حکومت و قانون

یک دانش‌آموخته حوزه و دانشگاه گفت: فقدان بحث اختصاصی حقوق کودک به معنای بی‌اعتنایی به آن در فقه نیست، لیکن توجه اختصاصی به آن در ۱۴۰۰ سال پیش موضوعیت نداشته، اما موارد بسیاری در ابواب فقهی به چشم می‌خورد که به صورت عام از حقوق کودک یاد شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر مصطفی میراحمدی در نشست علمی حقوق …

امام خمینی در بحث‌های ولایت فقیه می‌گویند یک مصلح، یک حاکم و یک انسان مکلف اسلامی مگر حتما باید حرکتی که می‌کند در زمان خودش به نتیجه برسد، ما الان کاری می‌کنیم که ۵۰ سال دیگر ممکن است نتیجه دهد، ممکن است تشکیل یک حکومت ولو ۵ قرن دیگر مستلزم این شود که یک حکومت صالح و مشروع که موجب …

مدیر مؤسسه لوح و قلم با اشاره به لزوم فرهنگ سازی مباحث فقه حکومتی در حوزه گفت: پرداختن به مبانی، تبویب و موسوعه نگاری فقه حکومتی سه سرفصل ورود به عرصه پژوهش‌های فقه حکومتی است تا در نتیجه نیاز حکومت در زمینه مسائل مبتلابه پاسخ داده شود. به گزارش شبکه اجتهاد، در سالهای اخیر، ایجاد کرسی‌های تدریس فقه الحکومه یکی …

عضو هیئت علمی موسسه دارالحدیث با اشاره به آیات قتال با کفار و جهاد ابتدایی تاکید کرد: عمده علمای اسلامی معتقدند جهاد ابتدایی با کفاری است که عدو و دشمن هستند و صرف کشتن کفار به دلیل عقیده کفرآمیز آنان نیست از این رو آیات قتال نیز باید در منظومه کلی قرآن دیده شود.  به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین …

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با اشاره به مبانی فقهی به ارائه نظریه خود در خصوص عدم لحاظ عنصر عدالت در احکام مرتبط با احکام جنسیتی پرداخت و تأکید کرد: هیچ حکمی در شریعت وجود ندارد که موجب نفع یک نفر و ظلم بردیگری باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی امروز شنبه در نشست علمی «تأملی در …

برخی از نوآوری‌های قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ قابل نقد جدی است به نحوی که در نتیجه، جنایات شبه عمد علاوه بر دیه، قصاص عضو هم وجود دارد و دردسرهای خود را خواهد داشت ثانیا کار دادگاهها را زیاد و مشکل می‌نماید این در حالی است که ادله فقهی این نوآوریها را پشتیبانی نمی‌نماید. به گزارش شبکه اجتهاد، پیش اجلاسیه «نقد …

اعتقاد به ولایت فقیه از اندیشه‌هایی نیست که فقط مذهب امامیه اثناعشریه در دوره‌های اخیر فقهی به آن اعتقاد یافته باشد؛ بلکه از اعتقادات اصیل و ریشه‌داری است که از دوره‌های اولیه اجتهاد و استنباط احکام به کتاب‌های فقهی راه پیدا کرده‌اند و فقیهان بزرگ مذاهب اسلامی آن را به عنوان دیدگاه اسلام مطرح ‌کرده و به آن معتقد بوده‌اند. …

ثبت‌نام داوطلبان آزمون وکالت از روز یازدهم مهر آغاز و تا روز ۲۲ مهرماه ادامه خواهد داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، کار ثبت‌نام داوطلبان آزمون وکالت از روز یازدهم مهر آغاز می‌گردد و کسانی که دارای دانشنامه لیسانس یا بالاتر حقوق (از دانشکده‌های حقوق داخل یا خارج کشور که مورد تائید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری باشد) یا دانشنامه لیسانس …

آیت‌الله طاهری خرم آبادی با اشاره به حدود و اختیارات ولی فقیه در قانون اساسی می‌نویسد: از نظر اسلام محدودیتی در اختیارات ولی فقیه وجود ندارد و آنچه در قانون اساسی به عنوان وظائف رهبری مطرح شده بر اساس ضرورتی است که در نظام جمهوری اسلامی احساس می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، مسأله ولایت فقیه از مهمترین مسائل اسلامی است …

احکام اسلام تابع مصالح و مفاسد واقعی‌اند که کشف ملاکات احکام، تابع قواعد و روش‌های فقهی خاصی است؛ حکم حکومتی هم که پاسخگوی بخش زیادی از مسائل مستحدثه اجتماعی سیاسی است، از این قاعده مستثنا نیست. شبکه اجتهاد: بر اساس مبانی دینی همە احکام شریعت تابع مصالح  و مفاسد واقعی‌اند؛ بنابراین احکام حکومتی نیز به عنوان بخشی از شریعت تابع …

آیت‌الله سید احمد علم‌الهدی در اولین جلسه درس خارج فقه حکومتی، که همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید در مدرسه علمیه سلیمانیه مشهد برگزار شد، بررسی نظریه ولایت فقیه از نگاه مجتهدان اعصار مختلف را، به عنوان یک مسئله فقهی برای مباحث پیش‌روی سال جدید تحصیلی انتخاب کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سیداحمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد و استاد …

گرچه آیت‌الله سیستانی قائل به مطلقه بودن ولایت فقیه نیست، اما با توسعه گستره دایره امور حسبیه و نظر به إعمال ولایت در امور عامه، که نظم جامعه اسلامی بر آنها متوقف است، بسیار به نظریه ولایت مطلقه فقیه نزدیک می‌شود. تأکید این مقاله کنکاش در آثار فقهی و اقدامات عملی آیت‌الله سیستانی در این‌باره است. شبکه اجتهاد، آیت‌الله سیستانی، …

نشست علمی با موضوع «حاکمیت قانون و بررسی تعارض آن با ولایت فقیه» با حضور دکتر کدخدایی در دبیر خانه خبرگان رهبری در قم برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز تحقیقات علمی حکومت اسلامی وابسته به دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری، نشستی علمی با موضوع «حاکمیت قانون و بررسی تعارض آن با ولایت فقیه» را با حضور جمعی از طلاب …

معاونت پژوهش و طرح و برنامه دفتر آیت‌الله اراکی، باهدف گسترش و ارتقای کمی و کیفی مطالعات فقه نظام از فضلا و اندیشمندان حوزه و دانشگاه با رویکرد پژوهشی دعوت به همکاری کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، معاونت پژوهش و طرح و برنامه دفتر آیت‌الله شیخ محسن اراکی، (دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و عضو شورای عالی مجمع جهانی …

آنچه از بررسی اقوال فقهای مذاهب اسلامی‌ به دست می‌‌آید، آن است که مذهب جعفری، با تفصیل بین موارد لوث و عدم لوث، دیه قتیل الزحام در فرض عدم لوث را بر عهده بیت‌المال می‌‌داند، اما فقهای دیگر مذاهب فقهی در این زمینه اختلاف نظر دارند. به گزارش شبکه اجتهاد، همایش نیم روزه «فاجعه منا از منظر فقه و حقوق» …

«بررسی فقهی حکم پولشویی»، «نشوز زوجه در فقه و حقوق» و «سن مسئولیت کیفری اطفال» از جمله مقالاتی است که با رویکردی بر آرای امام خمینی(ره) در هفتادمین شماره فصلنامه علمی ـ پژوهشی «متین» به چاپ رسیده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، هفتادمین شماره فصلنامه علمی ـ پژوهشی «متین» که به صورت تخصصی به پژوهش در زمینه امام خمینی(ره) و …

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی، سکوت دولتها و حتی علما، فعالان سیاسی، روشنفکران و نخبگان جهان اسلام در قبال شهادت ۷ هزار زائر بی‌گناه را، «بلای بزرگ امت اسلامی» خواندند و افزودند: حساس نبودن در قبال مسائلی نظیر حادثه سخت و جانکاه منا، مصیبت واقعی جهان اسلام است. به گزارش شبکه اجتهاد، همزمان با ایام نخستین سالگرد شهادت …

اصولاً شبهه، یک واقعیت روانی است که ممکن است برای هر انسانی به وجود آید و تابع اصول و قوانین و موقعیت‌های جغرافیایی نیست و عروض آن نیز، زمان خاصی را طلب نمی‌کند هر چند ممکن است تابع شرایط روحی و روانی متأثر از عوامل درونی و بیرونی باشد. آنچه که موجب تحقق قاعده‌ی «درأ» و سبب اجرای آن توسط قاضی و دادگاه می‌شود، حدوث و وجود شبهه‌ی معتبره است؛ زیرا شبهه، تمام الموضوع و به تعبیر ادبیات، مسندالیه قاعده‌ی«درأ» است. لیکن باید توجه داشت که هر شبهه‌ای نمی‌تواند رافع مسؤولیت جزایی باشد؛ بلکه شبهه‌ای رافع مسؤولیت جزایی است‌که ضمن تحقق تمام ارکان و شرایط، باید وجود آن از هر حیث برای قاضی و دادگاه احراز شده و موقعیت اجتماعی، محیط فکری، فرهنگی و جغرافیایی و زندگی شخص مدعی جهل و شبهه را در نظر گرفت. نکته‌ی قابل توجه در این مقاله این است که در صورتی که شبهه از نوع موضوعیئه باشد، در صورتی دارئه است که قلمرو اشتباه محدود به جرایم عمدی باشد. اما جرایم شبه عمدی و یا غیرعمدی که اصولاً عنصر روانی آن ناشی از تقصیر و خطاست، باعث تغییر ماهیت جرم و زوال مسؤولیت جزایی نخواهد شد و با انتفای عنصر روانی جرم طبیعتاً مجازات نیز یا ساقط می‌شود و یا از کیفیات مخففه برخوردار خواهد شد.

آیت‌الله علوی گرگانی با اشاره به اینکه بسیاری از استفتائات را ما به فقیه حاکم ارجاع می‌دهیم، اظهار داشت: علمایی که حکومت فقیه را قبول کنند، باید قهرا احکام را طبق نظر حکومت بیان و اجرا کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید محمدعلی علوی گرگانی با بیان این‌که هیچ نقصی به فقه شیعه وارد نیست گفت: خداوند هر آنچه …

رئیس پژوهشگاه فقه نظام به تشریح فعالیت‌های این موسسه در زمینه تولید علم و گفتمان سازی در عرصه‌های مختلف فقه اجتماعی پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حاج ابوالقاسم در تشریح فعالیت‌های پژوهشگاه فقه نظام گفت: یکی از رسالت‌های حوزه‌های علمیه پاسخگویی به نیارها و سؤالات مردم در ابعاد مختلف است؛ پس از پیروزی انقلاب اسلامی عرصه‌های جدیدی …

از جمله موضوعات مورد بحث در کتب فقهی، موضوع سوگند نفی علم است که از فروع تقسیمات سوگند بر مبنای موضوع است. قطع نظر از اصالت سوگند نفی علم، در تبیین احکام این نوع سوگند اختلاف نظر شدیدی در فقه به چشم می خورد که معدود نظرات حقوقدانان را نیز در این زمینه تحت تاثیر قرار داده است. در مواردی که موضوع دعوا، امری منتسب به دیگران و یا از جمله اوصاف خارجی باشد که اطلاع از آن برای نوع مردم دشوار است، مدعی در صورت عدم دسترسی به بینه، هنگامی می تواند مدعی علیه را در معرض سوگند قرار دهد که نسبت به او ادعای علم نموده باشد. مدعی علیه نیز با ادای سوگند بر نفی علم از ادای سوگند بتی بر نفی حق مدعی معاف خواهد گردید؛ بنابراین، می توان گفت که سوگند نفی علم اصولاً ماهیتی پاسخ گونه دارد که از جانب مدعی علیه در جواب ادعای علم ادا می گردد.

باید دید صحبت آخوند دقیقا چیست؟ او اصل ولایت فقیه را قبول ندارد و یا می‌گوید نمی‌توانیم آن را اجرا کنیم؟ باید دید حرف آن موقع آخوند در زمان کنونی کاربرد دارد یا نه؟ استدلال‌های آخوند در حاشیه مکاسب و یا دیگر کتاب‌ها صریح است و حد وسط را امور حسبیه می‌داند. شما اگر اختیارات فقیه را در حد امور …

شیخ مفید از فقهای برجسته و متقدم شیعه است که درباره حاکمیت و حکومت در عصر غیبت، دارای تئوری حکومتی و نظراتی است که در قالب اندیشه و فقه سیاسی شیعه قابل بازشناسی و تدوین است. فصلنامه «حکومت اسلامی» در آخرین شماره خود طی مقاله‌ای به بررسی «تئوری حکومتی عصر غیبت بر اساس دیدگاه شیخ مفید (ره)» پرداخته است. به …

بر اساس «قاعده عدم تداخل اسباب» که قاعده ای پذیرفته شده در فقه و حقوق می باشد، چنانچه در اثر جنایتی، چند عضو یا منفعت مجنی علیه مورد صدمه و آسیب قرار گیرد، دیه هر یک به صورت جداگانه محاسبه خواهد شد و تداخلی صورت نخواهد گرفت. نگهداری و دفع ارادی ادرار و مدفوع نیز از جمله منافع مهم بدن می باشند. چنانچه در اثر جنایتی این دو منفعت مهم از بین بروند، دو دیه ثابت خواهد شد، اما در فرضی که بی اختیاری ادرار و بی اختیاری مدفوع، در ضمن یک جنایت حاصل شوند، مشهور فقها معتقد به ثبوت یک دیه شده اند نه دو دیه و این هم به خاطر وجود روایتی در این زمینه است. قانون گذار جمهوری اسلامی نیز از این نظر مشهور، تبعیت نموده است. به نظر می رسد این روایت با عنایت به احتمالاتی که در آن راه دارد، از جمله تصحیف، مخالفت با یافته های پزشکی و...، توان ایستادگی در برابر قاعده «عدم تداخل اسباب» را ندارد، لذا در این موارد نیز دو دیه کامل ثابت خواهد بود.

آیت‌الله سید احمد خاتمی با تأکید بر ضرورت تعمیق و ترویج فقه حکومتی در حوزه‌های علمیه و لزوم پرهیز از برخوردهای کلیشه‌ای با فعالان و آزاد اندیشان فقهی، پیشنهاد داد عروه الوثقای حکومتی زیر نظر مراجع تقلید تدوین گردد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید احمد خاتمی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در دیدار با مسئولان و دبیران پایگاه …

نشست «حکومت اسلامی، آخوند خراسانی، موافقت یا مخالفت؟» با بحث و گفت‌و‌گوی حجت‌الاسلام حمید پارسانیا و استاد علی اکبر ثبوت، پژوهشگر تاریخ و فلسفه اسلامی، فردا دوشنبه در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برپا خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در جامعه امروز ما سوالات و ابهامات زیادی در مورد رابطه دین وحکومت وجود دارد؛ خصوصا که حتی علمای دینی …

احمد مبلغی با برشمردن سه معنای مختلف از فقه حکومتی و تبیین آنها، به ارائه راهکارهایی برای نهادینه کردن فقه حکومتی در حوزه علمیه پرداخت و گفت: ساختار موجود فقه کلیشه‌ای است و گنجایش پوشش دادن به مسائل جدید را ندارد لذا باید تغییر یابد. به گزارش شبکه اجتهاد، در زمینه فقه حکومتی، تعاریف مختلفی ارائه شده که لازم است …

کسانی که موظف به مشارکت در تأمین امنیت جامعه هستند، طبق فقه می‌توانند شخص دیگری را با پرداخت هزینه و اجرت جایگزین خود برای انجام این تکلیف کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی در گزارشی علمی «خدمت وظیفه عمومی» را از منظر فقه مورد بررسی قرار داده است. بر اساس این گزارش، با توجه به …

از آنجا که میزان تنسیق احکام نسبت مستقیمی با تنقیح موضوعات دارد؛ ترسیم گستره یکی از عارضه های عقلی به نام عته به عنوان هدف این نوشتار انتخاب شده است تا بتوان از این منظر به تفکیک قابل قبولی بین این موضوع و سایر عارضه های روانی در فقه دست یافت. ارزیابی روایات، مقایسه احکام فقهی صادر شده در مورد مبتلایان به عارضه های عقلی در ابواب مختلف فقه و استفاده از روش هایی چون تجمیع الفاظ و تفریق معانی، شاکله دست یافتن به هدف فوق بوده که در کنار آن بررسی معانی لغوی و اصطلاحی و خطاهای مفهوم به مصداق نیز به عنوان تعیین محل بحث، ناگزیر بوده است. این تحقیق نشان می دهد که یکی از مهم ترین عوامل صدور احکام مبهم و غیر کارآمد در مورد بیماران روانی عدم درک صحیح نسبت به اختلالات روانی و حد و مرز آنان است. لذا پیشنهاد می نماید که برای بررسی و صدور احکام، نخست هر عارضه روانی با مفاهیم مجاور خود مقایسه گردد تا علاوه بر درک صحیح تر نسبت به موضوع، از آمیختگی عناوین و صدور احکام بلامحل نیز جلوگیری شود و دیگر آنکه با برقراری پیوند بین عارضه های عقلی در فقه و اختلالات روانی در روانشناسی ضمن تقریب انگاره های دو علم به مسئله کارآمد بودن احکام فقهی نیز توجه گردد.

به همت گروه پژوهشی فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدّنی، سومین نشست تخصصی فقه شهر و شهرنشیتی با موضوع «فقه و حقوق شهروندی» با سخنرانی حجت‌الاسلام سروش محلاتی در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار می‌گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از راه‌های تبیین ماهیت، قلمرو و سرفصلهای موضوعات و دغدغه‌های نوپیدا، بهره‌گیری از آراء و نظریه‌های متخصصان است. برگزاری نشست‌های …