اجتهاد و اصول فقه

آیت‌الله سیستانی بار دیگر کارآیی مرجعیت و همبستگی دیانت و سیاست را متبلور ساخته است؛ البته این دستاورد هم امیدبخش و هم نگران کننده است. تبلور کارآیی مرجعیت از یک سو امیدبخش است چون نشان داد که برخی تبلیغات در مورد بی اثر شدن جایگاه مرجعیت توهمی بیش نیست، اما از این جهت نیز نگران کننده است چرا که دشمنان …

حرمت مرجعیت را باید شخصیت مراجع و روحانیت حفظ کنند و بی جهت در مسایل از آبروی روحانیت مایه نگذارند، اگر این حرمت حفظ شد، هر کجا شیعه هست، نفوذ فتوا هم خواهد بود. و بدانیم که اگر به طور روزمره مرجع تقلید در همه کارها دخالت کرد و وارد شد، اثر فتوا از بین می‌رود، اما در مواقع حساسی که هویت شیعه، هویت مملکت و ناموس شیعه به خطر می‌افتد، وظیفه ورود دارد.

شبکه اجتهاد: سلسله مباحث درسی آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی با موضوع «محاضرات فی فقه القرآن الکریم» از ۲۴ تیرماه الی ۵ مردادماه، از ساعت ۱۰:۳۰ تا ۱۱:۳۰ با حضور طلاب برادر در مدرسه علمیه عالی نواب مشهد در حال برگزاری است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر عبدالرحیم گواهی، عضو هیئت مؤسس مرکز پژوهش‌های ادیان جهان و رئیس مرکز و رئیس شورای علمی این نهاد، در این یادداشت شفاهی، به تغییرات لازم در فقه برای تبدیل به فقه تمدن ساز، سخن می‌گوید.

مدیر حوزه‌های علمیه ‌بر اساس گزارش‌ها، سرویس‌های مختلف امنیتی نسبت به قم و حوزه‌های علمیه متمرکز هستند و اکنون به صدها پروژه پژوهشی در منطقه و جهان دنبال می‌شود تا نقاط قوت و ضعف بررسی شود که این موضوع یک پدیده طبیعی است.

شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ مصطفی اشرفی شاهرودی از شاگردان حضرت امام خمینی(ره) و آیت‌الله خویی با حضور در مدرسه علمیه عالی نواب از امتحانات شفاهی مقطع خارج حوزه علمیه خراسان بازدید کرد و از نزدیک در جریان چگونگی برگزاری و سطح علمی طلاب شرکت کننذه قرار گرفت.

موضوع شناسی احکام فقهی و اجتهاد در زمان فعلی ابعاد تازه و گسترده‌ای نسبت به گذشته پیدا کرده و همین مسئله باعث شده اجتهاد به سمت و سوی تخصصی شدن پیش برود.

پیش از ورود به مقوله‌ توسعه‌ فقه باید به تبارشناسی و گونه‌شناسی آن پرداخت تا فهم صحیحی از بسامد و تطور حوزه‌ فقه به دست آید و بر اساس آن بستر دقیق علمی برای این موضوع انتخاب شده و روند توسعه، مسیر درست و فزاینده‌ای را در پیش بگیرد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: اشکال مهمی که در باب فقه تمدن ساز، مطرح است، این است که آیا فقهی که تمام هم‌وغم خود را بر تنجیز و تعذیر گذاشته است، می‌تواند جامعه مسلمانان را به‌سوی تمدن و پیشرفت که از امور واقعی و غیرتعبدی هستند، برساند یا نه. آیۀ‌الله محمد قائینی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، از مدافعان فقه سنتی است. به باور وی، همین فقه موجود با همین رویکرد تنجیزی، تمدن پیشین مسلمانان را ساخته و بعدازاین هم خواهد ساخت.

اختصاصی شبکه اجتهاد: امام صادق(ع) فقط امام زمان خویش نیست. یعنی نباید و نمی‌توان حضرت ایشان را در همان بازه شناسنامه‌ای، خلاصه کرد که رویش‌های آن فصل شناسنامه‌ای که در احادیث، شاخص بندی شده، برای ایشان رسالتی به پهنه همه زمین و البته همه زمان تعریف کرده است؛

شبکه اجتهاد: مذاهب فقهی شیعی تابع نظرات امامان اهل بیت هستند که از آن میان مکتب شیعی دوازده امامی که عمده ترین نحله شیعی است از آراء امامان دوازده گانه مشهور خود به خصوص امام ششم ابو عبد الله جعفر بن محمد الصادق (ع) پیروی می‌کند و به همین جهت به «جعفری» نیز شهرت دارد.

آیت‌الله محسن اراکی در نشست خبری همایش فقیه فقه نظام گفت: رویکرد اصلی این کنگره بین‌المللی، معرفی شخصیت و اندیشه‌های شهید صدر است.

شبکه اجتهاد: حجت الاسلام و المسلمین عادلی نیا، از اساتید سطوح عالی حوزه، در حاشیه برگزاری امتحانات خارج فقه و اصول گفت: با توجه به پیروزی انقلاب اسلامی و نیاز جامعه اسلامی و رویکرد آن به اسلام و قرآن، به طور مسلم حوزه‌های علمیه باید به نیازهای ملت و جهان در عرصه‌های گوناگون پاسخگو باشد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: بحث از ثمره داشتن یا نداشتن مسائل اصولی از گذشته در میان اصولیان مطرح بوده است و بزرگانی در طول تاریخ علم اصول نسبت به طرح برخی مسائل اصولی خرده گرفته‌اند که این مسائل بی‌ثمر بوده و نباید وقت طلاب را نسبت به آموزش آنها تلف کرد.

شبکه اجتهاد: مدیرگروه قرآن و حدیث مجتمع آموزش عالی فقه ضمن تبیین برخی موانع فراروی توسعه فقه‌القرآن در حوزه علمیه گفت: این موضوع با همه مشکلات و موانعی که وجود دارد می‌تواند به عنوان یک گرایش تخصصی در برخی رشته‌ها به صورت رسمی ایجاد شود و این ضرورت نیز وجود دارد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: تحول در هر عرصه و جامعه‌ای لازم است البته در جامعه‌ای که دنبال کمال و تعالی است؛ و الا جامعه‌ای که به حداقل‌ها اکتفا دارد و نظری به پیشرفت و توسعه ندارد کمالش را در همین وضع موجود می‌داند.

اختص.اصی شبکه اجتهاد: حجت‌الإسلام والمسلمین محمدعلی خادمی کوشا، مدیر گروه «دانش‌های وابسته به فقه» در پژوهشکده فقه و حقوقِ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است

شاید برخی تنها به فتوای آیت‌الله سیستانی و مساله دفاع ایشان از تمامیت ارضی و مقابله با جریان انحرافی داعش اشاره کنند، اما اگر به مجموعه سال‌های مرجعیت و رفتار و فتوای ایشان نگاه کنید، نقش بسزا و ارزشمند ایشان در تمام عرصه‌ها به وضوح آشکار است؛ مرجعیت ایشان دارای عناصر برجسته و ماندگار است.

فتواهای آیت‌الله سیستانی براساس زمان شناسی و مردم شناسی دقیق ایشان اعلام شد. مرجعیت معتدل ما که هم به علوم جدید توجه می‌کند و هم جانب دین را دارند، در بین مردم جایگاهی ویژه دارند.

استاد برجسته حوزه علمیه مشهد جهت اصلی موفقیت آیت‌الله سیستانی را بی اعتنایی ایشان به عناوین صاحبی، عدم مطالبه عناوین مربوط به این جریان‌ها، بی اعتنایی به شئون دنیوی و ریاست دانست و گفت: ایشان برای خود و اطرافیان مطالبه‌ای نکرد و فقط مصالح عراق را در نظر گرفت.

آیت‌الله اراکی با بیان این که اراده عده‌ای در راستای مخالف پذیرش اراده اجتماعی حاکم عادل بوده و این سبب عملکرد ناشایست آنان در رفتارهای شخصی شان می‌شود، تصریح کرد: از طرف دیگر اینان رفتار دوگانه داشته و در اراده جمعی شان از حاکم پیروی می‌کنند و پایبند به ولایت حاکمند.

همزمان با سالروز ارتحال آیت‌الله سیدحسین بروجردی، نرم افزار مجموعه آثار این عالم ربانی با جمع آوری بیش از ۴۰ جلد کتاب ایشان تولید و از هم اکنون در دسترس علاقه مندان قرار گرفت.

اختصاصی شبکه اجتهاد: بیست سال سابقه مدیریت بر حوزه علمیّه خراسان، حجت‌الاسلام والمسلمین اکبر فرجام را به یکی از آشناترین افراد با ساختار حوزه‌های علمیّه بدل کرده است.

شبکه اجتهاد: امتحانات کتبی خارج فقه و اصول حوزه علمیه خراسان در مدرسه علمیه آیت‌الله العظمی خوئی(ره) برگزار شد.

این بحث از آنجا حائز اهمیت است که به «تکامل روش تفقه» معطوف بوده و دارای ابداعات و افق گشایی‌های متعددی است که بر پایه‌ها و ریشه‌های علم «اصول» و - در مرتبه بعد- «فقه» تأثیرگذار است.

از مجموع بیانات حضرت امام این گونه می‌توان فهمید که در حل معضلات فقهی و قانونی ایشان دو نوع راه حل دارند: یکی مسأله ولایت فقیه و حکم حکومتی است و دیگری بحث زمان و مکان و تغییر در فتوا است. امام خمینی (ره) در جایی می‌فرمایند: اگر فقه‌تان را اندکی تغییر بدهید بعضی مشکلات حل خواهد شد.

شورای گسترش حوزه علمیه خراسان در خصوص اعطای مجوز راه اندازی رشته تخصصی «فقه مقارن» در سطح چهار حوزه علمیه پس از احراز شرایط و ضوابط آن مرکز موافقت خود را اعلام کرد.

کتاب «مبادی اصول فقه شافعی» اثر دکتر سید نوید نقشبندی از سوی موسسه انتشارات سمت چاپ و در دسترس علاقه مندان قرار گرفت.

شبکه اجتهاد: نشست سراسری نقش علمای دینی در مقابله با جریان‌های تکفیری ۱۳ تیرماه در دبیرخانه شورای نمایندگی ولی فقثیه در مناطق قومی با حضور علمای اهل سنت برگزار شد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله سید احمد مددی از شاگردان آیات خویی و سیستانی است. وی نظریات مهم و کارسازی هم چون نظریه فقه ولایی را در فقه ارائه داده است.