حجتالاسلام حکیم مباحث مرتبط با فقه الحدیث احادیث فقهی را سهگانه خواند و گفت: در مورد فقه الحدیث احادیث فقهی سه جهت پژوهشی جدی نمود و بروز دارد: ۱. مباحثی که پیشنیاز فقه الحدیث احادیث فقهی است؛ ۲. مباحث مرتبط با مراحل تحلیل دلالی حدیث فقهی؛ ۳. مباحث پیرامونی اثرگذار بر تحلیل دلالی حدیث فقهی. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام دکتر سید محمدحسن حکیم، پژوهشگر و مدرس سطوح عالی حوزه علمیه در کرسی ترویجی «بایستههای فقه الحدیثی احادیث فقهی» که با حضور طلاب و اساتید حوزه علمیه شهید صدوقی (ره) قم برگزار شد، با اشاره به ماهیت تاریخی حدیث، فهم …
توضیحات بیشتر »تأملاتی پیرامون بضاعت و جایگاه منابع اولیه رجالی
شبکه اجتهاد: از بین کتابهای رایج که در بحث سند شناسی و رجال از آن استفاده میشود، برخی از جایگاه و اهمیت دو چندانی برخوردارند. این کتابها که میزان تاثیر گذاری بالا و از نظر تاریخی مقدم هستند به منابع اولیه رجال شناخته میشوند که عبارتند از: ۱. اختیار معرفه الرجال (رجال کشى)؛ ۲. الرجال (رجال شیخ طوسى)؛ ۳. الفهرست (فهرست شیخ طوسى)؛ ۴. رجال النجاشى (فهرست اسماء مصنّفى الشیعه)؛ ۵. طبقات الرجال (رجال برقى)؛ ۶. کتاب الضعفاء (رجال ابن غضائرى). البته به گفتهی اهل فن این کتب، نخستین کتابهاى این دانش نیستند، بلکه از نخستین متنهاى موجود در زمان …
توضیحات بیشتر »مفهوم شناسی فقه نظام و نسبت سنجی آن با نظام سازی/ تشریع همه احکام شرعی در چارچوب نظام ولایی است
حجتالاسلام رجبی گفت: همه احکام شریعت، ذیل تکالیف کلان هستند به این معنا که تشریع همه احکام شرعی در چارچوب نظام ولایی دیده شده است، چرا که حاصل شریعت یک نظام حکومتی است و ایمان و عمل افراد در صورتی در چارچوب شریعت قابل قبول است که عمل آنها درون محدوده این نظام ولایی تحقق یابد. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی ترویجی با موضوع «مفهوم شناسی فقه نظام و نسبت سنجی آن با نظام سازی» به همت گروه فقه السیاسه و با ارائه حجتالاسلام مجید رجبی و نقد حجتالاسلام حسن غفاری فر، در محل موسسه آموزش عالی حوزوی امام …
توضیحات بیشتر »اختلاف دیدگاه سه فقیه در مسئله حجیت خبر واحد در تفسیر قرآن
استاد درس خارج حوزه قم ضمن اشاره به نظر علامه طباطبایی، آیتالله خویی و آخوند خراسانی پیرامون حجیت خبر واحد در تفسیر قرآن اظهار کرد: وقتی میگوییم که در اصول دین دستیابی به یقین میسر نیست صرف گمان کافی است و خبر واحد قابل پذیرش است، خبر واحد در تفسیر قرآن به طریق اولی قابل پذیرش است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست در هجدهمین جلسه درس تفسیر که به شکل مجازی برگزار شد، گفت: به عنوان یکی از مباحث فلسفه تفسیر این بحث مطرح شد که آیا میشود به خبر واحد غیر محفوف به قرینه قطعی اعتماد کرد …
توضیحات بیشتر »نواندیشان با عدول از تراث، زمین بازی را سوزاندند/ اینکه جریان نواندیشی همواره باید همراه با حاکمیت باشد، محل بحث است
امروزه با عدهای از نواندیشان دینی مواجه هستیم که تخصص آنها، دندانپزشکی، معماری یا مهندس راه و ساختمان است. این مسخره است. کدام فیزیکدان را میشناسید که معروف باشد به فیزیک، ولی رشته تخصصی او، این نباشد و با مطالعه چند کتاب متخصص شود؟ بعد وقتی اعتراض میکنیم میگویند شما انحصارطلب هستید. بعضاً هم یک الفاظ دیگری استفاده میشود، ولی بحث انحصارطلبی نیست، بحث تخصص است. اختصاصی شبکه اجتهاد: نواندیشی دینی عمری طولانیتر از عمر انقلاب اسلامی دارد. در این سالها نزاعی دائمی میان جریان نواندیشی و جریان سنتی برقرار بوده است؛ نزاعی که در یک سو، سنتیها، نواندیشان را …
توضیحات بیشتر »روش قاعدهسازی در مسائل مستحدثه
حجتالاسلام مصطفی دری، استاد سطح خارج حوزه علمیه، گفت: قاعدهسازی باعث مدلل شدن و روشمندی علم شده و جلوی حرفهای بیضابطه گرفته خواهد شد؛ معمولا هر جا فقها با روش اصولی و قواعد فقهی جلو رفتهاند پای حرف بی ربط و خرافه کمتر نمود یافته است؛ مثلا در ابواب صلاه و صوم و حج شاهد خرافه نیستیم ولی وقتی در باب ادعیه، نذور، زیارات، مکروهات و مستحبات و … وارد شویم حرفهای خرافه هم زیاد میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام مصطفی دری، استاد سطح خارج حوزه علمیه قم، در کرسی علمی، ترویجی «روش قاعدهسازی در مسائل مستحدثه» که از …
توضیحات بیشتر »نقدی بر نشست علمی «واکاوی برخی روایات حجاب منسوب به حضرت زهرا(س)»
شبکه اجتهاد: ناصر نجفی، پژوهشگر مؤسسه فقاهت و تمدن اسلامی در نقد نشست علمی «واکاوی برخی روایات حجاب منسوب به حضرت زهرا(س)» نوشت: ۱. اولین اشکال این نشست مشخص نکردن مبنای کارشناسان آن در معیار ردّ و قبول روایت است؛ اینکه قائل به وثوق خبری هستند یا وثوق مخبری؟ اگرچه از مطالب گوینده گمان میرود که ایشان بر همان مبنای دوم، که مخالف رویۀ قدمای اصحاب شیعه و همچنین بسیاری از متأخرین است، میباشد. ۲. گذشته از اشکال مذکور، ضعف فقه الحدیثی است که در شاهد مثالهایی که آورده شد به وضوح دیده میشود. برای مثال گفته شد آیات ۳۲ …
توضیحات بیشتر »جایگاه فقیه در موضوع شناسی احکام از منظر استاد شهیدیپور
اختصاصی شبکه اجتهاد: اگرچه تأثیر بزرگ شناخت موضوعات احکام محل تردید و شبهه نیست؛ اما اینکه آیا فقهاء هم در این مساله جایگاهی دارند، مسالهای مبهم است. از طرفی در رسالهها یا استفتائات مباحث متعدّدی در مواردی مانند «وطن»، «کثیر السفر» و امثال آن مطرح شده که نشان میدهد در ارتکاز متدیّنان، فقهاء در موضوع شناسی مورد اعتماد هستند. و از طرفی دیگر اندیشمندانی مانند شهید مطهری صراحتاً ذیل بحث از چیستی اسکناس تصریح کردهاند این نوع مسائل از سنخ مباحث فقهی نیستند تا فقیه ملزم باشد در مورد آنها نظر دهد.[۱] این مساله از منظر استاد محمدتقی شهیدیپور هم …
توضیحات بیشتر »اجتهاد در موضوعات جدید، نیازمند اجتهاد در اصول است/ ضرورت رویکرد «معرفت شناختی» و «روش شناختی» در علم اصول
علی رغم اینکه در دهههای اخیر توجه به موضوعات مستحدثه و تازه یاب در فقه بیشتر شده و بسیاری از استادان، دروس خارج خود را به بررسی و پاسخ یابی این موضوعات اختصاص دادند، اما اولا رویکردهای جدید در فقه، عمدتا نیازمند مبنا سازی و تأسیس قاعده و اصل است، در حالیکه بسیاری از آنچه که ما میبینیم یا فاقد این عمق و غنای علمی و مبنایی است و یا صرفا در سطح بحث از پارهای مسائل و موضوعات جدید، تقلیل و کاهش داده شده است. اکنون معمولا وقتی میخواهیم از روز آمدی و کارآمدی فقه صحبت کنیم، به موضوعات …
توضیحات بیشتر »برخورد ما با روایات در تفسیر قرآن، محققانه باشد نه احساسی/ بهترین راه فهم شأن نزول آیات، روایت است/ تفسیر عیاشی بسیار خوب است، ولی سند ندارد!/ آیتالله شبیری میفرمود: تفسیر عیاشی میتواند اعتبارش با مجموعه قرائن معتبر شود
استاد سید محمدجواد شبیری زنجانی با تاکید بر اینکه مراجعه به روایات اهل بیت (علیهمالسلام) باید با اسناد باشد، اظهار کرد: ما دچار دو جریان افراطی و تفریطی هستیم. بعضی در تفسیر آیات قرآن به روایات مراجعه نمیکنند یا حداکثر به عنوان مؤید مراجعه میکنند و بعضی تا یک روایت میبیینند با همان یک روایت شروع به تفسیر آیه میکنند و به بررسی سندی آن نمیپردازند. اینطور نیست که با صرف دیدن یک روایت بتوان قرآن را تفسیر کرد. روایت را از جهت سندی و دلالی باید بررسی کرد و رابطه آن را با آیات دیگر مدنظر قرار داد. برخورد …
توضیحات بیشتر »ارسطا: فقه اجتماعی، تبیین و استخراج یک نگاه جدید نسبت به احکام شرع است/ ایزدهی: باید تفکیکهای دقیقتری میان فقه فردی و فقه اجتماعی داشته باشیم
حجتالاسلام ارسطا ضمن تاکید بر اینکه فقه اجتماعی نوعی رویکرد و نگرش فقهی نسبت به مسائل اجتماعی است، تاکید کرد: آنچه به عنوان فقه اجتماعی تبیین میکنم تاسیس یک نگاه جدید نیست بلکه تبیین و استخراج یک نگاه جدید است. بنده میگویم چنین نگاهی به احکام شرعی داشته باشیم بلکه معتقدم روایات ما مشحون از چنین نگاهی به مسائل احکام شرعی است. فقه اجتماعی رویکردی است که موسس آن خداوند و پیامبر و ائمه هستند ولی متاسفانه ما در استنباطات خودمان توجه جدی به این رویکرد نداشتیم. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی ترویجی «فقه سیاسی در آینه فقه اجتماعی» …
توضیحات بیشتر »نقد و تحلیل فقهیِ «اموال غیرِمنقول»/ سامانه، نوعی «اماره» بر «ید» است/ راهها را باز نگهدارید!
ناقد نشست گفت: گرچه برخلاف نظر مشهور اصولیان هم هست و شاید ریشه اشکالات بحث هم به همین بازگردد و آن خَلط بین مفهوم «علم» و «قطع» و «ظن» و «شک» و «وهم» است. متأسفانه در «اصولفقهِ» ما اماره ظنی با علمی و قطع بهشدت پراکندهکاری شده و مفهومشناسیِ دقیق و درستی صورت نگرفته است. اینکه میگویید سامانه، علم و اطمینانآور است بنده با این همسو هستم؛ اما از نگاه اصولی، این هم نوعی «اماره» است؛ مثل سایر امارات بلکه اماره بر «ید» است. اختصاصی شبکه اجتهاد: ششمین نشست از سلسله نشستهای نقد و بررسی طرح پژوهشی «تحلیل فقهی اعتبار …
توضیحات بیشتر »فقیه باید مجتهد در قرآن و حدیث باشد/ ما در پژوهشهای بنیادی، راهبردی و کاربردی حدیث دچار خلأ هستیم
استاد دانشگاه قرآن و حدیث گفت: فقه ما مولود قرآن و حدیث است و مجتهدی که در احکام فقهی اجتهاد میکند، باید قبل از آن در زمینه قرآن و حدیث مجتهد باشد و ممکن نیست کسی اطلاعات عمومی قرآنی و حدیثی داشته باشد و بتواند حکم فقهی درستی صادر کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین مهدی مهریزی، استاد دانشگاه قرآن و حدیث در نشست علمی «عرصههای نوین حدیثپژوهی» که در دفتر قم بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی برگزار شد، با اشاره به انواع فعالیتهای حدیثی، گفت: شرحنویسی بر کتب حدیثی، گردآوری و تدوین کتب حدیثی مانند نوشتن مجامع حدیثی، …
توضیحات بیشتر »نگاهی به تفاسیر امام حسن عسکری(ع)، عیاشی و قمی
شبکه اجتهاد: در میان نوشتههای عالمان شیعی، نخستین تفسیر روایی که میتوان در حال حاضر به آن مراجعه کرد، تفسیر منسوب به امام حسن عسکری (علیهالسلام) است؛ اما علما بر اساس این تفسیر سیر نکردند؛ یعنی اگر چه از آن روایت نقل کردهاند، اما آن را به عنوان یک کتاب متقن بدانند، اینگونه نیست. شک دارند که آیا کسی که این روایات را از امام حسن عسکری (علیهالسلام) نقل و جمع آوری کرد، آیا همه را از خود حضرت نقل کرده است و یا اینکه خودش هم در آن چیزی را اضافه نموده است. مرحوم آیتالله محمدهادی معرفت از شخصیتهایی …
توضیحات بیشتر »خبر واحد؛ سیر تاریخی بحث/ سید احمد مددی
اختصاصی شبکه اجتهاد: بحث «حجیت خبر» در دنیای اسلام از تاثیرگذارترین مباحث اصول است، شما هیچ مبحثی را به اندازه حجیت خبر ندارید که تاثیرگذار باشد، چون حجیت خبر کاربرد وسیع و میدان وسیعی دارد. دیگر مباحث همچون اجماع، ظواهر کتاب، قیاس در مقایسه با خبر واحد، محدود است و دامنه کمی دارد. سه دیدگاه سه دیدگاه اساسى را در مبحث حجیت خبر، مىتوان تقریر کرد: ۱. حجیت تعبدى خبر؛ این مسلک بر این اساس استوار است که ما از شارع مقدس، تکلیف به قبول خبر داریم؛ چه بخواهد آن خبر طبق شواهد و قرائن عقلایى، وثوق و اطمینان و …
توضیحات بیشتر »بررسی حجیت سیره/ عبدالله احمدی شاهرودی
اختصاصی شبکه اجتهاد: بحث سیره عقلاء، یکی از مهمترین منابعی است که در فقه کاربرد فراوانی دارد، شاید بتوانم بگویم ۸۰ درصد اجتهاد به این موضوع بستگی دارد. به عنوان مثال: کسی دندان کاشته یا پرکرده و بعد غذای نجسی خورد یا اینکه دهانش خون آمد، آیا این دندانی که پرکرده، حکم بواطن را دارد که نجس نمیشود یا اینکه حکم بواطن را ندارد. چون روایتی داریم که باطن نجس نمیشود یا دهان نجس نمیشود، در استظهار از این روایت، آیا ظهور زمان ائمه (سلام الله علیهم) حجت است یا ظهور الآن حجت است؟ اگر کسی گفت ظهور الآن حجت …
توضیحات بیشتر »کارکردگرایی، رویکردی قابل دفاع در ساختار مطالعات حدیثی است
استاد و پژوهشگر حوزه علمیه با تأکید بر لزوم انجام مطالعات نظری و تطبیقی در حوزه حدیث، کارکردگرایی را رویکردی قابل دفاع در ساختاردهی به مطالعات حدیثی عنوان کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محمد الهی خراسانی، استاد و پژوهشگر حوزه علمیه، دوم بهمنماه در نشست علمی «ساختار نوین مطالعات حدیثی» که در دفتر قم بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، گفت: رویکردهای مختلفی درباره ساختار مطالعات حدیثی از گذشته تاکنون وجود داشته است. یک رویکرد، تکثیرگرایی است که متقدمان از علمای حدیث آن را مطرح کردهاند؛ به گونهای که سیوطی میگوید انواع علم حدیث آنقدر زیاد …
توضیحات بیشتر »اعتبارسنجی و تاریخگذاری کتابهای حدیثی در دو سنت شیعی و اهلسنت
سندهایی که در تکتک احادیث کلینی است، هرکدام نشان از تحول در این دفاتر است و اگر ما فرض کنیم دوره مشایخ حدیث اهل تسنن دوره تثبیت جوامع شیعی است تقریباً همان دوره، دورهی تثبیت جوامع اولیه سنی است یعنی در اواخر قرن سوم؛ بنابراین آخر قرن ۳ و اوایل قرن ۴ دوره تثبیت جوامع اولیه حدیث جهان اسلام است. همان توجیهاتی که در نسخه سازی کتب بیان میشود که قدرت استنساخ نبوده، کاغذ کم بوده است و … همه برای کتب شیعی هم بوده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست چهارم از فصل سوم مدرسه مجازی حدیث پژوهی مقارن …
توضیحات بیشتر »باید بین موضوعشناسی، حکمشناسی و مصداقشناسی تفکیک قائل شویم/ شرط ورود فقیه به مسائل نوپدید
استاد ابوالقاسم علیدوست به تشریح بایستههای ورود فقهی به مسائل جدید مانند متاورس پرداخت و تأکید کرد: ورود به مسائل نوپدید از منظر فقهی بایستههایی دارد که بیتوجهی به آنها باعث ایجاد مشکلاتی خواهد شد. فقیه باید میان موضوع و مصداق فرق قائل شود و در همه موارد وارد تعیین مصادیق نشود و اجازه دهد که موضوع نوپدید به حدی از استقرار برسد که بتوان در مورد آن موضع گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، چندی قبل بحثی درباره رمزارزها و متاورس توسط یکی از اساتید حوزه مطرح شد به این شرح که معامله با رمزارز و استفاده از آن به …
توضیحات بیشتر »گفتمانهای حدیثی شیعه و تأثیر آن بر جوامع اولیه حدیث
گفتمانهای کهن حدیثی شیعه چه بوده است؟ و چه تأثیری بر جوامع اولیه حدیث شیعه گذاشته است؟ پاسخ به این پرسش جز با مطالعه تاریخی حدیث شیعه امکانپذیر نیست و پیشنهاد ما تاریخنگاری انگارهای و اندیشهای است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست دوم و سوم از فصل سوم مدرسه مجازی حدیث پژوهی مقارن با حضور و ارائه دکتر سید محمدهادی گرامی با موضوع «گفتمانهای حدیثی اولیه شیعه و تأثیر آن بر جوامع اولیه حدیث» برگزار شد. عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی در این نشست، اصطلاحات و مفاهیم، تاریخنگاری انگارهای و اندیشهای مطالعات حدیث، گفتمانها، اندیشهها و انگارههای کهن حدیثی، …
توضیحات بیشتر »ابزارشناسی استنباط در مسائل نو پدید
استاد علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در نشستی با اعضای گروه فقه و اصول دانشگاه علوم اسلام رضوی برخی از ابزارهای استنباط در مسائل مستحدثه را تبیین کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست در سخنانی بیان داشت: مکرر از من سوال میکنند که آیا مسائل مستحدثه را با همان ابزار گذشته میشود بدست آورد یا اینکه طرحی نو درانداخت؟ جوابهای مختلفی صادر میشود برخی میگویند خیر همانها کاملا جواب میدهد چیزی دیگری نمیخواهیم اجتهاد جواهری کافیست! عدهای میگویند خیر باید برسیم به اجتهاد در اجتهاد! باید طرحی نو در انداخت و البته یک نظر معتدل هم …
توضیحات بیشتر »روششناسی اجتهاد به سمت خوبی پیش نمیرود/ دوگانگی در برخی روشهای فقهی
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با بیان اینکه روششناسی اجتهاد امروزه به سمت خوبی پیش نمیرود و گفتمان و تخصص لازم دارد، اظهار کرد: گاهی فصلنامهها و کتابها، مطالبی به نام روششناسی مطرح میکنند که درست نیست. متاسفانه در حوزههای علمیه، روششناسی، کارتنخواب است و ردیف بودجه ندارد؛ روششناسی باید حداقل در زندگی علمی ما از کارتنخوابی بیرون بیاید. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست در نشست علمی «روششناسی اجتهاد»، گفت: همیشه در مکاسب این پرسش برایم مطرح بود که چرا شیخ انصاری روش خاصی در اجتهاد ایجاد کرده است که البته منتقدانی هم داشته و …
توضیحات بیشتر »عناصر لازم برای نوسازی فتواها
استاد مبلغی نوسازی بیانی و ادبیاتی فتوا را مهم دانست و گفت: امروزه واژههای فتوا قدیمی شدهاند و نسل جدید با آن ارتباط برقرار نمیکنند. از طرفی بازسازی محتوایی هم بسیار مهم است به طوریکه اجراپذیر باشد و قابل عمل کردن باشد. کلی گویی و ابهام در فتوا فسادزاست و سلیقه وارد آن میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست هفتگی «برکرانه فقه»، با موضوع «مسائل نوپیدای فقهی و نوسازی فتواها» در مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد(ص) برگزار شد. در این نشست استاد احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری و مدرس حوزه علمیه قم با بیان اهمیت به روزرسانی فتواها …
توضیحات بیشتر »با نظریه «موافقت معنایی» از روحیه اخباریگری فاصله میگیریم/ چالشهای حوزه مطالعات حدیثی در دوره معاصر
نظریه موافقت معنایی در واقع یک صورت بندی زبان شناختی و معنا شناختی با یک نگاه بین رشتهای است؛ این نظریه کمک میکند که ما جاهایی که مشکل با روایات داریم، روایت را تبیین کنیم و به نوعی از روحیه اخباری گری فاصله میگیریم. به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم رونمایی از کتاب «موافقت معنایی» اثر حجتالاسلام دکتر علیرضا قائمینیا از سوی مرکز رشد و نوآوری پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با همکاری بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در تالار استاد موسویان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه برگزار شد. استاد علیاکبر رشاد، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این مراسم …
توضیحات بیشتر »مقایسۀ جامع بخاری با کافی کلینی
رویکرد گزینش روایات در بخاری، رجالی و براساس اسناد بوده، حال آنکه برای کلینی، موازین مضمونی از اهمیت بیشتری برخوردار بوده است. بخاری در بسیاری موارد، روایات را بهجهت ضعف سندی کنار میگذاشت. حال آنکه کلینی به جهتگیری و استحکام متن توجه داشته و درواقع، در نگاه کلینی متن بر سند اولویت داشته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دومین جلسه از مدرسه مجازی حدیث پژوهی مقارن با حضور حجتالاسلام والمسلمین سیدعلی سجادیزاده با عنوان «جامع بخاری در مقایسه با کافی کلینی» برگزار شد. عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی در این نشست، ضمن تبیین چرایی اعتنای ویژۀ شیعه به …
توضیحات بیشتر »رویکردهای مشترک و اختصاصات جامع نویسان شیعه و اهلسنت
رئیس سابق دانشکده الهیات دانشگاه تهران گفت: هر جامعنگار معیارهای خاص علمی خود را دارد؛ ما در جوامع شیعی، شفافیت در معیار را میبینیم؛ اما در کتب اهل تسنن در این زمینه با کوهی مشکلات مواجه هستیم. از دو کتاب صحیح بخاری و صحیح مسلم مهمتر که نداریم، در حالی بعد از گذشت این همه سال معیارهای آن دو هنوز معلوم نیست. همچنین جوامع شیعی برخوردار از مقدمههایی گویا، مفصل و بیان منابع بوده است مثل مرحوم کلینی که مقدمهای بر کتابش مینویسد و همچنین من لایحضره الفقیه؛ برخلاف کتب اهل تسنن، موطأ مالک که اولین جوامع حساب میشود مقدمه …
توضیحات بیشتر »انواع سیاق و حدود حجیت آن
در ادامه سلسسله نشست علمی مدرسه فقهی امام محمدباقر (علیهالسلام) قم، نشست «انواع سیاق و حدود حجیت آن» با ارائه حجتالاسلام حسن رضایی صرمی با حضور اساتید، فضلا و طلاب این مدرسه برگزار شد. آنچه میخوانید گزارشی از این نشست است. شبکه اجتهاد: یکی از مشکلاتی که در رابطه با سیاق داشتیم این بود که تعریف خاصی برای آن در کلمات اصحاب پیدا نکردیم؛ فقط شهید صدر تعریفی ارائه کرده که تعریف دقیق و خوبی است ولی ما تعریف دیگری ارائه کردهایم. تعریف سیاق «خصوصیت یا جایگاهی غیرلفظی ولی مرتبط با کلام که ساختار واحدی نداشته و با مناسبات مقام، …
توضیحات بیشتر »تأثیر قاعدۀ لطف در اصول الفقه براساس دیدگاه شیخ طوسی
استاد طالقانی با بیان اینکه قاعده لطف از نگاه شیخ طوسی در چهار مسأله اصولی شروط حسن امر، واجب تخییری، قیاس و اجماع لطف اثرگذار است، بیان داشت: مهمترین جایی که شیخ طوسی از قاعدۀ لطف استفاده کرده است در بحث اجماع میباشد که ایشان از قاعدۀ لطف برای اثبات حجت اجماع استفاده میکند که ظاهراً بعدا نیز همه با آن مخالفت کردهاند. این قاعده گل سرسبد کاربرد قاعدۀ لطف در اصول است که از آن با نام اجماع لطفی یاد میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، هفتمین نشست از سلسله نشستهای «جایگاه و تأثیرگذاری صفات الهی در اصول فقه امامیه» …
توضیحات بیشتر »آیتالله خویی کدام روایت را در تعارض با قرآن میدانست؟
حجتالاسلام سیدمحمود طیبحسینی، دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، گفت: روایاتی داریم که از نظر سندی ضعیف و از نظر معنا هم معنای تعجببرانگیزی دارد و اینها را باید بازتحلیل کنیم؛ مثلاً در تفسیر عیاشی روایتی نقل است: «لو قری القرآن کما انزل …؛ اگر قرآن را همانطور که نازل شده بود قرائت میکردید، ما اهل بیت(ع) را با اسممان در قرآن مییافتید. آیتالله خویی با صراحت این روایت را در تعارض با قرآن دانسته و آن را رد کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سیدمحمود طیبحسینی، دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، در نشست علمی «واکاوی واژگان قرآن از …
توضیحات بیشتر »تأملی بر کتاب «شرح لمعه» در نظام آموزشی حوزههای علمیه
شبکه اجتهاد: «الروضه البهیه» یا همان «شرح لمعه» یکی از متون درسی در نظام آموزشی حوزههای علمیه برای آموزش روش استدلال و استنباط است. در این نوشتار گفته شده است که شرح لمعه نهتنها کتاب استدلالی نیست بلکه نیمهاستدلالی هم نمیباشد. انگیزۀ خود شهیدین نیز از نوشتن این آثار، اثر نیمهاستدلالی نبوده است. نیمهاستدلالی نبودن شرح لمعه را با مقایسۀ لمعتین با دیگر آثار فقهی شهیدین بهروشنی میتوان نشان داد. شرح لمعه افزون بر نداشتن استانداردهای آموزشی، از معایب دیگری نیز رنج میبرد؛ مانند اصرار بر بررسی تمام مسائل، بررسی مسائلی که مورد ابتلا نیست و نپرداختن به تطبیقات بهروز …
توضیحات بیشتر »