اجتهاد و اصول فقه

ما امروز در یک مرحله‌ی سرگشتگی بین این دوگانه‌ها قرارگرفته‌ایم که برزخی بین نور و ظلمت یا خلأ و امتلاء هستیم و همه‌چیز در برزخ است و چهارچوب روشن واضحی ندارد و این ابهام معنایی و مفهومی در همه‌چیز وجود دارد. مفاهیم هم دچار این سرگشتگی شده‌اند. حال در این مرحله چه نقشی می‌توان ایفا کرد؟ به گزارش خبرنگار اجتهاد، …

علم ما برخی مواقع به سمت دین است و برخی مواقع به سمت غیردینی است و سمت غیردینی گاهی مقدمات دین‌دار شدن است و گاهی مخالف با دین دار شدن است وقتی دین می‌گوید اموری را فرا نگیریم و ما فرا می‌گیریم اینجا داریم شرک می‌ورزیم. به گزارش شبکه اجتهاد، پنجمین نشست تخصصی از سلسله نشستهای «روش‌شناسی تولید علم دینی» …

استاد خسروپناه به مهم ترین وظیفه حوزه علمیه در شرایط فعلی اشاره و خاطرنشان کرد: در حال حاضر مهم ترین وظیفه حوزه‌های علمیه این است که علوم انسانی اسلامی را تولید کنند و به نقد نظریه علوم انسانی سکولار بپردازند به تعبیر دیگر مبانی هستی شناسی و معرفت شناسی و مباحث مبنایی که از فقه و اخلاق استفاده می‌کند را …

جمالی، عضو هیئت‌علمی مرکز پژوهشی منیر، با اشاره به این‌که هنوز کارنامه‌ای منسجم از وضعیت علوم انسانی اسلامی در ایران دیده نشده است، گفت: وجود چنین کارنامه‌ای خیلی ضروری به نظر رسیده و عدم وجود کارنامه‌ای جامع از وضعیت علوم انسانی سبب شده است که در تحقیق مبانی و جوانب این علوم با مشکل مواجه شویم. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …

شبکه اجتهاد: پس از انتشار یادداشت‌نامه دکتر داوری درباره علم دینی و علوم انسانی اسلامی در فضای مجازی، حواشی عجیبی شکل گرفت که بخشی از آنها مربوط به نامخاطبان این یادداشت بود. در اینجا تنها چند پرسش از این نامخاطبان مطرح شده است: ۱‌- دکتر داوری درباره وضعیت توسعه‌نیافته ما به درستی فرموده‌اند «علم و جامعه با هم قوام می‌یابند. …

شبکه اجتهاد: «مولوی عبدالحلیم قاضی» از علمای اهل سنت سیستان و بلوچستان معتقد است: تعامل علمی علمای شیعه و سنی می‌تواند به تعامل اجتماعی منجر شود و پیروان هر دو مذهب در سایه‌ این تعامل بدون سوء ظن و راحت در کنار یکدیگر زندگی خواهند کرد، ولی متأسفانه همه‌ کارها سیاسی شده است. جمع می‌شویم و یک عکسی می‌گیریم و …

شبکه اجتهاد: فقه اسلامی خاستگاه کاملاً وحیانی دارد. قرآن کریم امر کرده است که برای پند و انذار مردم به تفقه در دین بپردازید: «وَمَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّه فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَه مِنْهُمْ طَائِفَهٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ» [سوره التوبه : ۱۲۲]. این تفقه در دین از همان زمان حیات رسول‌الله؟ص؟ آغاز …

عربستان و مصر تلاش دارند تا به کمک مفتیان روشنفکر به جامعه غربی نشان دهند که در مسیر نواندیشی دینی گام بر می‌دارند. شبکه اجتهاد: چند ماه قبل که عربستان سعودی طرح اصلاحات اجتماعی را کلید زد بسیاری از حامیان و تحلیل‌گران همسو با آل‌سعود به همراه بوق‌های رسانه‌ای از آغاز فصلی نو در تاریخ این کشور سخن گفتند. به …

حضرت ‌آیت‌الله مکارم گفت: در میان علمای بزرگ شیعه مرحوم شیخ طوسى از بزرگترین محدثان، فقیهان و مفسران شیعه است که شایسته است نقش آن عالم شهیر شیعه و مؤسس حوزه علمیه نجف اشرف در پیدایش و گسترش علوم اسلامی به خوبی مورد واکاوی قرار گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در نوشتاری …

آیت‌الله سبحانی در پاسخی به دکتر رضا داوری اردکانی گفت: مقصود مدافعان علوم انسانی اسلامی پالایش علوم انسانی است نه ایجاد علم جدید. علم عوض نمی‌شود، امّا دگرگونی در آن امکان پذیر است. شبکه اجتهاد: دکتر محمد محمدرضایی، استاد فلسفه دین دانشگاه تهران و رئیس کارگروه تخصصی فلسفه دین و کلام جدید شورای تحول علوم انسانی در یادداشتی پاسخ آیت‌الله …

شبکه اجتهاد: اگر علوم انسانی مدرن به جامعه مدرن نظر دارد پس علوم انسانی اسلامی نیز به جامعه اسلامی ناظر است. اگر علوم انسانی مدرن اولا سازنده و ثانیا حاکی از جامعه مدرن است پس علوم انسانی اسلامی نیز سازنده و حکایت گر جامعه مدرن خواهد بود حال چگونه برخی گمان می‌کنند که علم مدرن، ممکن و علم اسلامی، غیرممکن …

در پیدایش اجتهاد، دو خط وجود داشته است: اجتهاد در مقابل تشریع، اجتهاد در چارچوب شریعت و برای فهم آن. اهل‌بیت(علیهم‌السلام) در جبهه دوم بودند./ محقق حلی یک‌تنه تعریف جدیدی از اجتهاد را وارد ادبیات فقه نکرده است. در میان گفتگوهای ما و اهل‌سنت ما به یک اتفاق رسیده بودیم که استنباط ما باید ریشه در کتاب و سنت داشته …

شبکه اجتهاد: سوم اسفندماه برابر است با سالروز صدور منشور روحانیت توسط امام خمینی در سال ۱۳۶۷؛ پیامی خطاب به حوزه و روحانیون که از نظر اهمیت می‌توان آن را در کنار وصیت‌نامه‌ی ایشان قرار داد. با توجه به پرسش‌ها و مسائلی که اخیراً در فضای جامعه و حتی در میان خود روحانیون در رابطه با مسائلی همچون نقش روحانیون …

حجت‌الاسلام ضیائی‌فر می‌گوید آنچه از شأن عادی معصوم صادر شده، گرچه خطا نیست و ازنظر تکلیفی هم جوازش معلوم می‌شود، اما نمی‌توان حکم وضعی از آن استنباط کرد. مثلاً «صاحب مدارک» می‌گوید عربی‌بودن خطبه، فتوای مشهوری است که در آن تأسی به نبی و وصی شده است. صحّت، حکم وضعی است. اگر تنها دلیل‌مان برای عربی‌بودن خطبه، این فعل معصوم …

 شماره پنجم دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی «قرآن، فقه و حقوق اسلامی» به همت انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه به چاپ رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، پنجمین شماره از دوفصلنامه علمی پژوهشی قرآن، فقه و حقوق اسلامی چاپ شد. در این شماره استاد ابوالقاسم علیدوست در بخش سخن مدیر مسؤول مطلبی با عنوان «روش شناسی استنباط احکام جهاد» نوشته …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سیدمصطفی محقق داماد عضو فرهنگستان علوم و استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی در نوشتار زیر با تشریح مکاتب فقهی، به تبیین شخصیت علمی مرحوم آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی می‌پردازد و او را از فارغ‌التحصیلان حوزه‌ علمیه قم می‌داند که آثارش نمونه‌ای از مکتب فقهی قم می‌باشد. فقه شیعه از نظر روش، تحولات و مکاتب مختلفی را طی …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام محمدتقی سبحانی، استاد حوزه علمیه قم و مدیر بنیاد فرهنگی امامت طی یادداشتی به ایرادات و شبهات حسن انصاری، عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات عالی پرینستون آمریکا در مقام تعرض به مبانى اصولى میرزاى اصفهانى، پاسخ داده است. یکى از نویسندگان اخیرا در مقام تعرض به مبانى اصولى میرزاى اصفهانى برآمده و ضمن بیان ملازمه میان علم …

فقیه رجالی آیت‌الله شبیری زنجانی معتقد است نسخه‌شناسی کتب حدیث در فتوا بسیار مهم است و در استنباط احکام، بارها و بارها پیش آمده است که مغلوط بودن یک نسخه باعث تغییر حکم مستنبط می‌شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از منابع مهم و شاید مهم‌ترین منبع برای استنباط احکام فقهی حدیث می‌باشد. علم رجال، نسخه‌شناسی کتب حدیثی، نگاه ‌آیت‌الله بروجردی …

شبکه اجتهاد: اخیراً یادداشتی از استاد ارجمند و متخلق دکتر رضا داوری اردکانی درباره عدم امکان علوم انسانی اسلامی و عدم صلاحیت ورود دین به این عرصه منتشر شد که درباره آن نکاتی را عرضه می‌دارم: اگر دست دین و وحی را از ارائه و تعلیم علومی که مربوط به ساحت هدایت انسان و مدیریت جامعه انسانی است کوتاه بدانیم …

استاد دانشگاه قم و فرزند شهید مفتح گفت: فلسفه حجاب و حرمت مصافحه و دست دادن زن و مرد نامحرم احترام گذاشتن به زن و همچنین پوشش و حجاب هم برای حفظ کرامت زن وضع شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدهادی مفتح در نشست علمی «نقش زنان در توسعه اسلام با تاکید بر شخصیت حضرت زهرا(س)» در …

رییس حوزه علمیه کشور در اولین اجلاسیه «منشور روحانیت» گفت: مبادا ما با روشنفکری‌ها‌ی سطحی و غلط، منهج قدیم و شیوه استوار اصولی و فقهی را مورد بی مهری قرار دهیم؛ امام راحل تأکید دارند که فقه موجود برای سعادت بشر لازم است؛ اما در عین حال کافی نیست و ایشان بر این مسئله صراحت دارند. به گزارش شبکه اجتهاد، …

شبکه اجتهاد: اولین اجلاسیه منشور روحانیت با حضور آیات یزدی، اعرافی، کعبی، فقیهی، مسئولان حوزوی، اساتید خارج، سطح عالی و طلاب و فضلای حوزه علمیه در سالن همایش مدرسه عالی دارالشفای قم برگزار شد. همچنین رونمایی از موسوعه ۱۵ جلدی دیدگاه‌ها و مطالبات حوزوی رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای که به همت مؤسسه لوح و قلم انجام شده است، …

شبکه اجتهاد: نامه چالش‌برانگیز دکتر رضا داوری مبنی بر نفی امکان تحقق علوم انسانی دینی برداشت‌های متفاوتی را از سوی جامعه علمی کشور در پی داشت و زمینه دگراندیشی در باب این موضوع بنیادین را فراهم ساخت. مقوله «علم دینی» از زمره موضوعات بنیادینی است که همگام با شکل‌گیری انقلاب اسلامی و تأکید رهبران و پیشوایان انقلاب بر اسلامی‌سازی علوم …

شبکه اجتهاد: مرحوم میرزا مهدی اصفهانی، عالم متقی خراسان در نیمه اول سده بیستم چندین کتاب در اصول فقه دارد. او از شاگردان میرزای نائینی بود و مجلس تدریس اصول فقه هم در مشهد داشت. برخی از علاقه مندان به مکتب تفکیک مدعی اند مرحوم میرزا مبانی جدیدی در اصول فقه داشته که البته جالب است مورد بررسی قرار گیرد. …

مدیر حوزه‌های علمیه گفت: فلسفه حوزه این است که مشکل و گرهی باز کند و اگر این امر به خوبی انجام نشود حوزه نتوانسته به خوبی رسالت خویش را انجام دهد بنابراین حوزه باید در کنار اینکه مطالبه‌گر هست، پاسخگو باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله اعرافی در دیدار استاد رشاد و جمعی از مسؤولان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی …

رئیس مرکز تحقیقات مجلس گفت: حقیقتاً هیچ راهی به سمت شریعت جز فقه نیست ولی به آن معنا نیست که فقه دائماً از حیث گستره دایره و توانمندی و ایفای نقش مطابق با شریعت باشد. به گزارش شبکه اجتهاد از ستاد خبری پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب دین، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در نشست علوم منظومه‌ای از شریعت که در پنجمین …

شماره ششم و هفتم نشریه علمی – پژوهشی «مطالعات فهم حدیث» با هدف فهم عمیق‌ و دقیق‌تر از احادیث به صاحب امتیازی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حدیث از نظر اعتبار بعد از قرآن قرار دارد و از جهت استعمال پرکاربردترین منبع در استنباط معارف اسلامی اعم از اعتقادات، اخلاق و احکام …

عربستان، مصر و سوریه تا پیش از وقایع اخیر، با منابع مالی خوبی که در اختیار داشتند، اهتمام ویژه‌ای به تصحیح متون داشته‌اند. متأسفانه مصادر شیعه، جز انگشت شماری، تصحیح قابل قبولی ندارند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، سومین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی «تأملاتی در حدیث شناسی مقارن» در روزهای پایانی بهمن‌ماه از سوی گروه قرآن و حدیث مرکز تخصصی …

موسس مرکز موضوع شناسی احکام فقهی با بیان اینکه شناخت موضوع پایه و اساس حکم و فتوا است گفت: تسهیل و تسریع در فتوای مراجع و اینکه در کوتاه‌ترین زمان ممکن فتوا را صادر کنند از اهداف موضوع شناسی فقهی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین فلا‌ح‌زاده در نشست موضوع شناسی احکام فقهی از سلسله نشست‌های پنجمین نمایشگاه …

حجت‌الاسلام آکوچکیان با بیان اینکه در ادبیات دینی ما تفقه در دین منجر به رشد و مبنای تدبیر رشد و پیشرفت است، تاکید کرد: فراخوان از فقه فردی به فقه اجتماعی کار پسندیده‌ای است ولی فقه احکام اجتماعی نیز نمی‌تواند به تنهایی مبنای تحول باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد آکوچکیان، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد) در …