استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد، عمده نیاز علوم اسلامی را به هوش مصنوعی در دو حوزه دانست و گفت: عمده نیاز ما به هوش مصنوعی در دو حوزه نشر اطلاعات و تولید اطلاعات است. در حوزه نشر اطلاعات اسلامی در سه حوزه نیاز بیشتری احساس میشود: ۱. احکام شرعی، ۲. مباحث فلسفی و کلامی و ۳. مشاورههای دینی. حوزه تولید اطلاعات، دارای دو قسم کلی است: ۱. باز تولید اطلاعات؛ ۲. تولید اطلاعات جدید. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد حمید درایتی، مدرس دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد، در بررسی تعامل هوش مصنوعی و علوم …
توضیحات بیشتر »حوزه به مباحث روشی نگاه استقلالی ندارد/ باید درک مشترکی از روششناسی پیدا کنیم
استاد خارج فقه حوزه علمیه مشهد با تصریح بر اینکه مباحث روششناسی در حوزهها امر مغفولی است، گفت: حوزه به مباحث روشی نگاه استقلالی ندارد؛ در حالیکه روش، هم به درستی کار و هم به صحت نتیجه و هم به کوتاهی فرایند کمک میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، بحث روششناسی علوم از جهات مختلف دارای اهمیت است و باعث درک دقیقتری از فرآیندهای علمی و چگونگی تولید دانش میشود؛ ازاینرو اعضای حلقه روششناسی فقه و اصول در این مورد، دیدار و گفتوشنودی با حجتالاسلام والمسلمین حمید درایتی داشتهاند که گزارشی از سخنان این استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه …
توضیحات بیشتر »محورهای توسعه علم اصول/ حمید درایتی
شبکه اجتهاد: تاریخ علم اصول فقه، ادوار گوناگونی را پشت سر نهاده و فراز و نشیبهای علمی فراوانی داشته است. این علم با تلاش اندیشوران بزرگ توانسته است بر مانعهای بیشماری فائق آید و به رشد و توسعه خود ادامه دهد تا آنجا که رشد و بالندگی این دانش در میان مجموعه علوم اسلامی شایان توجه و بایسته تحسین است. علم اصول فقه، مهمترین دانشی است که علم فقه بر آن مبتنی است و از آن بهره میگیرد و با توجه به گستره دانش فقه و شمول آن در تمام عرصههای حیات و تأثیری که برتمام ساحتهای زندگی مؤمنان دارد، …
توضیحات بیشتر »نیمنگاهی به چهارمین همایش ملی «فقه هنر» در مشهد + تصاویر
چهارمین همایش ملی فقه هنر با عنوان «فقه هنر و حکمرانی» در روزهای پایانی بهمنماه در جوار حرم مطهر رضوی برگزار شد. این همایش دو روزه با حضور جمعی از علما، اساتید، دانشگاهیان، فرهیختگان و فقهپژوهان در محل تالار شیخ طبرسی سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی برپا شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در مراسم افتتاحیه ضمن پخش خلاصه سخنان رهبر معظم انقلاب درباره همایش فقه هنر، استاد ابوالقاسم علیدوست، استاد حمید درایتی، استاد سیدمجتبی نورمفیدی و دیگر اساتید مدعو به سخنرانی پرداختند و آیتالله علمالهدی و محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سخنران پایانی این همایش بودند. …
توضیحات بیشتر »آیتالله خوئی عمده دلیل بر حجیت خبر واحد را سیره عقلاء میداند/ بناء عقلاء باید خصوصیت استحسان و شمول را داشته باشد/ در مسائل مستحدث بسیار نیازمند سیره عقلاء هستیم/ سیره عموماً برگرفته از ارتکاز است هرچند بناء عقلا از ارتکاز نشأت نمیگیرد
در فقه نیز بخشهایی وجود دارد که دقیقاً مستند ما در آنها سیره و بناء عقلاست و قواعد زیادی در فقه موجود است که این قواعد عمدتاً به سیره و بناء عقلاء برمیگردد. این سیره و بناء عقلاء گاهی در فقه ما بهصورتهای مختلفی عنوان شده است مثل عرفیات، ارتکازات و حتی گاهی تعبیر به حکم عقل شده است. این اتفاق در عبادات کمتر است اما در معاملات بسیار زیاد به چشم میخورد. شاهد بر اینکه بسیاری از احکام معاملات عقلائی است این است که کنوانسیون بیع بینالملل شباهت بسیار زیادی به احکام معاملات ما دارد. در مسائل مستحدث بسیار …
توضیحات بیشتر »فهمیدن حکم شرعی در گرو فهم مسئله است/ در بستر حکومت اسلامی ضرورتِ پرداختن به مسئلهشناسی تشدید میشود/ موضوعشناسی شرکتهای چند ملیتی در اقتصاد بینالملل
اگر درست بنگریم میبینیم وظیفه فقیه اظهارنظر و ارائه حکم در مسائل پیشرو جامعه و عصر خودش است و فهمیدن حکم شرعی نیز در گرو فهم مسئله میباشد؛ پس بحث ما فراتر از موضوعشناسی است و مربوط به مسئلهشناسی است. فقیه برای حل یک مسئله، میخواهد حکمی را استخراج نماید و تا آن مسئله را بهدرستی شناسایی نکند نمیتواند بگوید حکم شرعی آن چیست. امروزه برخی از انظار فقهیِ علما، تمام زندگی مردم را تحت تاثیر قرار میدهد و خواه و ناخواه ناکامی حکومت اسلامی در اداره زندگی مردم به پای روحانیت و دین گذاشته میشود که ضرورتِ مسئلهشناسی را …
توضیحات بیشتر »نقد و بررسی و تحلیل فقهیِ «اعتبار اسناد عادی»
اختصاصی شبکه اجتهاد: نشست دوم از سلسله نشستهای نقد و بررسی طرح پژوهشی «تحلیل فقهی اعتبار اسناد عادی در اموال غیرمنقول» با ارائه حجتالاسلام مصطفی جلالی و نقادی حجتالاسلام والمسلمین حمید درایتی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد، برگزار شد. این جلسه از سوی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان و معاونت راهبردی قوه قضائیه با حضور برخی از اساتید و فضلا، ۲۲ تیرماه ۱۴۰۰ در موسسه دانشوران مشهد برگزار کردید. گزارش تفصیلی این نشست پیش روی شما مخاطبان گرامی قرار میگیرد؛ جلالی: یکی از مسئلههای کلان امروز قوۀ قضائیه، کثرت پروندههایی مربوط به «زمینخواری و املاک» است که …
توضیحات بیشتر »جایگاه و تأثیرات صفت حکمت الهی در اصول فقه
یکی از قواعد مهم در علم اصول که مرتبط با حکمت است، تبعیت احکام از مصالح و مفاسد است. دلیل قول به تبعیت احکام از مصالح و مفاسد این است که خداوند حکیم است و کار لغو انجام نمیدهد و تمام افعال او مبتنی بر اهداف و اغراضی است. البته مسائل دیگری نیز مبتنی بر قاعدهی تبعیت میباشد که نشانگر این واقعیت است که احکام نه تنها در اصل وجود ملاک تابع مصالح و مفاسد هستند بلکه حتی تابع کیف و کم این ملاکات نیز میباشند. بهعنوان نمونه اگر فعلی دارای مصلحت لزومی باشد نمیتوان آن فعل را هم واجب …
توضیحات بیشتر »نخبهپروری لازمه پاسخگویی به نیازهای حاکمیتی است/ مدارس نخبگانی در حوزه علمیه ایجاد شود
مدیر حوزه علمیه خراسان گفت: حوزه علمیه قاعده نظام اسلامی است و باید به جایی برسد که هزاران نیاز علمی، فقهی، کلامی، فرهنگی، تربیتی، قانونگذاری و نیازهای دیگر عرصهها را پاسخگو باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سیدمصباح عاملی در آئین تجلیل از برگزیدگان رقابت علمی نخبگانی فقه و اصول حوزه علمیه خراسان که صبح سهشنبه، ۱۶ دیماه در ساختمان شماره دو این حوزه برگزار شد، گفت: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، با توجه به حاکمیت دینی، نیازهای فراوانی در جامعه در حوزههای سیاسی، اقتصادی، تمدنی و غیره ایجاد شده است که حوزه علمیه باید در این عرصهها ورود …
توضیحات بیشتر »علم اصول روش نمیدهد قاعده میدهد/ عدم اطلاع از تأثیر علم اصول در فقاهت، طلاب را بیانگیزه میکند/ با وجود تدریس حلقات، اعتقاد دارم کفایه ارزشمند است
استاد حمید درایتی گفت: عمده عدم انگیزه در طلاب، عدم علم و اطلاع از تأثیر علم اصول در فقاهت و ادامه مسیر است؛ علم اصول علمی مختص درون حوزه نیست بلکه کاربردهای برون حوزوی نیز دارد. علم اصول روش نمیدهد بلکه قاعده میدهد و ما بینیاز از تنقیح و تحلیل این قواعد برای استنباط نیستیم مخصوصاً در موارد نوظهور کشف، این موارد از منابع صامت دین، جدیت طلاب را میطلبد و بدون این جدیت توانایی تولید علم دینی را ندارند. کارکرد، اهمیت، ارزش و ضرورت علم اصول اگر بیان شود موجب انگیزه است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین حمید …
توضیحات بیشتر »ساختارشناسی شرکتهای سهامی از منظر فقه
استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد گفت: پذیرش شخصیت حقوقی بحث مهم و کاربردی است که امروزه عمدهترین فعالیتها در قالب همین شخصیت حقوقی صورت میگیرد و حل آن ضرورت اجتناب ناپذیر است که شرکتهای سهامی مصداقی از این مسائل است و با توجه به اینکه شرکتهای سهامی نقش بزرگی در اقتصاد دارند که اگر شرکتهای سهامی به لحاظ فقهی مشروعیت نداشته باشند چالش بزرگ اقتصادی به وجود خواهد آمد چراکه اقتصاد کشور بر اساس شرکتهای سهامی عام است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین حمید درایتی، استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد در …
توضیحات بیشتر »سیستم بهداشت و درمان میداند چه کند، مردم اعتماد کنند/ تجمعات، اختصاصی به برنامههای دینی و مذهبی ندارد/ هرچه مطمئنتر حرف بزنید، پاسخ روشنتری میشنوید
اختصاصی شبکه اجتهاد: نشست همفکری مسئولان ارشد و اساتید علوم پزشکی خراسان رضوی با علما و اساتید حوزه علمیه خراسان، پیرامون معرفی و روشهای پیشگیری و بررسی میزان شیوع و علل ابتلاء به ویروس کرونا، سوم اسفند ماه ۹۸ در بیت آیتالله شیخ مصطفی اشرفی شاهرودی برگزار شد. در این جلسه هماندیشی آیتاالله اشرفی شاهرودی، آیتالله سیدجعفر سیدان و حججاسلام والمسلمین محمدباقر فرزانه (دبیر شورای عالی حوزه علمیه خراسان)، حمید درایتی (استاد خارج فقه و اصول)، مجتبی الهی خراسانی (استاد خارج فقه و اصول و رئیس میز تخصصی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی)، سیدهادی مرتضوی (استاد خارج …
توضیحات بیشتر »نظر فقیهان تأثیر ملی و کلی در بدنه تحولات کشور دارد/ باید در حوزه قاعدهسازی توسعه و بسط درخوری پیدا کند
قبل از انقلاب به جهت آنکه حکومت در اختیار روحانیت نبود، فقیهان پاسخگوی نیازهای متدینین در حوزه مسائل اقتصادی بودند اما این فتاوا تاثیری در کل اجتماع در سطح ملی ایجاد نمیکرد چون فقط بخشی از مردم مراجعه به فقها میکردند و همانها ملتزم بودند به حکم فقها عمل کنند اما در حکومت اسلامی چون بناست بر اساس منابع دینی و اسلامی اقامه شود و قاعدهها و قوانین بر اساس شریعت باشد، پس نظرگاه فقیهان تاثیر ملی و کلی در بدنه تحولات کشور دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین حمید درایتی، استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان، در دومین …
توضیحات بیشتر »دانش فقه ذاتاً کاربردی است/ وقتی فقه سنتی را نتوانستیم بهدرستی بفهمیم، در موضوعات جدید هم نمیتوانیم نظر دهیم/ حوزه برنامه پژوهشی ندارد
استاد درایتی گفت: تا وقتی در فقه سنتی نتوانستیم اطلاعات موجود را به درستی بفهمیم، در موضوعات جدید نمیتوانیم نظر بدهیم و طلاب در زمانی که فقه سنتی را به خوبی میخوانند باید به افقهای جدید نیز توجه داشته باشند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «فقه کاربردی» با حضور حجتالاسلام والمسلمین حمید درایتی استاد سطح عالی حوزه علمیه مشهد پنجشنبه گذشته در مدرسه علمیه عالی نواب برگزار شد. در ابتدای این نشست علمی و در راستای موضوع «فقه کاربردی» مباحثی توسط حجتالاسلام محسن پیمان، دانش آموخته مدرسه علمیه عالی نواب و دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد، در ضمن ۹ …
توضیحات بیشتر »نسخه الکترونیکی «درسنامه کفایه الاصول» استاد حمید درایتی عرضه شد
نسخه الکترونیکی کتاب «درسنامه کفایه الاصول» اثر استاد حمید درایتی به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در قالب کتابخوان همراه پژوهان منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دانش اصول فقه در میان دانشهایی که استنباط و استخراج احکام شرع مقدس از متون دینی به آنها نیازمند است، جایگاه رفیع و بی بدیلی دارد و در این میان کتاب ارزشمند و ماندگار «کفایه الاصول» تالیف فقیه و اصولی بزرگ امامیته مرحوم محمدکاظم خراسانی، دارای نقشی ممتاز و محوری در حوزههای علمیه است. جایگاه محوری و استواری و اتقان مطالب این کتاب باعث شده در طول بیش از یک قرن که …
توضیحات بیشتر »حدیث رفع بنا بر نظریه خطابات قانونی معنا دارد/ راه حل و تکمله نظریه خطابات قانونی
حجتالاسلام درایتی در یکی دیگر از نشستهای «گفتمان معرفت»، نظریه اصولی«خطابات قانونی» امام خمینی(ره) را توضیح داد و بحث خود را با موضوع «نگاهی نو به خطابات قانونی» ارائه کرد و در آن تکملهای برای حل مسأله انحلال تکلیف مطرح نمود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد درایتی در ابتدای بحث به جایگاه نظریه خطابات قانونیه پرداخت و گفت این نظریه را به نام امام خمینی (ره) میشناسند. برخی از میان کلمات گذشتگان هم شواهدی آوردهاند، اما در اینجا همان نظریه و عبارات امام خمینی (ره) مد نظر است. امام خمینی (ره) در دو جا این مسأله را مطرح کردهاند؛ یکی …
توضیحات بیشتر »خارج اصول؛ از آشنایی با مبانی تا نظریهپردازی/ درس خارج اصول برای دو دوره باید طراحی شود
اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد درایتی اگر چه ساختاری متفاوت از دانش اصول را در سر میپروراند که مبتنی بر حکم است، اما اقتضای رعایت حال شاگردان در مراجعه به منابع و وابستگیشان به ساختار موجود، تاکنون مانع از ارائه مطلوب درس خارج اصول بر اساس این ساختار ابداعی بوده است. او درس خارج اصول مطلوب را درسی میداند که برای دو دوره طراحی شده باشد؛ دوره اول با هدف آشنایی با مبانی و نقد و نظر آن و دوره دوم با هدف تمرین ارائه نظریه. آنچه پیش روی شماست، گزارشی از سخنان حجتالاسلام والمسلمین حمید درایتی در همنشینی با تعدادی …
توضیحات بیشتر »اولویت دادن به کتاب و سنت، از حرف تا عمل/ استظهار عرفی بدون فاصله از عصر تشریع، در تفکر متقدمین تجلی دارد
اختصاصی شبکه اجتهاد: درس خارج استاد حمید درایتی از دروس خارج فقه متفاوت و متمایز با دیگر دروس است که روشی ابداعی در ارایه محتوا، چینش مطالب و پردازش روایات را در پیش گرفته است. استاد درایتی لزومی در فراگیری تمام ابواب فقهی برای نیل به درجه اجتهاد نمیبیند و بر این باور است که چنانچه سبک و روش مناسبی حتی در یک باب فقهی به طلبه ارائه شود و تمرین مناسبی نیز در استنباط فقهی صورت گیرد، برای اجتهاد کفایت میکند. شاید به همین خاطر است که کتاب صلات استاد ۹ سال به طول انجامیده است. آنچه پیش روی …
توضیحات بیشتر »بررسی نظریّۀ «اصالۀ الوثاقۀ» در احراز وثاقت راویان مهمل
نظریه «اصالۀالوثاقۀ» در پی اثبات این است که اصل بر راستگویی مؤمن است و دروغگوبودن آن نیاز به اثبات دارد البته اعتماد بر گفتۀ انسان راستگو پس از این است که عدم خطای او در گفتار هم ثابت گردد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین حمید درایتی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد در هفته دوم «گفتمان معرفت» مرکز تحقیقات اسلامی (وابسته به آیتالله شیخ مصطفی اشرفی شاهرودی)، در جمع اساتید، فضلا و طلاب حوزه علمیه، به تبیین نظریّۀ «اصالۀ الوثاقۀ» پرداخت. در ادامه گزارشی از ارائه استاد درایتی فرارویتان قرار میگیرد. تبیین مدّعا: متأخرین از فقهاء بر …
توضیحات بیشتر »ثبتنام سومین کارگاه آموزشی و پژوهشی «فلسفه علم اصول» آغاز شد
«سومین کارگاه آموزشی و پژوهشی فلسفه علم اصول» ویژه اساتید و طلاب سطح سه و چهار حوزه علمیه و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، در این کارگاه یک روزه که به همّت مرکز تخصصی آخوند خراسانی(ره) و گروه پژوهشی فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدّنی تشکیل خواهد شد، حجتالاسلام والمسلمین مجتبی الهای خراسانی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد با موضوع «اجتهاد در کشاکش مذاهب، از منبع معرفت تا روش کسب معرفت»» حجتالاسلام والمسلمین دکتر سعید ضیائیفر، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم و عضو هیئت علمی پژوهشگاه …
توضیحات بیشتر »گامی نو در روششناسی استنباط فقهی
اختصاصی شبکه اجتهاد: روشهایی که در این رساله بهصورت بستههای روشی، عرضه شده است، تلاشی برای دقیقسازی و شاخصسازی در فرآیندهای استنباط در سه محورِ «مسئله شناسی، دلیلیابی و قرینهیابی» است که در ۱۴ بستۀ روشی که حاوی ۱۲۰ دستورالعمل علمی برای رسیدن به استنباط روشمند میباشد، ارائه شده است.
توضیحات بیشتر »تحوّل خواهان، متن آموزشی بنویسند تا عیارشان مشخّص شود!
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین حمید درایتی، علاوه بر اشتهار به داوری مسابقات کشوری و بینالمللی حفظ قرآن و نهجالبلاغۀ، از اساتید به نام خارج فقه و اصول حوزه علمیّه مشهد است. تأسیس سایت «شیعه سرچ» به همراه تدوین درسنامه رسائل و کفایهالأصول (که این دومی به چاپ نیز رسیده است)، بخشی از این تلاشهاست. استاد، خسته از بیتوجّهی مدیران و کمکاریِ فضلای حوزه در عرصه تولید متن درسی، از بایستههای تحوّل در متون آموزشی و متن درسی معیار گفت. به باور او، تحوّل در متون آموزشی اگرچه امری لازم است، لکن وقتی داعیهداران تحوّل، هنوز متنی را به عنوان جایگزین …
توضیحات بیشتر »معرفی پایاننامه: بررسی قاعده قرعه در فقه و حقوق ایران
موضوع رساله تدوین شده؛ بررسی قاعده قرعه در فقه و حقوق ایران می باشد.
توضیحات بیشتر »