اجتهاد و اصول فقه

برنامه تلویزیونی مصیر که بررسی اندیشه متفکران انقلاب اسلامی را موضوع گفت‌وگوهای علمی و شخصیت‌محور خود قرار داده است از این هفته به اندیشه و سیره استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر می‌پردازد. به گزارش شبکه اجتهاد، این برنامه که با همکاری پژوهشگاه تخصصی شهید صدر و گروه اجتماعی شبکه چهار سیما تهیه شده، پس از چهل سال برای اولین …

یوسف بلمهدی وزیر امور دینی و اوقاف الجزایر در گفتگو با روزنامه الخبر ضمن تشریح وگویی مکانیسم صدور فتوا در الجزایر و شیوه انتخاب مفتی‌ها از آمادگی این وزارت جهت همکاری با سایر مؤسسات و مراکز دینی خبر داد و گفت: تلاش می‌کنیم که سرمایه‌های وقفی را در طرح‌های توسعه کشور به کار گرفته تا فرصت‌های اقتصادی در اختیار نیرو‌های …

آیت‌الله شهید بهشتی – در سخنانی که برای نخستین‌بار منتشر شده – گفته است: اگر امکاناتی داریم، می‌گذاریم در اختیار آن عاشق‌ها، نه در اختیار آن نِق‌نِق‌زن‌ها! عاشق که این‌قدر نق نمی‌زند. عاشق که این‌قدر آفتاب و سایه نمی‌کند. عاشق که این‌قدر پرتوقع نمی‌شود. گفته می‌شود چرا کتاب‌های درسی اصلاح نشده است؟ چه کسی باید این کار را بکند؟ می‌گویید …

شبکه اجتهاد: عده‌ای تصور‌‌ می‌کنند آنچه ما از پیشوایان اصلی مذاهب فقهی اهل سنت به ویژه مالک بن انس و ابو حنیفه و یا حتی شافعی در اختیار داریم از لحاظ سندیت قوی‌تر از آن چیزی است که در مباحث فقه از ائمه شیعه داریم. در مقام استدلال به دو موضوع عموما اشاره‌‌ می‌شود: یکی اینکه ما جز به شکل …

به‌گواه صدرپژوهان هنوز بخش‌های مهمی از اندیشه شهید صدر ناخوانده باقی مانده است و ژرف‌کاوی اندیشه‌های او هنوز هم می‌تواند در عرصه‌های مختلف راهگشایی و رهنمایی داشته باشد. شبکه اجتهاد: بازار کتاب در روزهای گذشته شاهد انتشار اثری جدید در عرصه اندیشه دینی بود. «شرح‌ صدر» کتابی که به سیره و اندیشه شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر می‌پردازد. این کتاب …

بررسی دلالی، یکی از خرده‌ فرایند‌هایی است که در فرایند اجتهاد انجام می‌شود. در این کتاب نویسنده کوشیده تا روش بررسی دلالی یک متن (فقه النص) را به صورت الگوریتمیک تشریح نمایند. تفکیک قواعد عام زبان (شامل همه زبان‌ها)، قواعد خاص زبان (زبان عربی)‌ و قواعد اخص زبان (قرآن و روایات)‌ از نوآوری‌های این تحقیق به شمار می‌رود که در …

نهمین شماره دوماه‌نامه «تقریرات» با گفتگو و گفتارهایی در باب «نقش ‌آفرینی نجف امروز در فقه و سیاست» و مطالب دیگری چون «آرمان‌ها و ایده‌های دو سید؛ طالقانی و سید ابوالفضل زنجانی»، «فتوای بی‌حجابی اضطراری؛ یک نقد و دو پاسخ»، «نظریه رؤیای رسولانه و مسأله بازنگری»، «جنگ مسلمانان و غربی‌ها در آینه جنگ هشتم صلیبی» و «کرونا؛ فقها و فیلسوفان»؛ …

شبکه اجتهاد: امتحانات شفاهی سطح خارج حوزه علمیه خراسان از اول تیرماه ۹۹ به مدت ۱۰ روز با حضور بیش از ۱۵۰۰ طلبه این مقطع تحصیلی در محل مدرسه علمیه عالی نواب آغاز شده است. در این دوره طلاب در آزمون فقه و اصول سطح چهار شرکت می‌کنند و بیش از ۱۱۰۰ نفر نیز تفسیر تخصصی خارج را امتحان خواهند …

با تلاش مهندسان مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور)، نسخه ۱.۲.۱ نرم‌افزار اندرویدی جامع الاحادیث عرضه شد. به گزارش شبکه اجتهاد، با تلاش مهندسان مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور)، نسخه ۱.۲.۱ نرم‌افزار جامع الاحادیث؛ نسخه موبایلی پایگاه اینترنتی جامع الاحادیث، عرضه شد. افزودن تنظیمات جستجو، ‏حدیث در کتب، ‏ترجمه حدیث در کتب، ‏حدیث در مقالات، ‏امکان پاک کردن احادیث خوانده شده …

جلسه شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم عصر جمعه ۹۹/۳/۱۶ در سالن جلسات این نهاد حوزوی به ریاست آیت‌الله محمد یزدی برگزار گردید و اعضای دوره هشتم شورای عالی حوزه های علمیه انتخاب شدند. به گزارش شبکه اجتهاد، در این جلسه با توجه به اتمام دوره هفتم شورای عالی حوزه‌های علمیه، موضوع انتخاب اعضای دوره هشتم در دستور کار …

حجت‌الاسلام علی اصغر نجابت گفت: حضرت امام خمینی (ره) نسبت به بحث شأن شارع تصریحی نداشته، منتهی این مباحث به صورت ارتکازی در مباحث ایشان قابل رهگیری است. حضرت امام در جلد دوم کتاب البیع به مکررا بیان می‌کنند که قوانین اسلام مطلوبات بالعرض هستند و می‌خواهند ما را به تشریع واقعی برسانند، به بیان دیگر، قوانین ظاهریه برای رساندن …

مجلد چهارم از مجموعۀ «اصول فقه نوین» به قلم استاد محسن اراکی توسط انتشارات مجمع الفکر الإسلامی به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دبیرکل سابق مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، در این مجلد دربارۀ جهت پنجم «مباحث دلالت امر بر کیفیت واجب» به بحث ‌پرداخته‌ است. در ادامۀ مطالب استاد به تبیین و توضیح مباحث «قواعد دلالت …

یکی از آثار اجتهاد تشخیص بدعت‌‌ها، انحراف‌ها است. تنها کسی که می‌تواند تشخیص بدهد فلان کار بدعت است یا خیر، فقیه است. این پدری که با قساوت قلب دختر خودش را به قتل رسانده، همه را جریحه‌دار کرد، یعنی انسان نمی‌تواند این خبر را بشنود و اشکش جاری نشود، انگشت اشکال را به سمت این می‌آورند که فقیه گفته پدر …

گروه «فلسفه و روش فقه حکومتی» دفتر فرهنگستان علوم اسلامی قم، سلسله جلسات تخصصی «فلسفه اصول (مبانی روش تفقه و فقه حکومتی)» را با حضور اساتید و محققان برگزار می‌کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فرهنگستان علوم اسلامی در نظر دارد یک دوره اجمالی از مباحث فلسفه اصول فقه حکومتی از منظر مرحوم سید منیرالدین حسینی را با نگاه تطبیقی (با …

استاد ابوالقاسم علیدوست درس خارج «اصول فقه مقارن» را به‌صورت غیرحضوری و در راستای جلوگیری از شیوع بیماری کرونا برگزار می‌کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، درس خارج «اصول فقه مقارن» استاد ابوالقاسم علیدوست عضو جامعه مدرسین و از اساتید مطرح خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم به‌صورت غیرحضوری برگزار می‌شود. نحوه دسترسی به صوت درس از طریق سایت استاد …

در ادامه سلسله جلسات تخصصی گروه فقه اخلاق حکومتی موسسه فتوح اندیشه؛ نشست علمی «منطق الگوی فقهی اخلاقی کارگزاران سالک در دولت اسلامی» با حضور استاد محمدصالح کمیلی خراسانی، رئیس مؤسسه فرهنگی، تحقیقاتی توحید برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد کمیلی خراسانی در ابتدا به تعدادی از سؤالات مهم و از قبل تعیین شده در رابطه با مسأله «منطق …

شبکه اجتهاد: درباره نحوه شکل‌گیری فقه امامیه به عنوان یک مکتب فقهی هنوز هیچ پژوهش قابل اعتنایی صورت نگرفته. اما آنچه مسلم است این است که از سوی شاگردان امام صادق (ع) آثاری فقهی شامل پاره‌ای ‌‌‌از تعالیم فقهی امامان باقر و صادق تدوین می‌‌شد. این البته با شکل‌گیری فقه امامی به عنوان یک مکتب فقهی فرق می‌‌کند. نخستین تلاش‌ها‌‌‌ …

شبکه اجتهاد: برخی منتقدند که چگونه می‌توان اندیشه شریعتی را مطهری‌گونه و مطهری را شریعتی‌گونه خوانش کرد؟ منتقدان بر این باورند که این دو پارادایم مبتنی بر مفروضات متفاوتی بنا شده‌اند و هر تلاشی برای سنتز سیستماتیک اندیشه‌های آنان محکوم به شکست است، اما من بر این عقیده هستم که نه تنها چنین پروژه‌ای ممکن است بل مطلوب جامعه امروزی …

فقه نظام ولایی، فقهی است که رویکرد حاکم بر کلّ آن ولایی است از طهارت تا دیات؛ لذا می‌توان گفت که اکثر فقهای شیعه فقه‌السیاسه یا فقه‌الاجتماع داشته‌اند ولی فقهایی چون امام خمینی، الفقه الاجتماعی داشته‌اند و رویکردشان در تمام ابواب، فقه نظام بوده است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست افتتاحیه دوره تخصصی «فقه رسانه، ارتباطات و فضای مجازی» به …

استاد شیخ محی الدین آموزگار مازندرانی از شاگردان و معتمدین شهید صدر و  از قضات عالی رتبه کشور در سالروز شهادت امام صادق (ع) درگذشت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محی الدین آموزگار مازندرانی از شاگردان و همراهان دیرین شهید صدر و داماد ارشد آیت‌الله سید حسن مرتضوی مرتضوی (از علمای مقیم مشهد) روز گذشته در تهران و در …

شبکه اجتهاد: قال الله الحکیم فی کتابه الکریم: «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا الله وَکُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ»(۱) حضرت امام جعفر صادق علیه السلام با آن شخصیت بسیار با عظمت علمی ‌و جامع الأطرافشان، بر تمامی عالم اسلام حق دارند، یعنی در تمام رشته‌های علمی، اسلامی، ‌از ایشان، هدایت‌ها و معارفی که کافی و وافی باشد باقی مانده است؛ در رشته …

حجت‌الاسلام متقیان گفت: در نگاه اصولیون، «مولویت» مربوط به علم کلام دانسته شده و امتداد در اصول پیدا نکرده است اما شهید صدر (ره) این نگاه کلامی را در مفهوم سازی و در منطق تفقه و علم اصول جریان داده است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «شأن شارع در مقام تخاطب از منظر شهید صدر» به همت فرهنگستان علوم …

باب حج «تقریر الحقیقه فی شرح تحریر الوسیله» تألیف آیت‌الله احمد بهشتی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به زیور طبع آراسته شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، باب حج در کتاب «تحریر الوسیله» اثر گران‏سنگ امام خمینی (ره) مطرح شده و نکته سنجی‌های دقیق دارد. آیت‌الله احمد بهشتی که از شاگردان امام خمینی (ره) و عضو مجلس خبرگان رهبری …

رئیس دانشکده علوم و معارف حدیث می‌گوید: ما در مباحث فقه السیره بسیار فقیریم. فقیر کسی است که نانِ بخور و نمیر دارد. ما هیچی نداریم. متأسفانه قواعد و ضوابط استنتاج هم موجود نیست و این کارِ ما را دشوارتر می‌کند، خصوصاً اینکه تاریخ را گزارش حوادث در نظر می‌گیرند که چندان فایده ندارد. آنچه باید رونق یابد تحلیل تاریخی …

شبکه اجتهاد: در این گفتار مختصر بر یک نقطه و مطلب متمرکز می‌شویم و آن: پیامدهای شیوه اجتهادی آیت‌الله خویی بر محافل علمی کنونی حوزه علمیه قم است. دیگر موضوعات مرتبط را به مجالی دیگر وا می‌نهیم. تردیدی نیست آیت‌الله خویی پیش از این که بر حوزه علمیه قم تأثیر نهاد، در حوزه علمیه نجف اشرف تغییر و دگرگونی به …

شبکه اجتهاد: سخن بر سر این نیست که اظهار نظر درباره مسائل اسلام‌شناسی و تفسیر قرآن و شناخت سیره و دین‌شناسی مخصوص طبقه خاصی است. بر عکس، نه تنها این امور به‌مثابه دانش‌هایی بشری عرصه مطالعه و اظهار نظر و مشارکت جمعی است و این در واقع یکی از پیامدهای تجدد هم هست بلکه در خود اسلام هم هرگونه محدودیت …

گزاره‌های فقهی ما حاصل فهم فقیه از متون دینی است. بر این اساس این فهم یعنی فهم فقیه به خودی خود فاقد اعتبار است، یعنی فهم فقیه بما هو فهم فقیه، یک جایگاه خاصی ندارد آنچه که مهم است آن متن دینی است که فقیه می‌خواهد از آن استنباط کند، اما این متن دینی که فقیه می خواهد از آن …

جلد سوم کتاب «الطاف الرحمن فی فقه القرآن» اثر آیت‌الله سبحانی و  چهارمین جلد از کتاب «جرعه‌‌‌‌‌ای از دریا» تالیف آیت‌الله شبیری زنجانی به‌تازگی چاپ و روانه بازار نشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جلد سوم کتاب «الطاف الرحمن فی فقه القرآن» که دربردارنده تفسیر و تبیین آیاتی از قرآن کریم است، توسط آیت‌الله جعفر سبحانی تالیف شده و انتشارات …

«مقاصد شریعت»، «توسعه استنباط از قرآن»، «ابتناء احکام شرعی بر ارزش‌‌های اخلاقی» و «نگاه اجتماعی به فقه» مفاهیمی هستند که در جهت پاسخگویی دقیق به مسائل حقوق عمومی قابل اتکا می‌باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین، سومین و چهارمین نشست از سلسله نشست‌‌های «نظریه دولت» با ارائه ‌‌حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر محمد جواد ارسطا با موضوع «امکان سنجی حقوق عمومی …

شبکه اجتهاد: با نگاهی به دروس خارج حوزه علمیه یک نکته بوضوح خودنمایی‌‌ می‌کند و آن این که در نوع دروس بررسی تاریخچه مسئله کنار گذاشته شده است. پیش از این بوده‌‌‌اند مدرسینی که در هر مسئله فقهی یا اصولی ابتدا تاریخ مساله را از ابتدای پیدایش تا کنون در فقه یا اصول شیعه و اهل سنت بررسی‌‌ می‌کرده‌اند. الآن …