اجتهاد و اصول فقه

اختصاصی شبکه اجنهاد: گفتگوی پیش رو عصاره‌ای از برون داد کرسی ترویجی پیرامون روشناسی رفع تعارض اخبار در جواهرالکلام هنگام تعارض خبر ضعیف منجر با صحیح شاذ است که در خلال چند سوال و جواب مکتوب از حجت‌الاسلام مرتضی پژوهنده نویسنده این نوشتار ارایه می‌شود. اجتهاد: جایگاه سنت در دریافت معارف الهی را قدری تبیین بفرمایید؟ پژوهنده: قرآن معجزه وحیانی …

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: باید نظر مراجع عظام و ارکان حوزه رعایت شود و نظر ایشان بر نظر دیگران، مقدّم است. قوام و بالندگی علمی حوزه به امثالِ آیت‌الله شبیری زنجانی است و ارائه طرح جدید بدون تأمین نظر ایشان، به نظر این‌جانب، اشتباه است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد محمدتقی شهیدی، با اشاره بیانیه …

شبکه اجتهاد: از نظر اندیشمندان فقیه شیعه، احکام شرعی در یک نگاه کلی به احکام اولیه و ثانویه تقسیم می‌شوند [کما اینکه از جهات دیگر تقسیم بندیهای گوناگونی برای حکم شرعی بیان شده است]؛ این نحو از تقسیم بندی میان احکام که کاربرد‌های فراوانی نیز به دنبال دارد، عمری به بلندای فقه شیعه دارد؛ و در این نوشتار به دنبال …

مولف کتاب «الگوریتم اجتهاد» گفت: در کتاب «الگوریتم اجتهاد» تلاش شد تا میان کارکرد الگوریتم‌ها و عملیات استنباط فقهی ارتباط برقرار شود و مسیر قدم به قدمی که فقهاء در استنباط حکم طی‌ می‌کنند تبیین شود و البته این تبیین براساس مبانی اصول فقهی و با استفاده از عملیات میدانی خودِ فقهاء صورت گرفته است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب …

استاد حوزه علمیه نجف معتقد است: دیدگاه اسلام این نیست که وحدت ظاهری میان مسلمانان وجود داشته باشد، بلکه ضرورتی است که از سوی پیامبر اسلام بیان شده است و باید از ضرورت‌های مشترک همه مذاهب حفاظت کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمد سند، از علمای و اساتید حوزه علمیه نجف، درباره جایگاه وحدت در دین اسلام به «ایکنا» …

کمّی‌گرایی آفت بزرگی برای این حرکت مبارک است. بنده به‌هیچ‌وجه از کثرت سریع این دروس و عناوین در حوزه‌ها خوشحال نمی‌شوم. اینکه به‌سرعت اساتید زیادی عهده‌دار ارائه این دروس شوند را نیز درست نمی‌دانم. این مسئله در آینده‌ای نزدیک ممکن است فقها و مراجع را به این دروس بدبین کند. باید اساتیدی که سال‌ها سابقه ارائه قوی دروس متعارف را …

تکامل نظام آموزشی حوزه و ارتقای آن، سودمند است؛ امّا باید توجّه داشت که این صحیح نیست که به هر قیمتی، تحوّل در نظام آموزشی صورت پذیرد؛ بلکه مهمّ، ارتقای متون آموزشی است و تا وقتی که کتب علمی، در سطح بالاتری از «رسائل» و «مکاسب» و «کفایه» تدوین نشده که مورد پذیرش حوزه‌های علمیّه قرار گیرد، جایگزین‌کردن کتاب‌های دیگر، …

شبکه اجتهاد: اینکه فقه حکومتی و فقه نظامات اجتماعی اسلام از ضروریات انقلاب اسلامی است، شکی نیست. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ده‌ها فیش صریح در خصوص تحول فقاهت موجود و لزوم ارتقای آن به فقه حکومتی و فقه اداره نظامات اجتماعی دارد: «… استنباط فقهی، بر اساس «فقه اداره‌ی نظام» باشد؛ نه فقه اداره‌ی فرد…. فقه ما از طهارت تا دیات، …

استاد عندلیب همدانی ضمن اشاره به این نکته که تعمیق و توسعه کیفی استنادات فقهی به قرآن به توسعه کمی آیات الاحکام می‌انجامد، به ارائه شش پیشنهاد و راهکار در این زمینه پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «مبانی، اصول و راهکارهای گسترش ظرفیت قرآن کریم» با سخنرانی استاد محمد عندلیب همدانی، استاد دروس خارج حوزه علمیه در مرکز …

کتاب «رسائل فی الفقه والاصول» تألیف استاد فاضل لنکرانی، در یک دوره سه جلدی به زیور طبع آراسته گردیده است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب مشتمل بر سی رساله و مقاله از مقالات و گفتارهای علمی استاد محمدجواد فاضل لنکرانی‌ در زمینه علوم اسلامی ـ تفسیر، فقه، اصول فقه، اخلاق، و … ـ است که از سوی انتشارات مرکز فقهی …

مدیر حوزه‌های علمیه گفت: یکی از امتیازات مرحوم ‌آیت‌الله میرزای نائینی، داشتن رویکرد اجتماعی و سیاسی در کنار جامعیت علمی و اخلاقی است، میرزای نائینی در مکتب ‌آیت‌الله میرزای شیرازی بزرگ شده که با دو خط فتوای خود لرزه بر اندام انگلیس خبیث انداخت و امروز اگر کسی بگوید حوزه علمیه از سیاست جدا است، در حقیقت با الفبای تاریخ …

در سال تحصیلی جدید حوزه‌های علمیه قم تاکنون ۷۳ نفر از اساتید برای درس خارج فقه معاصر ثبت درس کرده‌اند و ۸۲ عنوان درس خارج فقه معاصر برگزار می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، در سال تحصیلی جدید حوزه‌های علمیه قم، تاکنون ۷۳ نفر از اساتید برای درس خارج فقه معاصر، زمان کلاس درس خارج خود را اعلام کرده‌اند و ۸۲ …

حجت‌الاسلام مصطفی دری معتقد است ویژگی حوزه در صد سال اخیر، نتیجه‌گرایی در فقه است و حجت‌الاسلام احمد رهدار، نتیجه‌گرایی فقهی حوزه قم را به دلیل مبنای روشی آیت‌الله حائری و آیت‌الله بروجردی می‌داند. همچنین، دری معتقد است گسترش دانش حقوق و قانونی کردن همه حقوق در عمل منجر به کاهش تجربه دینی خواهد شد و نیز رهدار تأکید دارد …

استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، با بیان اینکه نباید عنوان درس خارج را با طرح مباحثی مانند فقه مقتل‌خوانی لوث کنیم، گفت: اینکه کسی که ۳۰ سال درس خارج برود و مجتهد نشود یا خودش مشکل دارد یا استادش یا هر دو؛ وگرنه درس خارج بیش از ده تا دوازده سال زمان لازم ندارد. به گزارش …

معاون علمی حوزه علمیه خراسان گفت: برای اولین بار مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان با نظرسنجی از ۳۵ استاد ممتحن درس خارج، طرح ساماندهی دروس خارج را در سال تحصیلی جدید اجرا می‌کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین کندری، معاون علمی حوزه علمیه خراسان در گفتگویی، ضمن تبریک هفته وحدت و شروع سال تحصیلی جدید، بیان کرد: بحث …

«جریان برائت در شک در قدرت و امکان تعجیز نفس»، «نسبیت احکام وضعیه»، «عدم تکلیف عصات و کفار»، «عدم وجوب قضاء بر نائم یا عدم قبح تکلیف ساهی و نائم و غافل»، «عدم فرق بین قضایای خبری و انشائی» و «عدم فرق بین علم و قدرت تکلیف جاهل قبیح و فعلی»؛ برخی از اشکالات مرحوم امام به انحلالیون است. به …

توان و علاقه افراد متفاوت است. چرا فشار می‌آورید که طلبه دوره سطح را ۱۰ ساله باید تمام کند؟ چقدر بی‌سواد بار آوردید؟ شورای عالی چه‌کار می‌کند؟ وقتی یک طلبه ده سال درس‌خوانده ولی این‌قدر ضعیف است چه کسی خود را مسئول می‌داند؟ روش‌های قدیم را تغییر داده‌اند و این باعث ضعف حوزه‌ها شده است. این کتاب‌ها برای حوزه نیست …

شبکه اجتهاد: در جامعه سنتی‌ای که ظرف تشریع اسلام شد، “نظم اجتماعی”‌ای بود که “حکمرانی” را مدد می‌رساند. آمدن “ولایت مطلقه رسول الله”(ص) و “تشکیل حکومت مرکزی” توسط حضرت، همه این نهادها و سلسله مراتب آن‌ را از بین نبرد. “دولت فراگیر و مداخله گر”(لویاتان) جای نهادهای اجتماعی حکمرانی ننشست. برخی نمونه‌های آن نظم و نهادهای اجتماعی: ۱. ترتیب اولیاء: …

شبکه اجتهاد: مدیریت حوزه علمیه قم به صورت رسمی برنامه آموزشی سطح عالی حوزه را با تغییراتی در متون آموزشی اعلام کرد. این اقدام مدیریت حوزه با واکنش‌‌‌های انتقادی تعداد زیادی از علما و اساتید واقع شده که افت سطح علمی طلاب با فراگیری متون جدید دغدغه مهم این منتقدین بوده است. اما در یادداشت پیش‌رو انتقاد به مدیران و …

شبکه اجتهاد: «اسامه محمّد عبدالعظیم حمزه»حافظ قرآن، استاد طراز اول علم اصول در جامعه الازهر الشریف و تئوریسین نقش قصص قرآنی در فقه و از چهره‌های برجسته دعوت گر سلفی مصر در آستانه هفتاد سالگی در قاهره از دنیا رفت. به همین مناسبت در یادداشت پیش رو، به نکاتی در مورد شخصیت علمی و روش شناسی او در استنباط احکام …

پس از واقعه گوهرشاد در سال ۱۳۱۴ خورشیدی برخی از علمای آن روز محفلی علمی برای مباحثه مسائل فقهی و اصولی برپا ساختند. این محفل علمی در بین اهل علم حوزه خراسان به حلقه «کمپانی» مشهور بود. اعضای این جلسه آیات سید علی علم‌الهدی، سید علی‌اکبر خویی، سید جواد خامنه‌ای، میرزا حبیب‌الله ملکی تبریزی، غلامحسین عبدخدایی، سید جلیل‌الدین حسینی، شیخ …

شبکه اجتهاد: شاید هیچ یک از فرق و مذاهب اسلامی از نقطه نظر حفظ آثار و میراث مذهبی کهن‌سالشان خوش اقبال‌تر از مذهب اباضیه نبوده است. این حکم اگر سده‌های اول و دوم قمری را در نظر بگیریم حتی بر مذهب غالب و مسلط اهل سنت و جماعت/ اسلاف اهل سنت و جماعت هم صادق است. یکی از مهمترین اسباب …

یکصدو دهمین شماره فصلنامه علمی ـ پژوهشی فقه از سوی اساتید و محققان حوزه فقه و اصول در ۲۰۸ صفحه نمایه و از سوی اداره نشریات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکصدودهمین شماره فصلنامه علمی ـ پژوهشی «فقه» (تابستان ۱۴۰۱) با مدیر مسؤولی عبدالرضا ایزدپناه و سردبیری رضا اسلامی، به صاحب امتیازی پژوهشگاه علوم …

کتاب «حاشیه بر رساله ارث ملا‌هاشم خراسانی» یکی از کتاب‌های فقه فتوائی امام خمینی (ره) است. ایشان پس از نگارش تعلیقه بر کتاب «وسیله النجاه» سید اصفهانی از آنجایی که کتاب الارث آن کتاب تنها دربردارنده مسائل اولیه آن بوده؛ فتاوای خود در مبحث ارث را در حاشیه رساله ارث ملا‌هاشم خراسانی نگاشته است. شبکه اجتهاد: ملامحمدهاشم خراسانی، معروف و …

حجت‌الاسلام سیدمحمدکاظم طباطبایی، استاد دانشگاه قرآن و حدیث، گفت: ما چاره‌ای جز عصری‌سازی سنت و سیره معصومین(ع) برای الگوگیری در زندگی امروز نداریم البته عصری‌سازی باید همراه با روش مناسب و تحلیل درست و استخراج معیارها و ملاک‌ها باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدکاظم طباطبایی، استاد دانشگاه قرآن و حدیث، در نشست علمی «عصری‌سازی سیره پیامبر(ص)؛ چیستی و …

مدیر حوزه‌های علمیه در دیدار اساتید، فضلا، مسئولان و کارشناسان آموزشی «نکات تحلیلی پیرامون طرح جدید آموزش حوزه» را مطرح کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه در دیدار اساتید، فضلاء، مسئولان و کارشناسان آموزشی حوزه به طرح «نکات تحلیلی پیرامون طرح جدید آموزش حوزه» پرداخت که در ادامه متن کامل آن را‌ می‌‌خوانید: بسم الله …

شبکه اجتهاد: بلافاصله پس از اعلام خبر درگذشت شیخ یوسف قرضاوی، شخصیت‌ها، فعالان و جریآن‌های گوناگون مذهبی و سیاسی جهان اسلام، واکنش‌های متفاوتی از خود نشان دادند و رسانه‌های گروهی و سایت‌های فضای مجازی در مصر و سایر کشورهای عربی و اسلامی به طور وسیع و گسترده‌ای آن را به شیوه‌های مختلف و متفاوت، منتشر و پوشش دادند. شیخ قرضاوی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: راهبردهای چهارگانه حضرت رضا (ع) برای عبور از جهان پر از ظلم و جور به جهانی آکنده از عدل و قسط، الگویی برای اتخاذ راهبردهای جهان تشیع و پیروان اهل بیت علیهم‌السلام و مجموعه مسلمین، برای رهایی از بی‌عدالتی به سوی عدالت فراگیر است. مقدمه: آینده موعود الهی برای عدالت جهانی امام رضا (ع) به روشنی آینده …

آزمون پذیرش دروس خارج سطح چهار حوزه علمیه خراسان برای طلاب برادر و خواهری که برای اولین سال در درس خارج شرکت می‌کنند، برگزار می‌شود. به‌گزارش شبکه اجتهاد، آزمون سطح‌بندی و توانمندسازی طلاب ورودی جدید به سطح عالی این حوزه در جهت ارتقای کیفیت دروس خارج و در راستای نظرات اساتید این دروس برگزار می‌شود. بنا بر این گزارش، شرط …

مشکل این نیست که طلبه کم می‌خواند، مشکل این است که بد می‌خواند؛ یعنی مشکل جای دیگری است. لذا پیشنهاد ما جایگزین شدن یک متن دویست‌صفحه‌ای از کتاب‌های مختلف(نه از یک متن، بلکه از متون مختلف) و دوره‌ها و کارگاه‌های مخصوص متن‌خوانی است. یعنی حوزۀ متن‌خوانی را از حوزۀ مفاهیم باید تفکیک بدهیم، آن جایی که بحث مفاهیم است در …