اجتهاد و اصول فقه

شبکه اجتهاد: شاید بسیاری ندانند که در نخستین دوره خبرگان قانون اساسی خانم منیره گرجی‌فرد از اعضای این مجلس بود و اگرچه با مخالفت جدی برخی نمایندگان مواجه شد اما برقانونی بودن حضور خود تاکید کرد و توانست در برخی تصمیم‌گیری‌های قوانین مربتط با زنان نیز اثرگذار باشد. اکنون بیش از چهل سال از آن زمان می‌گذرد و علیرغم عدم منع قانونی اما هیچ‌گاه در بین کاندیداهای تایید صلاحیت‌شده‌ی مجلس خبرگان نامی از بانوان مجتهده به چشم نمی‌خورد این در حالی است که در انتخابات دور پنجم نام ۱۶ زن د‌ر میان نامزد‌های این انتخابات توجه بسیاری از فعالان اجتماعی …

نخستین فراخوان مقالات دوفصلنامه «آموزه‌های فقه و اصول مقارن» با هدف ارتقاء و توسعه دانش فقه و اصول مقارن، به صاحب امتیازی مدرسه علمیه عالی نواب مشهد منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا کاظمی، سردبیر دوفصلنامه «آموزه‌های فقه و اصول مقارن» ضمن اعلام اولین فراخوان این نشریه، گفت: با توجه به راهبرد کلان مدرسه علمیه عالی نواب مبنی بر تشکیل رشته‌های تخصصی در مقطع سطح۴، که دربردارنده نظریه پردازی اساتید سطح عالی و طلاب این مقطع تخصصی است، وجود نشریاتی که در سطح علمی پژوهشی فعالیت داشته و اثرهای علمی را منتشر نماید، بیش از پیش ضروری …

استاد هادوی تهرانی با بیان اینکه به نظام سنتی حوزه صدمه وارد شده، گفت: هر کدام از اساتید بزرگوار که به نحوی‌‌ می‌توانند نفوذی در تصمیمات مدیران حوزه داشته باشند، به آن بزرگواران بگویند که بعضی اتفاقات، اشتباه بوده است؛ بزرگترین اشتباه، از بین بردن حوزه آزاد به بهانه بی‌نظمی بوده است. حضور و غیاب‌ها نرم افزاری و کامپیوتری شده است. در روزگاری مدرسه مبارکه آیت‌الله گپایگانی حدود ۱۲ هزار طلبه و ۳۰۰ استاد داشت؛ عددی که نسبت به مراکز علمی جهان هم عدد بزرگ و قابل توجهی است؛ با این حال، تعداد کارمندان آن، بسیار محدود و اندک بودند؛ …

این نظریه را اکثراً به شهید مطهری (ره) یا شهید صدر (ره) نسبت می‌دهند، اما منشأ این نظریه این‌جا نیست؛ چرا که از نظر کلامی، پیامبر و ائمه معصومین، جایگاه و شأن‌شان سه چیز بوده: نبوت و تبلیغ احکام، امارت و مدیریت جامعه و در آخر قضاوت. اولین نفر که تصریح کرده و این نظریه را صورت‌بندی کرده، شهید اول بوده، هرچند ریشه‌های آن به عصر حضور برمی‌گردد. بعد می‌توان این نظریه را در مجادلات مشروطه و آثار مرحوم نائینی دنبال کرد؛ ایشان بودند که مفهوم ثابت و متغیر را وارد ادبیات سیاسی اسلامی کردند. شاگردان مرحوم نائینی همین راه …

مقاله بازخوانی انتقادی غنیمت‌انگاری زنان در فقه اسلامی در جهان معاصر طی یک نشست پژوهشی مورد نقد قرار گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام علی الهی خراسانی، نویسنده و دین‌پژوه امروز در نشست پژوهشی نقد مقاله بازخوانی انتقادی غنیمت‌انگاری زنان در فقه اسلامی در جهان معاصر که به همت مرکز فعالیت‌های قرآنی جهاد دانشگاهی و با همکاری مدرسه اسلام‌شناسی حضرت زهرا(س) برگزار شد، گفت: مشروعیت جهاد ابتدایی در مکتوبات فقهی، از گزاره‌هایی است که بستر «کنیزگیری» زنان توسط گروه‌های تکفیری را فراهم کرده است. وی ادامه داد: جامعه جهانی در برابر چنین رفتارهایی از ابزار جرم‌انگاری استفاده کرده است. با …

امام ‌‌خمینی (ره) ولایت و منصب سیاسی از ناحیه حاکم جائر را حرام‌‌ می‌داند، چه آن منصب و مقام برای کارهای حلال و مشروع باشد و چه برای انجام کارهای حرام و یا مخلوطی از کارهای حلال و حرام؛ چرا که سلطنت و حکومت با جعل الهی برای رسول الله و با جعل رسول الله برای امیرالمؤمنین و ائمه طاهرین پس از ایشان، جعل شده است. شبکه اجتهاد: «علم فقه» در خانواده علوم اسلامی از جایگاه ویژه‌‌ای برخوردار است، چرا که دانشی است که عموم مسلمانان در تمامی دوره‌ها و عرصه‌های زندگی خود با احکام شرعی سروکار دارند و استنباط …

استاد آملی لاریجانی با تاکید بر اینکه نظام جمهوری اسلامی ما نیازمند استنباطاتی است که در مقام اجرا کارایی داشته باشد، اظهار داشت: امروز ادعا می‌کنیم که باید علوم انسانی اسلامی تولید کنیم اما ابزار اصولی فعلی ما کفایت می‌کند! باید مقدمات دیگری ضمیمه کنیم و در این راستا نباید از توسعه علم اصول بهراسیم. علمای ما در طول زمان با همه مشکلات و کاستی‌هایی که در مقام عمل داشتند آثار فاخری تولید کردند و امروز علم اصول ما قابل عرضه به بیرون حوزه علمیه و حتی خارج از کشور است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مراسم رونمایی از «نرم افزار …

شبکه اجتهاد: فرایند ثبت‌نام ششمین دوره انتخابات مجلس خبرگان از فردا ۱۴ آبان آغاز شده و به مدت یک هفته ادامه خواهد داشت، این درحالی است که براساس مشاهدات، سطوح عالی و فقهای حوزوی واکنش‌های جدی نسبت به ثبت‌نام در این انتخابات نداشته‌اند. هر ازچندی که در محافل یا گعده‌های علمایی این موضوع طرح می‌شود با مواجهه‌ی بسیارسرد نیز مواجه می‌شود. همان‌گونه که در آئین‌نامه مجلس خبرگان آمده است یکی از اصلی‌ترین شرایط نمایندگی در این مجلس «اجتهاد» است. اگرچه تعاریف و احراز این شرط برای کاندیداها در دوره‌های مختلف تغییرات و اصلاحاتی داشته اما کلیت آن همچنان شرط اصلی …

این بحث‌ها اگر مهار نشود، آسیب دارد؛ اصولا اخلاق در فقه باید باشد و‌‌ نمی‌تواند نباشد، اما این را ممکن است کسی بهانه قرار دهد. اخیرا گفته‌اند ازدواج اصولا اخلاقی نیست چون یک تعهد منفعت طلبانه در آن هست! مسلم است که ما‌‌ نمی‌توانیم از برخی از گزافه گویی‌ها دفاع کنیم. ما اگر از عدالت و فضیلت در فقه دفاع می‌کنیم این قضیه در برابر فقه نص بسند هست؛ نص بسندی‌ها عمده به اطلاقات ادله تمسک‌‌ می‌کنند، یا ممکن است حتی توهم اطلاق داشته باشند! به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «مناسبات فقه و اخلاق در کشاکش اثبات و نفی» …

دومین مجلد «تحف العقول فی علم الأصول» دربردارندۀ تقریرات خارج اصول حضرت آیت‌الله وحید خراسانی، به‌قلم استاد حاج شیخ علی کرباسی منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جلد دوم کتاب ارزشمند «تحف العقول فی علم الاصول» توسط انتشارات باقرالعلوم (علیه‌السلام) تحت اشراف موسسه تنظیم و نشر آثار حضرت آیت‌الله وحید خراسانی به زیور طبع آراسته شد. این کتاب به مباحثی از علم اصول پرداخته که آیت‌الله حاج شیخ حسین وحید خراسانی در مسجد اعظم قم تدریس نموده و توسط حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ علی کرباسی به رشته تحریر در آمده است. محتوای این کتاب فاخر متضمن مباحث اصولی متاخرین و معاصرین …

عضو هیات علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث گفت: آیت‌الله بروجردی بر دو رکن مهم تأکید دارد: یکی نقش مسائل و موضوعات مطروحه در عصر معصوم و تاثیر آن بر فهم روایات؛ و دیگری کاربست روایات اهل سنت در بازیابی فضای صدور و گفتمان رایج که بستر شناخت مسائل و موضوعات مطروحه در عصر معصوم است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «فضای صدور حدیث اهل بیت علیهم‌السلام از دیدگاه آیت‌الله بروجردی تا کتاب مدارک فقه اهل السنه» در «جامعه آل البیت علیهم السلام العالمیه» قم برگزار شد. در این نشست علمی حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدحسن حکیم به ارائه بحث پرداخت …

اختصاصی شبکه اجتهاد: همگرایی اسلامی میان شیعیان و اهل سنّت برای آزادسازی قبله نخست مسلمانان، باعث شده، صهیونیستها تحرّکات تفرقه‌گرای خود را بیشتر کنند؛ از سویی فلسطینیان را از خطر «گسترش تشیع» بترسانند و چهره مبارزان فلسطینی مرتبط با ایران را به عنوان «مزدوران ایران» و «گسترش دهندگان تشیع در فلسطین» تخریب کنند و از سوی دیگر به ایرانیان و شیعیان این گونه تلقین کنند که فلسطینی‌ها، ناصبی و دشمن اهل بیت(ع) هستند و نه تنها نباید به آنان کمک کرد بلکه این اراده خداست که ظالمان را به جان ظالمان بیاندازد و توسط یهود، فلسطینیان ناصبی بدتر از یهود …

از آنجا که مرجحات باب تزاحم و تعارض متفاوت است، تعیین نسبت میان این‌گونه واجبات ضمنی، حائز اهمیت است. میرزای نائینی مشکل در عجز در انجام دو واجب ضمنی را در مرحله امتثال می‌داند نه جعل. در مقابل، آیت‌الله خویی معتقد است اطلاق دلیل دو واجب ضمنی با یکدیگر تنافی دارند. در نتیجه، دلیل دو واجب ضمنی با هم تعارض دارند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی با موضوع «نسبت میان واجبات ضمنیِ غیرقابل جمع، از دیدگاه محقق نائینی» در مدرسه حضرت ولی‌عصر (عج) شهر مقدس قم برگزار شد. در ابتدای این جلسه حجت‌الإسلام والمسلمین احمد آذربایجانی، دبیر نشست، هسته …

عضو مجلس خبرگان رهبری اظهار داشت: گاهی اقتضائات تقریب رعایت نمی‌شود. ما یا نباید در یک عرصۀ جهان اسلامی با این عظمت و با این ابعاد گسترده ورود داشته باشیم یا اگر وارد شدیم، باید اقتضائاتش را بشناسیم. مثلا یکی از اقتضائاتش این است که حوزه باید پای کار تقریب بیاید. نمی‌شود که انقلاب بخواهد، حوزه نخواهد یا حوزه بخواهد، بخشی از آن بخواهد، آن بخشی هم که می‌خواهد کمتر حرف بزند، آن بخشی که نمی‌خواهد، صدایش بلندتر باشد. جالب هم این است که در برابر آن کسانی که صدای بلند ضدتقریب داشتند، آن کسانی که اهل تقریب و وحدت …

کتاب «علامه طباطبائی و تفسیر آیات الاحکام» که به مبانی و روش شناسی علامه در تفسیر این آیات می‌پردازد به قلم حجت‌ا‌لاسلام جواد معین، مدرس دانشگاه علوم اسلامی رضوی تدوین و از سوی انتشارات این نهاد در ۵۰۰ نسخه به چاپ رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، علامه سید محمدحسین طباطبایی(ره) از جمله عالمان معاصر است که در دو دانش فقه و اصول از تبحر ویژه‌ای برخوردار بود، اما دیگر ابعاد شخصیت او حجابی شد تا به نظرات فقهی و اصولی این فقیه والامقام کمتر توجه شود، چنان‌که ظهور و بروز شخصیت این عالم ربانی در علوم عقلی و تفسیر قرآن …

استاد محسن فقیهی گفت: تفقه انقلابی نیازمند فقیه انقلابی است یعنی ابتدا باید فقیه انقلابی باشد تا تفقه او هم در این راستا باشد وگرنه فقاهت او ابتر خواهد بود و کسی که باطنا انقلابی نباشد ممکن است مدتی دوام بیاورد ولی در نهایت از خط خارج خواهد شد. از سوی دیگر استاد عباس کعبی بیان داشت: ما چیزی به نام فقاهت انقلابی و فقاهت غیرانقلابی نداریم؛ فقاهت، علم و فن شناخت عمیق دین و معارف اسلامی و بایدها و نبایدهای اسلام در عرصه حقوقی است و منابع آن هم کتاب و سنت و عقل و اجماع است و البته …

استاد درس خارج حوزه علمیه گفت: فقه باید حریم خود را بشناسد یعنی نه حق خود را به دیگران بدهد و نه حقی از دیگران بگیرد؛ ما قبل از انقلاب به خاطر برخی تصورات مانند اینکه سیاست ما عین دیانت است و کشاندن فقه به مدیریت کشور وارد ساحاتی شده‌ایم که ماموریت و رسالت فقه نیست لذا تصورات ساده‌ای از تفکیک قوا، حق مشارکت و پول و اسکناس و مرگ مغزی و بورس دارد و اینها را وارد فقه می‌کند؛ این را بگذارید کنار فقیهی که خودش عهده‌دار این مسائل نمی‌شود و به کارشناسان ارجاع می‌دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، …

استاد رضا مختاری گفت: خوانندهٔ کتاب «ایام تحصیل» پی می‌برد که صدر سالیان دراز با علمای رده‌اول نجف و قم هم‌مباحثه و هم‌ردیف بوده است. آیت‌الله شبیری زنجانی بارها در مصاحبه‌های منتشرشده گفته‌اند که مباحثه با آقاموسی مشوق من برای طلبگی بود. همچنین من خودم از ایشان شنیدم که اگر آقای صدر در قم مانده بودند من نویسندهٔ ماهری شده بودم چون ایشان مرا تشویق کرد که مقالهٔ تبصره العوام را برای مکتب اسلام بنویسم. به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم رونمایی از کتاب «ایام تحصیل: روایتی از دوران طلبگی سید موسی صدر» با حضور جمعی از اهالی علم و فرهنگ …

شبکه اجتهاد: میان سه واژه قم و فیضیه و حوزه علمیه، به تعبیر شهید آیت‌ﷲ سیدمحمد باقر صدر «قرن اکید» ایجاد شده و بسیاری با شنیدن نام شهر قم، حوزه علمیه به ذهن‌شان متبادر می‌شود. برای بسیاری از مردمی که فقط دورنمایی از حوزه علمیه دارند نیز فیضیه نماد حوزه است و با شنیدن نام حوزه قم، به یاد فیضیه می‌افتند. با این حال کسانی که اطلاعات بیشتری از حوزه دارند و همه طلبه‌ها می‌دانند مدرسه فیضیه به علت حوادث تاریخی که بر آن گذشته، صرفا نمادی برای حوزه است و البته هنوز مرکز برخی از تجمعات حوزوی و یکی …

مدیر گروه جامعه و فرهنگ مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با تأکید بر توجه فقیه فقه اجتماعی به پیامدهای یک فتوا، گفت: ممکن است آثار منفی در عرصه بین‌المللی و جامعه داشته باشد؛ گاهی اوقات یک فتوا انسجام امت اسلامی را به خاطر تحریک قومیت‌ها و مذاهب مورد خدشه قرار می‌دهد و نباید بیان شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدباقر ربانی، مدیر گروه جامعه و فرهنگ مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در نشست علمی «چیستی فقه اجتماع» در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در قم با بیان اینکه امام خمینی(ره) فرمودند فقه، تئوری واقعی و کامل اداره انسان از گهواره تا …

آیت‌الله نوری همدانی با تاکید بر لزوم تقویت ارتباط با مردم و اهمیت رشد آگاهی‌های سیاسی؛ اصلی‌ترین رسالت حوزه‌ها و روحانیت را رسیدگی به امور مردم دانست و تاکید کرد مردم باید احساس کنند علماء در کنارشان هستند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی خیاط، مدیر حوزه علمیه خراسان و حجت‌الاسلام والمسلمین محمدباقر فرزانه دبیر شورای عالی حوزه علمیه خراسان با هیئت همراهی به منظور ارائه گزارش فعالیت‌های صورت گرفته در حوزه‌های علمیه خراسان با آیت‌الله حسین نوری همدانی دیدار و گفتگو کردند. آیت‌الله نوری همدانی ضمن عرض خیر مقدم، بر تقویت هر چه بیشتر حوزه‌های علمیه در همه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: این روز‌ها مباحثی توسط اساتید درباره «کرامت انسانی» مورد گفتگو واقع شده است که بعضاً به برداشت اشتباه از عبارات علمی آیت‌الله سیستانی در برخی رساله‌ها از جمله «تعادل و تراجیح» اشاره می‌شود. استاد شهیدی که مسلط بر آراء فقهی آیت‌الله سیستانی می‌باشد، معتقد است از اشاره مختصری که ایشان به مسئله کرامت انسانی در دروس‌شان فرموده‌؛ چنین مطلبی فهمیده نمی‌شود و آن عبارات، دالّ بر مقصود مدعیان نیست‌. از این رو استاد محمد عندلیب همدانی برخی مستندات را که به آیت‌الله سیستانی نسبت داده، ارائه و توضیح داده است. حضرت آیت‌‌الله سیستانی قاعده الزام را به …

این اثر در دو فصل کلی تنظیم شده است؛ فصلی که در آن نخست به نکات کلی درباره حجم و تنوع توقیعات مورد بحث، فضای تقیه‌آمیز صدور آنها، اعتبار اسنادی آنها، جایگاه سفیران چهارگانه و اهتمام و استناد فقهاء به توقیعات پرداخته می‌شود و در فصل دیگر به تفصیل این توقیعات و استنادات به آن بازگو و شرح می‌گردد. به گزارش شبکه اجتهاد، در دوره شصت و نه‌ساله غیبت نخست حضرت امام عصر(عج) که از آن به «غیبت صغرا» نام برده می‌شود، به‌رغم محدودیت‌های فراوانی که برای ارتباط با آن امام(ع) وجود داشت و در واقع نوعی پیش‌درآمد برای آغاز …

اختصاصی شبکه اجتهاد: امروز حوزه‌های علمیه برخوردار از اساتید برجسته و مبرزی در حوزه‌های گوناگون علمی به‌ویژه در حوزه فقه و اصول هستند. دروس خارج فقه و اصول برجسته و عمیقی در حوزه علمیه در حال برگزاری است. تنوع و تکثر این دروس گاه موجب می‌شود طلاب جدید الورود در درس خارج دچار حیرت شده و نتواند به‌سادگی درس مطلوبی را انتخاب کند و همین امر موجب سردرگمی و از بین رفتن فرصت‌های خواهد بود. ازاین‌روی توجه و بازشناسی ویژگی‌های علمی دروس خارج امری ضروری است. از سوی دیگر این تکثر دروس برخاسته از تکثر مبانی و مناهج و گاه …

اگر بخواهیم تصویر روشنی از تحولات موضوع شناسی فقهی به دست آوریم اولاً باید زاویه و رویکرد مطالعه را از وضعیت موجود و حدس زدن سابقه بر پایه آن تغییر دهیم و به واکاوی جدی پیدایی ‌‌‌‌‌اندیشه مطابق رویه فقهی از دل گزاره‌‌های حدیثی تا به تلاش‌‌های امروز آن‌هم در قالب مطالعه جامع روی‌آوریم. ثانیاً پیش از مطالعه تصویر روشنی از حرکت عام فقه و اصول امامیه داشته باشیم و آن را چهارچوب اساسی مطالعه قرار دهیم و در ضمن خصائص و ویژگی‌‌های هر دوره مطالعه‌‌‌‌ی موضوع شناسی را ردیابی کنیم و مراحل تطوری آن را دوره گذاری نماییم. به …

شبکه اجتهاد: برخی از اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه پس از برگزاری نشست دوره‌ای بیانیه‌ای را امضاء و منتشر کردند. مفهوم محوری این بیانیه که غایت صدور آن چندان هم روشن نیست، عنوان «حوزه آزاد» است. اما خوب بود امضا کنندگان در مقدمه بیانیه شان مفهوم حوزه آزاد را توضیح می‌دادند. چون در هر چهار بند بیانیه از مراجع ذی‌ربط نسبت به توسعه حوزه و دروس حوزوی درخواست جلوگیری، ممنوعیت، حذف و محدودیت شده است: ممنوعیت برگزاری دروس سطوح عالی و خارج در مؤسسات و شهرک‌های اطراف قم، رشد بی‌رویه و غیر منطقی مؤسسات حوزوی، ممنوعیت برگزاری دروس …

مراسم رونمایی از دانشنامه فقه اهل بیت (ع) به قلم حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی راشدی خوانساری به همت مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین راشدی خوانساری در مراسم رونمایی از کتاب دانشنامه فقه اهل بیت(ع) که در ساختمان مجمع نمایندگان طلاب برگزار شد، اظهار داشت: قریب به ۳۵ سال است که مشغول به تحقیقات در موضوع فقه هستم و رفتار انقلابی را در شکوفایی استعداد خود در این زمینه دیدم تا بتوانم فقه را کاربردی کرده و از حالت سنتی دربیاورم. ورود در این عرصه البته سختی‌های بسیاری داشت و تنها …

در بیانیه پایانی اجلاسیه ضمن تقدیر و تشکر از اقدامات اخیر مدیر محترم حوزه‌های علمیه آورده شد: حوزه آزاد به علت مشکلاتی از جمله برنامه‌ریزی غلط و غیر متناسب، با ماهیت حوزه آزاد رو به اضمحلال است. از جمله مواردی که در وضعیت فعلی حوزه آزاد تأثیرگذار بوده، می‌توان موارد ذیل را برشمرد: رشد بی‌رویه و غیر منطقی مؤسسات حوزوی و برگزاری دروس در محیط‌های خوابگاهی (کانون‌ها) و شهرک‌های اطراف قم. همچنین تعدد طرح‌های تحصیلی و غیر کارشناسی که موجبات تحیر طلاب را فراهم نموده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بیست و پنجمین اجلاسیه نشست دوره‌ای اساتید سطوح عالیه و …

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) گفت: حقوق شهروندی در جای خودش بیان شود، مستدل هم باید ذکر شود. اصلا دین برای رعایت حقوق آمده است. حق خدا رعایت شود، حق بشر، حق حاکم، حق مردم باید رعایت شود اما اشتباه است یک مطلبی که  نزد همه مسلّم است را در ترازوی اجتهاد قرار دهیم و یک ان قلتی در آن بیاوریم و حرف تازه‌ای بزنیم و فکر کنیم فقه معاصر است. این انحراف از فقه است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در جمع اعضای پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر به تبیین «جایگاه …

شهید صدر در «مدرسه قرآنیه» تصریح می‌کند که اگر کسی بخواهد فقه را خوب بفهمد باید حتما نظریه اجتماعی را بفهمد تا نظام اجتماعی برخواسته از این نظریه را به دست آورد و بتواند در اجزاء فقه کار کند. تمام فقه‌های تخصصی، منهای این نظام اجتماعی آسیب دارد چرا که بدون آن که به مبانی پرداخته شود، مسئله از خواستگاهش برش داده می‌شود و جداگانه بحث می‌شود و این یک آسیب فنی جدی است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد سید منذر حکیم، رئیس پژوهشکده الذریّه النبویّ و نویسنده کتاب «جامعه ما» چندی قبل با حضور در مدرسه عالی فقاهت عالم …