مجموعه ۴ جلدی «کاوشهای فقهی»، اثرِ حجتالاسلام سید محمدمهدی رفیعپور تهرانی (محقق و مدرس حوزه علمیه قم)، نگاشتههایی پیرامون مسائل گوناگون فقهی و اصولی است که با تدوین و گردآوریِ یادداشتها، مقالات، نشستها و… در قالب کتاب منتشر شده است؛ جلد اول آن در زمستان ۱۳۹۷ و جلد دوم آن در زمستان ۱۳۹۹ توسط انتشارات دارالعلم چاپ شده است. همچنین …
Read More »آخرین اخبار
اجلاسیه کنگره جهانی حضرت رضا(ع) در قاب تصویر
شبکه اجتهاد: اجلاسیه کنگره جهانی حضرت رضا(ع)، با موضوع «عدالت برای همه، ظلم به هیچکس» امروز ۲۴ اردیبهشت۱۴۰۳ با حضور اندیشمندان اسلامی داخل و خارجی و با پیام مراجع معظم تقلید در تالار قدس حرم مطهر رضوی آغاز به کار کرد. همزمان با برگزاری این کنگره ۲۰ نشست تخصصی با ارائه مقالات منتخب در موضوع عدالت و سیره اجتماعی حضرت …
Read More »پیام سه مرجع تقلید به کنگره جهانی حضرت رضا (ع)/ عدالت برای همه، ظلم به هیچکس
کنگره جهانی حضرت رضا(ع) با حضور اندیشمندان ایرانی و بینالمللی امروز در تالار قدس حرم مطهر حضرت علی ابن موسی الرضا(ع) برگزار و پیام حضرات آیات مکارم شیرازی، سبحانی و جوادی آملی و قرائت شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، اجلاسیه کنگره جهانی حضرت رضا(ع)، با موضوع «عدالت برای همه، ظلم به هیچکس» امروز ۲۴ اردیبهشت۱۴۰۳ با حضور اندیشمندان اسلامی داخل …
Read More »همه ائمه (ع) دنبال حاکمیت اسلامی بودند/ معارف ائمه (ع) باید به زبان فنی و شیوههای درست به دنیا منعکس شود/ روی جنبه قداست ائمه(ع) کار عالمانه قوی و متقن بشود/ تحلیل علل پیشنهاد ولایتعهدی از سوی مأمون و قبول آن از سوی امام رضا (ع)
راجع به زندگی ائمّه (ع) از سه بُعد باید کار بشود: یکی از آن مسئلهی سیاست است. هدف عمدهی آنها هم ایجاد جامعهی اسلامی [بوده]؛ که ایجاد جامعهی اسلامی بدون ایجاد حاکمیّت اسلامی امکانپذیر نیست؛ پس دنبال حاکمیّت اسلامی بودند. یک بُعد مهمّ امامت این است؛ امامت یعنی ریاست دین و دنیا، ریاست مادّه و معنا. خب مادّهاش عبارت است …
Read More »نگاهی اجمالی به کتاب «الجندر بین النوع الاجتماعی والواقع التشریعی»
«جَندَر» یا «هویت جنسیتی شناور» از موضوعات معاصر است که جایگاه گستردهای در اندیشه و جوامع غربی یافته و تلاش میشود تا در جوامع اسلامی نیز ترویج و انتشار یابد. این امر با هدف دگرگونی هویت، از بین بردن تار و پود بافت اجتماعی و تضعیف تواناییهای انسانی برای تحمیل اهداف استعماری و استکباری صورت میگیرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …
Read More »درآمدی بر روش شناسی اجتهاد در علم اخلاق اسلامی
اثر حاضر متکفل ارائه الگویی صحیح و ضابطهمند در استنباط آموزههای اخلاقی بر پایه قرآن و حدیث است. این تحقیق شروعی برای مباحث روشسناسی اجتهاد در اخلاق اسلامی در پنج فصل است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب درآمدی بر روش شناسی اجتهاد در علم اخلاق اسلامی به قلم دکتر مصطفی همدانی از سوی انتشارات سمت در ۲۳۹ صفحه به زیور …
Read More »نگرانیهای اقتصادی و فرهنگی مراجع در دیدار با رئیسی
رئیسجمهور در سفری همراه با برخی از اعضای هیات دولت به قم رفت و با مراجع و علمای قم دیدار کرد. در این دیدارها علما و مراجع تقلید نگرانیهای فرهنگی و اقتصادی خود را مطرح کردند و خواستار رفع دغدغههای معیشتی مردم ازجمله رفع گرانیها، حل مشکل اجاره مسکن، گرانی برخی اقلام غذایی، نوسانات نرخ ارز و مهار عوامل تورمزا …
Read More »درنگی کوتاه در پژوهشهای پنج خاورشناس درباره الکافی کلینی/ علی راد
شبکه اجتهاد: پژوهشهای خاورشناسان دربارۀ الکافی الکلینی در سده معاصر هر چند دورههای متنوع با رویکردهای متعدد را تجربه کرده است ولی تحلیل روند و برایند این جریان حدیث پژوهی نوآمد در بازشناسی حدیث شیعه گویای این مهم است که این جریان هنوز در گام نخستین خود در شناخت و ارزیابی الکافی الکلینی قرار دارد و تا رسیدن به پژوهشهای …
Read More »پیشبینی رؤیتپذیری هلال ماه ذیقعده ۱۴۴۵ قمری در ایران
اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویهای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت میگیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … …
Read More »امسال حجاج باید بتوانند منطق قرآنی برائت را به همه دنیای اسلام منتقل کنند/ حج امسال، حج برائت است/ جمهوری اسلامی در پشتیبانی از فلسطین منتظر کسی نماند و نمیماند
رهبر انقلاب با اشاره به اینکه فریضه حج باید مشحون از نام مبارک حضرت ابراهیم و تعالیم آن پیامبر بزرگ باشد، برائت از دشمنان دین خدا را از جمله تعالیم ارزشمند ابراهیمی خواندند و گفتند: از ابتدای انقلاب، برائت یک رکن جاری در حج بوده است اما امسال و با توجه به حوادث عظیم و عجیب غزه که بیش از …
Read More »پرسش و پاسخهای صریح در باب «نظریه مقاصد شریعه»
استاد علیدوست گفت: آن کسی که میگوید نماز صبح برای این بوده که مردم ساعت ۷ سر کار بروند و هکذا، او دارد یک فلسفهی حکم برای یک حکم شرعی درست میکند. این فلسفهبافی برای یک حکم خاص است و ربطی به مقاصد ندارد. ما اصلا به این مقاصد نمیگوییم. البته بعد در یک نظام حلقوی میگوییم. یعنی باید مجموعهی …
Read More »دوگانههایی بی بنیاد/ محمد متقیان تبریزی
شبکه اجتهاد: برخی از نویسندگان و پژوهندگان عرصه فقه سیاسی، به تناسب وضعیت سیاسی کشور، دوگانههایی را طرح کرده و تعارضی را تصویر نموده و حکم به تقدم یک طرف به طرف دیگر میدهند. پیشتر، درباره دوگانه موهومی «حق امام یا حق مردم» نوشته بودم و در این یادداشت میخواهم درباره دوگانه دیگری بنویسم که، آقای سیدضیاء مرتضوی بیان کرده …
Read More »مقاصدیها انضباطی در بیان مقاصد ندارند/ مخربترین اثر نظریه مقاصد، حذف قرآن و سنت در استنباط احکام است!/ خطابات قانونی با مقاصد اصلاً قابل جمع نیست
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) گفت: قدمای اهل سنت مقاصد را در پنج چیز قرار دادند اما معاصرین از اهل سنت آن را توسعه داده میگویند منحصر به آن پنج مقصد نیست مثلاً آزادی انسان یا کرامت انسان و نیز عدالت هم جزء مقاصد شریعت است، این موارد را نیز اضافه به مقاصد الشریعه نمودهاند. امروز یکی از مشکلات …
Read More »نگاهی به کتاب «مقاصد الشریعه» اثر استاد فاضل لنکرانی
این اثر تقرایرات مهدی اعلایی است که برگرفته از چهارده جلسه درسی از سلسله مباحث دروس خارج استاد محمدجواد فاضل لنکرانی میباشد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی، بر آن است که مقاصدیون در کشف تعداد ملاکات دچار تزلزل هستند و خلط مبحث در ارائه ملاکات احکام وجود دارد. همچنین این ملاکات احکام با ملاکات دین در مواردی …
Read More »دفتر فقه معاصر و تحولآفرینی در حوزه
«تدوین کتاب برای سطوح عالی حوزههای علمیه»، «تولید کتب اجتهادی در فقه معاصر»، «عرضه تولیدات علمی حوزه در دانشگاهها»، «برگزاری دروس خارج و تمهیدی فقه معاصر» و «ادامه فقاهت در حاکمیت» پنجگام مهم دفتر فقه معاصر حوزه است که در ۸ سال گذشته برداشته است. به گزارش شبکه اجتهاد، دفتر فقه معاصر حوزه، در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری …
Read More »آیا فقه باید خودش را با مسائل روز تطبیق دهد؟
برخی گزارهها و قواعد بنیادین هم در حقوق وجود دارند که در فقه نیز موجودند اما برخی گزارهها همانند آزادی بیان و آزادی مطبوعات نیز وجود دارند که در فقه، دقیقا با این عنوان موجود نیستند. بنابراین باید سوالی در مقابل فقه قرار دهیم که آیا نهاد آزادی بیان یا آزادی مطبوعات را قبول دارد یا خیر؟ در این زمینه …
Read More »اهمیت کتاب «الخلل فی الصلاه» در چیست؟
چرا مطالعه آخرین کتاب و محصول تدریس سالهای پایانی اقامت امام خمینی (ره) در حوزه علمیه نجف اهمیت دارد؟ شبکه اجتهاد: از میان کتابهای نوشته شده به قلم امام خمینی «نماز» از جایگاه ویژهای برخوردار است، چرا که ایشان سه کتاب از تالیفات و تصنیفات ارزشمند خود را به «نماز» اختصاص داده و از این «نور چشم نبی رحمت» هم …
Read More »چرا فتاوای فقهی هوش مصنوعی اعتبار ندارد؟
استاد خارج فقه حوزه قم ضمن اشاره به اینکه هنوز توانمندی هوش مصنوعی مشخص نشده است، توضیح داد با فرض اینکه این ابزار در آینده بتواند به فتاوی فقهی دسترسی پیدا کند، چرا فتاوایش حجیت و اعتبار شرعی ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «هوش مصنوعی و حجیت فتوا، قضا و قول خبره و کارشناس»، با سخنرانی استاد محمد قائینی …
Read More »شیخ انصاری سطح موفقی از رویکرد مدرسی به فقه را ایجاد کرد/ ادبیات مؤثری در توضیح روششناسی مدرسی حاکم بر فقه نداریم
مدیر امور بین الملل پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر با بیان اینکه فقه، بزرگترین نظام الهیات معطوف به عمل است، اظهار کرد: اگر چنین نظام الهیات معطوف به عملی در بین شیعه شکل گرفته که در دنیا بینظیر است، حتماً منطقی روششناختی هم در پشت آن وجود دارد که باید شناخته شود ولی ما این کار را نکردهایم و این ناکامی، …
Read More »فقه اخلاقی و اخلاق فقهی
فقهی، اخلاقی است که تمام اثر سیئه و زشتی را در عقاب قراردادی اخروی نبیند، که اگر در جایی، عقاب قراردادی اخروی، وعید داده نشده بود، حکم به جواز کنیم، بلکه در کنار نگاه به این عقاب قراردادی اخروی برای سیئات، دو نکته ملاحظه گردد؛ برای اینکه فقه دچار تجویز سیئات نشود، باید در کنار عقاب قراردادی اولاً عقاب را …
Read More »واکاوی فقهی حقوقی دسترسی به پلتفرمهای خارجی از طریق پوستههای داخلی
مدیر گروه فقه ارتباطات، هنر و رسانه مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم السلام) نسبت به بند چهارم مصوبه نود و ششم شورای عالی فضای مجازی گفت: در این مصوبه مسئلهشناسی مناسبی صورت نگرفته و این اشکال، کل مصوبه را تحت الشعاع قرار داده است. از دلایل ضعف مسئلهشناسی میتوان به «ارتباط ضعیف مسائل ذکر شده با مسائل حوزه فرهنگ، سبک …
Read More »اندیشههایی همچنان بهروز و کارآمد/ امید درویشی
شبکه اجتهاد: اگر بر خشت خشت کلمات استاد شهید مرتضی مطهری نگاهی موشکافانه داشته باشیم، مشاهده میکنیم که این بنّای بصیر با برهَم نهادن بینشهای بنیادینش، بنایی زیبا خلق کرده که هر رهگذری به وُسع خویش از زیباییهای آن بهرهمند میشود. عجین شدن فهم عالمانه و تفکر فقیهانۀ این فقیه مبارز با نیازها، مقتضیات و جریانات سیاسی اجتماعیِ زمانهاش، از …
Read More »لزوم مطالعات تاریخ سیاسی در شناخت فقه مذاهب
شبکه اجتهاد: فقه با تاریخ در هم تنیده و رابطهای دوسویه میان ایندو وجود دارد، لذا تاریخ جزئی اجتنابناپذیر از فقه مذاهب اسلامی است. فهم درست و تفسیر دقیق گزارههای فقهی شریعت بدون درنگ ژرف در پس زمینههای تاریخی (به مفهوم کلان تاریخ) این گزارهها از زمینه تا مقاصد آنها میسور نیست. فروکاست ادله نقلی فقه به مثابه متون ادبی …
Read More »زمینههای استدلالی تبدل رأی آیتالله حکیم در مورد اهل کتاب
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم معتقد است زمینه تبدل رای مرحوم آیتالله حکیم در مورد اهل کتاب از پیش وجود داشته و نیازی به استدلال به ادله جدید نداشتهاند اما به نوعی احتیاط در فتوا داشتند و بالاخره در اواخر عمر این احتیاط را کنار گذاشتند و با قطعیت فتوا دادند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مشهور فقهاء امامیه، قائل …
Read More »دلالت سیره عقلاء بر قاعده حرمت تنفیر از دین
تکتم آزاد در بخشی از پایان نامه سطح چهار خود با عنوان «بررسی مستندات قاعده حرمت تنفیر از دین و کارکرد آن در فقه خانواده»، به نقش سیرۀ عقلا به عنوان مستند قاعدۀ حرمت تنفیر از دین پرداخته و در ابتدا سیره عقلا معناشناسی و تفاوت آن با مفاهیم مشابه از قبیل ارتکاز عقلاء، بنای عقل، عرف، عادت و سیرۀ …
Read More »توسعه فقه منحصر در فلسفه فقه است
استاد حوزه علمیه ضمن تعریف فلسفه فقه بیان کرد: دانش فقه اگر بخواهد توسعه پیدا کند، این توسعه منحصرا مبتنی بر فلسفه فقه است و اگر غیر از فلسفه فقه دانش دیگری در پیش گرفته شود راه به جایی نمیبرد و فرصتها به هدر میرود. شبکه اجتهاد: سوال اصلی این است که نقش فلسفه فقه در توسعه دانش فقه چیست …
Read More »حبیبیتبار: متعه باکره رشیده نیاز به اذن ولی ندارد/ علیاکبریان: این حکم نتایج مثبتی ندارد
استاد حبیبیتبار در نشست علمی «ولایت در نکاح با تاکید بر نکاح متعه باکره رشیده» تاکید کرد که متعه باکره رشیده نیاز به اذن ولی ندارد ولی استاد علیاکبریان معتقد است که ولو با فرض پذیرش سندی روایات مرتبط، کارکرد اجتماعی مثبتی ندارد و در مواردی باعث ایجاد نفاق در خانوادهها خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد جواد حبیبیتبار؛ …
Read More »فقها نسبت به تاریخ کم مهر هستند/ اگر بخواهیم طبق نظر فقها در مورد تاریخ داوری کنیم، نمیتوان سنگی بر سنگی گذاشت
استاد تاریخ اسلام حوزه معتقد است چون عمدتا فقها سر و کار چندانی با مسائل تاریخی نداشتهاند، لذا نسبت به مسائل تاریخی کم لطف هستد و باور ندارند که برخی از مسائل تاریخی قرائن صدق در حد قوت قابل قبولی ایجاد میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدهادی یوسفی غروی، در نشست علمی «ظرفیتهای احادیث شیعی برای پژوهشهای تاریخی» که …
Read More »پول اعتباری در اقتصاد اسلامی نامشروع است/ تحقق بازار معقول بدون استفاده از پول حقیقی بیمعناست
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم، با تصریح بر این که پول اعتباری در اقتصاد اسلامی نامشروع است تاکید کرد: اگر میخواهیم بازار معقول داشته باشیم باید از پول حقیقی یعنی همان طلا و نقره به جای پول اعتباری استفاده کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محسن اراکی در نشستی با موضوع «نسبت پول و تورم در اقتصاد اسلامی» که …
Read More »بررسی قرآن و سیاست جنسیتی: دوگانه زن/ خانواده
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده با طرح این پرسش که آیا قرآن سیاستی برای رفع دیگر بودگی زن در جامعه داشته است، بیان کرد: باید دید سیاست جنسیتی قرآن و پیامبر(ص) در مدینه که سعی کردند جامعهای را از نو و بر اساس پایههای دینی بنیان گذارند، چه بود؟ اگر به این نکته برسیم که میتوان قرائتی از …
Read More »