دیدگاه (گفت‌وگو/یاداشت)

شبکه اجتهاد: چندصباحی است که در مجامع علمی، نظریه جدیدی با عنوان «فقه نظام ساز» مطرح و نشست‌هایی پیرامون ماهیت و چیستی آن برگزار‌ می‌شود. گزافه نیست اگر ادّعا شود که یکی از زیربنایی‌ترین مباحث در فرآیند نظریه پردازی پیرامون ماهیت فقه نظام ساز، تعیین دقیق تیپ شناسی این نظریه است. بنظر‌ می‌رسد تا تکلیف خود را نسبت به طیف …

شبکه اجتهاد: سوء استفاده از ناچاری مردم به مسکن، مجاز است به افزایش نامتعارف اجاره بهاء بیانجامد؟! اگر قیمت‌های نامتعارف موجب حرج مستاجرین باشد، آن مازادِ قیمت، آیا شرعاً مجاز است و صاحب ملک مالک آن می‌شود؟(۱) پاسخ اجمالی: مشهور فقهاء قیمت بیشتر از ثمن المثل در معاملات با مضطرین را مخلّ به رضایت او نمی‌دانند و حکم به جواز …

شبکه اجتهاد: ضرورت پیگیری لوازم وحدت اسلامی و اجتناب از تفرقه‌افکنی از مبانی تخلف‌ناپذیر انقلاب اسلامی ایران است که امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای بارها بر آن تاکید داشته‌اند. بر این اساس جریان‌های فرقه‌گرا و متعصب مذهبی معمولا میانه‌ی خوشی با انقلاب نداشته‌اند و به تعبیر امام خمینی در پیام منشور روحانیت: «به روحانیون عزیز و‌‎ ‌‏شریفی که برای اسلام …

فرض مقاله این است که حکومت دینی چون از بیت‌المال برای شهرت سینماگران استفاده کرده است، بنابراین سهمی در شهرت آنان دارد، و یا چون این سینماگران در جامعه‌ی دینی به شهرت رسیده‌اند و هواداران آن‌ها را به شهرت رسانده‌اند، در این صورت این حاکمیت دینی به نمایندگی از مردم، سهمی در شهرت سینماگران دارد و یا باید شهرت آن‌ها …

اگر بگوییم جهان آینده را، البته نه آینده دور بلکه آینده نزدیک را هوش مصنوعی اداره خواهد کرد و بالتبع، هر کشوری که در فناوری هوش مصنوعی پیشرفته‌تر باشد، به یک ابرقدرت جهانی تبدیل خواهد شد، سخن مبالغه‌آمیزی نگفته‌ایم؛ وقتی مجتهدی که دغدغه یافتن پاسخ اسلام به مسائل مهم حیات بشر را دارد، از این امور و از کاربردها و …

استاد اعرافی گفت: آقای پاپ فرانسیس بیان کرد؛ «برای ایران از ۳ جهت احترام قائلم؛ اول اینکه تاریخ و گذشته ادوار پیشین شما را خوانده و به پیشینه غنی شما باور دارم و برای آن احترام قائلم؛ دوم: گرچه با مشکلات و سختی‌های زیادی مواجه است، ولی تنها مکان در عالم هستید که نظام دینی دارید و سوم: به عنوان …

شبکه اجتهاد: شاید برای بسیاری چون نگارندهٔ این سطور، سؤال باشد که صحیح بخاری چگونه این جایگاه را بین اهل سنت یافته است که آن را به تعبیر خودشان (تالی تلو قرآن) می‌دانند! به نظر برخی محققان که شاید در نظر دیگران نگاهی بدبینانه تلقی شود، یک وجه عمدهٔ آن، عدم التفات بخاری به اهل بیت و روایت از آن …

متأسفانه جناح شیعی اسلامی برخلاف جناح غیرشیعی، دارای ارتباطات تأثیرگذار و عمیقی با مسیحیت و به‌ویژه با واتیکان نیست. دیدارهای بسیار کوتاه و غالباً تشریفاتی، فاقد روند ثابت از تعاملات بین ادیان و به‌ویژه بین تشیع و واتیکان است؛ در نتیجه ارتباط رسمی‌تر و جدی‌تری بین عالمان و یا نمایندگان حوزه علمیه قم با پاپ یک ضرورت بوده است و …

مجموعه سینمایی «Cineworld Group»، اکران‌کننده فیلم تفرقه‌افکن بانوی بهشت با محوریت داستان زندگی دختر رسول خدا (ص)، اعلام کرد به‌دنبال اعتراض مسلمانان به ساخت این فیلم، نمایش آن را در انگلیس متوقف می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، سینماهای زنجیره‌ای انگلیس نمایش فیلم «بانوی بهشت» را پس از اعتراضات مسلمانان لغو کردند در روزهای گذشته شمار زیادی از مسلمانان مقیم انگلیس …

شبکه اجتهاد: حفظ اساس اسلام و نظام دینداری و در راستای آن، حفظ کیان جامعه اسلامی از خطر نابودی و اضمحلال با هجوم نظامی و غیر نظامی، یکی از مفاهیم مهم و پرکاربرد در فقه اسلامی است؛ چنان‌که امام‌خمینی بارها از آن به عنوان «بزرگترین» وظیفه شرعی نام برده و حفظ نظام جمهوری اسلامی ایران و چگونگی عملکرد آن را …

شبکه اجتهاد: انقلاب اسلامی در ایران، صرفا نه انقلاب در ساختار، بلکه مهم‌تر از آن انقلاب در مفاهیم و معانی جدید و اصیلی بود که رهبران انقلاب مخصوصا امام خمینی (ره) به مثابه یک مجتهد عالم به زمانه ارائه کرد. معانی که امام خمینی (ره) ‌مطرح کردند ایران را با تمامی کاستی‌ها و ضعف‌هایش، وارد الگوی جدیدی از معانی و …

استاد علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه در راستای گسترش و تعمیق تعامل با واتیکان، در اولین رابطه رسمی بین حوزه علمیه قم و مسیحیت کاتولیک، برای دیدار با پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان به همراه، حجج‌اسلام مقیمی‌حاجی، معاون پژوهش حوزه و حسینی‌کوهساری، رئیس مرکز ارتباطات و بین‌الملل حوزه به کشور ایتالیا سفر کرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد اعرافی پس …

آیت‌الله مکارم شیرازی در نامه‌ای به مدیر حوزه‌های علمیه نکاتی را درباره دیدار با پاپ بیان کردند. به گزراش شبکه اجتهاد، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع معظم تقلید در نامه‌ای به مدیر حوزه‌های علمیه، نکاتی را پیرامون دیدار استاد علیرضا اعرافی و پاپ بیان کردند. متن نامه آیت‌الله مکارم شیرازی به این شرح است: جناب مستطاب آیت‌الله اعرافی (دامت …

اختصاصی شبکه اجتهاد: گزینش سیاسی یکی از محورهای مهم و اصلی جامعه شناسی سیاسی به شمار می‌‏رود. از سوی دیگر مسئله گزینش سیاسی در چارچوب فقه ‏دولت ‏سازی -که به دنبال طراحی و ارائه نرم‌‏افزار اداره جامعه توسط ولی امر است- نیز از جایگاه مهمی برخوردار است، به گونه‏‌ای که یکی از سه موضوع اصلی فقه دولت، یعنی «فقه کارگزار» …

شبکه اجتهاد: بعد از گلایه از فقیهانِ اهل سنت که نگاهی به فقه امام صادق (ع) ندارند، گلایه‌ای از خودی‌‌ها هم هست که امروز در برخی مسائل یا سخت گیری‌‌های شدیدی ‌می‌شود مانند قصه رویت هلال و یا در «فقه سیاسی» تصمیماتی اتخاذ ‌می‌شود و گرچه با فقه توجیه ‌می‌شود ولی دلنشین نبوده و پاسخگویِ نیازها و شبهات نیست و …

شبکه اجتهاد: در خبرها آمده است که براساس مصوبه کمیسیون قضایی مجلس مهریه‌های بیش از ۱۴ سکه مشمول حق ثبت می‌شوند. بر این اساس و به گفته رئیس کمیسیون، مهریه‌های بین ۱۴ تا ۱۰۰ سکه، چهار دهم درصد قیمت سکه‌ها، بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ سکه، دو درصد و ۲۰۰ سکه به بالا مشمول حق ثبت به اندازه ۱۵ درصد قیمت …

اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی قبل به مناسبت سخنان استاد فاضل لنکرانی، مبنی بر عدم امکان اجتهاد در حجاب، مطالبی میان فضلاء مطرح شد؛ مطالبی که بحث را به ماهیت ضروریات دین و امکان اجتهاد یا عدم اجتهاد در ضرویات دین کشاند. نگارنده در اینجا بر تعریف ضروری الدین تمرکز دارد؛ چراکه در صورت تبیین ماهیت آن قابل اجتهادی بودن و …

شبکه اجتهاد: اول خرداد؛ روز بزرگداشت صدرالمتالهین معروف به ملاصدرا است. در اندیشه سیاسی وی، سیاستمدارانِ منافق با لباس فقه و شریعت وارد میدان سیاست‌ می‌‌شوند و اخلاق را نابود‌ می‌‌کنند! وی در کتاب مهم «الشواهدالربوبی» می‌گوید: «سیاست ورزی که بیرون از مرز شریعت باشد مانند بدن بدون روح است؛ والسیاسهُ المجرّدهُ عن الشّرع کجسد لا روحَ فیه.» طبق بیان …

شبکه اجتهاد: ما محتاج به «توسعه در روش استنباط» هستیم و ریشه آن هم موضوعاتى است که احکام آنها را با متد فعلى فقه نمى‏توان از دین استنباط کرد و آن موضوعاتى است که به آنها موضوعات حکومتى گفته مى‏‌شود که محل ابتلاء حکومت است نه محل ابتلاء افراد. احکام آن از یک جهت «احکام منتجه‌‏ها» و عناوین منتجه‌‏ها است …

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از پدیده‌های شومی که همواره در میان انسان‌ها بوده و اقسام متفاوتی دارد، قتل است. جوامع بشری، برای مقابله با قتل، راه‌های مختلفی در نظر گرفته‌اند. در آیین اسلام حکم تشریع حکم قصاص و پرداخت دیه یکی از این راهکارها است. در روایات متعددی تصریح شده خون مسلمان هدر نمی‌رود[۱]، و در قتل عمد باید قاتل …

اختصاصی شبکه اجتهاد: امام زادگان در بلاد اسلامی مانند درهایی هستند که نه تنها در آن شهر می‌درخشند بلکه سبب درخشش آن شهر نیز می‌شوند. برخی از این امام زادگان سند قطعی دارند؛ اما اثبات سندیت برخی از آنها دشوار است. جناب عبدالعظیم حسنی از امام زادگانی است که سندیت آن نیاز به بحث ندارد. آنچه سبب شده است نه …

حجت‌الاسلام محمدحسین بهرامی ضمن اشاره به ظرفیت هوش مصنوعی در فرایند اجتهاد و دل‌نگرانی‌ها در این زمینه تصریح کرد: امروز مجتهد ما جست‌وجوی خودش را به ماشین سپرده ولی به این معنا نیست که ماشین تحقیق انجام دهد یا ماشین اجتهاد کند. بنابراین هوش مصنوعی جای مجتهد نمی‌نشیند. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) در سال …

اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی پیش سخنانی از استاد محترم جناب آقای محمد جواد فاضل دال بر «عدم امکان اجتهاد در حجاب» در سایت اجتهاد منعکس شد (اینجا). متعاقب آن، نقدی بر سخن ایشان مطرح گشت (اینجا). در پاسخ به این نقد اولیه، عزیز دانشمندی، ایراداتی را بیان داشتند (اینجا). روی نوشتۀ حاضر به این ایرادات است. ۱- نقد اولیه دارای …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سید عزالدین حسینی زنجانی ازشخصیت‌های کم نظیر تاریخ معاصر تشیع است که تربیت و ظهور این رجال دینی در یک مکتب فکری و عقیدتی، نیاز به صرف زمان زیاد و سرمایه‌های انسانی و هزینه‌های اقتصادی فراوانی دارد تا مصداق برجسته‌ای از این میان ظهور پیدا کند. واکاوی این مصداق برجسته و منحصر به فرد حوزه علمیه مشهد، …

اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی قبل یادداشتی با عنوان «نقدی بر سخنان استاد فاضل لنکرانی پیرامون اجتهاد در ضروریات دین» منتشر شد که به سبب خروج از موازین بحث علمی و گرایشِ آشکار و پیشداورانه به یک تفکر خاص، علی‌رغم کوتاه بودنش، مغالطات متعدد و خطاهای فاحشی در آن به چشم می‌خورد. این نوشتار با اشاره به چند نقطه اساسی از …

شبکه اجتهاد: درباره تفاوت‌های میان اصولیان و اخباریان امامیه به ویژه از زمان شدت یافتن اختلافات بین این دو دسته در پایان قرن دوازدهم و ابتدای قرن سیزدهم قمری آثار فراوانی نوشته شده که بخشی از آنها نیز در مقام پاسخ به ادعای طرف مقابل به رشته تحریر درآمده‌اند. با ظهور میرزا محمد اخباری، به دلیل شخصیت جنجال‌برانگیز او و …

شبکه اجتهاد: همزمان با سالروز تخریب مزار ائمه بقیع (ع) در مدینه منوره در سال ۱۳۴۴ هجری قمری، یاد و سخن از این هجمه کور وهابیت در محافل شیعی تازه می‌شود و مجالس عزاء برای احیاء اهمیت این واقعه در گوشه و کنار برگزار می‌گردد. در سال‌های گذشته برخی صاحبنظران و دلسوزان پیشنهاداتی برای جلب توجه جهان اسلام و حتی …

شبکه اجتهاد: یکی از مهم ترین پیامد‌های تسلط شاه عبدالعزیز بر حجاز اجازه او به پیروانش برای تخریب آثار اسلامی این سرزمین بود که دومظهر بزرگ این تخریب گری، از بین بردن گورستان معلی درمکه مکرمه وبقیع در مدینه منوره بود…البته بقیع از اهمیت بیشتری برخوردار بود چرا که مدفن چند هزارتن از صحابیان وتابعان بود. بقیع زمینی کشاورزی با …

شبکه اجتهاد: امسال یکصدمین سال هجرت آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی (قدس سره)، و برپایی و احیای حوزه علمیه قم به دست آن عالم مجدد و فقیه موسس را پشت سر گذاشتیم و اینک وارد دومین قرن این رویداد مبارک و اثر تابناک شده‌ایم. رویدادهای تلخ و شیرین این حوزه و پیرامون آن در یک قرن گذشته و نیز …

اختصاصی شبکه اجتهاد: انصاف این است که اختلاف در حلول ماه مبارک رمضان یا شوال در یک کشور مانند ایران، به‌هیچ‌وجه خوشایند نیست و موجب تحیر مردم متدین و تضعیف فقه و مرجعیت و بلکه گاهی سبب بی‌اعتقادی به مذهب می‌شود. خدا می‌داند سالی که در ابتدا و انتهای ماه رمضان اختلافی نباشد چقدر متدینان خوشحالند، و سالی که اختلاف …