پیشرو و سرآمد» درباره فقه و عقلانیت فقهی و توجه به عقلانیت نسل جدید در تبیین و ترویج احکام و هنجاریهای فقهی، میفرماید: «فقه، پاسخ دین به نیازهای عملی فرد و جامعه است. با عقلانیّت تحوّلیافتهی نسلها، این پاسخگویی باید امروز بیش از گذشته دارای پشتوانهی فکری و علمی استوار …
Read More »وظیفه حوزه تنها جهلزدایی نیست، باید با جاهلیت مبارزه کند/ اگر حوزه بخواهد در مسیر امامت حرکت کند، باید عقلانیت را تقویت کند
رسالت اصلی حوزههای علمیه تنها تعلیم و جهلزدایی نیست، بلکه فراتر از آن، مبارزه با جاهلیت است. در نظام امامت و امت، صرف علمآموزی و رفع جهل کافی نیست؛ باید ریشههای جاهلیت شناخته و زدوده شود. به گزارش شبکه اجتهاد، در اجلاسیه اساتید حوزه علمیه قم که با موضوع «حوزه پیشرو و سرآمد» در مدرسه علمیه امام کاظم علیهالسلام برگزار …
Read More »لزوم بازنگری در شیوههای آموزش فقه استدلالی/ پیشنهاد تشکیل گروههای علمی برای بازنگری در متون درسی حوزه
دبیر شورای عالی حوزه با طرح سؤالی درباره شیوه فعلی آموزش دروس استدلالی، گفت: اکنون شیوه غالب در تدریس فقه استدلالی منحصر در مباحث مکاسب، بیع و خیارات مرحوم شیخ انصاری(ره) است. البته آثار ارزشمند شیخ اعظم نقش مهمی در ارتقای سطح علمی حوزه داشته است، اما با گذشت زمان و پیشرفت مباحث باید بررسی شود که آیا ادامه همین …
Read More »
در مراسم تکریم و معارفه ریاست دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی مطرح شد:
هویت خراسان و مأموریت دفتر تبلیغات
حجتالاسلام والمسلمین علی رحمانی با بیان اینکه حوزه کهن خراسان، مکتبی ریشهدار در فقه، فلسفه، حدیث و تفسیر است که امروز در کنار دانشگاهها و پژوهشگاههای برجسته، بستری پویا برای رشد و تعالی علمی فراهم آورده است؛ توسعه روابط پایدار با مراکز علمی و اندیشمندان کشور را از اولویتهای اصلی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی دانست و با اشاره به …
Read More »بهرهگیری چند لایه از عقل در استنباط/ احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: در سپهر اندیشه فقهی، نام مرحوم محقق اردبیلی با درخشش عقل قرین است. با تأمل در آثار گرانسنگ او، مشاهده میکنیم که در موارد بسیار، عقل و نقل را همدوش و همجوار و همعنان و همزبان، به عنوان دو بال پرواز در آسمان استدلال به کار میگیرد. این همنشینی مبارک، نشان از آن دارد که ذهن وقّاد و …
Read More »از پویایی فقه امامیه در توسعه مصادیق شعائر تا ضرورت پرهیز از عرفگرایی
یک پژوهشگر و مدرس دانشگاه، در نشستی با ارائه مدل دومرحلهای، نقش فقیه و عرف متشرعه را در گسترش شعائر دینی تحلیل کرد و با استناد به قاعده قرآنی «وَمَنْ یُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ» توضیح داد و گفت: توسعه مصادیق شعائر نه تنها بدعت نیست، بلکه نشاندهنده تعامل پویا میان نهاد اجتهاد و نهاد عرف متشرعه است؛ …
Read More »تفکیک میان حجاب و عفاف فاقد مبنای فقهی است
عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه «عفاف» را در دو علم «اخلاق» و« فقه» دارای معنای متفاوتی دانست و گفت: در اصطلاح اخلاقی عفاف یک حالت درونی است و جایگاه عفت را قلب انسان میداند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین حسین بستان، عضو هیأت علمی گروه جامعهشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، به بررسی نگاه دوگانه به مفاهیم حجاب …
Read More »
فمی اوولاد Femi Owolade)) دانشگاه شفیلد
از استعمار تا شریعت؛ بررسی ریشههای تاریخی حضور فقه اسلامی در نظام حقوقی بریتانیا
شریعت در حال تسلط بر بریتانیا نیست؛ بلکه میراثی ناگزیر از تاریخ حقوقی استعمار این کشور است. شبکه اجتهاد: هر چند سال یکبار اضطرابی آشنا در گفتمان عمومی بریتانیا سربرمیآورد این نگرانی که «قانون شریعت» در حال ایجاد نظام حقوقی موازی است و حاکمیت قانون انگلیسی را تهدید میکند. این ترسها بار دیگر پس از سخنرانی اخیر دونالد ترامپ در …
Read More »
حجتالاسلام محسن قنبریان عنوان کرد؛
اندیشه سیاسی در حوزه علمیه، فرصتی مغفول برای تحلیل حکمرانی
استاد حوزه علمیه قم، گفت: رهبری معظم بر این نکته تأکید کردهاند که گرایش سیاسی در حوزه وجود دارد، اما اندیشه سیاسی، که شامل تحلیل ساختار قدرت و حکمرانی است، بسیار کم است. برای مثال، تحلیل مسائل حکمرانی مدرن، از جمله موضوعاتی مانند حجاب یا مدیریت اجتماعی، پیچیدگیهای خاص خود را دارد که نیازمند درک عمیق از اندیشه سیاسی و …
Read More »
وقتی عدالت به دست احساس میافتد؛
از دادخواهی قانونی تا عوامزدگی کیفری/ علیرضا جهانگیر
اختصاصی شبکه اجتهاد: در چند روز گذشته، انتشار یک ویدیوی کوتاه فضای جامعه را ملتهب کرد و از روز بعد دو ویدیوی دیگر در این خصوص دست به دست میشود. در ویدیوی اول، مردی میانسال پدر سالمند و ناتوان خود را به شکلی خشونتآمیز کتک میزند؛ صحنهای تلخ که احساسات بسیاری را جریحهدار کرد. در ویدیوی دوم، بانویی که خود …
Read More »
دکتر مختار شیخ حسینی؛
نگاهی به نظام آموزشی و منابع درسی حوزه علمیه نجف
شبکه اجتهاد: سقوط رژیم در عراق فرصتی فراروی حوزه هزارساله نجف برای بازسازی قرار داد. این حوزه هر چند سازمان مدیریت متمرکزی ندارد اما با حدود ۱۵ هزار طلبه تقریباً از نظام آموزشی و منابع درسی ذیل پیروی میکند. با این توضیح که طلبه میتواند در یک مدرسه ثبت نام و فرایند آموزشی هر دوره را طی کند یا همه …
Read More »
حجتالاسلام اسدپور مطرح کرد:
امام خمینی با طراحی نظام اصولی جدید، اصول فقه را به سطح قانونگذاری ارتقا دادند/ درک دقیق سیدمصطفی خمینی از نظام اصولی امام
یک استاد حوزه علمیه قم گفت: امام راحل به جای حاشیهنگاری بر آثار گذشتگان، وارد تحلیل تفصیلی شدند و اصول فقه را از بحث ادله صرف به سطح نظام قانونگذاری ارتقا دادند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین امین اسدپور در نشست علمی «مصطفای روح خدا» به مناسبت گرامیداشت چهل و هشتمین سالگرد شهادت آیتالله سیدمصطفی خمینی (ره)، به همت …
Read More »
دیدگاه و نظر؛
کتب فقهی امام محتاج نامهای مندرآوردی نیست!/ حمیدرضا میررکنی
شبکه اجتهاد: اخیراَ متنی سودمند در تأکید بر ضرورت توجه فقه به شئون حکومتی و اجتماعی خود، در انجمن بینالمللی دانش اجتماعی مسلمین به قلم محقق ارجمند جناب آقای بوذرینژاد، منتشر شده است (اینجا بخوانید). بااینحال، نکتهای در آن به چشم میخورد که به باور نگارنده، بلیه عام ما شده است. ایشان در ضمن نوشتار خود، فقه امام راحل را ذیل …
Read More »فهم تمدنی از سیرهٔ فاطمی (س)/ حبیبالله بابائی
شبکه اجتهاد: عناوینی تحت عنوان فهم تمدنی از سیره حضرت زهرا(س) بازی با کلمات نیست، بلکه یک متد، روش و رویکرد در استنطاقهای جدید از سیره و فرمایشات حضرت زهرا(س) است. اساساً فهم تمدنی از سیره حضرت زهرا(س) یک ضرورت قدیم دارد و یک ضرورت جدید. ضرورت قدیم آن، به مبانی کلامی و حقایق تاریخی ما برمیگردد. در جاهایی که …
Read More »مسئولیت فراملی حکومت اسلامی در اندیشه میرزای نائینی/ محمدحسین مختاری
شبکه اجتهاد: در اندیشهی سیاسی علامه محمدحسین نائینی (ره) مسئولیتهای برونمرزی حکومت اسلامی را میتوان در چارچوب کلی نظریهی مشروطهی او و با استناد به کتاب «تنبیه الامه و تنزیه المله» تحلیل کرد. نائینی حکومت را به عنوان «ولایت نوعیه» یا «نظارت و تولیت امور عامه» میدانست که از سوی مردم به حاکمان واگذار میشود تا از «ظلم» و «فساد» …
Read More »
عضو کمیته علمی کنگره میرزای نائینی، مطرح کرد:
راز جمعآوری کتاب «تنبیهالامّه» انحراف مسیر مشروطه بود/ بعضیها حرفهای نائینی را طبق میل خودشان معنا کردهاند!/ متن منسوب به آخوند خراسانی در نقد حکومت اسلامی، از جعلیّات است
بعد که میرزای نائینی دید از این کتاب برای مقاصد نادرست خودشان میخواهند سوءاستفاده کنند، به این دلیل نسخههای موجود را جمعآوری کرد که سوءاستفاده از کتاب نشود. بنابراین، اصل جمعآوری کتاب درست است، نوادههای ایشان هم قبول دارند، منتها در بعضی کتابها مبالغه شده که ایشان هر کتابی را به چند لیر میخرید! اینها اصلاً درست نیست؛ ایشان لیری …
Read More »مناسبات بین حکومت و امنیت در اندیشه نائینی
شبکه اجتهاد: در اندیشه سیاسی آیتالله شیخ محمدحسین نائینی، امنیت بهعنوان ستون فقرات نظم اجتماعی و شرط لازم برای تحقق عدالت و آزادی در پرتو شریعت تبیین میشود. نائینی با الهام از بستر پرالتهاب عصر مشروطه و با تکیه بر سنت اجتهادی شیعه، نظریهای بدیع در باب نسبت امنیت و حکومت ارائه میدهد که در آن، “نوع حکومت” تعیینکننده اصلی …
Read More »
مطلب وارده؛
تحلیل دوقطبیسازی رسانهایِ «مردم و قانون حجاب» در ایران/ حمیدرضا غریب رضا
شبکه اجتهاد: در مواجهه با پدیدهی دوقطبیسازی رسانهای پیرامون قانون حجاب، آنچه در واقع رخ میدهد نه یک اختلاف صرفاً اجتماعی، بلکه یک جنگ شناختی سازمانیافته علیه بنیان فقه تقنینی و مشروعیت دینی در عرصهی عمومی است. این جریان با بهرهگیری از روشهای روانی و تبلیغاتی، میکوشد قانون الهی را به مثابه «امر تحمیلی حکومتی» تصویر کند و میان مردم …
Read More »
شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت