شبکه اجتهاد: از وقتی مشروطه در ایران مطرح شد، مسئله قانونگذاری به موضوعی مورد اختلاف بین علما تبدیل شد؛ برخی معتقد بودند که قانونگذاری برای جوامعی است که فاقد شریعت هستند، ولی برخی از علما هم گفتند ما چون شریعت داریم نیازی به قانونگذاری نداریم و قانونگذاری را بدعت و باز کردن دکان در برابر شریعت دانستند. لذا فتوا به …
Read More »حکومت و قانون
بازشناسی نفوذ جریان سکولار در ادبیات فقهی معاصر
این کتاب با تمرکز بر آثار و دیدگاههای «محمد سروش محلاتی»، به نقد مبانی فکری و فقهی او در زمینه نسبت دین و دولت، ولایت فقیه، استبدادستیزی، امر به معروف و نهی از منکر، اقتضائات زمان و عقل و دین میپردازد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «بازشناسی نفوذ جریان سکولار در ادبیات فقهی معاصر؛ نقدی بر افکار محمد سروش محلاتی» …
Read More »نقدی بر تحلیل یک جانبه عباس عبدی درباره نقش روحانیت و افول دینداری/ عبدالوهاب فراتی
اختصاصی شبکه اجتهاد: جناب آقای عباس عبدی در یادداشت «اندکی صریحتر» (روزنامه اعتماد، ۲۵ تیر ۱۴۰۴) به بهانه نقد سخنان آیتالله علم الهدی درباره «جنگ نرم» به نقد کلیت نهاد روحانیت پرداخته است. هرچند یادداشت ایشان حاوی نکات قابل تأملی است که باید در تحلیل وضعیت دین داری در ایران کنونی به آنها توجه کرد اما رویکرد اصلی آن از …
Read More »دست پٌر ایران در میدان و دیپلماسی/ همه بدانند خدای متعال نصرت را برای ملّت ایران تضمین کرده است/ قوه قضائیه جنایات اخیر را از طریق دادگاههای بینالمللی و داخلی بهصورت جدی پیگیری کند
حضرت آیتالله خامنهای با تأکید بر اینکه مسئولان باید با قوت و روحیه کامل به کار خود ادامه دهند، گفتند: همه بدانند که خداوند طبق آیه «وَ لَیَنصُرَنَّ اللهُ مَن یَنصُرُه»، نصرت خود را بر ملت ایران و ذیل نظام اسلامی و چتر قرآن و اسلام تضمین کرده و این ملت یقیناً پیروز خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، رهبر …
Read More »بررسی ادله فقهی جواز خروج از معاهده منع گسترش تسلیحات هستهای (NPT)
حجتالاسلام نهاوندی گفت: از نظر فقهی قرآن کریم در سوره انفال، آیات ۵۶ تا ۵۸ تصریح میکند اگر پیمانشکنی یا خیانت احساس شد، حق داریم اعلام کنیم که از آن خارج میشویم. همچنین سیره پیامبر اکرم (ص) گواه این است. پیامبر با بنینضیر و بنیقریظه پس از نقض عهد، پیمان را لغو کرد. امروز که آژانس به تعهدات خود عمل …
Read More »بازخوانی راهبرد مقاومت: از مذاکره بهمثابه ابزار تا تسلیم بهمثابه خطا/ محمدحسن لنگری
اختصاصی شبکه اجتهاد: در منظومه فکری اسلام، انسان برخوردار از کرامت ذاتی و صاحب حقوق اولیهای چون امنیت، رفاه، امکان پیشرفت علمی و بهرهمندی از مواهب الهی معرفی میشود. آیات و روایات نیز ناظر به این حق طبیعی و فراگیر انسان است که انسان میتواند از منابع و فرصتهای هستی بهرهمند گردد. در این چارچوب، هیچ دولتی، قدرتی یا نظم …
Read More »فقه حکمرانی باید پشتوانه «قاعدهمند کردن تدابیر رهبری» باشد/ لزوم رویکرد فراکلان و تمدنساز در فقه حکمرانی
فقه حکمرانی، افقی تازه در فقه اسلامی است که نه تنها مرزهای مدیریت خرد و کلان را درمینوردد، بلکه با دیدگاهی فراکلان، مسیر تمدنسازی و اقامه توحید را برای جامعه ترسیم میکند. این فقه نوظهور، رسالت خطیر تعیین تکلیف حکمران در بستر متغیر و معارض جامعه را بر عهده دارد و مشروعیت خود را از قاعدهمندسازی تدابیر رهبری و ارائه …
Read More »فقه و حکمرانی: نگاهی نو به یک پیوند فراموششده/ قاسم پورمسئلهگو
شبکه اجتهاد: در مباحث مربوط به فقه و حکمرانی، معمولاً با نوعی ابهام و چندگانگی مواجه میشویم. برای رفع این ابهام، ناگزیر باید به فلسفهای که در پس مفاهیم بنیادین فقه و حکمرانی نهفته است، بازگردیم تا بتوانیم چارچوبی منقّح و قابل اتکا برای گفتگو درباره این دو مفهوم فراهم کنیم. از فقه فردی تا فقه جامع: بازتعریف یک علم …
Read More »بازتعریف مفهوم محاربه در مقیاس بینالمللی و تمدنی
شبکه اجتهاد: در پی تهدیدات رئیسجمهور ایالات متحده علیه رهبر انقلاب اسلامی، برخی از مراجع تقلید، از جمله حضرت آیتالله مکارم شیرازی، بار دیگر با صدور فتوایی صریح، وی را مشمول عنوان «محارب» دانستند. این فتوا بازتاب گستردهای در میان افکار عمومی و فضای رسانهای داشت. و موجب موج خیزش علمای شیعی و اعلام موضع جدی ایشان شد. اما فارغ …
Read More »بازتعریف دفاع مشروع
شبکه اجتهاد: پارادایم غالب در علوم سیاسی و انسانی در ایران و دنیا، پارادایم جریان اصلیست، تبیین و تجویزهای آن نیز مبتنی بر همین پارادایم است و بدیهیست که این پارادایم در خدمت سلطه و نظم غربی است! پس چه تجویز موثری برای پیروزی جبهه مقاومت از آن استخراج میشود؟ قدرت در نظام غرب مبتنی بر زور، سلطه، اجبار و …
Read More »هندسه مقاومت؛ بازخوانی شبکه مفهومی مقاومت در فقه سیاسی
حجتالاسلام والمسلمین مجید رجبی با نگاهی نو به ساختار مفهومی مقاومت، به تبیین هندسه فقهی آن در مواجهه با جنگ و صلح تحمیلی پرداخت و ضمن نقد قرائتهای ناقص از فقه تقیه، سهضلعی «ایمان، هجرت و جهاد» را بنیان جامعه مقاوم دانست. او با تحلیل شبکه مفاهیم فقهی، بر ضرورت بازخوانی عاشورا، بازتعریف حکمرانی دینی و بهرهگیری از فناوریهای نوین …
Read More »تبیین فقهی یک حکم تاریخی/ غلامعباس هاشمی همدانی
شبکه اجتهاد: پیش از تبیین حکم مرجع عالیقدر حضرت آیتالله نوری همدانی لازم است متذکر شوم برخی از فروع محاربه در کلمات فقها منقح نشده است به ویژه فروعی که از جهت موضوع، مستحدث به شمار میآید. حتی برخی فروع غیر مستحدث نیز چنین است مانند فرع اعتبار قصد اخافه در تحقق محاربه که مساله مشهوری هم هست. صاحب جواهر …
Read More »بررسی نظریههای فقهی صیانت از رهبری در مواجهه با تهدیدات ترکیبی
در مواجهه با تهدیدات علیه رهبر معظم انقلاب اسلامی، بازخوانی عالمانه فقه سیاسی شیعه، نهتنها ضرورتی راهبردی بلکه وظیفهای دینی، عقلانی و تمدنی است؛ فقهی که با پشتوانه عقل، نقل و تجربه تاریخی، توانایی ارائه پاسخهای قاعدهمند در برابر تعرض به جایگاه ولی امر مسلمین را دارد. اساتید حوزه در تحلیلهای خود ضمن هشدار نسبت به سبکسازی جایگاه رهبری در …
Read More »روحانیت در آزمون آتشبس/ عبدالوهاب فراتی
اختصاصی شبکه اجتهاد: همبستگی بینظیر مردم ایران در روزهای اخیر، صحنهای تاریخی از وفاداری به میهن را ترسیم کرد؛ صحنهای که در آن «فرار از کشور» جای خود را به «قراری برای همدلی و یاری» داد. این الگوی رفتاری که در تضاد آشکار با فرار از سرزمینهای اشغالی است، سرمایهای استراتژیک برای نظام محسوب میشود و میتواند بسیاری از توطئهها …
Read More »تفسیر واقعه عاشورا از جدایی تا اتحاد شور و شعور حسینی
شبکه اجتهاد: درباره واقعه عاشورا دو دیدگاه جدی مطرح است. یک دیدگاه بر این عقیده است که قیام و شهادت ابا عبدالله الحسین علیهالسلام اختصاصی خود ایشان است. آن حضرت مکلف به جنگ و عدم صلح با دستگاه یزید و ابن زیاد بود. اما این تکلیف مختص ایشان بوده است و ما نمیتوانیم از این قیام الگو گرفته انقلاب به …
Read More »دشمن از ماهیت فرامذهبی مرجعیت واهمه دارد/ ایجاد افق جدید برای جهان اسلام
عضو هیأت علمی پژوهشگاه اندیشه سیاسی میگوید: امروز مرجعیت دینی از تشیع فراتر رفته و میرود که به مرجعیت از سنخ جدید و با ماهیت فرامذهبی برسد و افق جدید و بیسابقهای برای جهان اسلام ایجاد کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین ذبیح الله نعیمیان، مدیر مؤسسه حوزوی امام رضا(ع)، با اشاره به سالها تلاش دشمنان اسلام برای القای …
Read More »تهدید رهبر دینی «محاربه» یا در «حکم محاربه»؟/ آیا تهدید رهبران دینی مصداق افساد فی الارض است؟
به نظر میرسد در فتاوای دو مرجع بزرگ تفاوتی مشاهده میشود: یکی از مراجع بزرگوار این مسئله را توهین میداند، و دیگری این مسئله را تهدید و مصداق حرب میشمارد. اینکه تهدید رهبر معظم انقلاب توهین است یا خودش مستقیماً حرب و مصداق افساد فی الارض است، در این مسئله تفاوت ایجاد میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، در پی تهدید …
Read More »آموزههای فقه مهادنه در جنگ تحمیلی رژیم صهیونی
رئیس دانشگاه باقرالعلوم(ع) با تأکید بر اینکه به لحاظ فقهی، اسرائیل نمیتواند طرف قرارداد هدنه و آتشبس با ما باشد، اضافه کرد: اسرائیل طرف عقد مشروع برای هیچ عقد سیاسی با ما نیست زیرا ماهیت این رژیم نامشروع است؛ فقه ما نهاد مشروع است و برای نهادهای نامشروع آثاری را بار نمیکند؛ ما اسرائیل را کشور نمیدانیم ولی میتواند به …
Read More »تحریف برای ترسیم ادبیات تسلیم/ سید سجاد ایزدهی
شبکه اجتهاد: در شبهای عزای سالار شهیدان که مردم شیعه، اقامه عزا برای بزرگترین قیام الهی تاریخ علیه طواغیت کرده، ندای قیام و مبارزه اهل بیت (ع) را سر میدهند و منابر، مردم را به قیام علیه ظلم و طواغیت و برپایی عدالت و حکومت حقّ دعوت میکنند، معدود محافل و سخن سرایانی هم به اسم امام حسین (ع)، دعوت …
Read More »از فقهالجهاد تا فقهالاسرائیل؛ جای خالی تمرکز فقهی بر مسئله رژیم صهیونی/ آیا مسلمین فرهنگ زیسته خود را در قبال این رژیم تغییر دادهاند؟/ فقه همچنان میتواند مسئله اسرائیل را حل کند
در حالی که سالهاست حلقههای درسی و آثار علمی با عنوان «فقهالجهاد» در حوزههای علمیه جریان دارد، هنوز از «فقهالاسرائیل» بهعنوان یک دستگاه فکری مستقل و مسئلهمند خبری نیست. گویی رژیم صهیونیستی، با وجود همهی جنایاتش، هنوز بهصورت جدی وارد ذهن و میز اجتهاد فقهای ما نشده است. این خلأ فکری، نهتنها در فقه باقی مانده، بلکه در فرهنگ عمومی …
Read More »کلید فهم عاشورا؛ سومین کتاب عاشوراپژوهانه دکتر محسن اسماعیلی
«کلید فهم عاشورا» کتابی است که به شرح و تفسیر وصیتنامه امام حسین(ع) به محمد بن حنفیه میپردازد و توسط دکتر محسن اسماعیلی به رشته تحریر درآمده است. این اثر در ده گفتار تنظیم شده و هر گفتار به یکی از ابعاد مهم وصیتنامه و اهداف قیام امام حسین(ع) میپردازد. این وصیتنامه و شرح آن، نه تنها ابعاد اعتقادی و …
Read More »آیتالله خامنهای و ایرانِ خدایی/ مهدی جمشیدی
شبکه اجتهاد: دوست و دشمن میدانند که یک تاریخِ جدید، به او تکیه داده است و او چونان یک مرد بزرگِ تاریخی، در حال گشودن معبر برای انقلاب است. انقلاب دینیِ ما، نقطۀ مرکزی دارد که ولیّفقیه است. بدون او، هر تصوّر تلخ و ناگواری، محتمل است، اما با او، میتوان امیدها داشت و اکنون و آینده را به تصرّف …
Read More »شرایط شرعی و فقهی آتشبس موقت و دائم/ قوانین بینالملل، ابزاری است برای مهار کشورهای اسلامی
«هدنه» یا «مهادنه» به معنای عقد و توافقی است که بر اساس آن، دو طرف متعهد میشوند در یک بازه زمانی معیّن، از جنگ و درگیری دست بکشند. به عبارت دیگر، این قرارداد نوعی صلح موقّت و زماندار است. تعیین دقیق زمان، از ارکان اساسی این عقد به شمار میرود و حتماً باید مدت آن بهروشنی مشخص شود. در واقع، …
Read More »فتوای تاریخی مراجع برخاسته از بنیانهای اصیل فقه شیعه است نه مصلحتگرایی
استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم با اشاره به فتوای تاریخی حضرات آیات مکارم شیرازی و نوری همدانی در حمایت از رهبر معظم انقلاب، آن را برآمده از عمق اندیشه فقه شیعه دانست و تاکید کرد: فتوای این دو مرجع تقلید، مسئلهای شخصی نیست؛ بلکه چیزی است که از بنیانها و نهاد حوزههای علمیه بر میخیزد و کسانی که …
Read More »روایت شب عاشورا / احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: شب، آرام اما سنگین، بر زمین نشسته بود. سکوت، از میان خیمهها میگذشت و بر دلها چنگ میزد. نینوا در آستانهی انفجارِ تقدیر ایستاده بود. از دور، بوی مرگ میآمد، و از نزدیک، صدای ایمان میپیچید. در چنین شبی، حسین علیهالسلام، آن پیشوای نجیب تاریخ، آن وارث پیام پیامبران، زبان گشود و وصیتی شفاف و شریف، بر لب …
Read More »آیا امام حسین (ع) پیشنهاد داد نزد یزید برود؟/ حسن انصاری
شبکه اجتهاد: از مطالب نادرستی که بسیار در این سالها در تحلیل واقعه عاشوراء و قیام سید الشهدا (ع) به آن استناد میشود این است که گفته میشود حضرت به عمر بن سعد پیشنهاد داد که بگذارند به جای بیعت با عبید الله بن زیاد یکی از این سه کار را انجام دهد: اختاروا منی خصالا ثلاثا: إما أن أرجع …
Read More »فتوا تاریخی مراجع میتواند مبنایی برای اقدامهای وزارت خارجه در سطوح حقوقی و بینالمللی باشد
حجتالاسلام والمسلمین اسدپور با اشاره به فتوای تاریخی مراجع معظم تقلید در محارب اعلام کردن عاملان تهدید رهبر معظم انقلاب و مرجعیت دینی، این فتوا را مصداق حضور فقه پویا در عرصه دفاع از کیان اسلام دانست و آن را امتداد منطقی فتاوای جهادی در تاریخ تشیع توصیف کرد و افزود: این فتوا میتواند مبنایی برای اقدامهای وزارت خارجه در …
Read More »ابعاد فقهی و قرآنی حکم محارب در فتوای مراجع تقلید/ به محارب نباید ترحم کرد
استاد حوزه علمیه قم تصریح کرد: در وضعیت جنگی بایستی فرایند دادرسی ویژهای طی شود و وقتی دشمن از راه محاربه برای از بین بردن جامعه اسلامی و قتل شخصیتهای جامعه اسلامی آمده است، ترحم نباید کرد. محارب یعنی جنگ با نظام و دولت و عملی که اکنون دشمن در حال پیگیری است، جنگ و حرب است یا تنها ایجاد …
Read More »آنک مردن پیش چشمش تهلکهست/ سید سجاد ایزدهی
شبکه اجتهاد: اخیرا برخی فقه پژوهان، در یکی از شبهای محرم بحثی را ذیل این سوال مهم عرضه کرد که «موضوع شهادت و به تبع احکام فقهی آن چیست؟» از نظر وی، حُسن فاعلی: یعنی نیت خالص، انگیزه الهی، قصد قربت؛ وگرنه حتی کشتهشدن در رکاب پیامبر (ص)، اگر با هدف غنیمت باشد، شهادت نیست. و مراد وی از حسن …
Read More »بازی در دوگانهی کاذب ملت/امت
شبکه اجتهاد: یک نظام اجتماعی باید دارای ساختاری سازگار با نظامهای دیگر باشد و از پشتیبانی ضروری نظامهای دیگر نیز برخوردار شود تا منزوی نشده و از بین نرود. اگر «ملت» را به عنوان یک واحد سیاسی-جغرافیایی خودبسنده در نظر بگیریم و «امت» را به عنوان یک مجموعهی فراملی بر پایهی عقیده، نادیده گرفتن یکی به معنای انزوای دیگری است: …
Read More »