شبکه اجتهاد: ماجرای درجِ عکسِ شهیده «نیلوفر قلعهوند» در رسانه وابستهٔ به رهبری و حواشیِ آن، بهانهای شد برای بازکاوی در نسبت شهادت با دو چیز: یکی پیشینهٔ گفتار و کردارِ شهدا، دیگری هم روایتهای رسمیِ پسینی یا روتوشهای رسانهای از ایشان. مسئله فقط «حجاب» نیست؛ برخی شهدا ممکن است دارای شغل یا سبکِ زیستِ شبههدار هم بوده باشند! بلکه …
Read More »آخرین اخبار
حجتالاسلام والمسلمین محسن قنبریان
مجلس بهمثابه امانت عمومی؛ بازخوانی مسئولیت مردم و کارگزاران در اندیشه شهید صدر/ حامد میرزاخان
اختصاصی شبکه اجتهاد: روز مجلس فرصتی دوباره برای تأمل در نقش مهم این نهاد در ساختار حکمرانی و بازاندیشی در مناسبات میان مردم و صاحبان قدرت است. در میان متفکران معاصر، شهید آیتالله سیدمحمدباقر صدر جایگاهی ممتاز در تبیین مسئولیت متقابل مردم و حاکمیت دارد. او با رویکردی اجتهادی و اجتماعی، قدرت را نه ملک شخصی حاکمان، بلکه «امانتی الهی» …
Read More »
محمدصابر صادقی؛
مرکزیت «دولت اسلامی» در تحقق اهداف؛ از اجرای شریعت تا استقرار نظم مقاومت
شبکه اجتهاد: در سالروز شهادت آیتالله مدرس، بازخوانی نسبت میان «ساختار حکمرانی» و «اهداف کلان نظام» ضروری به نظر میرسد. جمهوری اسلامی ایران با وجود دستاوردهای شگرف، در دو ساحت با چالشها و افقهای متفاوتی روبروست: نخست، چالشهای داخلی در اجرای تمامعیار احکام شریعت و عدالت اجتماعی؛ و دوم، افقهای بلند در عرصه بینالملل برای تثبیت قدرت منطقهای و رهبری …
Read More »
در گفتگو با رئیس دانشگاه قرآن و حدیث بررسی شد؛
چگونه از هوش مصنوعی در فعالیتهای «حدیثی» استفاده میشود؟
استاد عبدالهادی مسعودی معتقد است: هوش مصنوعی صرفاً یک ابزار فناورانه نیست، بلکه یک فناوری است که در ابتدا باید آموخته شود و سپس در کاربردهای تخصصی مورد بهرهبرداری قرار گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین عبدالهادی مسعودی رئیس دانشگاه قرآن و حدیث در سخنانی به تشریح رویکرد ساختارمند مجموعه دارالحدیث در مواجهه با هوش مصنوعی پرداخت. وی تأکید …
Read More »از فتوا تا شبهه؛ آیتالله سیستانی و حقالزحمه دولتی امامان جماعت/ احمد اولیایی
شبکه اجتهاد: اخیر استفتاء و فتوایی از آیتالله سیستانی منتشر شده است که ایشان توصیه فرموده پشت سر ائمه جماعتی که حقوق ماهانه از دولت دریافت میکنند، نماز نخوانند. این پاسخ سبب شده برخی به این گزاره دامن بزنند که عمده ائمه جماعات که در شرکتها و موسسات نماز میخوانند اینگونهاند و نباید پشت سر آنها نماز خواند. لذا نکاتی …
Read More »
بخش اول: بنیادها
پدیده نوسکولاریسم در حوزه علمیه/ محمدتقی سبحانی
شبکه اجتهاد: حوزه شیعه در طول تاریخ هماره با جریانها و رویکردهای گوناگون روبرو بوده و مکتبهای فکری مختلفی را در خود جای داده است: از فقیهان و متکلمان و محدثان گرفته تا فیلسوفان و عارفان شیعه هر کدام با تفسیری از مبانی و منابع، در تولید میراث تمدنی ما سهم داشته و طیف رنگارنگی از ایدهها و اندیشهها را …
Read More »«دین بازیچه نیست»؛ واکنش صریح استاد شهیدی به برخی تشکیکها در اصول مذهب/ چگونه کسی که در وجود امام زمان(عج) تردید دارد، «حجّه الاسلام» خوانده میشود؟
استاد محمدتقی شهیدی با هشدار نسبت به «بیاعتنایی به تحقیق در اصول دین» و «ایجاد تردید میان عموم مردم»، از افرادی انتقاد کرد که بدون آشنایی با مبانی فقه و اصول، باورهای دینی جامعه را دچار تزلزل میکنند. او همچنین با اعتراض به اطلاق عنوان «حجّهالاسلام» به کسانی که در وجود امام زمان(عج) تردید کرده و حتی تحقیق لازم را …
Read More »
استاد اعرافی در جمع طلاب و روحانیون ایرانی مقیم نجف:
حوزه نیازمند حفظ فقه سنتی و گسترش فقه معاصر است
مدیر حوزههای علمیه خطاب به طلاب جوان گفت: حوزه نیازمند حفظ فقه سنتی و در عین حال گسترش مباحث فقه معاصر، مقایسه با حقوق نوین و پاسخگویی به نیازهای دولت و جامعه است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد اعرافی مدیر حوزههای علمیه در دیدار با طلاب و اساتید ایرانی مقیم حوزه نجف که در محل ساختمان مفتاح نجف اشرف حسینیه …
Read More »پنج دیدگاه در معنای فقه اجتماعی/ حسین نیک
شبکه اجتهاد: فقه شیعه در طول تاریخ توانسته است پاسخگوی بسیاری از نیازهای جوامع اسلامی باشد؛ اما پیچیدگیهای دنیای جدید، ظهور علوم انسانی مدرن و نیازهای گسترده انسانی در ساحتهای مختلف فردی تا اجتماعی و تمدنی، ضرورت تحول در روش اجتهاد و تولید فقه مطلوب معاصر را دوچندان کرده است. آنچه امروز بیش از هر چیز لازم است، عبور از …
Read More »
همراه با تصاویر؛
گزارشی از کنگره بینالمللی میرزای نائینی در نجف اشرف/ محقق نائینی، مهندس علم اصول و بنیانگذار روششناسی نوین بود
کنگره بینالمللی آیتالله میرزا محمدحسین غروی نائینی (قدس سره)، روز پنجشنبه ۶ آذر ۱۴۰۴ با حضور پرشور جمع کثیری از علما، چهرههای علمی و حوزوی در شهر نجف اشرف آغاز بهکار کرد. این کنگره در مرحله نخست، اول آبان ۱۴۰۴ در شهر مقدس قم با پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی و با سخنرانی ویژه حضرت آیتالله جعفر سبحانی، و با …
Read More »ارتباطات امام خمینی و آیتالله موسوی اردبیلی «احکام مسئولیت و نامهها»/ مجید رضاییدوانی
شبکه اجتهاد: سوم آذرماه سالروز درگذشت مرحوم آیتالله موسوی اردبیلی از همراهان با وفای امامخمینی در نهضت اسلامی و نظام جمهوری اسلامی است. ایشان دوره زندگی پر از فراز و نشیب خود را در طول سالهای (۱۳۰۴-۱۳۹۵) گذراند و فعالیتهای دینی متعدد و متنوعی از خود به یادگار گذاشت. تدریس، تحقیق و تألیف کتب، تأسیس مراکز علمی آموزشی و پژوهشی …
Read More »سه کتاب جدید فقهی از پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
کتاب «موضوعشناسی، مسئلهشناسی، کلیات و قواعد فقهی آستانهای مقدس با رویکرد فقه اجتماعی و حکومتی» با تحقیق و نگارش حجتالاسلام والمسلمین سیفالله صرامی؛ کتاب «سلسله نشستهای فلسفه فقه» به کوشش حجتالاسلام والمسلمین سعید ضیائیفر و کتاب «جایگاه کرامت در استنباط (مجموعه نشستها و مقالهها)» به کوشش دکتر اسماعیل آقابابایی از سوی نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی چاپ و عرضه …
Read More »
حجتالاسلام مؤذنی مطرح کرد؛
پروژه اصلی شهید صدر: تحقق اسلام در تمام شئون حیات/ نقد رویکرد جزئینگر به مسائل اجتماعی
مسئله اصلی شهید صدر، تحقق اسلام در تمام ابعاد زیست انسان است. ایشان معتقدند که اگر ساختارهای یک جامعه بر اساس مبانی غیراسلامی شکل گرفته باشد، نمیتوان از افراد انتظار داشت که صرفاً با اراده فردی، یک رفتار دینی را اصلاح کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، اولین نشست از سلسله نشستهای آشنایی با زیست و اندیشههای شهید آیتالله سیدمحمد باقر …
Read More »
ترجمهی مدخل «حجتالاسلام» در دایرهالمعارف ایرانیکا، نوشتهی حامد الگار
روحانیت بهروایت ایرانیکا: «حجتالاسلام»
شبکه اجتهاد: عنوان «حجتالاسلام» (بهمعنای لغوی: دلیل و برهان اسلام) عنوانی است که به علمای شیعه اعطا میشود. این عنوان در آغاز، صرفاً جنبهی تشریفاتی داشت، اما بهتدریج به عنوان نشانهای از جایگاه علمی و مرتبهی آنان در سلسلهمراتب روحانیت شیعه به کار رفت. نخستین کاربرد ثبتشدهی این عنوان در بافتی سنّی دیده میشود، زمانی که آن را در مورد …
Read More »
استاد عندلیب همدانی تصریح کرد:
شبههپراکنی نامش آزاداندیشی نیست/ با لباس روحانیت، مقدسات تشیع را زیر سؤال بردن، عین نفاق، دورویی و حقهبازی است/ اطلاعیه مجمع محققین مبهم و فاقد صراحت در محکومیت است؛ قاطعانه او را طرد کنید
استاد محمد عندلیب همدانی، با تأکید بر دفاع از اصول مکتب اهل بیت علیهم السلام، هرگونه شبههافکنی در حوزه اعتقادات شیعه، به ویژه مسئله امامت، را محکوم و در سخنانی صریح، ضمن تمایز میان آزاداندیشی علمی و شبههافکنی، از مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم خواست نسبت به افرادی که اساس امامت را زیر سؤال میبرند، قاطعانه موضع بگیرند …
Read More »فاطمه(س) پس از پیامبر(ص)/ محمد مسجدجامعی
شبکه اجتهاد: پیامبر (ص) روزهای پایانی عمر شریفش را میگذرانید و از بیماری شدیدی رنج میبرد، همسران حضرت و دخت گرامی ایشان در کنار بستر حلقه زده بودند. فاطمه(س) به سختی میگریست. او پدر و نیز مهمترین پشتیبان خود و خانواده خود را از دست میداد. صرفنظر از مصیبت فراغ پدر، جنابش احساس میکرد پس از ایشان خود و همسرش، …
Read More »
در نشستی مطرح شد؛
قصد مؤلف در «نص و تفسیر» بررسی مسئلههای فقهی نیست؛ نشان دادن یک چارچوب کلی است/ امروزه تعلیلگرایی در اجتهاد و اهدافمداری در فقاهت به قیاس ممنوع تحویل برده میشود
دکتر مرتضی کریمینیا با تأکید بر اینکه کتاب «نص و تفسیر» را نمیتوان با رویکرد دانشهای سنتی حوزه تولید کرد، جایگاه این اثر را در مطالعات اسلامی مدرن توضیح داد و گفت قصد مؤلف در «نص و تفسیر» بررسی مسئلههای فقهی نیست؛ نشان دادن یک چارچوب کلی است. در ادامه، حجتالاسلام علی الهی خراسانی با موضوع «بحران قیاسگرایی» به بررسی …
Read More »
حجتالاسلام محسن الویری، عضو هیات علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع)
درس فاطمی از انحراف جامعه؛ از شتاب در باطل تا چشمپوشی از زشتی/ بررسی جایگاه مردم در خطبه فدکیه
حضرت زهرا(س) در خطبه فدکیه، هم از فضایل و ظرفیتهای امت سخن میگوید و هم دو آفت بنیادین را هشدار میدهد: شتابزدگی در پذیرش سخن باطل و چشمپوشی از رفتار ناپسند؛ دو آسیبی که میتواند جامعه دینی را از درون فرسوده و ارزشهای الهی را به انحراف بکشاند. این هشدار یادآور آن است که توده مردم نیز، در کنار نقش …
Read More »
دکتر حسن انصاری؛
واقعه شهادت صدیقه طاهره (س) بر اساس یک سند ارزشمند از نیمه سده دوم قمری
شبکه اجتهاد: در اثر مهم کتاب الردود تألیف عبد الله بن یزید الفزاری، از متکلمان برجسته و تأثیر گذار اباضی مذهب کوفه (و یغداد) در نیمه قرن دوم قمری قسمتی به موضوع اعتقادات شیعیان در خصوص مسائل مرتبط با امامت پرداخته شده است. اطلاعاتی که در این بند آمده از نقطه نظر اثبات قدمت و اعتبار عقاید شیعیان و گروههای …
Read More »
پژوهش تازه در مرز حساس دین، آزادی و قانون؛
«حجاب اجباری یا قانون دینی؟»؛ پاسخ به پرچالشترین پرسش جامعه ایران
کتاب «حجاب و سیاست» اثر روحالله جلالی، پژوهشی مستند و تحلیلی درباره جایگاه شرعی و حقوقی الزام به حجاب در ایران است که پرسشهای بنیادین جامعه درباره «حجاب اجباری» پاسخ میدهد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «حجاب و سیاست (پرسش و پاسخ درباره دخالت حکومت در مسئله حجاب)» اثر روحالله جلالی در مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی تهیه و …
Read More »
گزارش نشست علمی؛
لزوم توجه به مطالعات سریانی در حدیثپژوهی؛ مطالعه موردی دعای سمات
آیا میدانستید که درک عمیقتر احادیث و ادعیهٔ اسلامی، میتواند وامدار مطالعهی زبانی باشد که امروزه کمتر نامی از آن شنیده میشود؟ این پرسش محوری نشستی بود با عنوان «لزوم توجه به مطالعات سریانی در حدیثپژوهی» که با ارائه محمدمهدی سیاهکالی در پژوهشگاه قرآن و حدیث برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در این نشست که با هدف بررسی تأثیر …
Read More »
گزارشی از دیدگاه دکتر جاشوا لیتل،
درباره دلایل شکاکیت مورخان نسبت به حدیث
دکتر جاشوا لیتل، پژوهشگر حوزه حدیث و اسلامشناس دانشگاه آکسفورد در یک گفتگویی به بررسی دیدگاههای تاریخی-انتقادی درباره حدیث میپردازد. او به ۲۱ دلیل اشاره میکند که چرا مورخان نسبت به صحت احادیث اسلامی شکاک هستند! در ادامه، ترجمه بخشهای مهم این مصاحبه را میخوانید. اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر جاشوا لیتل در مصاحبه عمدتاً بر احادیث منسوب به پیامبر اسلام …
Read More »
حجتالاسلام سیدمحسن مرتضوی، مدرس خارج فقه حوزه علمیه قم،
نگاهی به شیوههای متفاوت تدریس «درس خارج» در حوزههای علمیه
در قلب نظام آموزشی حوزوی، حلقهای درخشان و تعیینکننده به نام «درس خارج» وجود دارد؛ مرحلهای که در آن آموزش متون به پایان میرسد و فرایند ظریف و پیچیده «اجتهاد» آغاز میشود. این مرحله، نه یک درس، که یک کارگاه تربیت مجتهد است. سؤال اصلی اینجاست: در این مرحله، نقش استاد و شاگرد چیست و روش تدریس باید چگونه باشد تا گذار از مرحلهٔ فراگیری به مرحلهٔ …
Read More »پیشبینی رؤیتپذیری هلال ماه جمادی الثانیه ۱۴۴۷ قمری در ایران
اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویهای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت میگیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … …
Read More »
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس:
نظام حکمرانی دینی برای صیانت از نهاد خانواده ناگزیر از ورود به مباحث مهریه است/ قانونگذار نباید با وضع قوانین سلبی، کارکرد مهریه را دچار اشکال کند
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با بیان اینکه نظام حکمرانی در صورت کج کارکردهایی در موضوع مهریه، ناگزیر از ورود به مباحث تخصصی برای صیانت از نهاد خانواده است، گفت: هر چند براساس نصوص دینی و عرف اجتماعی از ایران کهن تا امروز، مهریه به عنوان یک هدیه و حقوق طبیعی زن به رسمیت شناخته شده و عامل پیوند است، …
Read More »
آیتالله مکارم شیرازی:
کمیته ویژه بررسی «خطر و فایده هوش مصنوعی در فعالیتهای حوزوی» تشکیل شود
حضرت آیتالله مکارم شیرازی با اشاره به اهمیّت استفاده از ابزارهای روز، بر بهرهگیری از رسانهها و فناوریهای نوین تأکید و اظهار کرد: هوش مصنوعی هم خطر دارد و هم فایده؛ باید کمیتهای تشکیل شود تا تأثیر آن را در فعالیتهای حوزوی بررسی کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیتالله ناصر مکارم شیرازی در دیدار اعضای شورای عالی حوزه علمیه …
Read More »
استاد محمد عشایری منفرد مطرح کرد؛
بازتعریف «مقاومت» در علم اصول؛ تبیین نظریه «واجب منظومهای»
«علمای اصول غالباً «واجب منظومهای» را به دلیل دو اشکال اساسی محال دانستهاند: نخست، مشکل امتثال؛ یعنی اگر قرار شد امتثال کنیم، چه کسی باید شروعکننده باشد؟ که در اینجا هرج و مرج به وجود میآید چرا که معلوم نیست چه کسی باید امتثال کند و دوم، مشکل عقاب و عصیان؛ به این معنا که اگر یک جزء از منظومه …
Read More »فترت آشکارشدن نهانها و ریزش خواص/ ابوالقاسم علیدوست
شبکه اجتهاد: هر سال ایام فاطمیه که میشود برخی از سایتها و کانالهای منسوب به بخشی از اهلسنت حوادثی را که در فاصله رحلت پیامبر عظیم الشان (صلی الله علیه و آله) تا شهادت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) گذشت و در نهایت به شهادت حضرت کشیده شد، مورد انکار قرار داده و بالطبع امامان اهل بیت (علیهم السلام) و …
Read More »۴۱۰ نامۀ مستند از شهید صدر و برخی اجازات و پرسشهاوپاسخها
کتاب «آمال و آلام»، مجموعه نامههای شهید صدر، از سوی پژوهشگاه تخصصی شهید صدر منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، برای نخستینبار مجموعهای از بیش از چهارصد نامۀ مستند از شهید آیتالله سید محمدباقر صدر در قالب کتابی جامع با عنوان «آمال و آلام» گردآوردی شده است؛ این مجموعه تصویری روشن از سیر فکری، اجتماعی و تربیتی این متفکر بزرگ …
Read More »
واکنش استاد قائینی به انتشار کلیپی شبههافکنانه در فضای مجازی؛
دفاع از حریم امامت؛ سکوت شکسته شد/ مواجهه با شبههافکنی در ضروریات مذهب؛ «محاکمه علمی» و «اجرای حکم ارتداد» است
آیا سکوت اولیای امر در مسئلهای از این قبیل و عدم اهتمام به چنین مواردی، بیغیرتی نیست؟ ما باید غیرت سیاسی داشته باشیم که اگر به فردی یا امری، جسارتی با جنبه سیاسی شد، مثلاً گفته شود “مرگ بر فلان” یا “خلع لباس”، واکنش نشان دهیم. اما اگر مسائل اصول اعتقادی و مذهب مورد توهین قرار گیرد، به نحوی که …
Read More »
شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت