شبکه اجتهاد: اگر از نسبتِ فلسفه فقه و اصول فقه سخن میگوییم، نخست باید سنخشناسی کنیم، که بدون آن، تشابه در کارکرد، ما را به خلط در هویت خواهد کشاند. فلسفۀ فقه و اصول فقه از دو سنخاند؛ از دو ریشه، دو منظر، دو شیوه. یکی ناظر از بیرون است، و دیگری ساکن در درون. یکی دانش درجهدوم است که …
Read More »Tag Archives: احمد مبلغی
روایت شب عاشورا / احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: شب، آرام اما سنگین، بر زمین نشسته بود. سکوت، از میان خیمهها میگذشت و بر دلها چنگ میزد. نینوا در آستانهی انفجارِ تقدیر ایستاده بود. از دور، بوی مرگ میآمد، و از نزدیک، صدای ایمان میپیچید. در چنین شبی، حسین علیهالسلام، آن پیشوای نجیب تاریخ، آن وارث پیام پیامبران، زبان گشود و وصیتی شفاف و شریف، بر لب …
Read More »فلسفه فقه و عنصر هماهنگی و سازگاری در استنباط/ احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: از ژرفترین و بنیادینترین مباحث در ساحتِ فلسفه فقه، گفتوگو دربارهی «هماهنگی» و «سازگاری» در تار و پودِ احکام فقهی است؛ بدین معنا که فقه نباید صرفاً مجموعهای از احکام پراکنده باشد، بلکه باید بافتی منسجم و هماهنگ پدید آورد، تا پژواکی روشن از حکمت شریعت بر جای نهد. در این باب، دو رویکرد پدید آمده است: رویکرد …
Read More »تحلیل راهبردی از تجاوزات جنایتبار رژیم صهیونیستی
شبکه اجتهاد: حادثه جنایتبار تجاوز رژیم غاصب صهیونیستی و استکبار جهانی، تحولی است تاریخی که دگرگونیهای بزرگ و کوچک بسیاری را به همراه آورده. در این میان، تحلیل درست میتواند چراغی فرا راه شناخت این وضعیت پیچیده باشد. نخست آنکه این یورش ناجوانمردانه، تجاوزی است آشکار که با زمینهسازیهای از پیش طراحی شده صورت پذیرفت. از بیانیه شورای حکام آژانس …
Read More »هوش مصنوعی قابلیت پیونددهنده میان دو نظام ساختاری و ارزشیِ فقه و قانون است/ هوش مصنوعی در فرآیندهای سهگانه قانونگذاری
استاد احمد مبلغی از برگزاری پنجمین کنفرانس بین المللی فقه و قانون با عنوان «فقه، قانون و هوش مصنوعی» از سوی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس خبر داد و گفت: این کنفرانس با تمرکز بر پیوند میان فقه و قانون و تحلیل پیامدهای پیچیده و چندسویه هوش مصنوعی در عرصه قانونگذاری، به بررسی نقش این فناوری در خلق و پیشنهاد هوشمندانه …
Read More »دو خسران در سپهر اجتهاد: غیبت فلسفهٔ شریعت و فلسفهٔ فقه/ راهی بهسوی فقهی زنده و زمانشناس
شبکه اجتهاد: فلسفهٔ شریعت، گمشدهای اصیل در منظومه معرفت دینی ماست؛ نه یک زینت نظری، بلکه بنیانی گفتمانی برای فهمِ شریعت و بازسازی عقلانیت فقهی. در روزگاری که فقه گرفتار تکرار قواعد و فروبسته در دایره فروع شده، بازگشت به چراییِ تشریع، نسبتِ شریعت با انسان، و هدفمندی احکام، ضرورتی دوچندان یافته است. این نوشته، با تأکید بر بحران غیبت …
Read More »فقه اولویتها؛ پژواک ندای رهبری در سده و گام دوم حوزه علمیه
شبکه اجتهاد: صدسال از آن روز فرخنده میگذرد که مشعل دانش در سینه قم افروخته شد؛ صدفی گشوده بر گوهر فقه و خرمنی پر زر و زیور از حکمت و اصالت. حوزه، این میراثدار قرون، در آفرینش اندیشه، در پاسبانی سنت و در باروری معرفت، صدها برگ زرین به دفتر تاریخ افشانده است. در کنار این شکوه شکوفنده، ندایی به …
Read More »بررسی فقهی بازیهای الکترونیکی باید مبتنی بر منظومهای عالمانه و واقعنگر باشد/ در مواجهه با بازیهای الکترونیکی، اجتهاد سطحی کارساز نیست
نماینده جمهوری اسلامی ایران در مجمع جهانی فقه اسلامی در سخنانی درباره «بازیهای الکترونیکی و احکام فقهی آن» با اشاره به پیچیدگی و درهمتنیدگی این بازیها تأکید کرد: نمیتوان با اجتهادهای ساده یا دیدگاههای سطحی درباره آنها اظهار نظر کرد، بلکه لازم است از منظومهای فکری و اجتهادیِ منسجم بهره گرفت؛ منظومهای که هم به متون دینی توجه داشته باشد …
Read More »سهم علوم اجتماعی در ایجاد و شکلدهی به رشتههای نوین فقهی
استاد احمد مبلغی در نشست علمی «یکشنبههای روش»، به تبیین نقش و روش بهرهگیری از علوم اجتماعی در فقه و عملیات استنباط احکام پرداخت. این استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر ضرورت استفاده روشمند از دستاوردهای علوم اجتماعی، بهویژه در مرحله «موضوعشناسی»، چهار سطح تأثیرگذاری این علوم در تأسیس و توسعه رشتههای نوین فقهی و مسائل نوظهور را تشریح …
Read More »حرکت علمی به سوی تقنین هوش مصنوعی با محوریت فقه اسلامی
در حالی که کشورهای جهان با سرعت در حال قانونگذاری در حوزه هوش مصنوعی هستند، مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با برگزاری پنجمین کنفرانس بینالمللی «فقه، قانون و هوش مصنوعی» در پاییز ۱۴۰۴، به دنبال ترسیم نقش فقه و تقنین اسلامی در مواجهه با این فناوری نوظهور است. به گفته رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، این رویداد علمی با هدف همگرایی …
Read More »شهید صدر و قاعده فهم اجتماعی/ احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: آنگاه که گام در وادی اندیشه شهید صدر مینهی، نه صرفاً وارد اقلیم دانش، که گویی وارد حریم شناختى نظام واره میشوی که در آن عقل با عرف پیوند خورده و وجدان با واقعیت آمیخته است. قاعده فهم عرفی در دستگاه فکری او، نه قاعدهای ایستا و جامد، بلکه هستهای زنده و پویاست که از آن در دستان …
Read More »ای فقیهان برای سرنوشت فقه از هوش مصنوعی نهراسید/ احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: فقه را چه میبینی؟ دانشی خاموش در سایهسار گذشته، در بند اوراق زرد و مجلدات کهن؟ یا جانی تپنده که در هر عصر نفسی تازه میکشد و در هر زمان، افقی نو میگشاید؟ اینک بر سر گردنهای ایستاده است که پیشتر از آن نگذشته؛ چشم در چشمِ پدیدهای بیسابقه دوخته است: هوش مصنوعی، آیا این پدیده، حریفی است …
Read More »سه فرضیه در ماهیت فقه معاصر/ احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: اخیرا در محافل فقهی و دانشگاهی، اخبار مربوط به «فقه معاصر» زیاد شنیده میشود. این اصطلاح زیبا در میان علاقهمندان به فقه در عصر ما، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. فقه معاصر تلاش میکند تا کمال و زیبایی شریعت را در شرایط پیچیده و پیشرفته امروزه احیا کند و به دنبال راهی برای ترکیب اصالت فقه با …
Read More »روششناسی اجتهاد امام خمینی (ره) در عرصه فقه اجتماعی/ ما به «فقه اولویات» نیازمندیم
شبکه اجتهاد: یکی از شیوههای مؤثر برای کشف روش اجتهادی یک فقیه آن است که بخشی از متن او را که گمان میرود حاوی عناصر فعال روشی باشد، انتخاب کرده و به تحلیل روششناختی آن بپردازیم. به کارگیری این شیوه، قابل ارائه به هر کسی است که در حال فراگیری یا تدریس علوم حوزوی است. برای نمونه، در متون گوناگون …
Read More »اجتهاد و هوش مصنوعی/ احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: در عصری که تحولات با شتابی سرسامآور در هم میپیچند و افقها در پهنهای تازه رخ مینمایانند و اندیشهها همچون ابرهایی، آسمان زندگی را میپوشانند، نظر افکندن به نقش هوش مصنوعی در عرصههای بیشمار، از جمله در میدان اجتهاد فقهی و تحلیل گزارههای دینی، ضرورتی است آشکار و وظیفهای استوار، که ژرفنگری و تأملی عمیق را میطلبد. در …
Read More »شریعت از دیدگاه فلسفی علامه طباطبایی/ احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: فلسفه شریعت علمی است که باید تأسیس شود، زیرا عمیقترین و بزرگترین تأثیرات را به همراه دارد. این علم آثار خود را بر فقه، اصول و فلسفه فقه و اصول میگذارد و نگرشهای عمیقی در ارتباط با شریعت به وجود میآورد. همچنین، معنای حکمت را در هر دلالت تجسم میبخشد و فهمی جامع ارائه میدهد که تفکر جامعه …
Read More »اخلاق چگونه میتواند در دستگاه استنباطی تأثیر داشته باشد؟/ چهار رویکرد
شبکه اجتهاد: نسبت فقه و اخلاق از مباحث پیچیده و غامضی است که ضرورت آن روزبهروز با چالشها و مسائل اجتماعی روشنتر میشود و اخلاق را به مسئله اصلی تبدیل میکند. طبق روایت معروف که هدف دین شمرده شده است، سختی مسئله را دوچندان میکند که برای بررسی آن باید سه عنوان کلی فلسفه دین، فلسفه شریعت و فلسفه فقه …
Read More »فعالسازی مقاصد در فقه الاجتماع با نظریه علامه طباطبایی
شبکه اجتهاد: در مسیر فعالسازی مقاصد شریعت، نیازی جدى به برونرفت از چارچوبهای سنتی و گامنهادن در فضایی تخصصیتر، که با پیچیدگیهای عصر حاضر همخوانی داشته باشد، حس میشود. این دگرگونی نیازمند تمرکزی ویژه بر وارد ساختن مقاصد شریعت در فقه اجتماع است. فقه اجتماع فقهی تخصصی است که به احکام شرعی مربوط به زیربناهای اجتماعی، از جمله کنشگری اجتماعی، …
Read More »فرصتی بینظیر برای معرفی دیدگاههای فقه شیعه در عرصه جهانی
مراسم افتتاح دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در مجمع جهانی فقه اسلامی جده همزمان با ایام ولادت پیامبر اکرم (ص) و هفته وحدت در مرکز پژوهشگاه مطالعات تقریبی قم برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم افتتاح دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در مجمع جهانی فقه اسلامی جده با عنوان «گشایش افقی جدید در فقه مقارن» همزمان با ایام ولادت …
Read More »دین و تکنولوژی/ احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: دین با شگفتیهایی مواجه است، همانطور که در قرآن کریم آمده است: «فَبُهِتَ الَّذِی کَفَرَ». اگر اصحاب دین از فناوری به شکل علمی، عمیق و معاصر بهرهبرداری کنند، فرآیند شگفتزدگی کفر در این عصر بهطور عمیقتر و گستردهتری انجام خواهد شد. فناوری که گاهی به عنوان تهدیدی برای دین در نظر گرفته میشود، در واقع ابزاری قدرتمند و …
Read More »تنزیل شریعت در سرزمین راهبردها
شبکه اجتهاد: یکی از مصادیق تنزیل شریعت تنزیل آن در حوزه راهبردها است. پیادهسازی شریعت در حوزه استراتژیها یک امر اساسی میباشد، زیرا استراتژیها نقش حیاتی در شکلدهی به فعالیتها و انجام مسئولیتها دارند. با این حال، ما اغلب، بلکه در بیشتر موارد، در تعیین رابطه فقه با استراتژیها غیر فعال بوده و هستیم. در اینجا و قبل از ورود …
Read More »روش فقهی استاد شهید مطهری/ احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: بسیاری از فقهاء و متفکران به مسئله (چگونه شریعت “جهان متحول در بستر زمان” را پوشش میدهد؟ و چگونه فقیه میتواند این پوشش تشریعی را در روش فقهی خود فعال و اعمال کند؟) پرداخته اند. این مسئله دو مرحله برای بررسی دارد: مرحله اول: چه مکانیزمی را شریعت برای پوشش تحولات زمانی در خود تعبیه کرده است؟ مرحله …
Read More »توسعه فقه منحصر در فلسفه فقه است
استاد حوزه علمیه ضمن تعریف فلسفه فقه بیان کرد: دانش فقه اگر بخواهد توسعه پیدا کند، این توسعه منحصرا مبتنی بر فلسفه فقه است و اگر غیر از فلسفه فقه دانش دیگری در پیش گرفته شود راه به جایی نمیبرد و فرصتها به هدر میرود. شبکه اجتهاد: سوال اصلی این است که نقش فلسفه فقه در توسعه دانش فقه چیست …
Read More »زمینههای شکلگیری نظریه خطابات قانونیه در اندیشه امام خمینی
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم با بیان اینکه نظریه خطابات قانونیه امام خمینی (ره) بر روی مبانیای استوار است که باعث تولید و ابداع این نظریه شده است، گفت: شاید خود ایشان التفات به همه مبانی آن نداشته باشد اما باید حوزه علمیه این امتدادها را انجام دهد. مرادمان از مبانی مسائلی است که امام خمینی (ره) صریحا آن …
Read More »نگاهی دوباره به «خصائص الشریعه»
استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه، گفت: حلال خدا از حرامها بیشتر است ولی ما آن را برعکس کردهایم و دست و پای افراد را میبندیم و این تأثیر منفی بر همه زندگی فرد خواهد گذاشت. خداوند فرموده است چرا طیبات را حرام میکنید پس حلال الهی بیش از حرام است لذا نباید دائماً احتیاط، احتیاط درست کنیم …
Read More »چیستی و کارکرد نظریه فقهی/ حامد محمدجانی
شبکه اجتهاد: با توجه به ابهام در چیستی نظریه فقهی و ماهیت نظریهپردازی و عدم توافق اندیشمندان معاصر در مصطلحات نوظهور؛ در این نوشتار سعی شده است تجمیع دراسی و منسجمی از چیستی، جایگاه و کارکرد نظریه در اندیشه استاد احمد مبلغی، ارایه شود. یادآوری میشود که ورود مجتهدانه فقیه به مسائل معاصر؛ تاسیس رشتههای تخصصی فقه و مصونیت از …
Read More »استنباط روح شریعت و اجرای آن در قانونگذاری نادیده گرفته شده است
استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه با بیان اینکه الان در حوزه، به هیچ وجه استنباط روح الشریعه نداریم، گفت: باید به این مسئله توجه داشته باشیم زیرا قانون، روح دارد و روح ضامن پیوستگی اجزای کمی برای میل به اهداف است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد احمد مبلغی عضو مجلس خبرگان و استاد درس خارج فقه و …
Read More »حوزه باید پای کار تقریب بیاید؛ نمیشود انقلاب بخواهد، حوزه نخواهد!
عضو مجلس خبرگان رهبری اظهار داشت: گاهی اقتضائات تقریب رعایت نمیشود. ما یا نباید در یک عرصۀ جهان اسلامی با این عظمت و با این ابعاد گسترده ورود داشته باشیم یا اگر وارد شدیم، باید اقتضائاتش را بشناسیم. مثلا یکی از اقتضائاتش این است که حوزه باید پای کار تقریب بیاید. نمیشود که انقلاب بخواهد، حوزه نخواهد یا حوزه بخواهد، …
Read More »قرآن، شهر را در حصاری از فضای سبز تصویر میکند/ آبادانی زمین، طلب خداوند از مردم و به نفع بشر است/ وعده عذاب الهی برای از بین بردن درختان
استاد مبلغی مراجعه به آیات و روایات و نظریه پردازی و رجوع به متخصصان را به عنوان راههای یافتن مصادیق آبادانی ذکر کرد و گفت: قرآن کریم وقتی شهر را بیان میکند آن را در حصاری از فضای سبز تصویر میکند: «لقد کان لسبإ فی مسکنهم آیه جنّتان عن یمین و شمال کلوا من رزق ربّکم و اشکروا له». به …
Read More »نواب: بحث مقاصد الشریعه وارد حوزه علمیه قم شده است/ تکمیل نظریه فقهالمقاصد آخرین هدف تحقیقاتی من است/ مبلغی: مقاصد چیزی نیست که ما به شریعت تحمیل کنیم/ باید برای مقاصد در منهج استنباط جایی پیدا کرد
استاد نواب با اشاره به اهمیت اثرگذاری مقاصد الشریعه بر آینده جهان اسلام، تکمیل نظریه فقهالمقاصد آخرین هدف تحقیقاتی خود عنوان کرد و گفت: تعلیل مداری در اجتهاد پیدا کردن و یافتن یک فهم عقلانی از نص است و تعقل گرایی را با سنجش مقتضیات زمان گسترش میدهد. استاد مبلغی کتاب «رویکرد تعلیل مداری در اجتهاد» اثر استاد نواب را …
Read More »