اجتهاد و اصول فقه

فقه با توجه به این که بیانگر احکام شرعی است و احکام شرعی در یک تقسیم بندی، به حکم تکلیفی و وضعی و احکام تکلیفی بر ۵ قسم به حرمت، وجوب، استحباب، کراهت، و اباحه تقسیم می‌شود و طبیعتاً تمام رفتارهای انسان را شامل می‌شود. به عبارت دیگر، موضوع فقه عبارت است از افعال مکلفین. فقه یا دین در قالب …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اخیراً استاد محترم جناب حجت‌الاسلام سیدمحدعلی ایازی گفتگویی با سایت اجتهاد در باب «حوزه و معیشت» و «حوزه و استقلال» داشته است (بخوانید) که می‌تواند فتح بابی برای پرونده «حوزه و استقلال» باشد. یادداشت زیر در این راستا تقدیم شده است. بگذارید با این بیت این نوشته را شروع کنم که: «اگر با دیگران اش بود میلی …

شبکه اجتهاد: پس از انتشار یادداشت «حاشیه» بودن فقه شیعه بر فقه عامه «در حاشیه»، یکی از خوانندگان به نام «سید حامد خاتمی» متنی را درباره مبنای ‌آیت‌الله شبیری زنجانی نگاشته که نوشته ایشان را عیناً برای مخاطبان به اشتراک می‌گذارم: «احادیث شیعه به منزله تعلیقه (حاشیه) بر فقه عامّه است»، این عنوانِ یکی از دیدگاه‌‌ها و مبانی منسوب به …

مرکز اسناد نجف اشرف با اشاره وجود پیوسته جریان نوآوری و تجدید در میان زعمای حوزه علمیه نجف اشرف، یک سند تاریخی مربوط به نوآوری و حرکت اصلاحی مرحوم ‌آیت‌الله کاشف الغطاء را منتشر کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز اسناد نجف اشرف با اشاره وجود پیوسته جریان نوآوری و تجدید در میان زعمای حوزه علمیه نجف اشرف، یک سند …

حجت‌الاسلام معلمی با تأکید بر فهم قرآن و دین در پذیرش عقاید و اخلاق می‌گوید: ما نیاز به اصول فقه و قواعدی داریم که بتواند ما را در برداشت مسائل علوم انسانی از منابع دین کمک کند. به گزارش شبکه اجتهاد، در باب اصول فقه که مبنای اجتهاد است، کتب مختلفی به نگارش درآمده ولی جای کتاب یا کتاب‌هایی که …

عقل معطوف به حوزه دین در شرایط ظهور بلاهای عمومی به چهار نوع عبودی، کلامی، آیینی و رفتاری قابل تقسیم است؛ در شرایط ظهور یک بلای عام همچون کرونا، عقل عبودی در مقایسه با سایر عقل‌‌ها بیشتر در ذهنیت دینی اجتماعی فعال و حاضر می‌شود. شبکه اجتهاد: در زمان ظهور بلای عام، سایر عقل‌‌ها نیز به نوبه خود در جامعه …

مدیر گروه فقه و اصول بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی از انتشار ۷ اثر فقهی جدید در این گروه خبر داد. به گزارش شبکه اجتهاد، در همین زمینه حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی شریعتی‌تبار به ارائه گزارشی از فعالیت‌های گروه فقه و اصول بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در سال جاری پرداخت. وی گفت: «احکام و آداب ازدواج در فقه …

در رابطه با این موضوع در سطح واقع نه به صورت ایده‌آل، باید گفت که در عالم فرض منافاتی ندارد که طلبه‌ای هم تحصیل کند و هم در کنار آن به کاری اشتغال داشته باشد اما عملا تجربه نشان داده که درس خواندن و کار کردن باهم جمع نمی‌شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: آیا طلبگی یک شغل است یا یک شان …

شبکه اجتهاد: کاتبان نسخه‌های خطی حافظان تاریخ و فرهنگ یک تمدن هستند، امانت‌داری در انتقال میراث فکری و علمی و کیفیت این انتقال توسط آن‌ها اولین گزینه برای شناسایی و درجه‌بندی ایشان است، به‌طورکلی ناسخان به اقسام مختلفی تقسیم می‌‌شوند، یکبار کاتب خود از قشر عالمان است و کتاب را برای خود کتابت کرده، که در این صورت قطعاً نسخه …

ارج‌نامه مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین سید‌هادی خسروشاهی با عنوان «هادی نامه» با مقالاتی از اساتید و اندیشوران، به کوشش حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان تهیه و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این ارج نامه که به منطور گرامیداشت مقام علمی و فرهنگی مرحوم استاد سید‌هادی خسروشاهی تهیه شده است، شامل ۵۴ مقاله از سوی اساتید و اندیشوران حوزه دین و اندیشه …

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با بیان اینکه ویروس کرونا فرصت‌ها و چالش‌هایی را فراروی فقه گشوده است، گفت: شناخت و فعال کردن ظرفیت‌های فقهی، می‌تواند تهدیدات را تضعیف و یا امحاء، وفرصت‌ها را به حرکتی در جهت تعالی اجتماعی از حیث دینی و افزایش عمق تجربه فقهی، تبدیل کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در یک …

مدرسه فقهی آل یاسین(ع) تحت اشراف آیت‌الله محمدمهدی شب‌زنده‌دار برای دوره سطح عالی در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ طلبه می‌پذیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، مدرسه فقهی آل یاسین(ع) تحت اشراف آیت‌الله محمدمهدی شب زنده‌دار برای دوره سطح عالی (پایه ۷ تا ۱۰) در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ طلبه می‌پذیرد. ثبت‌نام آزمون متمرکز مراکز فقهی از ۱۵ بهمن ۹۸ از طریق پایگاه اینترنتی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: بمناسبت سالروز درگذشت آیت‌الله حاج میرزا حسنعلی مروارید از علما و مدرسان طراز اول حوزه علمیه مشهد: تولد و خانواده عالم ربانی، فقیه صمدانی، متأله قرآنی و استاد مکتب معارف اهل بیت علیه السلام آیت‌الله حاج میرزا حسنعلی مروارید رحمه الله، هشتم شوال سال ۱۳۲۹ قمری در مشهد مقدس به دنیا آمد. پدرش حجت‌الاسلام والمسلمین حاج شیخ …

تعریفی که ما از فقه داریم، خیلی متکفّل آموزه‌های اخلاقی نیست. تعریف فقه اگرچه «العلم بالاحکام الشرعیه الفرعیه من ادلتها التفصیلیۀ» است ولی در عمل، بیشتر به احکام الزامی و غیراخلاقی پرداخته است. به نظر می‎‌رسد دانش فعلی فقه، متکفل اخلاق نیست، ولی در واقعیت خلاف این اتفاق افتاده تا جایی که می‌شود گفت فقه عملا قواعد اخلاق را هم …

شبکه اجتهاد: شاید بحث برانگیزترین نظر درباره نسبت فقه شیعه با فقه اهل سنت، این عبارت از ‌‌آیت‌الله سید حسین بروجردی(ره) است که: «فقه شیعه، حاشیه‌‌ای بر فقه عامه است». گاه ظاهر این عبارت موجب شده است تا برخی همچون ‌‌آیت‌الله سید علی میلانی انتساب این عبارت به ایشان را نادرست بدانند و این نظر خود را به نقلی از …

دبیرخانه آثار پژوهشی حوزه علمیه خراسان برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های پانزدهمین فراخوان آثار پژوهشی این حوزه را اعلام کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، دبیرخانه آثار پژوهشی حوزه علمیه خراسان به منظور فراهم سازی تمهیدات ظهور ایده‌ها و اندیشه‌های نو در ساحت علوم اسلامی و انسانی از یکسو و همچنین ظرفیت‌سازی برای بروز شخصیت‌های پژوهشی از سوی دیگر، از ابتدای اسفندماه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اخیرا کلیپی از دکتر عبدالکریم سروش منتشر شده که در آن روحانیت در همۀ ادیان از جمله روحانیّت تشیّع را متهم به خرافه زایی کرده؛ و از منابع مرجع ایشان از جمله کتاب بحار الانوار – علیرغم تجلیل از شخصیّت عالم و محقق علامه مجلسی ره- به عنوان منبع خرافات یاد نموده است. لذا از کار یکی …

اساساً پژوهش‌های علمی این گونه نیست که مستقیماً با حوزه اجرا مرتبط باشد، لزوما هم نمی‌شود که این گونه باشد، چون پژوهش‌های نظری گاهی متفاوت است، گاهی همدیگر را خنثی می‌کند و این داشتن ضمانت اجرا برای پژوهش‌های نظری حوزه علوم انسانی، اندکی غیر قابل دسترسی است. اختصاصی شبکه اجتهاد: در سالهای اخیر و با رشد کمی و کیفی فقه‌های …

کتاب «اجتهاد» به بررسی قواعد فقهی می‌پردازد که به وسیله آن‌ها احکام الهی استنباط می‌شوند و میان مقلد و مجتهد، مشترک هستند، یعنی هر دو می‌توانند از این قواعد استفاده کنند. قاعده فقهی «شک الکثیر الشک» هم یکی از این قواعد است که از کتاب القواعد الفقهیه اثر سیدحسن موسوی بجنوردی، مورد بازخوانی و تحلیل فقهی قرار گرفته است. به …

شبکه اجتهاد: قرآن مجید به صراحت برای بشر «کرامت» اعلام کرده است. این اصل هر چند در کتب تفسیر قرآن تا حدودی مورد تحلیل و تبیین قرار گرفته، ولی انتظار بود که اولا در حکمت اسلامی که وجود انسان بسیار مورد توجه است و از جهات مختلف گفتگو می‌شود، به هستی کرامت انسانی بیش از این پرداخته می‌شد و ثانیاً …

حوزه‌ علمیه استان تهران با همکاری مؤسسه‌ آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) درس خارج فقه «مهندسی ژنتیک و جنگ بیولوژیک» را برای طلاب سراسر کشور برگزار می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، درس خارج فقه «مهندسی ژنتیک و جنگ بیولوژیک» از سوی حوزه‌ علمیه استان تهران و با همکاری مؤسسه‌ آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) و با همیاری اساتید و فضلای …

شبکه اجتهاد: کتاب «اعتقاد ما» برگردان فارسی «موجز فی اصول الدین» است که از رشحات اندیشه و قلم علامه مجاهد آیت‌آلله شهید سید محمدباقر صدر است. این اندیشمند نابغه که در ایران و جهان معمولاً با دو نگاشته گران‌سنگ «اقتصادنا» و «فلسفتنا» شناخته می‌شود، بی‌تردید یکی از بزرگترین اندیشمندان معاصر دنیای اسلام است که با نگارش کتاب‌ها و طرح اندیشه‌هایی …

استاد سطح عالی حوزه علمیه با بیان اینکه دین مجموعه‌ای از روایات و آیات قرآن است، تأکید کرد: نسبت دادن دیدگاهی بفه دین با استناد تنها به یک روایت، غلط است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قائنی، استاد فقه حوزه علمیه قم در ادامه سلسله مباحث فقه پزشکی خود به بحث سرایت بیماری به مناسبت کرونا پرداخت و …

شبکه اجتهاد: استاد بزرگوار، شهید اسلام و مسلمین آیت‌الله حاج سید محمدباقر صدر (قدس الله نفسه الزکیه) در همه ابعاد گستره وجودی شخصیت خود، ممتاز، کم‌نظیر یا بی‌نظیر بود. بُعد علمی شخصیت ایشان دارای شعبه‌های مختلف و دامنه‌‌ای گسترده است؛ بعد اخلاقی، بعد اندیشه و رفتار سیاسی، رفتار خانوادگی، معاشرت با مردم، طلاب، شاگردان و سایر شخصیت‌ها و علمای معاصر …

نشست شورای علمی فقه معاصر حوزه با حضور ‌آیت‌الله اعرافی و جمعی از معاونین و مدیران حوزه‌های علمیه برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علیرضا اعرافی در نشست علمی فقه معاصر بیان کرد: ستاد حوزوی حوادث و بحران با همراهی طلاب و نیروهای جهادی حوزه در سطح کشور شکل گرفت و طلاب وارد فضای اجتماعی و همدلی و گره …

شهید صدر در بعد سیاسی هم ملت‌های اسلامی را به حمایت از انقلاب ایران و رهبر آن دعوت کردند و به‌رغم دشمنی عراق با ایران، در نجف به پشتیبانی از انقلاب اسلامی، طلاب را به راه‌پیمایی تشویق کردند. ایشان در تأیید انقلاب تلگراف‌های متعددی را به ایران فرستادند و برای شهادت شهید آیت‌الله مطهری مجلس فاتحه برگزار کردند که تنها …

زمانی که حکومت پهلوی امام خمینی را به ترکیه تبعید کرد، من به کویت رفتم و در آنجا در حسینیه مرحوم آیت‌الله سیدعباس مُهری درباره شرایط و وقایع ایران سخنرانی و از امام تجلیل و تمجید کردم. شهید صدر هنگامی که از این موضوع مطلع شدند، آقایان شیخ اخلاقی قمی و سیدنوری اشکوری را نزد من فرستادند و گفتند: می‌خواهم …

این را که ایشان قبل از سن بلوغ در تمام ابواب فقهی به اجتهاد رسیده باشد نمی‌دانم، اما قطعا از ابتدای بلوغ از هیچ کسی تقلید نکرده بود و از زمان بلوغ در هر مسئله‌ای، به فتوای خودش عمل می‌کرد و یقینا از کسی تقلید نمی‌کرد. اما در مورد نبوغ ایشان، این موضوع بدیهی‌تر از آن است که کسی بتواند …

شبکه اجتهاد: هر پدیده‌ای که در عالم رخ می‌دهد قطعاً حکمتى در آن نهفته است، برخى از این پدیده‌ها بدست بشر اتفاق می‌‌افتد، مانند جنگ‌ها، و برخى رخدادها طبیعى نیز است مانند: سیل و زلزله…؛ برخى از این وقایع خیراست و برخى از آنها شرّ میباشند که در مباحث علم کلام بدان پرداخته شده است. به اعتقاد کارشناسان بعد از …

قدرت‌های مادی دنیا مثل آمریکایی‌ها که سعی می‌کنند سلطه خود را برتمام دنیا گسترش بدهند یک معارض جدی دارند و آن معارض جدی هم همین عقلانیت فکری و اجتهادی است که منبعث از حوزه‌های علمیه ماست. این عقلانیت فکری و اجتهادی به هیچ وجه تئوری‌ها و مبانی فلسفی و رفتاری و هنجاری جهانی سازی آمریکا را نمی‌پذیرد و با آن …