شبکه اجتهاد: بحث موسیقی ابهاماتی دارد، ابهاماتی از جنبه موضوع شناسی، صدور حکم، تطبیق برای مکلفین، تفکیک نکردن آواز از موسیقی، تفکیک نکردن انواع موسیقیهای حلال و حرام و این واقعیت است و کاری که ما در موسیقی کردهایم، طرح بیست گانهای است که هدفش پوشش این خلأها و ابهامات است. فقه شیعه با غنای منابع، قابلیت رشد و پویایی …
Read More »دیدگاه و گزارش
فقه انسان را از پوچی نجات میدهد/ امام(ره) به جای رفتن به پشت بام، با اعلام دانشگاه ژئوفیزیک تهران، اول ماه را اعلام میکردند/ مظفرالدین شاه، مجبور به قبول مشروطه نشد بلکه طرفدار آن بود!/ فکر میکنند چون سرکه، همان سرکه سابق است، پس دولت هم همان حکومت زمان صدور نصوص است!
اگر نتوانیم موضوع شناسی کنیم احتمالاً همبستگی بین ارزشها و زندگی کم میشود و اگر تضادی بین ارزشها با زندگی پیدا شود، تعداد کمی هستند که ارزشها را نگهدارند و بخش بزرگی به زندگی میچسبند و لذا هستی و نیستی فقه به این تصمیم وابسته است که فقه رابطهاش را با علوم انسانی روشن کند. نه میتواند نفی کند و …
Read More »سروش محلاتی: محذور «استلزام فقه جدید» باب نظریهپردازی را بسته است/ قاضی زاده: تقسیم علماء به سکولار و غیرسکولار، انقلابی و غیرانقلابی موجب محرومیت از برخی افکار جامعه است
گاهی در تعبیرات فقها آمده که وقتی میخواهند یک رأی و نظری را نقد کنند و کنار بگذارند میگویند مستلزم فقه جدید است و همین کافی است برای اینک یک رأی اعتبار خود را از دست بدهد. یکوقت شما یک نظریه و یک احتمال را با ادله شرعی و حجج میسنجید و میگویید این فتوا برخلاف کتاب و سنت و …
Read More »عدم دخالت فقه در علم توهم است/ فقه اصلاحگر مسیر علوم و عامل رشد آن است
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) اظهار کرد: سؤال اصلی این است که علم بماهو علم، وقتی به نتیجه رسید آیا فقه حق ورود دارد یا اینکه باید بگوید در عناوین ثانویه دخالت ندارم؛ معتقدم که نمیتوانیم بگوییم اگر چیزی مربوط به امور تکوینی است فقه نمیتواند در آن دخالت کند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله محمدجواد فاصل لنکرانی، رئیس مرکز …
Read More »جزئیاتی از پروژه «حجیت و کارآمدی»
مجری پروژه تحقیقاتی «حجیت و کارآمدی» گفت: کار ما در این پروژه بیشتر ناظر به کارآمدی حکم است، نه ناظر به کار آمدی فقه، که بخواهیم فقهمان را کارآمد کنیم و یا بگوییم فقه ناکارآمد چیست؛ بلکه مقصود ما کارآمدی یک حکم شرعی در یک موضوع است که اگر یک حکم شرعی در یک موضوعی تلقی ناکارآمدی از آن بشود، …
Read More »جزئیاتی از پروژه تصحیح «مجموعه اجازات روایی زیدیه»
پروژه تصحیح مجموعه اجازات روایی زیدیه طرحی دراز دامن است که چند سالی کار بر روی آن آغاز شده است و بخشهایی از آن به صورت مقالاتی در ژورنالهای خارجی منتشر شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این پژوهش مطالعهای همه جانبه درباره انتقال آثار زیدیه از ایران به یمن در سدههای میانه اسلامی و تصحیح تعداد زیادی از متون …
Read More »نظریه تفصیلی امام خمینی در بهرهگیری از قواعد و دقتهای فلسفی در اصول
شبکه اجتهاد: بررسی دامنه بهرهگیری از فلسفه در اصول از پیچیده ترین مباحث است؛ به گونهای که ارایه دیدگاهی دقیق در این زمینه میتواند تا سر حد یک نظریه ارزیابی و اعتبار شود.
Read More »مهمترین رویدادهای مرتبط با «فقه و اجتهاد» در سال ۹۷
اختصاصی شبکه اجتهاد: گزارش پیش رو نگاهی به مهمترین رویدادهای مرتبط با فقه و اجتهاد در سال گذشته (۹۷) دارد که در زمان وقوع، ایجادکننده جریاناتی بودند که تا مدتی رسانهها و مخاطبان پیگیر این موضوع را تحت تأثیر خود قرار دادند. راه اندازی کارگاههای مشق اجتهاد اواسط تیرماه دبیرخانه طرح ملی «روشمندسازی علوم اسلامی» با همکاری معاونت پژوهش حوزه …
Read More »نجف امروز چگونه است؟
شبکه اجتهاد: چندی پیش مصطفی قناعتگر در یادداشتی با عنوان «به وقت نجف» که از سایت مباحثات منتشر شد، از زاویهای خاص تعطیلات و مدت درس خارج حوزه علمیه قم و نجف را مورد مقایسه قرار داد. نوشتار حاضر، در پاسخ به یادداشت به وقت نجف میباشد که در ادامه میخوانید. نجف دیارى که شاید در روی زمین عدیلى نداشته …
Read More »به وقتِ نجف: تاملی در مقایسه زمانی دروس خارج نجف و ایران
شبکه اجتهاد: معروف است که درس خارج اصول آیتالله خویی حدود ۶ سال به طول میانجامید. این را از تاریخ انتهای دورهی دوم (الهدایه فی الاصول ۱۳۶۹ق) و دورهی سوم (دراسات فی علم الاصول۱۳۷۵) نیز میتوان آگاه شد. البته برخی دورهها به بیش از ۶ سال نیز میرسید. در نگاه ابتدایی، میتوان این ایراد را به دروس خارج اصول در …
Read More »وابستگی شدید علوم سیاسی به نظریه خطابات قانونی
محقق و پژوهشگر حوزوی گفت: اگر خداوند را همچون قانونگذار به حساب بیاوریم و شریعت را همچون قانون، ویژگیهای شریعت همچون قانون خواهد بود. همان طور که قانون خطاب آن به عنوان شهروند است نه به اشخاص، خطابات قانونیه هم به مکلف است چه الان مکلف موجود باشد و چه نباشد ،چه عاجز باشد و چه قادر باشد. شبکه اجتهاد: …
Read More »گستره شریعت دراصول فقه آیتالله خوئی مطرح نیست
استاد دروس خارج حوزه علمیه قم با نقد روش شناسی اصول فقه آیتالله خوئی میگوید: موضوعی مثل میزان گستره شریعت در کفایه و اصول فقه آقای خوئی مطرح نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استاد دروس خارج حوزه عملیه قم در نشست «واکاوی کتاب تقریرات درس خارج اصول فقه استاد مرحوم ابوالقاسم گرجی» گفت: مرحوم گرجی اوج …
Read More »برتری منهج وثوق صدوری بر منهج وثوق سندی
مولف کتاب «مناهج الفقهاء فی علم الرجال و دورها فی الفقه» با اشاره به اینکه در این اثر، برتری منهج وثوق صدوری بر منهج وثوق سندی نشان داده شده است، ابراز کرد: در بررسی مناهج رجالی با دو منهج مختلف برخورد میکنیم. قدمای ما منهج وثوق صدوری را پذیرفته بودند به این معنی که احراز صدور روایت از معصوم برای …
Read More »مقایسه معرفت شناسی اصولیان شیعه و اهل سنت
مدیر گروه آموزشی فلسفه و کلام اسلامی و عضو هیئت علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی(ره) در دومین کارگاه معرفت شناسی فقه به مقایسه معرفت شناسی اصولیان شیعه و اهل سنت پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین دکتر سید علی طالقانی، عضو هیئت علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در دومین کارگاه «معرفت شناسی فقه» که …
Read More »دولت یکی از مصادیق مکلف در فقه است/ حس حضور معصوم لازمه تحول در فقه سیاسی/ مهدی حائری یزدی در بحث وکالت واقعه غدیر را نادیده میگیرد
برای امام خمینی(ره) حس حضور معصوم اتفاق افتاد؛ یعنی همواره خود را در بحثهای فقهی، در این مقام نگاه میکرد که اگر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله الآن بودند؛ چگونه با مسائل برخورد میکردند، اگر معصوم و ائمه(علیهم السلام) بودند با مسائل فقهی چگونه برخورد میکردند، این حس باید در ما ایجاد شود، متأسفانه این حس در خیلی …
Read More »نقش علوم انسانی اسلامی در گام دوم انقلاب/ مسأله علوم انسانی حکایت حکمیت است
مرحوم حائری شیرازی در بحث اهمیت علوم انسانی میگفت: حواستان باشد مسأله علوم انسانی حکایت بحث حکمیت است؛ به ما گفتند هر دو کنار بگذاریم، شما علی را کنار بگذارید و ما هم معاویه را؛ آن وقت چه کار کردند؟ آنها بایدها و مطالب سکولار خود را در جامعه جهانی نهادینه میکنند و از ارزشهایشان براساس علوم انسانی دفاع میکنند. …
Read More »عدم دقت در وجه نامگذاری «خطابات قانونیه»، سبب برداشتهای اشتباهی از این نظریه شده است/ کارکردهای فقهی و سیاسی نظریه خطابات قانونیه
حجتالاسلام والمسلمین مقیمی گفت: عدم دقت در وجه نامگذاری توسط امام(ره) سبب شده است که برخی برداشتهای اشتباهی از این نظریه پیدا کنند و بر اساس آن، آثار و کارکردهایی اشتباه برای آن در زمینههای اجتماعی و سیاسی قائل شوند و همین وجه اسم گذاری توسط امام(ره) آنها را به خطا انداخته است. به گزارش شبکه اجتهاد، امام خمینی(ره) یکی از …
Read More »عدم حضور زنان در محافل علمی، به خاطر عدم دعوت مسئولین است!/هزاران محقق زن، بین مسئولیتهای خانه و تحصیل، جمع کردهاند
زنان با مردان در فتح قلههای علمی تفاوتی نمیکنند در مورد زهرای مرضیه (س) چنین است؛ تمام مقاماتی که معصومین دیگر دارند را ایشان نیز داراست آنهم در ترازی بالاتر. قطعاً هر زنی در جامعه وظائفی دارد همانطور که مردان دارند و باید بین وظائف خود جمع کنند. ما زنانی را داشتیم که توانستند بین این دو مهم جمع کنند …
Read More »خطابات قانونی؛ اَبَر نظریه اصولی/ این نظریه نه تنها مجهول القدر، بلکه ارزش آن شناخته نشده است/ خطابات قانونیه یک دیدگاه سرنوشتساز در اجتهاد و فقاهت است
استاد حوزه علمیه قم گفت: خطابات قانونیه را به خاطر تغییر اساسی که در نگاه به اصل تشریع ایجاد میکند و گستردگی آثار و پیامدهای اصولی و فقهیاش، به جای نظریه، میتوان یک «اَبَر نظریه اصولی» نامید و روشن است که این ابر نظریه، گذشته از اهمیت زیادی که دارد، نشانگر نبوغ مبدِع و پردازندۀ آن هم هست. به گزارش شبکه …
Read More »ملک زاده: خطابات قانونیه، بحثی کلامی است نه اصولی/ مقیمی حاجی: اسم خطابات قانونیه، برخی را به اشتباه انداخته است
مرحوم آیتالله مؤمن مثال خوبی میزدند. میفرمودند: وقتی قانونی جعل میشود که پسر ۱۸ ساله باید به سربازی برود بحث عجز و قدرت و … توسط قانونگذار لحاظ نشده است. قانونگذار فقط قانون را بر عنوان کلی پسر ۱۸ ساله بار میکند و اصلاً حالات شخصی مکلف را لحاظ نمیکند. مجلس خود را مکلف نمیبیند که تمام افراد را در …
Read More »فقه اسلامی و اقتباس از قانوننامههای پیش از اسلام، از ادّعا تا واقعیت
شبکه اجتهاد: یکی از مسائلی که اسلام پژوهان غربی در مسیر مطالعات خود همواره به آن توجه داشتهاند همانا «مشابهتهای میان فقه اسلامی با قوانین سایر ادیان و سرزمینها» است. البته اینگونه به نظر میرسد که گرایش «خاستگاه یابی» برای تعالیم دینی و خصوصاً آموزههای اسلامی، جزئی جدایی ناپذیر از مطالعات اسلامی در مغرب زمین است و حتّی برخی همچون …
Read More »درس خارج اصول ۱۵ ساله! این خبر خوبی نیست/ هر چه میتوانید در زمینههای فقهی کار کنید/ طلبه، استاد و مرجعی که معتقد به انقلاب نباشد به درد کشور نمیخورد
میشود اصول را پنج سال گفت، میشود شش سال گفت. متوسّط که پانزده سال است، یعنی مثلاً تا بیست سال هم دارد! چقدر بخوانند؟ چرا بخوانند؟ به چه دردشان میخورد؟ کجای فقه استفاده میشود از این اصول؟ نه، به نظر من یک مقداری در مورد اصول بایستی جمع و جورتر و بهاصطلاح مُضیَّقترحرکت کرد، مواظبت کرد؛ غیر از فقه است؛ …
Read More »فقهی به غیر از «فقه نظامات» وجود ندارد/ فقه فردی، در حقیقت «قرائت» فردی از فقه نظام است
تعبیر من راجع به فقه اسلامی این است که فقه موجود ما با همه موجودیت و کلیت خودش، در حقیقت فقه نظام است و قابلتقسیم به فقه فردی و فقه حکومتی نیست. همین فقه موجود، فقه نظام است؛ اما قرائتهای آن، فردی است. از این قرائتهای فردی تعبیر به فقه فردی میشود که یک تعبیر مسامحی است و الا معنا …
Read More »اگر روششناسی در حوزهها شکل بگیرد، انقلاب آموزشی و پژوهشی در فقه رُخ میدهد
استاد احمد مبلغی معتقد است اگر روششناسی در حوزهها شکل بگیرد، یک انقلاب آموزشی و پژوهشی در فقه رخ میدهد و ما تحولات مثبت بر پایه سنت را میتوانیم رقم بزنیم، نه تحولاتی که به خروج از چارچوبهای فقه و مسیر تاریخی فقه بیانجامد. این انقلاب فقهی، سنت را باروَر میکند و توسعه میدهد و بهروز میکند و یکی از …
Read More »فقه حداقلی ظرفیت ارائه نظام بایسته را ندارد
یک وقتی محضر رهبری رسیدیم، ایشان در بحث مدلهای متصور برای نظام اسلامی فرمودند: به این مدل موجود اکتفا نکنید، مدلهای بدیل کنار این را هم لحاظ کنید و بگویید؛ ما نمیگوییم این است و لاغیر، امکان دارد در مورد بعضی از کشورهای اسلامی ساختاری غیر از ساختار نظام اسلامی ایران راهگشا باشد؛ چه بسا خود این هم امکان دستکاری …
Read More »از «عناصر تکویندهنده مفهوم نظام» تا «تقریر مختلف از فقه نظام» و «تئوریهای سهگانه نظام وارگی فقه»
استاد مبلغی «نظام وارگی مستتر در فقه»، «نظام وارگی نهفته در شریعت ولی قابل استنباط و اکتشاف فقهی» و «لزوم تأسیس نظامهای اجتماعی در چارچوب رعایت خطوط فقه»، تئوریهای سهگانه نظام وارگی فقهی دانست و گفت: اهمیت ارائه این سه تئوری و توجه به آن، این است که میتواند نسبت اختلافها و دیدگاههای کنونی بر سر نظام فقهی را بهسوی …
Read More »تمدنسازی حداقلی؛ خروجی فقه احتیاط محور/ فقه شیعه بر خلاف فقه اهل تسنن و یهود ظرفیت تمدنسازی دارد
حجتالاسلام رهدار گفت: فقه تمدنی بسته به این است که اجتهاد و غایت آن چگونه تعریف شود که اگر حرکت ما در اجتهاد از ادله به سمت موضوعات باشد با یک فقه مواجه هستیم و اگر حرکت ما از موضوعات به سمت ادله باشد با فقه دیگر روبرو هستیم و در فقه تمدنی بر خلاف فقه موجود ما که از …
Read More »سیاست حوزه خواهران، تربیت مجتهد نیست/ مجتهد نشدنِ خواهران طلبه، به جهت وظایف آنها در منزل نیست
مسیر رسیدن به درجه اجتهاد، خیلی طولانیمدت است و نباید انتظار داشت که از این قریب یک دههای که دورههای تخصصی سطح سه و سطح چهار در حوزههای خواهران شکلگرفته است، خروجی مجتهده هم داشته باشد. البته نظر شخصی بنده این است که اصلاً حوزه خواهران نباید به آن سمتوسو حرکت کند. الآن در حوزههای برادران هم یک تقارن و …
Read More »ویژگیها و شاخصهای بیانیه گام دوم انقلاب/ تمدنها بدون وجود کانون تفکر کارآمد در عرصه مدیریت، پا نمیگیرند/ فقه تمدنی نیازمند مختصات خاصی است که نمیتوان آن را صرفاً با شعار ایجاد کرد
رئیس اتاق فکر جامعهالمصطفی العالمیه، زمان شناسی را از ملزومات برخورداری از قدرت تولید علم و دانش تمدن ساز عنوان کرد و یادآور شد: همانطور که رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب فرمودند؛ فقه تمدنی نیازمند مختصات خاصی است که آن را نمیتوان صرفاً با شعار ایجاد کرد؛ بایستی فقیه آگاه به زمان و زمانه و نیز آشنا …
Read More »شیخ انصاری در بیع مکاسب، «ید بیضاء» بیرون میآورد!/ خواندن رسائل و مکاسب مثل خواندن قرآن، ثواب دارد/ رسائل و مکاسب، حکم ادعیه و اذکار و اوراد را داراست!/ اگر کسی عمرش را بر روی رسائل و مکاسب بگذارد، ضرر نکرده است
مرحوم شیخ ابوالحسن مازندرانی که از تلامذه مرحوم شیخ زینالعابدین مازندرانی بود نقل کرده است که ما در مرض وفات و بیماری جناب شیخ انصاری، همراه با استادمان شیخ زینالعابدین، از کربلا به نجف رفتیم. شیخ مرحوم در بستر بیماری خوابیده بود و وقتیکه بالین او رسیدیم، شیخ انصاری فرمود من از مال دنیا، غیرازاین انگشتر و پوستین، چیزی ندارم …
Read More »