شبکه اجتهاد: در شرایطی که جمهوری اسلامی ایران طی سالهای اخیر هدف حملات مستقیم و غیرمستقیم رژیم صهیونیستی قرار گرفته و خسارات جانی و مادی سنگینی متحمل شده است، نوع ادبیات و راهبرد دیپلماتیک در مواجهه با این تجاوزات اهمیتی دوچندان یافته است. تحلیل ادبیات فعلی دیپلماتیک در نشست اخیر دکتر عراقچی با سفرای کشورهای خارجی، موضع ایران مشروط به …
Read More »آخرین اخبار
از جهاد تا جنگ؛ نظریه تلفیقی قرآن در دفاع
شبکه اجتهاد: مفهوم جهاد در اسلام به عنوان یکی از آموزههای بنیادین اسلام، در طول تاریخ دستخوش تحولات و تفسیرهای متنوعی شده است. در نگاه قرآن، جهاد در اصل به معنای تلاش و کوشش در راه خدا است که شامل ابعاد معنوی، فرهنگی، علمی، اقتصادی، …. و در مواقع لازم، دفاع نظامی میشود. اما در عمل و در تاریخ، این …
Read More »فقه حکمرانی و الزامات چهارگانه؛ از ابطال اومانیسم تا نگرش سیستمی
استاد درس خارج حوزه علمیّه مشهد بر این باور است که ورود فقه به عرصه حکمرانی، بیش از آنکه نیازمند استنباط احکام جدید باشد، محتاج بازاندیشی در مبانی معرفتی، روشها و قواعدی است که بتواند فقه را از ساحت نظری به میدان عمل رهنمون سازد. این مهم، بدون تفکیک دقیق میان «فقه سیاست»، «فقه حکومت» و «فقه حکمرانی» و درک …
Read More »بازخوانی فرایند انقباض در مفهوم مردم در نظام دینی/ محمدعلی رنجبر
شبکه اجتهاد: متاسفانه احساس میشود که در یک فرایند انقباضی مفهوم مردم ضیقتر و انقباضیتر شده است، به نحوی که در نگاه برخی مردم فقط مسلمین بلکه محدودتر فقط مومنین بلکه محدودتر فقط متشرعین و بلکه محدودتر فقط مقلدین یک قرائت خاص هستند حال آنکه مردم فراتر از اینهاست. این فرایند انقباضی به ذیل است: ۱. از مردم به مسلمین: …
Read More »ولایت فقیه و اعجاز مقاومت
شبکه اجتهاد: در تاریخ معاصر ایران، نهاد ولایت فقیه نه تنها یک رکن سیاسی و دینی، بلکه محور ثبات، هدایت و انسجام ملی در سخت ترین شرایط بوده است. این جایگاه رفیع، با تکیه بر مشروعیت الهی و مردمی، و هوشی سرشار و کم بدیل؛ توانسته است ایران را در برابر طوفانهای سیاسی، امنیتی و نظامی حفظ کرده و آن …
Read More »نهاد فقاهت در مواجهه با بحران امنیتی ـ نظامی جمهوری اسلامی ایران/ محمد باقری
اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه شیعه، بهعنوان نظامی جامع از معارف عملی اسلام، هرگاه با بحرانهای تمدنی روبهرو شده، توانسته است از دل خطر، امکان خلق راهبرد و نجات بیافریند. از فتوای جهاد میرزای شیرازی در مواجهه با استعمار اقتصادی گرفته تا نقش مراجع در مشروطه، نهضت ملی نفت و انقلاب اسلامی، تاریخ گواهی میدهد که نهاد فقاهت در لحظات خطیر، …
Read More »اجماع مراجع تقلید، پاسخی قاطع با حفظ اتحاد ملی
در پی حمله ناجوانمردانه رژیم صهیونیستی به خاک ایران و شهادت جمعی از فرزندان این مرز و بوم، مراجع عظام تقلید با صدور پیامهایی، ضمن محکومیت این اقدام تروریستی، خواستار انتقام سخت و پشیمانکننده از عاملان این جنایت شدند. این بیانیهها، بار دیگر بر ضرورت وحدت ملی و هوشیاری در برابر توطئههای دشمنان تأکید کردند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در …
Read More »از روایت غدیر تا مسند ابان بن تغلب
در نگاهی نو به روایت غدیر و جایگاه اهلبیت(ع) در هدایت امت اسلامی، حجتالاسلام والمسلمین محمدجعفر طبسی، استاد درس خارج حوزه علمیه و پژوهشگر برجسته حدیث، بر لزوم تبعیت عملی از امام علی(ع) تأکید کرد و گفت: «پیامبر اکرم(ص) در واقعه غدیر تنها بر دوستی بسنده نکردند؛ بلکه بر پیروی از علی(ع) و اقتدا به او تصریح داشتند. این، نقشه …
Read More »دست قدرتمند نیروی مسلح جمهوری اسلامی رژیم صهیونی را رها نخواهد کرد، باذنالله
در حملات دشمن، تنی چند از فرماندهان و دانشمندان به شهادت رسیدند. جانشینان و همکاران آنان بیدرنگ وظائف خود را پی خواهند گرفت انشاءالله. رژیم صهیونی با این جنایت، برای خود سرنوشت تلخ و دردناکی تدارک دید و آن را قطعاً دریافت خواهد کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، اقدام تجاوزکارانه و ماجراجویانه رژیم صهیونی در بامداد جمعه ۲۳ خردادماه در …
Read More »«خاتمیت نبوت» و «دوام شریعت» و نقش اجتهاد/ سیدمصطفی محقق داماد
اختصاصی شبکه اجتهاد: نوشتار حاضر به بررسی دو نهاد مهم در دین اسلام میپردازد که معمولاً تصور میشود به هم مرتبط و ملازماند، اما در واقع ارتباط مستقیمی با یکدیگر ندارند؛ نهاد اول: خاتمیت نبوت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و نهاد دوم: دوام شریعت. ۱. تفکیک دو نهاد خاتمیت نبوت و دوام شریعت خاتمیت نبوت به معنای …
Read More »تأکید امام بر «اسلامی بودن» مجلس، نشانهی جایگاه والای آن است/ انقلابیگری فقط سروصدا کردن نیست/ نماینده باید خود را پاسخگو در قبال خدا و قانون بداند
حضرت آیتالله خامنهای صبح امروز در دیدار نمایندگان مجلس، با اشاره به «بایدها» و «نبایدها»ی نمایندگی، ابتدا ۶ نکته کلّی را درباره رفتار و گفتار نمایندگان برشمردند و سپس در ادامه، به ۵ مسئله مصداقی در حوزه کارکردهای تقنینی و نظارتی مجلس اشاره کردند که رعایت آنها برای تحقق اهداف کلان کشور ضروری است. به گزارش شبکه اجتهاد، رهبر معظم …
Read More »فقه جهاد تبیین در اندیشه آیتالله خامنهای؛ ظرفیتی مغفول در فضای اجتهادی حوزه/ هادی عجمی
اختصاصی شبکه اجتهاد: هرچند در سالهای اخیر، «فریضه و واجب بودن جهاد تبیین» به یکی از مطالبات کلان و راهبردیِ رهبر معظم انقلاب اسلامی، آیتالله خامنهای، تبدیل شده است، اما حقیقت آن است که پرسشی پنهان ممکن است در زوایای ذهن برخی از حوزویان وجود داشته باشد: آیا چنین نظریاتی از سوی رهبری، صرفاً ریشه در جایگاه حکومتی ایشان دارد، یا …
Read More »پرداخت فاضل دیه برای قصاص قاتل/ ابراهیم باقری
شبکه اجتهاد: اگر قتل خانم الهه حسیننژاد توسطه بهمن فرزانه را افساد فی الارض ندانیم و نخواهیم آن را از مصادیق عناوین مجرمانهای همچون آدمربایی محسوب داریم و تنها راه اعدام قاتل را قصاص وی بدانیم این سوال پدید میآید که با توجه به این که بر اساس فقه و قانون در فرضی که زنی توسط مردی به قتل برسد …
Read More »هوش مصنوعی قابلیت پیونددهنده میان دو نظام ساختاری و ارزشیِ فقه و قانون است/ هوش مصنوعی در فرآیندهای سهگانه قانونگذاری
استاد احمد مبلغی از برگزاری پنجمین کنفرانس بین المللی فقه و قانون با عنوان «فقه، قانون و هوش مصنوعی» از سوی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس خبر داد و گفت: این کنفرانس با تمرکز بر پیوند میان فقه و قانون و تحلیل پیامدهای پیچیده و چندسویه هوش مصنوعی در عرصه قانونگذاری، به بررسی نقش این فناوری در خلق و پیشنهاد هوشمندانه …
Read More »تأملی بر نظریه منطقه الفراغ/ محمود حکمتنیا
نظریه «منطقه الفراغ» را شهید سید محمدباقر صدر مطرح کرده است. وی در این نظریه میکوشد، حوزهای معین از روابط متغیر و متحول را تعریف کند که ولی امر میتواند با توجه به اصول و ضوابطی در آن قانونگذاری کند. نوشته حاضر میکوشد ابتدا با بیان ماهیت، ممیزات و ویژگیهای این نظریه را شمرده، جایگاه آن را در ساختار فقه …
Read More »«در ساحل فقاهت» دوازده منهل از مبانی و دیدگاههای فقهی امامخمینی
نویسنده اثر با برخورداری از شناخت ژرف نسبت به میراث امام خمینی توانسته منظومهای روشن از فقه حکومتی امام ارائه دهد و آن را در دوازده منهل مستقل و در عین حال مرتبط، سامان بخشد؛ مناهلی که هر یک بیانگر بخشی از پیکره منسجم اندیشه فقهی و سیاسی آن فقیه مجاهد است. به گزارش شبکه اجتهاد، از آغاز شکلگیری تمدن …
Read More »لباس احرام؛ ترک دنیا به مثابه مقصد شریعت/ مصطفی قناعتگر
اختصاصی شبکه اجتهاد: میتوان «ترک دنیا» را یکی از مقاصد بنیادین شریعت اسلامی دانست. این مفهوم به معنای دوری از وابستگیهای مادی، توجه به معنویت و آماده شدن برای زندگی اخروی است (مترادف زهد). این مقصد در عبادات مختلف، از جمله حج، به اشکال گوناگون نمود پیدا میکند. حج، فرصتی بینظیر برای تمرین «ترک دنیا» و تجربه زندگیای ساده و …
Read More »دو خسران در سپهر اجتهاد: غیبت فلسفهٔ شریعت و فلسفهٔ فقه/ راهی بهسوی فقهی زنده و زمانشناس
شبکه اجتهاد: فلسفهٔ شریعت، گمشدهای اصیل در منظومه معرفت دینی ماست؛ نه یک زینت نظری، بلکه بنیانی گفتمانی برای فهمِ شریعت و بازسازی عقلانیت فقهی. در روزگاری که فقه گرفتار تکرار قواعد و فروبسته در دایره فروع شده، بازگشت به چراییِ تشریع، نسبتِ شریعت با انسان، و هدفمندی احکام، ضرورتی دوچندان یافته است. این نوشته، با تأکید بر بحران غیبت …
Read More »تعقل فقیهانه بر مدار تعاملات انسانی
پس از برگزاری هزار جلسه درس خارج با موضوع «فقه التعامل والتعایش مع مختلف الملل و النحل»، استاد محمد عندلیب همدانی در گزارشی علمی، بخشی از دستاوردهای این مسیر فقهی را مرور کرده است؛ مسیری که در آن «تعقل فقیهانه» بهعنوان روشی نوین و پاسخگو در کانون اجتهاد قرار گرفته و ظرفیتهای فقه امامیه در عرصههای بینافرهنگی، بینالمللی و بینالادیانی …
Read More »بازخوانی سه بُعد شخصیت شیخ اعظم انصاری؛ ما کجا ایستادهایم؟
استاد سید محمدرضا سیستانی در سخنانی، به بازخوانی سه بُعد اساسی از شخصیت فقیه سترگ شیخ انصاری پرداخت. او بُعد علمی شیخ را در آثار بیبدیلی همچون رسائل و مکاسب و تأثیر ماندگار آن بر نظام آموزشی حوزهها برجسته کرد. در بُعد عقلی و تدبیری، از نقش ایشان در تثبیت مرجعیت عامه، مواجهه حکیمانه با بحرانهای اجتماعی زمانه، و ایستادگی …
Read More »۱۴ خرداد و بازخوانی یک مکتب
شبکه اجتهاد: ۱۴خرداد، فقط سالروز وداع با یک رهبر نیست؛ فرصتی است برای بازخوانی مکتب امام خمینی، مکتبی که فقه را از حاشیهنشینی تاریخی خارج کرد و آن را به نیرویی زنده برای بازسازی جامعه بدل ساخت. نظریه بنیادین امام، یعنی تبدل موضوع و تحول حکم، نقطه عزیمت یک فقه آیندهنگر بود؛ فقهی که بهجای فرار از تغییرات اجتماعی، آنها …
Read More »حسن و قبح در فقه حکومتی امام خمینی: از جعل اعتباری تا اهداف شریعت/ هادی غلامی
اختصاصی شبکه اجتهاد: آنچه از فقه حکومتی امام راحل برمیآید، این است که احکام تابع مصالح و مفاسدی است که فقیه آن را ادراک میکند و احکام متلقّی به فهم فقیه از مصالح و مقتضیات زمانی و مکانی است. اگر فهم فقیه از مصالح آنی و زمانی را ملاک خود قرار دهیم، که البته این فهم نیز بدون ضابطه و …
Read More »بازخوانی تخصیص قرآن به خبر واحد
در نسبت پرچالش میان «قطعیت قرآنی» و «ظنیت خبر واحد»، نظریه تخصیص قرآن به خبر واحد، به نقطهای کانونی در منازعات اصولی بدل شده است؛ مسئلهای که صرفاً یک نزاع فنی نیست، بلکه گرهگاه تقابل دو نظام معرفتی و دو رویکرد هرمنوتیکی به منابع دین است. شیخ حیدر حبالله در نشست علمی اخیر خود، با نگاهی تطبیقی و تحلیلی، ریشههای …
Read More »امام خمینی و انقلاب در پارادایم فقهی حیل/ علی راد
شبکه اجتهاد: حضرت امام خمینی(ره) در کتاب البیع خود به مناسبت بحث از ربا با رویکرد استدلالی به نقد حیل در فقه اسلامی میپردازد و آن را نا سازگاز با حکمت تشریع حرمت ربا و فلسفه کسب و تجارت در آموزههای اسلامی میداند و بر این مهم تاکید دارد که حیل ربا با علل تحریم ربا چون ظلم، فساد اموال …
Read More »اندیشه فقهی و اصولی امام؛ درس روزانهای که در حوزه جا ماند
آیتالله نوری همدانی با بازخوانی خاطراتی ناگفته از سلوک علمی بنیانگذار جمهوری اسلامی، از عمق آشنایی خود با امام، همراهی با ایشان در میدان عمل، و نیز لزوم احیای مستمر مکتب امام در حوزههای علمیه سخن گفت و ابراز داشت: من در سفری به سوریه، ضمن بازدید از کتابخانههای بزرگ آن دیار، به کتابی با عنوان «ثوره الفقیه و دولته» …
Read More »خمینی کبیر؛ از انقلاب فقهی تا انقلاب در فقه/ عباسعلی مشکانی
شبکه اجتهاد: فلسفه وجودی انقلاب و جمهوری اسلامی، فهم و اقامه شریعت واحکام اسلامی در مقیاس تمدنی است. روشن است که اگر بخواهیم نظام مقدس جمهوری اسلامی، -به عنوان داعیهدار پرچمداری دین در عرصه ملی و جهانی- به حرکت رو به پیش خود، با اقتدار و صلابت بیشتر ادامه دهد، بایست به لایههای عمیقتر تمدنی وارد شده و عرصه فرهنگ، …
Read More »نقد و بررسی الگوی فقه حکمرانی استاد خسروپناه/ حمید مغربی
اختصاصی شبکه اجتهاد: در سالهای اخیر، تلاشهایی برای ارتقاء فقه از سطح احکام فردی و عبادی به سطح سیاستگذاری عمومی و طراحی ساختارهای اجتماعی صورت گرفته است؛ تلاشی که از آن با عنوان فقه نظامساز یا فقه حکمرانی یاد میشود. یکی از چهرههای شاخص این حوزه، استاد عبدالحسین خسروپناه است که دیدگاه او درباره «فقه حکمرانی» واجد نوآوریهایی قابل توجه، …
Read More »تقیه، امت و میدان؛ بازخوانی یک اصل مغفول در مناسبات بینالمللی امت/ محمد باقری
اختصاصی شبکه اجتهاد: بازداشت یکی از روحانیون شناختهشده ایرانی در سرزمین حجاز و در ایام حج تمتع، پس از انتشار ویدیویی با محتوای تند علیه سیاستهای فرهنگی ـ سیاسی حکومت عربستان، اتفاقی است که در نگاه اول میتوان آن را مسئلهای سیاسی یا رسانهای دانست؛ اما در نگاهی عمیقتر، این واقعه میتواند مدخلی برای بازخوانی مجدد یکی از اصول فقهی …
Read More »از آشوب متهورانه تا اصلاح «عالمانه»!/ علی محدث اردبیلی
شبکه اجتهاد: در عصر رسانهای کنونی که یک «کلیک» میتواند مصالح امت اسلامی را زیر و رو کند، هر اقدام دینی، بهویژه در بستر جهانی حج، نیازمند سنجش دقیق فقهی، سیاسی و تمدنی است. بازداشت حجتالاسلام قاسمیان پس از انتشار ویدیویی انتقادی در مکه، تنها یک حادثه شخصی یا سیاسی نیست؛ بلکه آزمایشی تمامعیار برای نظام تحلیل ما در فقه …
Read More »بازنمایی بهشت و دوزخ در هنرهای تجسمی؛ امکان یا امتناع؟/ محمد عشایری منفرد
شبکه اجتهاد: نمایشگاهی که به همت فعالان فرهنگی استان گیلان به نمایش درآمده و در بخشی از آن جزا و پاداش اخروی به تصویر کشیده شده است، این روزها از زاویههای مختلفی مورد گفتوگو قرار گرفت. بخشی از نقدها، نقدهای غیرعلمی بود که بدون توجه به همه ابعاد نمایشگاه و تحت تأثیر روایت ناقصی که رسانههای مخالف از واقعیت، ارائه …
Read More »