در مسائل فقهی، انطباق و پیوند مفهوم فقهی با مصادیق بیرونی اهمیت اساسی دارد. این مصادیق بیرونی با توجه به زمان و مکان، توجه به نظر کارشناسان و توجه به تاریخ بروز مییابد. درست است که مفهوم فقهی، یک امر معرفتی به شمار میآید و نسبت به موقعیت اجتماعی که یک امر غیرمعرفتی است محوریت دارد اما لازم است برای …
Read More »آخرین اخبار
تاریخ حدیث مکتوب شیعه در عینیّتِ کتب اربعه/ عباس مفید
اختصاصی شبکه اجتهاد: گزارشات متعدد در منابع حدیثی عامه و گاهی در منابع شیعی داریم که کتابت حدیث (که یک قاعده عقلایی و منطقی است بخصوص در عصری که رسانههای جدید وجود نداشته) در عصر نبوی و بیشتر در عصر امامان، توسط اصحاب انجام میشده است، برای نمونه گزارش کتاب سعد بن عباده را داریم که کلمات پیامبر را ثبت …
Read More »حدیث فقهی مشترک و همگرایی اندیشه فقهی مذاهب اسلامی
حجتالاسلام سیدمحمدحسن حکیم گفت: تاکید بر احادیث فقهی مشترک و اتکای بر آن در بحث فقهی زمینه و بستر دانشی جدی و بر حقیقی را پدید میآورد که بر پایه آن همگرایی اندیشهای فقیهان مسلمان در دسترس به نظر میرسد. چراکه عمدهی اختلافات فقهی یا ناشی از تفاوت و تغایر در مستند بحث است یا مرتبط با کیفیت تلقی و …
Read More »طرح بانکداری مجلس شورای اسلامی با ۱۷۳ ایراد به مجلس بازگشت
شورای نگهبان با ۱۵۴ ایراد و ۳۰ تذکر طرح بانکداری اسلامی را به مجلس شورای اسلامی عودت داده است. پیش از این نیز هیات عالی نظارت بر حسن اجرای سیاستهای کلی نظام در مجمع تشخیص مصلحت در ۱۹ مورد مغایرت میان سیاستهای کلان و این طرح مجلس را احصا کرده بود که در مجموع، ۱۷۳ ایراد به کل طرح وارد …
Read More »تأثیر فقه بر تدوین کتب اربعه حدیثی
اختصاصی شبکه اجتهاد: رابرت گلیو دیرزمانی است با مطالعاتش حول حدیث و فقه شیعه میشناسیم. او استاد دانشگاه اکستر انگلستان است و مقالاتی در عرصه شیعه پژوهی مانند: پیوند حدیث و فقه؛ مجموعههای رسمی احادیث امامیه (۲۰۰۱)، اسلامِ متن گرا؛ تاریخ و دکترین مدرسهی شیعیِ اخباری (۲۰۰۷)، پذیرش اجتهاد و مشروعیت خطاپذیریِ اجتهادی در اسلام (۲۰۰۶)، تردیدِ اجتناب ناپذیر؛ دو …
Read More »حجاب یک ضرورت شرعی است و هیچ تردیدی در وجوب آن نیست/ نباید کسانی که حجاب کامل ندارند را متهم به بیدینی و ضد انقلابی کرد/ فاجعهآمیزی نگاه فرهنگ غربی به مسئله جنسیّت و زن را افشا کنید
رهبر انقلاب در دیدار جمعی از بانوان فرهیخته تصریح کردند: حجاب یک ضرورت شریعتی است؛ شریعت است؛ ضرورت شرعی است؛ یعنی هیچ تردیدی در وجوب حجاب وجود ندارد؛ این را همه باید بدانند. این که حالا خدشه کنند، شبهه کنند که آیا حجاب هست، لازم است، ضروری است، نه، جای خدشه و شبهه ندارد؛ یک واجب شرعی است که باید …
Read More »پیرامون نُسخ، شروح و حواشی تهذیب الاحکام/ محمدجعفر اسلامی
اختصاصی شبکه اجتهاد: تعداد نسخههای خطی تهذیب شیخ طوسی شگفتانگیز است. عدد این نسخهها براساس گزارش فنخا به حدود ۹۵۱ نسخه خطی میرسد؛ اما قطعاً نسخههای این کتاب، بیشتر از این تعداد است. فنخا نسخههای مربوط به ایران را شناسایی کرده؛ در حالیکه در مکتبههای مختلف جهان نسخههای نفیسی از تهذیب الأحکام وجود دارد؛ مانند کتابخانه کاشف الغطاء نجف، کتابخانه …
Read More »پولطلا و راهکار تمدنیِ اصلاح نظام پولی کشور
شبکه اجتهاد: «اگر مسئولان و مردم بتوانند اقتصاد مقاومتی را به معنای واقعی محقق و کشور را از جادوی مالی و پولی دشمن خلاص کنند و ارزش و آقایی دلار را در زندگی اقتصادی بشکنند، کشورهای دیگر را نیز نجات دادهاند و برای آنها الگو خواهند شد».(۱) از این فرمایش راهبردی رهبر معظم انقلاب اسلامی، بیش از ۶ سال میگذرد …
Read More »مسلمانان و جامعه جهانی مردم مظلوم افغانستان را تنها نگذارند/ شورای علمای شیعه افغانستان راه درست و عاقلانهای در پیش گرفته است
آیتالله سیستانی در دیدار با هیئت شوراى علماى شیعه افغانستان با اشاره به مظالم گوناگونی که در این دوران بر همگان به ویژه بر بانوان این کشور روا میشود، تأکید نمود که عموم مسلمانان و جامعه جهانی وظیفه دارند مردم مظلوم افغانستان را در این شرایط دشوار تنها نگذارند و از هیچ کمکی در جهت کاهش رنج آنان دریغ نکنند. …
Read More »نواندیشان در بحث محاربه دچار خطای روشی هستند/ سرانجام این روش به لغویت ارسال رسل منجر میشود/ برخی از مطالب نواندیشان دینی، نشاندهنده عقبماندن از زمانه است
یک اشکال روشی که نواندیشان با همین مساله دارند بسیار جالب است. در مورد مجازات محارب روایات را میگویند و کلمات فقها را میآورند و میگویند نباید مجازات محارب فلان مجازات باشد، من میگویم چرا شما به روایات و فقها تمسک میکنی؟ شما که تا دیروز میگفتید تمام آیات و روایات زمانمند و تاریخمند هستند. مجازات اقدام علیه امنیت ملی …
Read More »پیوند تأثیر مردم و اصول دینی در تشکیل حکومت، حرف نو جمهوری اسلامی است
حضرت آیتالله خامنهای تبیین اصول جمهوری اسلامی از جمله پیوند و ارتباط جمهوریت و اسلامیت را کلیدی برشمردند و گفتند: حرف نوی جمهوری اسلامی همین است که در تشکیل یک حکومت، علاوه بر اثرگذاری مردم، اصول دینی و ایمانی نیز اثرگذار است. به گزارش شبکه اجتهاد، رهبر معظم انقلاب اسلامی ظهر امروز (دوشنبه) در دیدار اعضای شورای مرکزی اتحادیه انجمنهای …
Read More »آیا برخورد انتظامی و اعمال قانون در تقویت حجاب در جامعه موثر است؟/ حامد محمدجانی
شبکه اجتهاد: مسئله حجاب نیز به مانند دیگر موضوعات اجتماعی چند ساحتی و دارای وجوه مختلفی است. ابعادی همچون حیثیتهای مختلف معنوی، شرعی و تکلیفی، اجتماعی، اقتصادی، هنری رسانهای، اقتصادی، امنیتی و حیث حقوقی و قانون گذاری، لذا لازم است در تمام مراحل تحلیل و تدوین راهبرد و ارائه راهکار و نظارت همواره با رویکردی کُل نگر و همه جانبه، …
Read More »فهرست پانصد مسلمان تأثیرگذار جهان در سال ۲۰۲۳ میلادی
فهرست پانصد مسلمان تأثیرگذار جهان، همه ساله در اوایل دسامبر (آذر) منتشر میشود و به معرفی نخبگان جهان اسلام بر طبق شاخصههای«مرکز سلطنتی تحقیقات راهبردی اسلام/The Royal Islamic Strategic Studies Centre» و «مؤسسه آل البیت الملکیه للفکر الاسلامی/The Royal Aal al-Bayt Institute for Islamic Thought :RABIIT» در اَمان پایتخت اُردن با مشارکت «دانشگاه جورج تاون» ایالت واشنگتن دی. سی آمریکا …
Read More »نقد مرجعیت عرف در استناد
حجتالاسلام پورصدقی با درک ضرورت مسئله و درک عدم صلاحیت عرف بر مرجعیت چنین امری و همچنین یافتن مرجع دارای صلاحیت طبق قواعد و ضوابط مدون فقهی و اصولی، مرجعیت عرف را مورد انتقاد قرار داده و عقلاء بما هم عقلاء را بهعنوان تنها مرجع شایسته برای تعیین استناد میپذیرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، از دیدگاه عقل و شرع ظلم …
Read More »ضرورت سه گام بنیادین در زمینهٔ روایات تفسیری
درباره روایات تفسیری سهگام بنیادین ضروری به نظر میرسد: اولین آن گردآوری همه میراث روایی ناظر به تفسیر آیات؛ دوم اعتبارسنجی روایات تفسیری و سوم کوشش برای فهم مدالیل روایات تفسیری است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین علی نصیری در کارگاه مشق حدیث پژوهی که قم از سوی گروه آموزشی علوم قرآن و معارف حدیث مرکز تخصصی آخوند خراسانی، …
Read More »جُستارهایی فقهی و حقوقی محاربه
اعدام یکی از اغتشاشگران در هفتههای اخیر باعث شد برخی افراد شبهاتی وارد نمایند که حکم چنین فردی محاربه نیست. ازآنجاییکه محاربه و افساد فیالارض مانند دیگر مباحث فقهی و حقوقی بعضاً دارای چالشهای نظری است، «شبکه اجتهاد» برآن شد در جُستارهایی فقهی و حقوقی موضوع محاربه و افساد فیالارض را مورد مداقه قرار داده و به برخی شبهات پاسخ …
Read More »ناگفتههای تصحیح «کتاب الطهاره» امام خمینی توسط مرحوم مصباح یزدی
تصحیح «کتاب الطهاره» امام خمینی توسط مرحوم آیتالله مصباح یزدی، از جمله مسائلی است که تا کنون مغفول واقع شده در مقامِ معرفیِ آثارِ امام، هیچ اشارهای به نام علامه مصباح نکردهاند! به گزارش شبکه اجتهاد، یاسر عسگری پژوهشگر مدیرعامل انتشارات راه یار در یادداشتی مطالبی را پیرامون ناگفتههای تصحیح «کتاب الطهاره» امام خمینی توسط آیتالله مصباح نوشته که در …
Read More »ابتکارات و راه آقای مصباح باید ادامه پیدا کند/ نگذاریم آثار ایشان «کهنگی» پیدا کند
حضرت آیتالله خامنهای در دیدار با خانواده مرحوم آیتالله مصباح یزدی تصریح کردند: در مورد حفظ آثار، نکتهای که وجود دارد، این است که نگذاریم این آثار کهنگی پیدا کند. یعنی آن روزی که ایشان این مؤسّسهی امام خمینی را راه انداختند، یک کار تازهای بود؛ آیا امروز هم اگر به همان شکلی که اوّل راه افتاده، اداره بشود، باز …
Read More »کتاب غناء، تقریر مباحث فقهی استاد محسن فقیهی
«تقریرات فقهی (۱): کتاب غناء»، مجموعه تقریر دروس استاد محسن فقیهی در باب مساله فقهی «غناء» است که توسط موسسه فقهی دارالثقلین امام عصر(عج) و انتشارات دارالعلم منتشر گردیده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب تقریرات فقهی (۱) استاد محسن فقیهی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در چهار فصل به ترتیب به مباحث زیر نگاشته شده است: فصل اول: …
Read More »از شرایط ناراضی هستیم/ مردم انتظار دارند مشکلات را بهگوش مسئولین برسانیم/ نباید به آدم خوبِ بیعرضه مسئولیت اجرایی داد/ وعده حل مشکلات محقق نشد
مردم وفادار و علاقهمند به نظام هستند، اما مردم از ما گلایه دارند که چرا به مسئولین نسبت به مشکلات تذکر نمیدهیم، درحالیکه ما مکرر تذکر داده و میدهیم، اما اینکه چرا صداوسیما تذکرات مراجع را منعکس نمیکند، حتماً مصلحتی دارد، اما مردم انتظار دارند که مسئولین به این تذکرات ترتیب اثر دهند. ما برای دولت و مسئولین دعا میکنیم، …
Read More »چالش فقه حقوق شهروندی، مسائل غیرمسلمانان، غیرشیعیان و زنان است/ در فقه حقوق شهروندی، نباید نگاه حداکثری داشت
استاد مهریزی معتقد است با درنظرگرفتن فقه حداقلی، روشن میشود بسیاری از مسائل حقوق شهروندی، مسائلی عقلایی است؛ چون لازم نیست آنها را از منظر یک فقیه و با مبانی خاص در نظر بگیریم، اینها مسائلی است که عقلای عالم هر چه به آن رسیدند ما هم میتوانیم آن را مبنای عمل قرار دهیم. نهایتاً ما در حوزه فقه شهروندی …
Read More »فقه هنر فردا، فقه گزارهگرا یا نتیجهگرا؟/ حسن اجرایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: رویکرد عمومی در مسائل فقهی، غالباً رویکرد «پاسخ به پرسش» است؛ یعنی ابتدا باید پرسشی به وجود آید تا به دنبال پاسخ به آن باشیم. این رویکرد البته در بسیاری از دانشهای اسلامی و انسانی دیگر نیز وجود دارد. در سالهای اخیر اما با ایجاد دانش «آیندهپژوهی»، امکان تغییر این رویکرد انفعالی به رویکرد فعال در قبال …
Read More »متون فقه ۳، حقوق عمومی و بینالملل
کتاب «متون فقه ۳، حقوق عمومی و بینالملل (ولایت فقیه، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر)» تألیف حجتالاسلام حسین جوان آراسته و حجتالاسلام محمدجواد ارسطا از سوی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فقه شیعه، یکی از مهمترین منابع حقوق موضوعه ایران است، بهگونهای که بسیاری از متون قانونی ازجمله قانون اساسی، …
Read More »آیتالله مکارم: مسئولین مشکلات مردم را جدی بشمارند و به آن رسیدگی کنند
امروز جامعۀ ما دچار گرفتاریها و مشکلات فراوانی از جمله مشکل اقتصادی و فرهنگی است. در مسائل اقتصادی گرفتار اموری هستیم که تبدیل به معما شده است. وقتی میشنویم که مثلا دلار فلان مقدار شده، هیچ عکس العملی از مسئولین نمیبینیم و حتی ابراز هم نمیکنند که ما وضعیت را درست میکنیم و نمیگذاریم به این صورت باقی بماند و …
Read More »افساد در محیط عام اجتماعی/ هادی عجمی
اختصاصی شبکه اجتهاد: درباره نقش احکام در اصلاح محیط اجتماعی، آنها را میتوان در دو دسته جای داد: احکامی که فلسفه نفسی آنها اصلاح محیط است و احکام که فلسفه آن اصلاح محیط نیست اما زمینه اصلاح محیط اجتماعی میشوند؛ یعنی فلسفه دیگری دارند و محدود به اصلاح محیط نیستند و فارغ از آن، فلسفهای دارند؛ اما میتوانند طریق و …
Read More »واکنشها به تصمیم طالبان درمورد منع دختران از تحصیل در دانشگاههای افغانستان
طالبان چهارشنبه (۲۱ دسامبر/ ۳۰ آذرماه) در یک بیانیه رسمی دستور داد تا اطلاع ثانوی زنان و دختران از تحصیلات دانشگاهی منع شوند. این تصمیم واکنشهای زیادی را در جهان اسلام به دنبال داشته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، احمد الطیب، شیخ الازهر اقدام طالبان را در تضاد با شریعت اسلامی خواند. در بیانیه طولانی از سوی شیخ الازهر، اعلام …
Read More »نگاه اَتُمیک یکی از آسیبهای جدی پژوهشهای فقهی است/ اگر امروز میخواهید کسی را به زمین بزنید، بگویید فلانی علامه ذوالفنون است!/ شرط لازم را جای شرط کافی نشاندیم!
استاد علیدوست معتقد است یکی از آسیبهای جدی در تحقیقات و مسائل فقهی تجزیه و اتمیک دیدن دین و دین را در یک نظام و سیستم ندیدن است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست به مناسبت هفته پژوهش طی نشستی در جمع پژوهشگران پژوهشگاه فقه معاصر پیرامون بایستهها و مراحل پژوهشهای فقهی به ارائه بحث پرداخت و گفت: ما …
Read More »انتخابات مفتیها در لبنان، برای اولین بار در ۴۰ سال گذشته
العربی الجدید گزارش داد که رایگیری برای انتخاب مفتیهای برگزیده که به مقام عالی ترین هیئت مذهبی سنی لبنان تبدیل خواهند شد، هفته گذشته در شش منطقه در سراسر کشور برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، خلدون کاواس، رئیس ارتباطات دارالفتوا، به L’Orient Today گفت، در چهار دهه گذشته مفتی اعظم لبنان، مفتیهای منطقهای را منصوب کرده است، اما امسال …
Read More »مدرسه قم؛ از «قوانین» تا «قانون»
شبکه اجتهاد: اگر بخواهیم تاریخ فقهای قم در عصر جدید را بررسی کنیم، ناگزیریم که به زندگی و زمانه پرحادثه میرزای قمی نظر بیافکنیم. این مجتهد گیلانیالاصل متولد لرستان، به قدری در قم درخشید که به میرزای قمی مشهور شد. هشت دهه حیات میرزا در میان کشاکش سه سلسله افشاریه، زندیه و قاجار گذشت و این مجتهد از سوی دیگر، …
Read More »درآمدی کوتاه بر چهارچوب تدبیر تعارض منافع با تأکید بر اندیشۀ شهید صدر
شبکه اجتهاد: تعارض منافع موقعیتی است که انسان در دو راهی یا چند راهی انتخاب قرار میگیرد. گرچه این پدیده در درون انسان شکل میگیرد، تعارض منافع را باید در روابط اجتماعی بررسی کرد. در هر رابطۀ اجتماعی، توزیعهایی نظیر کالا، خدمات، پول، لذت و … صورت میگیرد که طبعاً هر توزیعی با منفعت یا ضررهایی همراه است. حال سؤال …
Read More »