اجتهاد و اصول فقه

کتاب «کرانه‌های اجتهاد» که شامل گفتارهایی در موضوعات و مسائل فقهی و اصولی از سوی اساتید و نخبگان حوزه علمیه و دانشگاه است به همت اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی تهیه و توسط مؤسسه بوستان کتاب چاپ و روانه بازار نشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مجموعۀ پیشِ ‌رو، دستاورد نشست‌‌های حلقۀ علمیِ افق و همایش‌‌های اختصاصی …

شبکه اجتهاد: آنچه در ذیل می‌خوانید یادداشتی از آیت‌الله علی‌اکبر رشاد درباره امکان و امتناع علم دینی است. این نوشته که در پی انتشار یادداشتی از سوی دکتر رضا داوری اردکانی و عکس العمل‌های گوناگونی که از سوی اشخاص و جریان‌ها در قبال آن صورت گرفت، رقم خورده است، ضمن اشاره به انواع واکنش‌های درست و نادرست، روا و ناروا …

حجت‌الاسلام همتیان گفت: با توجه به نقش تعیین کننده دانش فقه در هدایت رفتاری جامعه، اولویت اصلی موسسه عالی فقه و علوم اسلامی تقویت دانش فقاهت بر مبنای اجتهاد جواهری است و موسسه به دنبال برنامه ریزی و راه اندازی رشته فقه‌های تخصصی در عرصه‌های مورد نیاز نظام اسلامی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی اصغر همتیان مسئول …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام و المسلمین سیدجواد خویی از نوادگان آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی درباره مکتب نجف می‌گوید و یکی از خصایص مکتب نجف را دوری از سیاست ذکر می‌کند. متن گفت‌وگوی تفصیلی شفقنا با حجت‌الاسلام و المسلمین سید جواد خویی را در ادامه می‌خوانید: سیدجواد خویی به تفاوت‌ها و خصایص مکتب نجف و قم اشاره و اظهار کرد: اول اینکه …

بعضی افزون بر تصدی‌گری دین در هدایت معنوی انسان‌ها، آن را متصدی تمام علوم و مسائل دنیوی می‌دانند، از این رو با توجه به محدودیت روایات معتبر، چاره‌ای جز تمسک به روایات ضعیف و نامعتبر باقی نمی‌ماند. متأسفانه امروز تلاش فراوانی می‌شود که ارزیابی سندی و اعتبارسنجی راویان احادیث کنار گذاشته شود و روایات بر اساس سلیقه و مذاقِ مذهبی …

شبکه اجتهاد: در نوشتنِ این یادداشت، تردیدِ فراوان داشتم، از این جهت که اولاً، آنچه که حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی در زمینۀ ارتباطِ علم و دین و ماهیّتِ علمِ دینی گفته است، کمترین اثری از تازگی و طراوات نداشت، بلکه حاصلِ گرته‌برداری‌های ناشیانه و ناپخته‌ای بود که وی از نوشته‌های بیست سالِ پیشِ عبدالکریم سروش کرده بود، و ثانیاً پرداختن …

حجت‌الاسلام احمد واعظی می‌گوید: آنچه نجف را برجسته می‌کند فقاهت و دانش‌های پیرامونی فقاهت است، اما علاوه بر فقه و اصول، تکثر در قم خیلی محسوس است از بحث‌های تطبیقی با فلسفه غرب گرفته تا بحث‌های حضور مطالعاتی که مربوط به حوزه علوم انسانی می‌شود. در حال حاضر هیچ حوزه‌ای ‌به‌اندازه حوزه علمیه امروز قم برخوردار از میدان یافتن سلیقه‌های …

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بر ضرورت توسعه نشریات فرهنگی حوزوی تأکید کرد و گفت: کمبود نشریات فقهی و اصولی یک خلأ است و این در شأن حوزه علمیه نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در هفتمین نشست سالانه مدیران مسؤول و سردبیران نشریات علمی حوزوی در سالن همایش‌های نهاد نمایندگی ولی …

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) گفت: فقه تشیع، نیازمند پژوهش‌های فراوان است تا حقیقت آن استخراج شود و دنیا را متحول کند؛ ما مدعی هستیم که فقه، موجب تحولات عظیم در جهان بشری خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‎الله محمد جواد فاضل لنکرانی امروز در مراسم تقدیر از پژوهشگران مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) به بیان برخی نکات فقهی پرداخت …

شبکه اجتهاد: چرا این روزها بحث از اسلامی کردن علوم بیش از گذشته مطرح شده است؟ در واقع چه نیازی یا احساسی سبب شده است تا این بحث این قدر داغ مطرح شود و مساله روز شود؟ داستان اسلامی کردن علوم یا اسلامی نشدن آن، در میان خواسته‌های دو گروه سیاسی مهم جامعه، وارد شده، یک گروه سیاسی با آن …

در سال‌های اخیر بحث‌های زیادی در مورد عفاف و حجاب مطرح شده، اما تاکنون نتیجه‌ای حاصل نشده، لذا طلاب حوزه‌های علمیه خواهران با حضور در میدان و امر به معروف و نهی از منکر می‌توانند در ترویج فرهنگ عفاف و حجاب تاثیرگذار باشند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسین نوری همدانی در دیدار با مدیر حوزه‌های علمیه خواهران، گفت: قبل …

شبکه اجتهاد: جهانی‌سازی تمدن غرب طی دو قرن گذشته و صدور سبک زندگی،‌اندیشه و نظامات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی غرب به جهان اسلام تاثیرات فراوانی بر جوامع اسلامی به صورت عام و بر حوزه‌های علمیه به صورت خاص گذاشته است. یکی از این تاثیرات جاری‌کردن سیل جدیدی از موضوعات و سوال‌های جدید به سوی حوزه‌های علمیه بود که درنتیجه منجر …

یازده مرکز از مراکز فقهی حوزه علمیه به منظور پرورش فقیهان شایسته، آزمون ورودی سال ۹۷ را به صورت مشترک برگزار می‌کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، یازده مرکز از مراکز فقهی حوزه علمیه به منظور پرورش فقیهان شایسته، آزمون ورودی سال ۹۷ را به صورت مشترک برگزار می‌کنند. براساس این گزارش، مدرسه علمیه شهیدین، مدرسه فقهی اهل بیت(ع)، مدرس عالی …

شبکه اجتهاد: از منظری، علوم انسانی را باید نرم‌افزار مدیریت فردی و اجتماعی انسان در دنیای مدرن دانست. وقتی می‌گوییم دنیای مدرن، یعنی برخوردار از تمامی اصول، ویژگی‌ها و بنیان‌های معرفتی مدرنیته. این علوم گام‌به‌گام با غایات دنیای مدرن و نیازها و خواست‌های انسان مدرن شکل گرفته، توسعه یافته و متناسب با آن‌ها پویایی و نشاط خود را نیز حفظ …

ما امروز در یک مرحله‌ی سرگشتگی بین این دوگانه‌ها قرارگرفته‌ایم که برزخی بین نور و ظلمت یا خلأ و امتلاء هستیم و همه‌چیز در برزخ است و چهارچوب روشن واضحی ندارد و این ابهام معنایی و مفهومی در همه‌چیز وجود دارد. مفاهیم هم دچار این سرگشتگی شده‌اند. حال در این مرحله چه نقشی می‌توان ایفا کرد؟ به گزارش خبرنگار اجتهاد، …

علم ما برخی مواقع به سمت دین است و برخی مواقع به سمت غیردینی است و سمت غیردینی گاهی مقدمات دین‌دار شدن است و گاهی مخالف با دین دار شدن است وقتی دین می‌گوید اموری را فرا نگیریم و ما فرا می‌گیریم اینجا داریم شرک می‌ورزیم. به گزارش شبکه اجتهاد، پنجمین نشست تخصصی از سلسله نشستهای «روش‌شناسی تولید علم دینی» …

استاد خسروپناه به مهم ترین وظیفه حوزه علمیه در شرایط فعلی اشاره و خاطرنشان کرد: در حال حاضر مهم ترین وظیفه حوزه‌های علمیه این است که علوم انسانی اسلامی را تولید کنند و به نقد نظریه علوم انسانی سکولار بپردازند به تعبیر دیگر مبانی هستی شناسی و معرفت شناسی و مباحث مبنایی که از فقه و اخلاق استفاده می‌کند را …

جمالی، عضو هیئت‌علمی مرکز پژوهشی منیر، با اشاره به این‌که هنوز کارنامه‌ای منسجم از وضعیت علوم انسانی اسلامی در ایران دیده نشده است، گفت: وجود چنین کارنامه‌ای خیلی ضروری به نظر رسیده و عدم وجود کارنامه‌ای جامع از وضعیت علوم انسانی سبب شده است که در تحقیق مبانی و جوانب این علوم با مشکل مواجه شویم. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …

شبکه اجتهاد: پس از انتشار یادداشت‌نامه دکتر داوری درباره علم دینی و علوم انسانی اسلامی در فضای مجازی، حواشی عجیبی شکل گرفت که بخشی از آنها مربوط به نامخاطبان این یادداشت بود. در اینجا تنها چند پرسش از این نامخاطبان مطرح شده است: ۱‌- دکتر داوری درباره وضعیت توسعه‌نیافته ما به درستی فرموده‌اند «علم و جامعه با هم قوام می‌یابند. …

شبکه اجتهاد: «مولوی عبدالحلیم قاضی» از علمای اهل سنت سیستان و بلوچستان معتقد است: تعامل علمی علمای شیعه و سنی می‌تواند به تعامل اجتماعی منجر شود و پیروان هر دو مذهب در سایه‌ این تعامل بدون سوء ظن و راحت در کنار یکدیگر زندگی خواهند کرد، ولی متأسفانه همه‌ کارها سیاسی شده است. جمع می‌شویم و یک عکسی می‌گیریم و …

شبکه اجتهاد: فقه اسلامی خاستگاه کاملاً وحیانی دارد. قرآن کریم امر کرده است که برای پند و انذار مردم به تفقه در دین بپردازید: «وَمَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّه فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَه مِنْهُمْ طَائِفَهٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ» [سوره التوبه : ۱۲۲]. این تفقه در دین از همان زمان حیات رسول‌الله؟ص؟ آغاز …

عربستان و مصر تلاش دارند تا به کمک مفتیان روشنفکر به جامعه غربی نشان دهند که در مسیر نواندیشی دینی گام بر می‌دارند. شبکه اجتهاد: چند ماه قبل که عربستان سعودی طرح اصلاحات اجتماعی را کلید زد بسیاری از حامیان و تحلیل‌گران همسو با آل‌سعود به همراه بوق‌های رسانه‌ای از آغاز فصلی نو در تاریخ این کشور سخن گفتند. به …

حضرت ‌آیت‌الله مکارم گفت: در میان علمای بزرگ شیعه مرحوم شیخ طوسى از بزرگترین محدثان، فقیهان و مفسران شیعه است که شایسته است نقش آن عالم شهیر شیعه و مؤسس حوزه علمیه نجف اشرف در پیدایش و گسترش علوم اسلامی به خوبی مورد واکاوی قرار گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در نوشتاری …

آیت‌الله سبحانی در پاسخی به دکتر رضا داوری اردکانی گفت: مقصود مدافعان علوم انسانی اسلامی پالایش علوم انسانی است نه ایجاد علم جدید. علم عوض نمی‌شود، امّا دگرگونی در آن امکان پذیر است. شبکه اجتهاد: دکتر محمد محمدرضایی، استاد فلسفه دین دانشگاه تهران و رئیس کارگروه تخصصی فلسفه دین و کلام جدید شورای تحول علوم انسانی در یادداشتی پاسخ آیت‌الله …

شبکه اجتهاد: اگر علوم انسانی مدرن به جامعه مدرن نظر دارد پس علوم انسانی اسلامی نیز به جامعه اسلامی ناظر است. اگر علوم انسانی مدرن اولا سازنده و ثانیا حاکی از جامعه مدرن است پس علوم انسانی اسلامی نیز سازنده و حکایت گر جامعه مدرن خواهد بود حال چگونه برخی گمان می‌کنند که علم مدرن، ممکن و علم اسلامی، غیرممکن …

در پیدایش اجتهاد، دو خط وجود داشته است: اجتهاد در مقابل تشریع، اجتهاد در چارچوب شریعت و برای فهم آن. اهل‌بیت(علیهم‌السلام) در جبهه دوم بودند./ محقق حلی یک‌تنه تعریف جدیدی از اجتهاد را وارد ادبیات فقه نکرده است. در میان گفتگوهای ما و اهل‌سنت ما به یک اتفاق رسیده بودیم که استنباط ما باید ریشه در کتاب و سنت داشته …

شبکه اجتهاد: سوم اسفندماه برابر است با سالروز صدور منشور روحانیت توسط امام خمینی در سال ۱۳۶۷؛ پیامی خطاب به حوزه و روحانیون که از نظر اهمیت می‌توان آن را در کنار وصیت‌نامه‌ی ایشان قرار داد. با توجه به پرسش‌ها و مسائلی که اخیراً در فضای جامعه و حتی در میان خود روحانیون در رابطه با مسائلی همچون نقش روحانیون …

حجت‌الاسلام ضیائی‌فر می‌گوید آنچه از شأن عادی معصوم صادر شده، گرچه خطا نیست و ازنظر تکلیفی هم جوازش معلوم می‌شود، اما نمی‌توان حکم وضعی از آن استنباط کرد. مثلاً «صاحب مدارک» می‌گوید عربی‌بودن خطبه، فتوای مشهوری است که در آن تأسی به نبی و وصی شده است. صحّت، حکم وضعی است. اگر تنها دلیل‌مان برای عربی‌بودن خطبه، این فعل معصوم …

 شماره پنجم دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی «قرآن، فقه و حقوق اسلامی» به همت انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه به چاپ رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، پنجمین شماره از دوفصلنامه علمی پژوهشی قرآن، فقه و حقوق اسلامی چاپ شد. در این شماره استاد ابوالقاسم علیدوست در بخش سخن مدیر مسؤول مطلبی با عنوان «روش شناسی استنباط احکام جهاد» نوشته …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سیدمصطفی محقق داماد عضو فرهنگستان علوم و استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی در نوشتار زیر با تشریح مکاتب فقهی، به تبیین شخصیت علمی مرحوم آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی می‌پردازد و او را از فارغ‌التحصیلان حوزه‌ علمیه قم می‌داند که آثارش نمونه‌ای از مکتب فقهی قم می‌باشد. فقه شیعه از نظر روش، تحولات و مکاتب مختلفی را طی …