خلاصه آرای فقهی بنده با همین رویکرد در سایت شخصى من منتشر شده است. حدود ۳۰۰ فتوا در این مباحث ممکن است مخالف مشهور و منسجم با مزاج مقاصد الشریعه باشد، البته این فتاوا بر اساس تطبیق قواعد و کاملا منضبط است چون من به این نتیجه رسیدهام که رهایی از این پنجگانه یعنی اجماع، شهرت، خبر واحد، تسامح در ادله سنن و احتیاط و شروع در سهگانه فهم تاریخی از خلال سیاقات، تعلیلات نصی و انضمام بعضی از این تعلیلات به دیگر تعلیلات، باعث تغییر حقیقی و مبنایی در صدها مسئله فقهی میشود. شبکه اجتهاد: فقه المقاصد، علل الشرایع، …
توضیحات بیشتر »نیازی به اضافهکردن دلیلی به دانش اصول، برای حل مسائل فقه معاصر وجود ندارد/ با اصول عملیه هم میشود امور دنیای مردم را بهصورت کارآمد حل کرد
هر اصل عملی، مجرایی دارد که اگر آن مجرا تمام باشد، کسی نمیتواند آن را جاری نکند و باید طبق آن اصل عملی، عمل کند. مثلاً اگر در جایی، حالت سابقه ملحوظه وجود داشت، باید بر طبق استصحاب عمل کند و اگر جایی شک بدوی بود، باید به برائت عمل نماید؛ بنابراین اصلاً دست ما نیست که به اصول عملیه تمسک کنیم یا نکنیم و ازاینحیث تفاوتی میان فقه هنر و غیر هنر وجود ندارد. اختصاصی شبکه اجتهاد: در بهکارگیری قواعد اصولی برای حل مسائل فقه هنر، اختلاف زیادی میان دانشیان اصول و فقه وجود دارد. برخی معتقدند با همین …
توضیحات بیشتر »بین حکمرانی و حاکمیت خلط کردهایم/ به اسم اسلامیت و جمهوریت، مردم سالاری ذبح نشود/ اگر وجه مردمی حکمرانی مغفول بماند کار به سامان نمیرسد
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم گفت: یکی از خطاهای ما این است که ما بین حکمرانی و حاکمیت خلط کردیم. حکمرانی اقتصادی، فرهنگی و سیاسی یک وجه آن حاکمیتی هست، یعنی نقش آفرینی دستگاهها دولتی و حاکمیتی، وجه دیگر آن بخش غیر رسمی یعنی به خود مردم باز میگردد یعنی به گروههای اجتماعی و گروههای مردمی باز میگردد. اگر وجه مردمی حکمرانی مغفول بماند کار به سامان نمیرسد. در ادبیات امام راحل و پیش قراولان انقلاب تاکید بر مردم بود و این خیلی مهم است این اساس و پایه گفتمان انقلاب اسلامی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام …
توضیحات بیشتر »کسی که وارد حوزه علمیه شد باید بکوشد که لااقل یک مجتهد متجزی باشد/ علم عاریتی و وارداتی مشکلی را حل نمیکند
آیتالله جوادی آملی گفت: کسی که وارد حوزه علمیه شد باید بکوشد که لااقل یک مجتهد متجزی باشد بعد با بقیه کارها – إنشاءالله الرحمن – مجتهد مطلق بشود. سفره الهی و نعمت الهی باز است منتها راههایش روشن است. به ما فرمودند حالا که معلوم شد «العلم ما هو»، بکوشید عالم بشوید. جاخالی نداشته باشید نگویید بس است. اولین لحظه جهل طلبه یا دانشجو این است که بگوید من فارغ التحصیل شدم. به گزارش شبکه اجتهاد، در آستانه شروع سال جدید تحصیلی حوزههای علمیه استان مازندران، امام جمعه و نماینده ولی فقیه این استان، با جمعی از آیات و …
توضیحات بیشتر »حکمتنیا: پیوست فلسفی و اخلاقی لایحه عفاف و حجاب ارائه شود/ نجفیبستان: حاکم اختیار هرنوع برخورد با معصیتکار را دارد
استاد حکمتنیا گفت: باید توجیه فلسفی کنیم که ارایه خدمت به یک فرد بیحجاب کار وی را تعطیل میکند و حد تعطیلی چه خواهد بود. همه این موارد باید توجیه مجازات داشته باشد. ای کاش این قانون توجیه فلسفی و حقوقی داشت چرا که قانون که با دور هم نشستن ایجاد نمیشود. فرض کنیم که این قانون در همه جا تصویب شد. حال مهم است که این قانون در کجا باید تدریس شود. اگر مبنایی نداشته باشد قابل دفاع نیست. حتی برای قاضی نیز به دلیل نداشتن مبانی تفسیر را سخت میکند. همچنین استاد نجفی بستان بیان داشت: اگر گفتیم …
توضیحات بیشتر »نگاهی به ایده فقه مقاصد و نقد آن/ محمد متقیان تبریزی
شبکه اجتهاد: یکی از مباحث مطرح در عرصه فقه معاصر، موضوع توجه به اهداف شریعت در عملیات استنباط است که از آن به فقه مقاصد تعبیر میشود. عمدتاً جناب استادعلیدوست (زیدعزه) در زمان حاضر متکفل طرح این بحث هستند و درباره آن تحقیقات متعدد در قالب کتب، مقالات و نیز سخنرانیهایی داشته و دارند. آنچه در ادامه میآید شامل گزارشی مختصر از دیدگاه ایشان و نقدی کوتاه برآن است. این نوشتار نه به عنوان مقاله، بلکه در قالب یادداشت نگاشته شده و طبعاً نیاز به تکمیل و افزونه دارد و ارائه آن، جهت مشارکت در فرآیند بحث و نقد نقد …
توضیحات بیشتر »بررسی حدود شرعی حجاب بانوان
آیا در نصوص شرعیه و ادله، عموم یا اطلاقی بر وجوب ستر تمام زینتها (مایصدق فی العرف انه الزینه او انه الحلّی) داریم یا نه؟ حلّی همان زینتهای عرضی است مثل انگشتر و لباس و …، در قبال زینتهای ذاتی، مثل زیبایی در خلقت زن. ثمره وجود این عموم و اطلاق این است که اگر چنین عموم یا اطلاقی داشته باشیم، در فرض استثنای قطعی از وجوب ستر باید به آنها اکتفا نمود و در سایر موارد، مرجع همان عموم و اطلاق است. آیا اطلاق یا عموم وجود دارد که پوشاندن زینتهای عرضی را بر بانوان واجب کرده باشد یا …
توضیحات بیشتر »سامانه ثبت درس اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم فعال شد
اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم میتوانند با مراجعه به پیشخوان «سامانه اساتید سطوح عالی» نسبت به ثبت دروس خود اقدام نمایند. به گزارش شبکه اجتهاد، سامانه ثبت درس اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم از تاریخ یک شنبه، پنجم شهریورماه فعال گردیده و اساتید محترم میتوانند با مراجعه به پیشخوان «سامانه اساتید سطوح عالی» نسبت به ثبت دروس خود اقدام نمایند. بر اساس این گزارش، اساتید محترم قبل از انتخاب درس نکات زیر را ملاحظه نمایند: ۱. در سامانه کلیه دروس مصوب، اعم از نیم سال اول و نیم سال دوم ارائه گردیده و قابل …
توضیحات بیشتر »مصباحیمقدم: با «سود علیالحساب» فاتحه بانکداری بدون ربا خوانده شد/ رشاد: خلق پول نوعی تصرف در اموال آحاد جامعه است، نباید اختیار خلق پول به بانکهای خصوصی داده شود
رئیس شورای فقهی بانک مرکزی، وعده سود علیالحساب را بزرگترین خطا در حوزه بانکی دانست و گفت: در آئین نامه شورای پول و اعتبار آمده است که بانکها میتوانند وعده سود علیالحساب بدهند. این مسئله در قانون عملیات بانکی بدون ربا وجود نداشت و در واقع سود علیالحساب پاشنه آشیل بانکداری بدون ربا شد و با سود علی الحساب فاتحه بانکداری اسلامی خوانده شد. همچنین رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، با بیان اینکه مسأله خلق پول با اموال مردم سروکار دارد و اینگونه نیست که هر بانکی حتی بانک دولتی شأن تصرف در اموال مردم داشته باشد، تصریح کرد: …
توضیحات بیشتر »پارادایمهای تفسیری و فقدان اعتبار ذاتی/ علی راد
شبکه اجتهاد: پارادایمهای تفسیری، اجتهاد و خوانش انسانی از قرآن است بنابراین قداست ذاتی و اعتبار ابدی ندارند و نقد پذیر هستند. سلطه و سیطره یک پارادایم زمانی مقبول و توجیهپذیر است که ضمن داشتن اصالت و اعتبار علمی از فرایند نقد علمی و تاریخی به سلامت عبور کرده و خلوص و وزانت علمی خود را اثبات کند. بنابراین پارادایمهایی که فاقد این ویژگی و صرفاً متکی بر پشتوانههای اجتماعی، سیاسی و تعصبات مذهبی، سلطه و سیطره خود را توسعه و تثبیت نموده باشند فاقد عیار لازم در تفسیر قرآن هستند. از جمله اینها پارادایمهای منتقله از سایر مذاهب و …
توضیحات بیشتر »فقه معرّف دستگاه فاهمه ایرانی است
شبکه اجتهاد: فکر میکنم برای شناخت دستگاه فاهمه ایرانی برخلاف غرب به دیسیپلین فقه نیاز داریم. اگر ما فقه را درنیابیم، درکی از چند و چون تولید آگاهی میان خود درنخواهیم یافت. چرا باید به فقه بپردازیم؟ مگر فقه چه کاری انجام میدهد؟ شاید کسی به من بگوید مگر چشم خود را بر این بستهای که بخشی از مردم فقهاندیش و فقهباور نیستند و به فقه به مثابه یک منبع برای رفتار خود نگاه نمیکنند. از سر ناآگاهی این سخن را بیان نمیکنم. از آن نظر فقه را به عنوان دستگاه فاهمه ایرانی مطرح میکنم که فقه این کارکرد را …
توضیحات بیشتر »«قاعده الشرط الفقهیه» اثر جدید آیتالله جوادی آملی
کتاب «قاعده الشرط الفقهیه» یکی از آثار ارزشمند آیتالله جوادی آملی است که حاصل تدریس ایشان درباره این قاعده مهم فقهی است که در سال ۱۳۹۱ طی ۹۳ جلسه تدریس نموده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «قاعده الشرط الفقهیه» در باره یک «قاعده فقهی» است که بر گرفته از روایات خصوصاً روایت شریف نبوی (ص) است که فرمودند «الْمُؤْمِنُونَ عِنْدَ شُرُوطِهِمْ».(۱)و ریشه در آیات قرآنی دارد. این اثر حاصل تدریس آیتالله جوادی آملی درباره این قاعده مهم فقهی است که در سال ۱۳۹۱ (اردیبهشت تا اسفند) طی ۹۳ جلسه تدریس نمودهاند؛ اگرچه این کتاب در اصل شرح و تحریر …
توضیحات بیشتر »«علل و حکم» از مباحث مغفول در اصول فقه شیعی است/ میتوان بحث «علل و حکم» را عدل بحث «مقاصد شریعت» دانست/ حکم جدیدترین مسائل روز بر اساس «علل و حکم» قابل استنباط است
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با بیان اینکه بحث علل و حکم از مباحث مغفول در اصول فقه شیعی است، گفت: در اصول فقه سنی، منابع و ادلهای دیگری برای استنباط حکم شرعی ذکر شده است از جمله قیاس، استحسان، مصالح مرسله و مقاصد شریعت. این عناوین اگر چه در اصول فقه شیعی مطرح نیستند اما در مقابل آنها عناوین دیگری ذکر شده است مثل الغای خصوصیت، مناسبات حکم و موضوع، قیاس اولویت و علل و حکم. شاید بتوان بحث علل و حکم در اصول فقه شیعی را عدل بحث مقاصد شریعت در اصول فقه سنی دانست. …
توضیحات بیشتر »پویایی الگوهای مفهومی فقه سیاسی/ ابوالحسن حسنی
شبکه اجتهاد: الگوهای مفهومی برای موضوعشناسی باید الگوی پویا باشند؛ یعنی باید این الگوها چنان باشند که با پیچیدگیها و تحولات زندگی بشری هماهنگ بوده و کارآمد باشد. اگر فقه نتواند بر موضوع احاطه یافته و آن را شناسایی نماید، امکان حمل حکم بر آن وجود ندارد. در نتیجه فقه از زندگی بشری کنار رفته و بشر ناچار به زندگی سکولار تن خواهد داد. واقعیتهای سیاسی حدود و مرزهای دقیق و معین ندارند. البته این ویژگی هر پدیدهای است که هویّت اجتماعی و تاریخی دارد. میان کفر و نفاق و اسلام یا میان اسلام و ایمان یا میان عالم و …
توضیحات بیشتر »فهم و برداشت از سیره ائمه(ع) با یک یا چند روایت ممکن نیست/ امیرالمؤمنین(ع) برای برخورد با فساد سازوکار معیّنی دارند
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه امام مقولهای فرازمانی است اضافه کرد: رفتار و گفتار ائمه(ع) پاسخی به نیازهای دورانشان بود، باید شرایط امروز خود را به خوبی درک کنیم و ببینیم وضع امروز منطبق با زمانه کدام یکی از ائمه(ع) است؛ اگر منطبق با زمان امام حسن(ع) است، یک نوع رفتار و اگر متناسب با دوران امام صادق(ع) است، رفتار متناسب با آن دوره را داشته باشیم. به گزارش شبکه اجتهاد، الگوگیری از سیره و سنت معصومین(ع) با توجه به اعتقاد شیعه به عصمت ائمه(ع) از موضوعات بسیار مهم تشیع است. نحوه الگوگیری و …
توضیحات بیشتر »واکنش ۲ استاد حوزه به سخنان تبریزیان
حجتالاسلام عباس تبریزیان در کلیپی درباره نظر آیتالله ریشهری (ره) نسبت به ولایت فقیه مدعی شده که وی در جلسهای اعتراف کرده که اعتقادی به ولایت فقیه ندارد. حججاسلام عبدالهادی مسعودی و سیدمحمدکاظم طباطبایی که در آن جلسه حضور داشتهاند به این گزارش وارونه واکنش نشان داده و به این ادعا پاسخ دادهاند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین عبدالهادی مسعودی در فیلمی که منتشر شده گفته است: بخشی از ادعاهای آقای تبریزیان در مورد مراجع تقلید و بحث تقلید و خمس و … است که سایر فضلای حوزه خوب است به آن پاسخ دهند اما آنچه وی درباره آیتالله …
توضیحات بیشتر »بازخوانی مسؤولیتها و رسالتهای دولت اسلامی
باید دانست مسائل فرهنگی تبدیل به مسائل سیاسی اقتصادی میشود و مسائل سیاسی و اقتصادی نیز تبدیل به مسائل فرهنگی میشوند و تاثیر و تاثر متقابلی دارند. به عنوان نمونه بسیاری هستند که تلاش دارند به مسایل فرهنگی ضربه بزنند تا مسایل سیاسی و اصل نظام ضربه بخورد چنان که میبینیم مسئله عفاف و حجاب مسئله سیاسی شده است. بنابراین دولت باید مسائل فرهنگی و حجاب را از کارمندان خود شروع کند تا به جامعه نیز تسری پیدا کند. شبکه اجتهاد: اسلام از فرهنگ بسیار غنی و مستحکمی برخوردار است و این قدرت را دارد که با همه فرهنگهامقابله کند، …
توضیحات بیشتر »شرط شرعی بودن اوراق قرضه
عضو کمیته فقهی و پولی حوزههای علمیه گفت: یکی از شرایط تنزیل این است که دِین باید کاملاً واقعی باشد و دوم اینکه حق ندارند مبلغ اسمی را افزایش دهند. اگر ما بخواهیم اساس بازار سرمایه را بر تنزیل استوار کنیم باید ابتدا نظر فقها را مدنظر قرار داد و بعد اینکه بررسی کنیم آیا اقتصاد اسلامی و آرمانهای آن با تنزیل برآورده میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین غلامعلی معصومینیا، عضو کمیته فقهی و پولی حوزههای علمیه، در ارزیابی تطابق بازار سرمایه ایران با معیارهای اقتصاد اسلامی به «ایکنا» گفت: در طی این سالها تلاشهای زیادی صورت گرفته …
توضیحات بیشتر »نواب: بحث مقاصد الشریعه وارد حوزه علمیه قم شده است/ تکمیل نظریه فقهالمقاصد آخرین هدف تحقیقاتی من است/ مبلغی: مقاصد چیزی نیست که ما به شریعت تحمیل کنیم/ باید برای مقاصد در منهج استنباط جایی پیدا کرد
استاد نواب با اشاره به اهمیت اثرگذاری مقاصد الشریعه بر آینده جهان اسلام، تکمیل نظریه فقهالمقاصد آخرین هدف تحقیقاتی خود عنوان کرد و گفت: تعلیل مداری در اجتهاد پیدا کردن و یافتن یک فهم عقلانی از نص است و تعقل گرایی را با سنجش مقتضیات زمان گسترش میدهد. استاد مبلغی کتاب «رویکرد تعلیل مداری در اجتهاد» اثر استاد نواب را در رویکرد استظهارگرایی مقاصدی جای داد و گفت: مقاصد برای همین شریعت است. مقاصد چیزی نیست که ما به شریعت تحمیل کنیم. اگر بگوییم که شریعت مقاصد ندارد حکمت خدا را مدنظر قرار ندادهایم. به گزارش شبکه اجتهاد، نخستین کرسی …
توضیحات بیشتر »نگاهی به مقالات سه شماره اخیر فصلنامه فقه + دانلود
جدیدترین شمارههای فصلنامه علمی پژوهشی «فقه» به صاحب امتیازی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با مدیر مسؤولی عبدالرضا ایزدپناه و سردبیری رضا اسلامی منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در تازهترین شماره فصلنامه فقه، (۱۱۲، ۱۱۳، ۱۱۴) ۲۱ مقاله علمی – پژوهشی از سوی اساتید و محققان حوزه فقه و اصول در ۲۱۷ و ۲۱۴ و ۲۰۴ صفحه نمایه شده است. در ادامه نیمنگاهی خواهیم داشت به محتوای مقالات که خوانندگان میتوانند با استفاده از لینک پایانی متن کامل مقالات را دانلود نمایند. مقالات شماره ۱۱۲ فصلنامه «فقه» بازخوانی ادله حد قتل برای مرد غیرمسلمان به واسطه زنا با زن …
توضیحات بیشتر »بزرگترین خطری که حوزههای شیعه را تهدید میکند «مقاصد الشریعه» است!/ هنوز فقه را برای حوزههای خودمان درست بیان نکردهایم
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، «مقاصد الشریعه» را بزرگترین خطر تهدید کننده حوزههای شیعی دانست و اظهار کرد: مقاصد الشریعه امروز دست اهلسنت را از قرآن خالی میکند. چون وقتی پای مقاصد به کار آمد همه آیات قرآن و همه روایات و متون، طریق میشوند. میگویند آنچه موضوعیت دارد، غایت این آیات وروایات است. پس باید سراغ غایت برویم و آن را اخذ کنیم. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی در جمع اساتید مرکز مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی مشهد، طی سخنانی با اشاره به خلأ مباحث اصول فقه در برخی مراکز کلامی، گفت: کلام بدون …
توضیحات بیشتر »تحقیقی درباره اولین اربعین حضرت سیدالشهدا(ع) + دانلود
تحقیق درباره اولین اربعین حضرت سید الشهدا (ع)، کتابی به زبان فارسی اثر آیتالله سید محمدعلی قاضی طباطبایی، با موضوع بازگشت اهل بیت امام حسین (ع) به کربلاپس از واقعه عاشورا است. به گزارش شبکه اجتهاد، تحقیق درباره اولین اربعین حضرت سید الشهدا (ع)، کتابی به زبان فارسی اثر عالم شهید شیعه، شهید محراب آیتالله سید محمدعلی قاضی طباطبایی، با موضوع بازگشت اهل بیت امام حسین (ع) به کربلا پس از واقعه عاشورا و به اسارت رفتن در شام است. نگارنده با بیان اقوال مختلف و استنادات فراوان، سعی کرده بازگشت اهل بیت به کربلا در روز اربعین را اثبات …
توضیحات بیشتر »مروری بر آخرین مقالات «جُستارهای فقهی و اصولی»
جدیدترین شمارههای فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و اصولی» به صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی و مدیر مسئولی مجتبی الهی خراسانی و سردبیری حسین ناصری مقدم منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، سه شماره ۲۹، ۳۰، ۳۱ فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و اصولی» ویژه زمستان ۱۴۰۱ و بهار و تابستان ۱۴۰۲ دربردارنده ۱۹ مقاله علمی، به همت اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی نمایه و در دسترس فقهپژوهان قرار گرفت. در ادامه مروری خواهیم داشت به محتوای مقالات مندرج در سه شماره اخیر فصلنامه «جُستارهای فقهی و اصولی» که مجموعا در ۷۱۷ صفحه به همراه …
توضیحات بیشتر »نمیتوان دلیل جدیدی به دانش اصول اضافه کرد بله باید ادله موجود را توسعه داد
اگر تقسیم در ادله علم اصول، تقسیمی حاصر باشد (حاصر یعنی تقسیمی که به روش صناعی پیش رفته است)، در آن، توسعه ادله معنایی ندارد. من هم متمایل به همین مبنا هستم؛ بنابراین دیگر منطقاً نمیتوانیم ادله اصولی را توسعه بدهیم. درست است که فقه توسعه پیدا میکند؛ ولی تنوع ادله اتفاق نمیافتد و ادله همان ادله است و چیزی به آن اضافه نمیشود. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلاموالمسلمین رضا اسلامی، عضو هیئتعلمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم است. او سابقه نگارش کتب و مقالات فراوانی دررابطهبا موضوعات فقهی و اصولی دارد و سالهاست که در زمره اساتید سطوح عالی …
توضیحات بیشتر »«فقه معاصر» یا «فقه در دوران معاصر»!/ عباسعلی مشکانی سبزواری
اختصاصی شبکه اجتهاد: پرسش اصلی نوشتار پیرامون اصطلاح نوپدید «فقه معاصر» است که مقصود از فقه معاصر چیست؟ آیا فقه معاصر میتواند به عنوان رویکردی جدید در فقه، در کنار دیگر رویکردهای پیشگفته تلقی شود؟ آیا ما در ظل و ذیل تعبیر فقه معاصر، با رویکردی جدید در فقه مواجه هستیم که مقابل آن، مثلا تعبیر «فقه متقدم» و نظائر آن قرار دارد؟ یا اینکه مقصود از این تعبیر، «فقه در دوران معاصر» است؟ یعنی فقهی که در دوران معاصر به آن نیازمندیم! ۱. فقه نرم افزار پاسخگویی به نیازهای جامعه انسانی/اسلامی در ساحات و سطوح مختلف حیات آدمی از …
توضیحات بیشتر »فقیه در استنباط باید بهنصوص مبین احکام در سایۀ نصوص مبین مقاصد نگاه کند/ در فقه الحکومه، نصوص مبین مقاصد کارایی سندی و دلالی دارد/ از تراث شیعه برای بومیسازی مقاصد استفاده کنیم
نظر ما این است که فقیه متکفل استنباط، آنچه برایش اهمیت دارد اسناد قرآنی و سنت است؛ اگر موردی از اجماع و عقل سالم بماند، آن دو هم منبع استنباط هستند؛ اما مقاصد شارع، صرفاً میتوانند مفسر نصوص مبین شریعت باشند. کسی که مقاصدی فکر میکند هیچوقت فتوا به اطلاقگیری منافی با مصالح و مقاصد یا فتوا به «الخراج بالضمان» نمیدهد. لذا معتقدم فقیه در استنباط باید به نصوص مبین احکام در سایۀ نصوص مبین مقاصد نگاه کند و در این صورت بسیاری از نصوص عموم، از عموم میافتد و بسیاری از نصوص خاص، عمومیت مییابد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …
توضیحات بیشتر »آیتالله خوئی عمده دلیل بر حجیت خبر واحد را سیره عقلاء میداند/ بناء عقلاء باید خصوصیت استحسان و شمول را داشته باشد/ در مسائل مستحدث بسیار نیازمند سیره عقلاء هستیم/ سیره عموماً برگرفته از ارتکاز است هرچند بناء عقلا از ارتکاز نشأت نمیگیرد
در فقه نیز بخشهایی وجود دارد که دقیقاً مستند ما در آنها سیره و بناء عقلاست و قواعد زیادی در فقه موجود است که این قواعد عمدتاً به سیره و بناء عقلاء برمیگردد. این سیره و بناء عقلاء گاهی در فقه ما بهصورتهای مختلفی عنوان شده است مثل عرفیات، ارتکازات و حتی گاهی تعبیر به حکم عقل شده است. این اتفاق در عبادات کمتر است اما در معاملات بسیار زیاد به چشم میخورد. شاهد بر اینکه بسیاری از احکام معاملات عقلائی است این است که کنوانسیون بیع بینالملل شباهت بسیار زیادی به احکام معاملات ما دارد. در مسائل مستحدث بسیار …
توضیحات بیشتر »عدالت به مثابه منبع پنجم فقه تمدنی
آیا عدالت هم وزن چهار دلیل دیگر هست؟ عدالت منبع استنباط است یا شاخص اصلی صحت استنباطات؟ اینها سؤلات مهمی هستند که باید پاسخ داد. از آنجا که عدالت روح شریعت است، فراتر از اینکه یک منبع استنباط تلقی شود، یک ابر منبع باید تلقی شود. از این ابر منبع، علاوه بر اینکه مجموعهای از احکام و قوانین ایجابی متولد میشود و هم سلبی و از همه مهم تر، این ابر منبع، شاخص حقانیّت تمام احکام شرعی است. یعنی هیچ حکم شرعیای نباید باشد که در ظاهر یا باطن مغایر با عدالت باشد. اگر حکمی با همه ظرایف و مستندات …
توضیحات بیشتر »رویکرد تعلیل مداری در اجتهاد
این پژوهش با این هدف سامان یافته که به عنوان گامی ابتدایی، تاریخ اجتهاد امامی را با دقت کنکاش کند و تا حد توان به تمام ریشههایی که به نوعی در راستای این نوع از اجتهاد هستند توجه کند و حمایت هر چند ابتدایی علمای امامیه، از دوران نص تا به امروز، را به منصه ظهور بگذارد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، امروزه توجه به مقاصد و غایات در قوانین به یکی از اصول اساسی قانونگذاری تبدیل شده است. وجود چنین احکام و قوانینی در فقه و اجتهاد اسلامی، که در حقیقت نوعی قانونگذاری الهی برای اداره حیات بشری است، امری …
توضیحات بیشتر »جریاناتی میخواهند میرزای نائینی را مصادره کنند
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با بیان اینکه جریاناتی میخواهند میرزای نائینی را مصادره کنند، تاکید کرد: گاهی در کلام میرزای نائینی بعضی جریانات، اثرات ولایت فقیه را پاک و تحریف میکنند. شرط امانتداری آن است که اساتید حاضر، تألیفات میرزای نائینی را مطالعه کنند تا شخصیت میرزا همانگونه که هست تبیین شود. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، در مراسم بزرگداشت آیتالله نائینی که در آستان مقدس امامزاده سلطان سید علی علیهالسلام نایین برگزار شد، با بیان اینکه میرزای نائینی گوهری است که باید شناخته شود، نسبت به برنامههای پیشرو کنگره نائینی گفت: هدف ما …
توضیحات بیشتر »