حجت‌الاسلام والمسلمین مسیح بروجردی در نشستی علمی به مناسبت سالگرد شهادت آیت‌الله سید مصطفی خمینی، مراتب سواد، توانایی در فهم، نقد و استدلال، و آزاداندیشی ایشان را تشریح کرد و با اشاره به ارائه مدعاهای نو و استدلال‌های تازه توسط حاج آقا مصطفی، جایگاه ایشان را در پیشبرد علوم دینی و تقویت پژوهش‌های مستقل علمی مورد تأکید قرار داد و …
Read More »
در حالی‌که در سال‌های اخیر نظریه «مقاصد شریعت» به یکی از مباحث پرچالش در فقه تطبیقی تبدیل شده است، استاد مصطفی اسکندری در این گفت‌وگو با رویکردی تاریخی و تحلیلی، ریشه‌های شکل‌گیری این نظریه را از دل سنت فقهی اهل سنت تا ورود آن به میراث فقهی شیعه بازخوانی می‌کند. او با اشاره به تأثیرپذیری شهید اول از شهاب‌الدین قرافی، …
Read More »
اختصاصی شبکه اجتهاد: با توجه به تحولات نوین در عرصه فناوری و ظهور هوش مصنوعی، فقه شیعه در مواجهه با این پدیده چالش‌های جدیدی پیش رو دارد که نیازمند تطبیق اصول فقه با مسائل دنیای معاصر است. در حالی که برخی کاربردهای هوش مصنوعی مانند ربات‌های مذهبی و اپلیکیشن‌های دینی می‌توانند به عنوان ابزارهایی در خدمت ترویج معارف اهل بیت(ع) …
Read More »
آیین اختتامیه کنگره بین‌المللی «میرزای نائینی؛ استوانه فقاهت، معنویت و سیاست» در مشهد مقدس با حضور علما و اندیشمندان برجسته حوزه‌های علمیه برگزار شد؛ محفلی که در آن اندیشه سیاسی و اصولی نائینی از زوایای گوناگون بازخوانی شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیین اختتامیه کنگره بین‌المللی میرزای نائینی(ره) با شعار «میرزای نائینی؛ استوانه فقاهت، معنویت و سیاست» با حضور علما، …
Read More »
شبکه اجتهاد: استاد سید محمدمهدی میرباقری در مراسم افتتاحیه مدرسه تکامل فقاهت که با حضور جمعی از فضلا و طلاب در سالن همایش انجمن‌های علمی حوزه علمیه قم برگزار شد، به تحلیل ضرورت تحول در روش‌شناسی فقه اسلامی (تفقه) در مواجهه با چالش‌های پیچیده و سیستمی دنیای مدرن پرداخت. از منظر ایشان فقه غنی موجود با رویکردی عمدتاً «پاسخگو» در …
Read More »
اختصاصی شبکه اجتهاد: اخیراً حضرت آیت‌الله سبحانی نامه‌ای به رئیس قوه قضاییه[۱] مرقوم فرموده‌اند که در آن نکته‌ای دقیق و پیشنهادی راهگشا برای حل معضل مهریه در دادگاه‌ها مطرح شده است. این پیشنهاد، البته از سوی برخی از فضلا نیز مورد نقد و اشکال قرار گرفته است. در این نامه، معظم‌له پیشنهاد کرده‌اند که در تنظیم مهریه‌ها به‌جای قید «عندالمطالبه»، …
Read More »
تلاش های کنونی ما در علوم اسلامی قادر نیست واقعیت‌های پیچیده بیرونی و پدیده‌های اجتماعی امروز را با همه متغیرها، پیوندها و تحولاتشان به درستی به زبان فقه «ترجمه» کند. رویکرد فعلی به موضوع‌شناسی، امری «ذهنی» است که در بهترین حالت با یک رجوع حداقلی به متخصص همراه است، اما موضوع را آن‌گونه که هست درک نمی‌کند. به گزارش خبرنگار …
Read More »
با پیام تصویری رهبر معظم انقلاب و حضور آیت‌الله سبحانی و جمعی از برجسته‌ترین شخصیت‌ها و استادان حوزه‌های علمیه، مراسم افتتاحیه کنگره بین‌المللی بزرگداشت علامه میرزای نائینی در قم برگزار شد؛ فقیهی که با عقلانیت مجاهدانه و نظریه‌پردازی ژرف در پیوند دین و سیاست، افقی نو در اجتهاد و حکمرانی دینی بنیان نهاد و همچنان الهام‌بخش حوزه‌های علمیه معاصر باقی …
Read More »
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار، علامه نائینی را از استوانه‌های رفیع علمی و معنوی حوزه کهن نجف خواندند و در بیان ابعاد شخصیتی ایشان گفتند: از جنبه تخصصی، خصوصیت برجسته مرحوم نائینی، شاکله‌سازی در علم اصول بر مبنای نظم فکری و علمی و نوآوری‌های قوی و پر تعداد ایشان است. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار …
Read More »
اختلال هویت جنسی (ترنس‌سکشوال)، یک بیماری روحی-مغزی است که با جراحی، فرد توانایی توالد و تناسل را از دست داده و عقیم می‌شود. فتوای تاریخی امام خمینی (ره) مبنی بر جواز تغییر جنسیت، مشروط به «تغییر حقیقی» بوده است؛ شرطی که با اذعان پزشکان مبنی بر «کپی‌سازی» اندام جنسی، در تعارض جدی فقهی قرار دارد و عدم تدوین قانون جامع، …
Read More »
تحقیقی جدید در حوزه فقه، مبنای سنتی و رایج «اشتراک احکام بین مؤمنین با مراتب مختلف ایمان» را به عنوان یک مبنای چالشی زیر سوال برده است. این پژوهش نشان می‌دهد که متغیرهایی نظیر مراتب ایمان، برخلاف ذکوریت، انوثیت یا سفر و حضر، توسط فقها به عنوان متغیر لحاظ نشده‌اند، در حالی که این عدم لحاظ مبنا می‌تواند پیامدهای منفی …
Read More »
اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … …
Read More »
حجت‌الاسلام والمسلمین ایزدهی در تحلیل ماهیت حکومتی خمس و زکات، برخلاف نگاه رایج که آن‌ها را امری عبادی-فردی می‌داند، تأکید کرد که این دو ماهیتاً مالیات‌های حکومتی هستند. برای اثبات این مدعا، به فرمان قرآن کریم «خذ من اموالهم صدقه» اشاره کرد که فعل «خذ» دلالت بر ستاندن توسط حاکم دارد، نه پرداخت داوطلبانه توسط مردم. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …
Read More »
بانو صفاتی با تأکید بر بازگشت تربیت اسلامی به مبانی قرآنی، «کرامت انسانی» و «حیا» را دو اصل زیرساختی در نظام تربیت دینی دانست و گفت: همه هنجارهای تربیتی باید بر کرامت انسان استوار باشد، چراکه خانه پادگان نیست. بی‌توجهی به آموزش حیا در خانواده‌ها و رسانه‌ها زمینه‌ساز آسیب‌های اخلاقی است؛ در حالی‌که اسلام قرن‌ها پیش در سوره نور بر …
Read More »
در نخستین نشست «گزارش هیئت فقهی ایران از مقالات، ابتکارات و ظرفیت‌های کنفرانس مجمع جهانی فقه جده» با موضوع «دلیل استصحاب: مبانی، گستره، کاربست»، دو استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر جایگاه محوری قاعده استصحاب در نظام اجتهادی شیعه، بر کارآمدی آن در مواجهه با مسائل نوپدید فقهی تأکید کردند. استاد سیدنورالدین شریعتمدار جزایری استصحاب را قاعده‌ای فراگیر و …
Read More »
یک حکومت برای موفقیت نیازمند یک نظام دقیق برای تشخیص اولویت‌هاست. در حکمرانی غیرمعصوم، این وظیفه بر عهده «اتاق فکر» است که باید دارای ویژگی‌های سه‌گانه «ارزش‌بنیان بودن»، «واقع‌بین بودن» و «آزاد و مستقل بودن» باشد. به فرموده امیرالمؤمنین (علیه السلام)، یکی از دلایل نابودی دولت‌ها، ناتوانی در تشخیص اولویت‌ها است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نهمین نشست از سلسله نشست‌های …
Read More »
استاد خسروپناه، با بررسی نسبت فقه و علوم انسانی، تأکید کرد که فقه نباید محدود به پاسخ به مسائل فردی باشد و ظرفیت‌های آن می‌تواند به طراحی ساختارهای اجتماعی، سیاست‌گذاری و حکمرانی نیز تسری یابد. او با اشاره به مفهوم «فقه نظام» و تجربه تاریخی فقها در مدیریت جامعه، بر ضرورت بهره‌گیری از فقه برای دستیابی به جامعه‌ی مطلوب و …
Read More »
مفهوم «اقامه دین» صرفاً یک دعوت فردی و اخلاقی نیست، بلکه مستلزم وجود یک «مُقیم» یا برپاکننده است که همان رهبر دینی می‌باشد. این اقدام برای مشرکین سنگین و غیرقابل تحمل است. بر اساس تحلیل آیات قرآن، حکمرانی وظیفه رهبر دینی است، اما واجب شدن اجرای آن نیازمند سه شرط است: وجود مقتضی (شایستگی کامل رهبر و قانون الهی)، نبود …
Read More »
در پی پیشنهاد تبدیل مهریه از «عندالمطالبه» به «عندالاستطاعه» توسط آیت‌الله سبحانی، حجت‌الاسلام والمسلمین سروش محلاتی در نامه‌ای به رئیس قوه قضائیه تأکید کرد که مشکل زندانیان مهریه، بیش از آنکه ناشی از نوع مهریه باشد، ریشه در سست شدن بنیان خانواده و گسترش فقر دارد و تغییر عندالمطالبه به عندالاستطاعه به تنهایی راهگشا نیست. در مقابل، جمعی از شاگردان …
Read More »
حجت‌الاسلام محمد متقیان تبریزی، محقق و مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم، در نشست علمی «لوازم فقهی اطلاق در نظریه ولایت مطلقه فقیه» که در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد، به واکاوی ابعاد نظری و لوازم فقهی «اطلاق» در ساختار ولایت مطلقه فقیه پرداخت. وی در این ارائه، ضمن طبقه‌بندی دیدگاه‌های فقها درباره گستره ولایت فقیه، مراتب تصرف ولی …
Read More »
الگوی حکمرانی در فقه شیعه، نه حکومتی محض است و نه مردمی خالص؛ بلکه بر پایه اصل بنیادین «توزین ولایت» میان حاکم شرعی و آحاد جامعه بنا نهاده شده است. با وجود سابقه چهل‌ساله در امر حکمرانی، فقه رایج شیعه گنجینه‌ای از تصرفات حکمیه و اختیارات واگذارشده به مردم دارد که نیاز به صورت‌بندی مجدد دارد. این الگو، حتی در …
Read More »
کتاب حلقات شهید صدر از نظر محتوا و منهج حقیقتاً کتاب درسی مفید و کارآمدی است. در مقایسه هر مبحثی از کفایه با حلقات، معلوم می‌شود نحوۀ ارائۀ کتاب حلقات کارآمدتر و قوی‌تر است. اما ازآنجاکه شهید صدر روش مألوف در کتاب‌های اصولی را به هم زده، باعث شد در حوزه‌ها مقداری آن رونقی که این کتاب استحقاقش را داشت، …
Read More »
برخی از تبیین‌های ارائه شده از مبانی فکری امام خمینی (ره)، از جمله نظریه «خطابات قانونیه» و «نقش زمان و مکان در اجتهاد»، دچار فهم نادرست شده و به بیراهه رفته‌اند. برخی تفاسیر، چه از سوی شاگردان باواسطه و چه بی‌واسطه، با عمق دیدگاه ایشان فاصله داشته و بیگانه است. این ادعا که نظریه خطابات قانونیه صرفاً شکل تصحیح‌شده و …
Read More »
حجت‌الاسلام والمسلمین احمد عابدی صبح امروز در درس خارج خود، به مناسبت سالروز شهادت سید حسن نصرالله رحمه‌الله‌علیه، تصویری جامع از این شهید مقاومت ارائه داد؛ تصویری که او را نه‌تنها فرمانده‌ای شجاع، بلکه الگویی کم‌نظیر در دیانت، معنویت، التزام فقهی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی نشان می‌دهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، درس خارج امروز حجت‌الاسلام والمسلمین احمد عابدی رنگ و بوی …
Read More »
استاد ورعی معتقد است هرچند برخی فقیهان با نگاهی حداقلی، حکومت را صرفاً مجری شریعت می‌دانند، با بررسی همۀ اختیاراتی که در فقه سنتی برای حاکم (اعم از معصوم و غیرمعصوم) در نظر گرفته شده، می‌توان به این اصل کلی دست یافت که فقه امامیه از ظرفیت کافی برای به‌رسمیت‌شناختن حق قانون‌گذاری برای حکومت، البته در قلمروی معین (حوزۀ عمومی) …
Read More »
عنصر «مصلحت» که از فقه جواهری فهمیده می‌شود، بسیار مؤثر است و درک نادرست از آن، موجب سرخوردگی برخی جریان‌های عدالت‌خواه و حتی تبدیل آنان به منتقدین تندرو شده است. با توجه به راهبردهای سیاست خارجی نظام بر پایه عزت، حکمت و مصلحت، فهم صحیح مصلحت از چالش‌های اصلی است که نیازمند تشخیص ولی فقیه می‌باشد و در آن، گاهی …
Read More »
با کوچ جاودانه استاد فرهیخته، حاج علی‌اکبر الهی خراسانی، بارانی از پیام‌های تسلیت بر آسمان حوزه و فرهنگ بارید؛ مراجع معظم، عالمان، اساتید و مرکز علمی در سوگ او قلم به تعزیت گشودند و عظمت نام و یادش را گواهی دادند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مرگ چونان باد سموم همه چیز را در هم می‌پیچد و رفتگان را به دیار …
Read More »
اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … …
Read More »
حیات علمی و اجتماعی استاد فقید علی‌اکبر الهی خراسانی آینه‌ای بود از پیوند «اندیشه ژرف دینی»، «پژوهش‌های ماندگار»، «مدیریت فرهنگی» و «خدمت اجتماعی». او در کنار تلاش‌های علمی گسترده در عرصه‌های علوم اسلامی، با نهادسازی و مدیریت کلان پژوهشی، و نیز با ابتکارات اجتماعی و فرهنگی، سیمایی اثرگذار و الهام‌بخش در عرصه معاصر دین و جامعه از خود به یادگار …
Read More »
استاد علی رضایی تهرانی با عبور از تعاریف رایج و محدود به ابعاد نظامی و سیاسی، به تبیین مدلی می‌پردازد که در آن امنیت نه صرفاً یک سازوکار اجرایی، بلکه پدیده‌ای عمیقاً وابسته به اصول توحیدی، اخلاقی و مردمی معرفی می‌شود. او در نشست «الگوی حکمرانی امنیت از نگاه مقام معظم رهبری»، این الگو را با اتکا به پشتوانه‌های نظری …
Read More »
شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت