استاد احمد مبلغی از برگزاری پنجمین کنفرانس بین المللی فقه و قانون با عنوان «فقه، قانون و هوش مصنوعی» از سوی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس خبر داد و گفت: این کنفرانس با تمرکز بر پیوند میان فقه و قانون و تحلیل پیامدهای پیچیده و چندسویه هوش مصنوعی در عرصه قانونگذاری، به بررسی نقش این فناوری در خلق و پیشنهاد هوشمندانه …
Read More »Tag Archives: فقه و قانون
فقه منبع اصلی استخراج قوانین جامعه اسلامی است/ با ورود حوزویان به عرصه شناخت قانون، میتوان نتایج سودمندی را به دست آورد
آیتالله مکارم شیرازی در پیامی به چهارمین کنفرانس بین المللی فقه و قانون، قوانین الهی را تأمین کننده مصالح انسان در معاش و رستگاری او در معاد دانست و گفت: فقه منبع اصلی استخراج قوانین جامعه اسلامی است و این فقها هستند که با استنباطِ حکمِ خداوند بر اساس ادله و حجتهای موجود بنمایه اصلی این قوانین را به دست …
Read More »فتوایی کارآمد است که سومندی اجتماعی داشته باشد
استاد دانشگاه شهید مطهری ضمن اشاره به دو راهکار برای ایجاد پیوند میان فقه و قانون تاکید کرد: فتوایی کارآمد است که سومندی اجتماعی داشته باشد و مصالح عامه در آن لحاظ شده باشد و تناسبش با ضروریات انسان معاصر بیشتر باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «فقه، حقوق و پیشرفت با محوریت فقه و تقنین» در روزهای پایانی بهمنماه، …
Read More »سه راه برای ولایی شدن قانون/ سکوت قانون با ولایی شدن حکم امکانپذیر است
حجتالاسلام حسنعلی علیاکبریان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تاکید کرد: اگر در جامعه امروز ما قانون بخواهد بر همه الزام شود مشروعیت آن به حکم ولایی وابسته است، ولی پدیده سکوت قوانین را به دلایل مختلف شاهدیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین حسنعلی علیاکبریان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در نشست علمی «جایگاه …
Read More »چالشها و راههای اصلاح و تقویت نظام قانونگذاری در ایران
مسلماً اسلامیکردن قوانین این نیست که یک مسئلهای را که شیخ طوسی هزار سال پیش گفته برداریم و عیناً ترجمه کنیم و در قانون بیاوریم. اسلامیکردن آن است که آن مبانی را بگیریم و بر مقتضیات روز تطبیق دهیم و آنها را بهروز کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر سید حسین میرمحمد صادقی، استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی در …
Read More »تصویر واضح و صحیحی از رابطه قانون و فتوا نداریم/ فتوا نمیتواند جایگزین قانون بشود/ در حکومت اسلامی نیازمند دستگاه قانونگذار هستیم/ قانونگذار باید مقاصد شریعت را از طریق سیاستگذاری دنبال کند و نه از طریق جرمانگاری
در خیلی از موارد میبینیم که واقعاً فاصله زیادی داریم با آنچه باید در یک جامعه اسلامی وجود داشته باشد. این مشکلات همه ناشی از آن است که ما از اهداف بلندی که داشتیم، غفلت کردیم و نگاهمان را به یک سلسله ظواهر شرعی دوختیم. البته که لازم است این احکام به اجرا گذاشته شود اما این احکام یک پیوست …
Read More »گزارشی از دومین مدرسه حقوق پارلمانی با موضوع «ظرفیتها و چالشهای استفاده از فقه در قانون»
دومین مدرسه حقوق پارلمانی که از روز پنجشنبه ۳۰ اردیبهشتماه به همت مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با موضوع ظرفیتها و چالشهای حضور فقه در تقنین در قم آغاز شده بود، عصر جمعه به کار خود پایان داد. به گزارش شبکه اجتهاد، در مراسم افتتاحیه این مدرسه استاد محسن اراکی، عضو مجلس خبرگان رهبری و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه سخنرانی …
Read More »باید لباس حقوق را بر تن فقه بپوشانیم/ حقوقی کردن فقه، وهن فقه نیست، بلکه نشان از قابلیت آن دارد/ فقه التقنین در راهروها و کمیسیونهای مجلس بهثمر نمیرسد
استاد مبلغی، رئیس شورای دینپژوهان کشور با بیان اینکه فقه التقنین نیازمند اجتهاد منظومهای و نظاممند است، گفت: مادامی که فقها ذهنیت حقوقی پیدا نکنند، نمیتوانند اجتهاد معطوف به قانون را شکل دهند؛ لذا باید لباس حقوق را بر تن فقه بپوشانیم تا بتواند قانونگذاری را پشتیبانی کند و حقوقی کردن فقه، وهن فقه نیست، بلکه نشان دادن قابلیت فقه …
Read More »ارجحیت قانون بر فتوا در حکومت اسلامی!
حجتالاسلام ارسطا گفت: وقتی جامعه با یک حاکمیت دینی شکل میگیرد، باید برای تدوین قانون واحد در آن جامعه راهکاری بیاندیشیم و بدانیم که وجود فتاوی، ما را بینیاز از وجود قانون نمیکند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محمدجواد ارسطا در نشست علمی با عنوان «ظرفیتهای حقوق اسلامی برای پاسخگویی به مسائل روز» که به همت مرکز مطالعات جهان اسلام …
Read More »حساسترین بخش قانونگذاری، درک صحیح رابطه فقه با قانون است
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس پیوستگی، جامعیت، قابلیت اجرا و کارکرد را چهار ویژگی قانون مطلوب دانست و گفت: قانونگذاری یک فرایند حساس و برخوردار از ماهیت و الزامات و اقتضائات خاص به خصوص، درک صحیح رابطه فقه با قانون کارآمد است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین احمد مبلغی در سخنانی پیرامون کارهای ویژه مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، بیان …
Read More »علم فقه برای اجرا وضع شده، نه پستوی خانه/ تمام ابواب حقوق در شریعت اسلامی مورد توجه قرار گرفته است/ اشکالات کدیور پشتوانه علمی ندارد
حجتالاسلام دکتر حسینی ضمن پاسخ به چالشهای نسبت فقه و حقوق مطرح کرد: برخی به غلط میگویند «علم فقه همراه با علم اخلاق برای تنظیم عملی زندگی مومنانه پیش بینی شده است …». روشن است که در حکومت اسلامی قانون برای تنظیم روابط اجتماعی است، نه پستوی خانه و زندگی مومنانه. یعنی علاوه بر زیست مومنانه در بُعد فردی، جامعه …
Read More »نگاهی به ۱۵ عنوان کتاب در حوزه «فقه و قانون»
مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شواری اسلامی تاکنون حدود ۱۵ عنوان کتاب را در حوزه «فقه و قانون» منتشر کرده که برخی از این آثار با استقبال بسیار خود مخاطبان قرار گرفته است. به گزارش شبکه اجتهاد، «فقه، قانون، ایدهها و پیشنهادها و راه حلهای روشی»، «تاملات فقهی در حوزه قانونگذاری»، «فقه، قانون و اخلاق»، «فقه، قانون و واقعیتهای اجتماعی»، «تاملات …
Read More »اذن در تقنین به افراد، از اختیارات ولی امر است/ بین حوزه تقنین و مواجهه مکلفین با قانون، خلط شده است/ میشود قانون اساسی بر اساس فقه اسلامی را نوشت
در تقنین باید ملاحظاتی را در نظر بگیریم. این ملاحظات شامل ملاحظات اجتماعی، مصلحت جامعه، مصلحت نهاد خانواده، ملاحظات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و مانند آن را تشکیل میدهد، همه این ملاحظات فقهی هستند؛ اما ممکن است گاهی منظور این باشد که احکام فقه منهای ملاحظات عناوین ثانویه در فقه حکومتی چه وضعیتی دارد و با ملاحظات آنها چه وضعیتی …
Read More »ضیائیفر: قانون اساسی کشورهای اسلامی برگرفته از جمهوری اسلامی نیست/ ورعی: باید برای اختلاف فتوا و قانون فکری شود
در سالهای گذشته روند این تزاحمات اینطور بوده که تفسیر طیف اول هیچگاه غالب نبوده است و همیشه تفسیر طیف دوم و سوم که بهنوعی هزینهسازی برای ولیفقیه است، غلبه داشته و این نکته باعث شده که این تصور و توهم پدید آید که اسلام پاسخگوی نیاز جامعه نیست و باید بررسی شود که چرا مرجع رسمی قانونگذاری ما در …
Read More »کتاب جدید «رئیس قوه قضائیه» منتشر شد
اساس تعارض اصل و ظاهر به معنای تنافی اقتضای یکی از آن دو با دیگری است؛ از این رو هرگاه میان دو دلیل رابطه عام و خاص، حاکم و محکوم، وارد و مورد یا تزاحم باشد، یا امکان جمع عرفی داشته باشد، از قلمرو تعارض اصطلاحی و مستقر بیرون خواهد بود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، تعارض میان ظاهر و اصل …
Read More »شریعت و قانون ملی در کشورهای اسلامی
کتاب «شریعت و قانون ملی در کشورهای اسلامی» به نگارش جان میشل اوتو، پاسخی به پرسشهای مخاطب غربی درخصوص رویکرد حقوق اسلامی نسبت به اقتضائات حقوقی برقرار میان مناسبات بین المللی و حقوق اسلامی است. به گزارش شبکه اجتهاد، نویسنده این مهم را ضمن توضیح مفهوم دولت-ملت و مناسبات حقوقی آن در جهان معاصر ضمن تمرکز بر دیدگاه حقوق اسلامی …
Read More »معیارهای قانون و فقه به هم نزدیک شوند
حجتالاسلام روحالله شریعتی گفت: فقها باید در مورد مسائل جدید معیارهای دینی را ارائه کنند و حقوقدانها و اقتصاددانها از این معیارها قوانین را ثبت و ضبط کنند و با توجه به این معیارها راهکاری ارائه کنند که منطبق با مبانی دینی هم باشد. باید در کشور قانون حاکم باشد، امکان ندارد در مورد مسائل قانون یک حرف بزند و …
Read More »انتشار نشریه «جامعه شناسی فقه و قانون» در مرکز تحقیقات اسلامی مجلس
اولین شماره نشریه «اندیشهها، ایدهها و نکتههایی در زمینه جامعه شناسی فقه و قانون» با موضوع «حمایت تقنینی از خانواده زندانیان» توسط مرکز تحقیقات اسلامی مجلس منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، این نشریه حاصل مباحث نشستهای هیات اندیشه ورز جامعه شناسی فقه و قانون مرکز تحقیقات اسلامی مجلس متشکل از برخی جامعه شناسان و فقهاست که بعد از برگزاری …
Read More »روند مباحث فقهی تقنینی علمی و عملی پیش برود/ آمادگی برای تاسیس انجمن فقه و قانون در حوزه
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی بر لزوم سرعت بخشیدن و علمی تر شدن مباحث مرتبط به فقه و قانون تاکید کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین احمد مبلغی امروز در مراسم تجلیل از ۵۰ قانون پژوه دینی در قم به مناسبت هفته پژوهش، خاطرنشان کرد: از جمله ویژگیهای مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، تولید ایدهها و ادبیات متناسب …
Read More »موسیقی بر ضربآهنگ فقه و قانون
کتاب «موسیقی بر ضربآهنگ فقه و قانون»، دستاورد پژوهش انجامشده در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، به کوشش منصوره فصیح رامندی به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، موسیقی همواره از جمله موضوعات مبهم فقهی بوده است. با توجه به تغییر در رویکرد موسیقی و ذائقه هنری جامعه از سوئی و تاثیر عنصر زمان، مکان و عرف در …
Read More »اگر در فقه و نحوه استنباط تحول ایجاد نکنیم، نمیتوان در عرصه قانونگذاری تحول مطلوب را شاهد باشیم/ فقیه به تمامی پتانسیلهای شریعت توجه کند
فقیه در مقام استنباط احکام باید به آثار حکم خود توجه کند، فقیه امروز و به صورت سنتی تنها به منابع حکم توجه میکند درحالیکه موظف است شرعا به آثار فردی، اجتماعی، داخلی، بین المللی، درون دینی و برون دینی حکم خود توجه کند.. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سعید رهایی در نشست علمی در همایش حقوق به مثابه …
Read More »آقای شهاب مرادی! ماده ۶۳۷ قانون مجازات اسلامی را بخوانید/ رضا دانشمندی
شبکه اجتهاد: سوم مرداد، شهاب مرادی مهمان برنامۀ «حالا خورشید» بود. هنگامیکه مجری [رضا رشیدپور] به پرسیدن نسبت افراد در خیابان اشاره کرد، آقای «واعظ»، قاطع و البته کمی عصبانی گفت: «اونی که میپرسه، غلط میکنه میپرسه». عدهای هم کودکانه این قطعه را بازنشر میدهند و شاید تصور میکنند که پس از این، به استناد «غلط میکنه»ی ایشان، محتسب و …
Read More »قانونگذار باید از تحلیلهای جامعه شناسانه منتفع شود
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه قانونگذار باید از تحلیلهای جامعه شناسانه منتفع شود، گفت: باید کارگروهی متشکل از “فقیهان حقوق آشنا”، “حقوقدانان فقه آشنا” و “جامعه شناسان دین آشنا” به کمک قانون گذار بیاید. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین احمد مبلغی در جمع گروه اندیشه ورز “جامعه شناسی و قانونگذاری” در مرکز تحقیقات …
Read More »فقه و چالشهای سیاسی نظام اسلامی
اختصاصی شبکه اجتهاد: متن پیشرو نمایه مقالات «فقه و چالشهای سیاسی نظام اسلامی» است که به معرفی ۲۰ مقاله چالشی میپردازد. ۱- عنوان مقاله: مبانی فقهی نظام جمهوری اسلامی؛ امنیت سیاسی نظام اسلامی از منظر فقه شیعه نویسنده: محمد اسماعیل نباتیان (استادیار دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، گروه تاریخ و تمدن و انقلاب اسلامی دانشگاه تهران) منبع: فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات …
Read More »شکلگیری قانون حمایت از اقلیتهای دینی در سایه فقه شیعه
شبکه اجتهاد: در اصل سیزدهم قانون اساسی آمده است: ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی تنها اقلیتهای دینی شناخته میشوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی بر طبق آئین خود عمل میکنند. گفتار اول: مبانی دینی اساسی سازی ادیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی در مقام مطالعهی مبانی اصل ۱۳ قانون …
Read More »خلأهای قانونی مبارزه با «رباخواری»
یوسف نورائی نویسنده کتاب «جرم ربا از منظر فقه و حقوق» یکی از ایرادات مهم وارد بر ماده ۵۹۵ قانون مجازات اسلامی را در آن میداند که عملا شامل رباخواری اشخاص حقوقی نمیشود و عرفا ظهور در شخص حقیقی دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، بر اساس آیات و رویات، کمتر گناهی را میتوان به زشتی رباخواری و ربادهی یافت. به …
Read More »لازمه اجرای احکام شرعی قراردادن فتوای منتخب در فرآیند قانونگذاری است
عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: نظام اجتماعی اگر بخواهیم احکام شرعی را اجرایی و عملیاتی کنیم اولا باید یک فتوا از میان فتاوا را برگزینیم زیرا «تقنین فقه» اختلاف آرای فقها را بر نمیتابد؛ ثانیا فتوای گزینش شده را در فرآیند قانونگذاری قراردهیم تا به تصویب و تایید مراجع ذى صلاح برسد و در نتیجه اجرای آن …
Read More »بازاندیشی در اعتبار فقهی قانونگذاری مجلس/ اشکال آیتالله گلپایگانی به تقنین مجلس و پاسخ امام
استاد دانشگاه حضرت معصومه(س) با استناد به قاعده «منطقه الفراغ» تقنین در اموری که با شرع مغایرت نداشته باشد را بیاشکال دانست و با اشاره به نامشروع دانستن قوانین مصوب مجلس شواری اسلامی از سوی برخی، علت وجود چنین دیدگاهی را دور ماندن از نگاه عرفی و اجتماعی عنوان کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، مجلس شورا در ایران قدمتی بیش …
Read More »نگاه ابزاری به عدالت در حیطه قانونگذاری
عضو هیأت علمی پژوهشکده فقه و حقوق با تأکید بر اینکه در مقام استنباط احکام شرعی، عدالت را ابزار نمیدانم، گفت: در استنباط ابزارگرا نیستم و عدالت را حکمت و در زمره مقاصد میدانم؛ اما در قانون گذاری چون عدالت را هم بر حکومت لازم میدانم، پس مانند احکام شریعت باید به عدالت توجه داشته باشیم. پس در قانون گذاری، …
Read More »هر دو گفتمان تجدد آمرانه و اسلام آمرانه در ایران ناکام ماندند/ در مسالهی حجاب کارنامهی موفقی نداشتیم
شبکه اجتهاد: این روزها با پخش گستردهی ویدیوهایی از برخورد گشت ارشاد، شاهد اظهارنظرهای فراوان و گاه متضادی از مسوولان کشور هستیم. برخی از ضرورت تغییر رویکرد نهادهای فرهنگی و انتظامی از «باید» به «باور» میگویند، برخی معتقدند نیروی انتظامی نباید یک قدم هم عقبنشینی کند و برخی دیگر نیز تقاضای نتایج عملکرد ۱۳ ساله گشت ارشاد را دارند. در …
Read More »