اجتهاد و اصول فقه

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع)، اجتهاد شیخ انصاری را محصول هزار سال اجتهاد فقیهان پیش از ایشان دانست و تصریح کرد: با مطالعه روش شیخ و چگونگی ورود و خروج او در یک بحث علمی، مشاهده می‌شود که شیوه آن عالم، حلقه متکامل اجتهاد شیخ طوسی، محقق، علامه، شهیدین و… با یک ابتکار می‌باشد که در شیخ انصاری متبلور …

شبکه اجتهاد: چندی قبل در یک گروه حوزوی گفتگوی مکتوبی بین حجت‌الاسلام رسول جعفریان و مهدی نصیری پیرامون «اخباری و اصولی؛ فقه و تمدن سازی» صورت گرفت و طرفین در صدد پذیرش یا رد و نقد همه مدعیات مطرح شده نبوده‌اند و هر کس بیشتر بر بیان ایده خود متمرکز بود. آنچه در پی می‌خوانید متن این گفتگو می‌باشد. رسول …

موضوع یابی، مسأله شناسی و روش‌شناسی سه‌گام مهم در شناخت مباحث اجتماعی شهید صدر است، متأسفانه در حوزه و دانشگاه بر روی این مسائل یا کار نشده و یا اگر هم شده بسیار کم است. شهید صدر بیشترین تأکید را بر روی روش‌شناسی داشتند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست اندیشه اجتماعی متفکران مسلمان با «بازخوانی اندیشه‌‌های اجتماعی شهید صدر» چندی …

در حوزه علمیه چه کسانی که در مطالعات خودشان از روش سیستمی بهره می‌گیرند و چه کسانی که بخواهند با روش سنتی استنباط کنند، چون این اصل که اسلام حوزه عمل اجتماعی ما را در برمی‌گیرد، یک اصل پذیرفته شده است، عملاً تحقیقات آن‌ها منجر به تحقیقات سکولار نخواهد شد، سکولاریزم از غرب به دنیای اسلام و ازجمله ایران وارد …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌‌الاسلام والمسلمین دکتر رضا حق‌پناه، دارای دکترای علوم قرآنی و حدیث و استادیار این گروه در دانشگاه علوم اسلامی رضوی می‌باشد. ایشان ضمن تدریس در مدارس و مراکز حوزوی و دانشگاهی، به‌صورت اختصاصی، مدرس «درس خارج فقه زنان» در مدرسه اسلام‌شناسی حضرت زهرا‌سلام‌الله‌علیها مشهد می‌باشند. استاد حق‌پناه، ریاست کمیسیون فرهنگ و اخلاق شورای عالی حوزه علمیه خراسان …

همایش «شهید مطهری و تمدن نوین اسلامی» روز چهارشنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ در سالن همایش‌های مدرسه دارالشفای قم برگزار شد. در این همایش، ابتدا استاد علیرضا اعرافی، مدیر حوزه علمیه قم و دکتر حمید پارسانیا، عضو شورای انقلاب فرهنگی، به سخنرانی پرداختند. سخنران پایانی نیز آیت‌الله سبحانی بود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در ابتدای این مراسم، استاد اعرافی، با تبریک …

«مشق اجتهاد» در سال اوّل برگزاری خود، جبهه علمی را با عضویت ده‌ها نخبه حوزوی از سراسر کشور تشکیل داده است. این افراد، جمع نخبگانی بسیار خوبی به شمار می‌آیند که باید برای ادامه فعالیت پژوهشی آن‌ها برنامه‌ریزی کرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، در دیدار با حجت‌الاسلام سید …

پاداش‌ها و امتیازاتی که برای همه آدم‌ها مطلوب است در چند چیز خلاصه می‌شود و معمولاً هم در عالم هستی کم توزیع‌شده است. یکی قدرت یا اقتدار است. یکی دارایی یا ثروت است. یکی منزلت یا پرستیژ است. پس منزلت که محل بحث ماست، جزء پاداش‌های اجتماعی است. موقعیت را انسان باید احراز کند و آن موقعیت احرازشده برای انسان، …

به نظر می‌رسد که مورد قاعده عدل و انصاف در حوزه دادرسی و مورد دعوا و اختلاف باشد. گرچه در ابواب مختلف نیز این قاعده جاری می‌شود ولی عمدتاً مورد قاعده، طرفینی است نسبت به یک حقی، نزاع می‌کنند. در مورد این سؤال باید گفت آن مالی که پیدا می‌شود چگونه است؟ آیا محل نزاع است یا نه؟ اگر محل …

بعضی از این اموال لقطه و بعضی از آن‌ها مجهول‌المالک است. چون ملاک لقطه در بعضی از آن‌ها است و ملاک مجهول‌المالک در بعضی دیگر. نمی‌شود گفت همه آن‌ها لقطه است یا همه آن‌ها مجهول‌المالک است. پس بعد از یافتن این اموال چون شخص علم دارد اجمالاً به اینکه یا لقطه است یا مجهول‌المالک باید در مکان امن و در …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله حاج شیخ حسین وحید خراسانی دامت برکاته از بزرگ‌ترین و مشهورترین مراجع معظم تقلید شیعه است که در قم سکونت دارد. ایشان علامه‌ای محقق، فقیهی بزرگ، اصولی سترگ، متکلمی برجسته، مفسری ارجمند، خطیبی زبردست و مدافع معارف قران و عترت است. این مرجع عالیقدر شیعه حدود نیم قرن است در قم به تدریس خارج فقه و …

نمی‌توان در حوزه رسائل و مکاسب و کفایه را خواند ولی در جامعه، نقش یک سکسولوژیست، روانشانس تربیتی و یا متکلم روان‌درمان‌گر را اجرا کرد. از همین رو است که طلبه‌هایی که به چنین کارهایی دست می‌زنند، به ابزاری متوسل می‌شوند که نه از حوزه که از جای دیگری گرفته‌اند و در نتیجه، حوزه نمی‌تواند و نمی‌خواهد مسئولیت حرف‌ها و …

حجت‌الاسلام سیدجعفر صادقی فدکی سه نوآوری در کرسی «توسعه قلمرو تشریع در قرآن کریم» مطرح کرد؛ نوآوری در افزایش تعداد آیات‌الاحکام به نیمی از آیات قرآن کریم، توسعه فقهی به حریم عقاید و اخلاق و توسعه برداشت‌ها از آیات‌الاحکام از نظریات وی بود که در این جلسه به نقد و بررسی گذاشته شد. به گزارش شبکه اجتهاد، پژوهشگاه علوم و …

اگر دچار شتابزدگی در عرصه فقه مضاف شویم در آینده نیازمند پروژه‌هایی برای رهایی از عواقب این شتابزدگی خواهیم بود و معلوم نیست که بتوانیم به نتیجه برسیم. فقه مضاف در مرحله گذارندن تأسیس، تألیف و تکمیل است به همین دلیل تعریف آن نیز هنوز به درستی مشخص و بررسی نشده است؛ به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، …

معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان برای پذیرش مقاله در دوفصلنامه‌های علمی تخصصی فراخوان داد. به گزارش شبکه اجتهاد، معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان برای پذیرش مقاله در دوفصلنامه‌های علمی تخصصی قرآن و حدیث، فقه و اصول، کلام، ادبیات عرب، رجال، اسلام و ادیان، زن و خانواده، تاریخ و سیره و هنر و رسانه فراخوان داد و از مقالات علمی کلیه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مدتی است عادت کرده‌ایم با طرح عناوینی که توضیح روشنی هم در مورد ماهیت و کیفیت آن‌ها وجود ندارد، برخی امور را کم‌ارزش و برخی دیگر را ارزشمند نشان دهیم. از جمله‌ی آن‌ها «فقه فردی» یا «فقه جزء نگر» در مقابل «فقه نظام» یا «فقه تمدنی» است. قریب به پنج دهه از طرح موضوع «فقه نظامات» می‌گذرد، …

به اعتقاد شهید صدر، ولی‌فقیه یعنی مجتهد و مجتهد کسی است که در حدود بشری مسلط بر خواست‌های شرع مقدس است. ولی‌فقیه براساس آن خواست‌های کلی، موظف است که احکام متغیر را صادر کند، اما از جانب خود نمی‌تواند حکمی صادر کند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد سیدنورالدین اشکوری از نخستین شاگردان و همراهان متفکر شهید آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر که …

اختصاصی شبکه اجتهاد: تعمیق دانش روش‌شناسی یکی از ضروریات لازم برای حوزه‌های علمیه است و در صورتی که این دانش(روش‌شناسی) در حوزه‌های علمیه شکل بگیرد قدرت ابداع و ابتکار فقهای ما نیز افزایش پیدا خواهد کرد. همچنین روش‌شناسی باعث توسعۀ علم خواهد شد، و بی‌تردید آنچه که می‌تواند تولید علم و دانش را به سمت پاسخگویی به مسایل زمانه بکشاند …

استاد سیدنورالدین اشکوری از نخستین شاگردان و همراهان متفکر شهید آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر که ماه‌های اخیر در شهر قم حضور داشت، شب گذشته در پی سکته قلبی، در سن ۸۱ سالگی درگذشت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد سیدنورالدین اشکوری از شاگردان و نزدیکان بسیار قدیمی شهید آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر در سال ۱۳۱۶ در نجف اشرف دیده به جهان گشود. او …

آیت‌الله جوادی آملی بیان کرد: بانویی مانند شهیده بنت الهدی صدر را حوزه علمیه نجف تربیت کرده و خروجی‌های حوزه نجف اگر از ما گرفته شود، دیگر چیز قابل ارائه‌‌ای وجود نخواهد داشت با اینکه حداکثر تعداد حوزه نجف ۱۰۰۰ نفر بودند. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌‌آیت‌الله عبدالله جوادی آملی در دیدار اعضای شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران که در …

معاونت پژوهش‌ حوزه‌های علمیه، فراخوان بیست‌‌و‌یکمین همایش «کتاب سال حوزه‌» را منتشر کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، به نقل از دبیرخانه همایش کتاب سال حوزه، ناشران آثار حوزویان، برادران و خواهران حوزوی صاحب اثر داخل و خارج از کشور، با ارسال کتاب‌ و پایان‌نامه‌های سطح۴ (دکتری) می‌توانند در این همایش شرکت کنند. محورهای ویژه‌ همایش در راستای جهت‌دهی پژوهش‌های علمی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: سخن از عذاب بودن سیل‌های اخیر و همه مصایب طبیعی و ربط دادن ابتلاهای مناطقِ مستضعف و بخش‌های ستم دیده و بینوا به گناه و نسیان حق و یا فراموشی امام زمان و هر نوع تفسیر مشابه، هیچ اساس منطقی وقرآنی وشرعی ندارد. با دقت در اطراف وابعاد این حوادث شاهدی بر عذاب انگاری آن‌ نمی‌توان یافت. …

عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان با اشاره به وضوح نقش مهم حدیث در علم اصول و به ویژه علم فقه، بیان کرد: علوم حدیثی به عنوان مقدمه محسوب می‌شود که اگر بدان اهمیتی داده نشود، فقه اساسی پیدا نمی‌کند زیرا فقه احکام شرعیه‌ای است که عملا باید انتساب آن به شرع اثبات شود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله مهدی …

علم‌آموزی زنان به‌قدری مهم است که این موضوع به‌صورت عینی در زندگی امام خمینی‌(ره) دیده شده که ایشان به‌صورت ده‌سال علم فقه را به همسرشان آموزش داده در حالی که ایشان به وظایف همسرداری و پرورش فرزندان اهتمام داشته‌اند. اگر عرصه برای حضور زنان در بخش‌های علم‌آموزی و رسیدن به درجات علمی حوزوی و اجتهاد فراهم نشود، جامعه دچار نقص …

نهاد مرجعیت علی‌رغم جایگاه والا و مقدسش، قابل نقد و سنجش است و این ارزیابی و نظارت تنها در صورتی منطقی، معقول و از منظر علمی مقبول است که از جانب عالمان تیزبین، صاحب بصیرت و امین صورت بگیرد. شبکه اجتهاد: روز آخر فروردین، سالروز صدور بیانیه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم درباره نامشروع بودن تقلید از ‌آیت‌الله سید کاظم …

دوستداران آقا و منتظران ظهور! عصر غیبت، عصر عمل و کار و تحمّل مسؤولیت و انجام وظیفه وعصر مقاومت و حرکت و استقامت و صبر و شکیبایى در امر دین است. عصر غیبت، عصر تکلیف است؛ عصر اقدام و عمل و عصر امید به آینده و پیروزى حق بر باطل است. منتظر باشید و عمل کنید که خداوند‌ می‌فرماید: «وَ …

شبکه اجتهاد: بحث موسیقی ابهاماتی دارد، ابهاماتی از جنبه موضوع شناسی، صدور حکم، تطبیق برای مکلفین، تفکیک نکردن آواز از موسیقی، تفکیک نکردن انواع موسیقی‌های حلال و حرام و این واقعیت است و کاری که ما در موسیقی کرده‌ایم، طرح بیست گانه‌ای است که هدفش پوشش این خلأها و ابهامات است. فقه شیعه با غنای منابع، قابلیت رشد و پویایی …

اگر نتوانیم موضوع شناسی کنیم احتمالاً همبستگی بین ارزش‌ها و زندگی کم می‌شود و اگر تضادی بین ارزش‌ها با زندگی پیدا شود، تعداد کمی هستند که ارزش‌ها را نگه‌دارند و بخش بزرگی به زندگی می‌چسبند و لذا هستی و نیستی فقه به این تصمیم وابسته است که فقه رابطه‌اش را با علوم انسانی روشن کند. نه می‌تواند نفی کند و …

گاهی در تعبیرات فقها آمده که وقتی می‌خواهند یک رأی و نظری را نقد کنند و کنار بگذارند می‌گویند مستلزم فقه جدید است و همین کافی است برای اینک یک رأی اعتبار خود را از دست بدهد. یک‌وقت شما یک نظریه و یک احتمال را با ادله شرعی و حجج می‌سنجید و می‌گویید این فتوا برخلاف کتاب و سنت و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله عباس کعبی نماینده مردم خوزستان در مجلس خبرگان رهبری، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و استاد برجسته حقوق دانشگاه تهران است. وی سال‌ها به تدریس دروس مختلف حوزوی و دانشگاهی مشغول‌ است. در گفت‌وگوی پیش‌رو با ایشان به ارزیابی حوزه علمیه خواهران و مشکلات و دستاوردهای آن پرداخته‌ایم. آیت‌الله کعبی معتقد است تخصصی‌شدن ابواب گوناگون …