اجتهاد و اصول فقه

حجت‌الاسلام حیدر همتی، رئیس اندیشکده مطالعات راهبردی فقه و علوم انسانی تهران، با بیان اینکه علوم انسانی امروزه با پیشرفت‌های عقلی و تجربی توانسته است حوزهای مختلف امور انسانی را کشف و مدیریت کند، از ایجاد اندیشکده مطالعات راهبردی فقه و علوم انسانی خبر داد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام حیدر همتی، رئیس اندیشکده مطالعات راهبردی فقه و علوم انسانی …

شبکه اجتهاد: از جمله امور روشن در نزد فقیهان اسلامی حرمت کذب و همچنین حرمت تهمت است. مراد از تهمت، نسبت امری منفی به شخصی است که واقعاً مرتکب آن نشده است. نقطه‌ی مقابل آن، غیبت است. غیبت به معنای سخن گفتن از نواقصی است که واقعاً در شخص وجود دارد. بسیاری از فقیهان، غیبت، تهمت و دروغ را در …

در این کتاب که به‌عنوان متن درسی «حدیث‌خوانی» تدوین یافته است، افزون بر مباحث مقدماتی درباره شناخت کافی و برکات حدیث‌خوانی، برگزیده‌ای از روایات کتاب شریف در زمینه‌های اخلاق علم‌ آموزی، اخلاق فردی، اخلاق بندگی و اخلاق اجتماعی، در دو محور: بررسی سندی و بررسی متی مورد واکاوی قرار گرفته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «شرح گزیده روایات کافی» …

شبکه اجتهاد: گر چه بحث در مورد حوزهٔ مستقل و ویژگی‌های آن نیازمند شرح و بسط مفصلی است، ولی شاید ذکر چند نکته در این باره مفید باشد: ۱- وقتی صحبت از استقلال حوزه مطرح می‌شود، اختصاصی به حوزه‌های ایران ندارد، بلکه مقصود استقلال حوزه‌های شیعه در هر زمان و هر کشور و در هر حکومت و هر دولت است. …

مرحوم آیت‌الله سید احمد زنجانی، پس از توصیۀ مرحوم آیت‌الله سیّدصدرالدین صدر، تعلیقاتی ارزشمند بر کتاب «الفقه علی المذاهب الأربعه» نگاشت و کوشید آراء مشهور امامیّه را در کنار فتاوای مذاهب چهارگانۀ عامّه، ذکر کند و بدین‌گونه آراء امامیه را در مجامع علمی جهان اسلام، بیشتر مطرح نماید. اکنون کتاب «آراء الإمامیّه» اثر آیت‌الله‌ زنجانی برای نخستین بار توسط انتشارات …

روایاتِ طبیِ پیامبر (ص) را – حتی اگر برای آنها، منشأ الهی و وحیانی تصور کنیم – نمی‌توان به عنوان درمانِ عام برای هر مریض، معرفی کرد مگر اینکه از یک قانونِ عام و دائمی – در علم پزشکی – حکایت کنند؛ زیرا مسائل و توصیه‌های پزشکی، با توجه به افراد مختلف و فضاها و محیط‌های متفاوت و … یکسان …

نویسنده کتاب «مدارس فکری حوزه علمیه نجف و نسبت آن‌ها با اندیشه انقلاب اسلامی» اظهار کرد: فکر‌ نمی‌کنم در حوزه قم نظریه‌ای باشد که به هماوردی نظریه حاکم در جمهوری اسلامی بیانجامد، بنابر این احتمال اینکه تفسیر نجف از تشیع به اقبال عمومی‌تری حتی در حوزه قم تبدیل شود، خیلی زیاد است.البیته مرحوم دکتر فیرحی تلاش‌هایی تحت «بازگشت به نائینی‌گرایی» …

کتاب «الآراء السدیده فی علم الاصول» با حضور جمعی از علما و اساتید حوزه علمیه قم در مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم‌السلام) رونمایی شد. به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم رونمایی از کتاب «الآراء السدیده فی علم الاصول» تالیف مرحوم استاد علیرضا حائری‌نیا (ره) با حضور اساتید معظم ری‌شهری، حسینی بوشهری، فاضل لنکرانی، قائینی، شهرستانی، نورمفیدی و جمعی از فضلا، محققان، …

تلقی ما این است که همیشه بین فقه موجود و فقه مطلوب فاصله قابل توجهی است و قلمرو فقه صرفا آن ابوابی نیست که تاکنون بحث شده، قلمرو فقه، مجموعه قلمرو شریعت است و ماموریت فقها کشف مجموعه شریعت است، نه فقط آن بخشی از شریعت که قبلا هم کشف شده و فقهای قبلی به آن توجه کرده‌اند؛ لذا همه …

شبکه اجتهاد: در شیعه دو جریان جلوه بیشتری دارد: یکی جریان معارفی، یعنی به مسائل معرفتی علقه دارند نه مسائل فقهی، چنان که محمّد بن سنان می‌گوید: «من أراد المعضلات فإلیّ، و من أراد الحلال و الحرام فعلیه بالشیخ، یعنی صفوان بن یحیى»(۱). جابر بن یزید، أبو الخطّاب، مفضّل بن عمر، معلّی بن خنیس در این جریان‌اند. البته در این …

قرآن کریم در تمامی خطاب‌های خود از جمله آیات الاحکام، عقل و فطرت انسان‌ها را مورد خطاب قرار داده و به تعبیر دیگر موضوع فقه قرآنی خود انسان است نه فرهنک و مردمان یک زمان و منطقه خاص، احکام قرآنی برای تأمین نیازهای همیشگی وهمگون بشریت آمده و حتی در آیاتی که سبب نزول داشته مانند آیات تحریم، ظهار یا …

کتاب «بررسی حکم شرعی دشنام و بهتان» که تقریرات درس خارج فقه حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسن خمینی و به قلم رشید داودی از سوی چاپ ونشر عروج منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در بخشی از این کتاب آمده است: در سال‌های گذشته مباحثی در سلسله درس‌های خارج فقه مطرح شده که آن‌ها با عنوان کلی‌تر «فقه هنر» دسته‌بندی شده که …

استاد علیدوست در مراسم افتتاحیه دروس گروه‌های فقه پزشکی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) که با حضور دانش‌پژوهان در سالن امام خمینی(ره) این مرکز برگزار شد، در سخنانی به تبیین اهمیت فقه‌های مضاف پرداخت و استاد فاضل‌لنکرانی از لزوم کشف ضوابط جدید در فقه سخن گفت. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست در این مراسم به بررسی مفهوم شناسی، ضرورت‌ها …

شبکه اجتهاد: جریان‌‌های باطنی بر خلاف ظاهرشان عموما پروژه‌‌هایی سیاسی بوده‌اند. نوعی مقابله و عصیان بر جریان مسلط سیاسی و الهیاتی. فرض این جریان‌‌ها این است که تفسیر جریان مسلط تنها موافق با ظاهر شریعت و متن مقدس است و معانی باطنی آنها را نادیده می‌گیرد و یا به حاشیه می‌برد. بنابراین جریان‌‌های باطنی و عرفانی که در پیرامون قرائت‌‌های …

استاد ابوالقاسم علیدوست، ضمن بیان اینکه نقد اخیر بر مطلبی از آیت‌الله صافی گلپایگانی فاقد معیار نقد بود و در ابتدای آن دوگانه‌سازی بین رهبری و ایشان صورت گرفته است، گفت: متاسفانه به بهانه‌های مختلف در کشور دوگانه‌سازی بر سر موضوعاتی مانند شریعت و رای مردم، ارزش‌های ملی و اسلامی و نظر رهبر انقلاب و مراجع ایجاد شده است که …

رئیس موسسه فرهنگی پژوهشی فهیم گفت: این، هشداری به متولیان حوزه است که چه کردید که چنین افرادی در حوزه تربیت می‌شوند؟ من به خاطر دارم که در بیانات مرحوم امام در سال‌های ۴۲ و ۴۳ این مطلب است که اگر طلبه‌ای به مرجع تقلیدی اهانت کند، هیچ توفیقی پیدا نمی‌کند و خیری به او نمی‌رسد. به گزارش شبکه اجتهاد، …

اقل مطالبه این هست که این هتاکان و منتشرکنندگان این هتک‌ها از ساحت مرجعیت شیعه عذرخواهی کنند و خواسته یا ناخواسته در زمین دشمن بازی نکنند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد شیخ جوادی مروی در پایان درس خارج فقه روز شنبه هشتم آبان ماه، ضمن بیاناتی، اسائه ادب به ساحت مراجع شیعه را محکوم کرد و گفت: سخنان ناصحانه شیخ …

شبکه اجتهاد: درباره اهانتی که این روزها در بعضی از سایت‌ها به یکی از مراجع بسیار بزرگ عالم تشیع وارد شده که شما کم و بیش در جریان هستید. ما نمی‌گوئیم کسی حق انتقاد ندارد، خود رهبری معظم انقلاب فرمود به خود من هم می‌توانید انتقاد کنید و این یک حقی است برای مردم که اگر مطلبی را ولو از …

استاد هادوی تهرانی گفت: این طور نیست که آیت‌الله صافی از اوضاع و احوال اطراف خود بی‌خبر باشند؛ بلکه کاملا بر مسائل اشراف دارند و با یک نگاه بسیار تیزبین و روشن مسائل سیاسی و اجتماعی را دنبال می‌کند و این جایگاه عظیم مرجعیت در شیعه را نشان می‌دهد. شخصیتی با این سوابق علمی و با این جایگاه معنوی از …

شبکه اجتهاد: حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی در دیدار رئیس مجلس شورای اسلامی در قم به عنوان فقیهی ناصح درخصوص وضعیت معیشت مردم و نیز روابط خارجی پندی عمیق و اندرزی جدید مطرح فرمود؛ اما برخی که تابِ شنیدنِ قول ناصح و پندِ ادیب را ندارند، نگاره‌هایی آلوده به هتاکی ارائه دادند و مرجع تقلیدی که سال‌های طولانی در حیات امام …

تعرض به نهاد مرجعیت تعرض به نظام اسلامی و حکایت «یکی بر سر شاخ بن می‌برید» است و خسارتهای ویرانگر آن به کیان مکتب و ملت و کشور جبران‌ناپذیر است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد علی‌اکبر رشاد رئیس و موسس پژوهشگاه طی پیامی در اعتراض به جسارت به ساحت مرجعیت، تاکید کرد: نهاد مرجعیت، حصن حصین دین، حصار متین مذهب، …

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، با اشاره به اهانت یک نویسنده به ساحت مرجعیت گفت: آیت‌الله صافی گلپایگانی غیرت دینی‌ش زبان‌زد همه است هر کجا لازم باشد صحبت می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله رضا استادی در مراسم بزرگداشت چهلمین روز درگذشت آیت‌الله حسن زاده آملی در مسجد اعظم بیان داشت: آیت‌الله صافی گلپایگانی غیرت دینی‌ش زبان‌زد همه است …

شبکه اجتهاد: مولوی جلال الدین شینواری از علمای طالبان در گفتگویی صریح و چالشی از تفکر و اندیشه طالبان سخن می‌گوید. یک سری مشهورات درباره طالبان وجود دارد ولی واقعیت این است که پژوهش‌های دقیقی وجود ندارد. یکی از مشهورات که به زمان اوباما برمی گردد مفهوم طالبان خوب و بد است. گفته‌اند شبکه مخوفی به اسم حقانی هست که …

شبکه اجتهاد: یکی از تفاوت‌های منهجی علمای امامیه و اهل سنت در مباحث حدیثی، بحث تقیه است. اهل سنت در مواجهه با روایات، به هیچ وجه تقیه را نپذیرفته‌اند، از این رو در طرح روایات دست بازتری دارند. در نگاه اهل سنت، هر روایتی که نتوان به رسول خدا (ص) نسبت داد(۱) روایت جعلی است؛ اما نگاه علمای امامیه در …

یکی از قواعد مهم در علم اصول که مرتبط با حکمت است، تبعیت احکام از مصالح و مفاسد است. دلیل قول به تبعیت احکام از مصالح و مفاسد این است که خداوند حکیم است و کار لغو انجام نمی‌دهد و تمام افعال او مبتنی بر اهداف و اغراضی است. البته مسائل دیگری نیز مبتنی بر قاعده‌ی تبعیت می‌باشد که نشانگر …

شبکه اجتهاد: به مناسبت درگذشت دکتر حسن حنفی، متفکر مسلمان مصری و یکی از برجسته‌ترین نظریه‌پردازان جنبش چپ اسلامی و دانش غرب‌شناسی، روزنامه «العالم الجدید» با انتشار یادداشتی به روابط فکری او را با دوست متفکر عراقی‌اش، عبدالجبار رفاعی، پرداخته است. در این یادداشت که به قلم خود حسن حنفی است، وی خاطرات مشترک خود با عبدالجبار رفاعی را در …

شبکه اجتهاد: چند روز گذشته متنی رسانه‌ای منتشر شد که طی آن نسبت به مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی دامت برکاته انتقاداتی مطرح شده بود که به نظر می‌رسد از جهات مختلفی قابل بحث و بررسی است: ۱. مراجع معظم تقلید ناصحان امین و حامیان حکیم انقلاب اسلامی هستند و باید دانست که نکات مد نظر این بزرگواران هم …

یادداشت انتقادی یکی از نویسندگان در نقد سخنان حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی، تحلیلی غیرمنصفانه بود. مرور مواضع قاطع و انقلابی آن مرجع معظم این حقیقت را آشکار می‌سازد که ایشان فراتر از اختلافات و نگاه‌های سیاسی جناحی موضع می‌گیرند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه با صدور بیانیه‌ای جداگانه‌، هرگونه تعرض به …

یک استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم ضمن محکوم کردن اهانت به ساحت مرجعیت شیعه گفت: مرجعیت غنا و میراث ماست و باید حفظش کنیم. اگر مرجعیت را بکوبیم، خودمان کوبیده می‌شویم. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد سید محمدجواد علوی بروجردی در بخشی از جلسه درس خارج فقه خود گفت: مرجع تقلید کسی است که خداوند در دوران …

یکصدوهفتمین شماره فصلنامه علمی ـ پژوهشی «فقه» در پاییز ۱۴۰۰ به همت پژوهشکده فقه و حقوق و اداره نشریات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شد و مقالات بر روی سامانه این نشریه نمایه گردید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در تازه‌ترین شماره فصلنامه فقه، هفت مقاله علمی – پژوهشی از سوی اساتید و محققان حوزه فقه و اصول همراه با …