کتاب «درآمدی بر نظریه جنسی اسلام» تألیف حجتالاسلام والمسلمین حسین بستان، نویسنده و محقق حوزه فقه زنان و عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، از سوی نشر مناهج علم به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از حوزههای علوم اسلامی و انسانی که از فقر نظریه و نظریهپردازی بهشدت رنج میبرد، حوزۀ مطالعات جنسی است. البته نباید کوششهای ارزندۀ اندیشمندانی مانند علامه طباطبایی و استاد شهید مطهری در جهت تبیین عناصر تشکیلدهنده یک نظریه جنسی را نادیده گرفت. ولی حاصل این کوششها در بهترین حالت، مجموعهای از مباحث پراکنده است که برای احراز عنوان نظریه، همچنان …
توضیحات بیشتر »درآمدی بر فقه جنسیت
کتاب درآمدی بر فقه جنسیت به قلم حجتالسالام والمسلمین حسین بستان، محقق و مدرس حوزه علمیه قم به همت انتشارات منهاج علم منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، جنسیت در اصطلاحی جدید در علوم اجتماعی به آن دسته از تفاوتهای زن و مرد اشاره دارد که دارای خاستگاه اجتماعی و فرهنگی هستند و در تقابل با مفهوم جنس قرار میگیرند که به معنای تفاوتهای زیست شناختی بین مذکر و مؤنث است. صرف نظر از میزان دقت این تفکیک و امکان مناقشه در آن، با توجه به گستردگی ملاحظات جنسیتی در احکام دینی زمینۀ شکلگیری شاخهای از فقه به نام فقه …
توضیحات بیشتر »فقه؛ کنترل و نظارت اجتماعی
عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) گفت: متأسفانه به دلیل فقدان حکومت شیعی در طول تاریخ اسلام، بخش کنترلی و نظارتی فقه تحت عنوان عام «امر به معروف و نهی از منکر» در منابع فقهی غنای چندانی متناسب با انتظارات حاکمیتی و اقضائات حیات جمعی نیافته است. حتی بیانات حضرت علی(ع) در نهج البلاغه که در سالهای حکومتشان مطرح شده و در مقایسه با سایر ائمه(ع) زمینه بیشتری برای طرح آن یافته است؛ نیز تا آنجا که اطلاع دارم با این نگاه خوانش نشده و انعکاس فقهی برجستهای نیز نیافته است. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی-ترویجی «فقه؛ کنترل و …
توضیحات بیشتر »«فقه جنسیت» و مباحث خانواده
فقه جنسیت تفاوتهایی را که به لحاظ اجتماعی میان زن و مرد وجود دارد، بررسی فقهی میکند تا صحت و سقم این تفاوت مشخص شده و اعتبار شرعی آن تعیین گردد. هرچند برخی از مباحث، ناظر به جنسیت در ابواب مختلف فقهی آمده و احکام آن بیان شده است، در عین حال جمع کردن این مباحث از ابواب مختلف، ذیل عنوان «فقه جنسیت» دارای فوایدی از جمله انسجام مباحث، افزوده علمی و طرح احکام ثانوی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین حسین بستان، مدیر گروه پژوهشی فقه زن و خانواده جامعه الزهرا سلاماللهعلیها در نشست تخصصی «جنسیت و فقه» …
توضیحات بیشتر »ادله فقهی الزام حاکمیت به حجاب
شبکه اجتهاد: مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیهالسلام در تاریخ ۴مهرماه ۱۴۰۱ نشست علمی با عنوان «ادله فقهی الزام حاکمیت به حجاب» را با حضور و ارائه حجتالاسلام والمسلمین حسین نجفی بستان، عضو هیئتعلمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه برگزار کرد. نظر به اهمیت موضوع، «مباحثات» متن کامل نشست را تنظیم و منتشر کرده است که میخوانید. مجری: موضوع بحث، بحث الزام حاکمیت در امر حجاب و قوانین حجاب است. از استاد بزرگوار جناب نجفی بستان که در بحثهای حوزهی مطالعات زن و خانواده جزء صاحبنظران برجسته هستند دعوت کردیم. سؤالات زیادی با ادبیات فقهی امروز مطرح است و به عنوان …
توضیحات بیشتر »نباید در عرصه موضوع شناسی به حوزههای قبلی بسنده کرد/ عنصر زمان و مکان به صورت فراگیر در حوزه مورد توجه نیست
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به اهمیت موضوع شناسی در حوزههای علمیه، گفت: «اشتغال زنان» در ظاهر مساله جدیدی نیست و سابق بر این هم زنان بیرون از منزل فعالیت داشتند، اما در واقع، چون مناسبات اجتماعی تغییر کرده است، اینکه الگوی مطلوب اشتغال زنان در زمان حاضر چیست، نیاز به موضوع شناسی دارد و نمیتوان حکم کلی داد لذا به نظر میرسد که موضوع شناسی ما به پختگی کامل نرسیده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام حسین بستان عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، پیرامون وضعیت کرسیهای درس خارج حوزه علمیه به «شفقنا» گفت: …
توضیحات بیشتر »تفاوت اجتهاد دینی با روشهای کیفی غربی/ چرا طلاب خیلی دیر به اجتهاد میرسند؟
حجتالاسلام حسین بستان، گفت: یکی از دلایلی که طلاب در حوزه دیر مجتهد میشوند این است که فقه به صورت منضبط ارائه نمیشود ولی غربیها در مباحث اجتهادی خودشان خیلی منضبطتر هستند، ما طلبه را از ابتدا وارد معالم و لمعه و مکاسب میکنیم و اینقدر خودش باید پرکار و پرمباحثه باشد تا اندکاندک به کسب مهارتهای لازم دست یابد به همین دلیل روندی طولانی را باید طی کند گرچه کسی که این مسیر را طی میکند واقعا ملا هم میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین حسین بستان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، در نشست علمی «کاربرد …
توضیحات بیشتر »ماهیت علت و حکمت در فقه با تکیه بر نظریه آیتالله شبیری زنجانی
شبکه اجتهاد: پنجمین نشست شبکه نوآوریهای فقهی صراط با ارائه حجتالاسلام و المسلمین مرتضی فیاض از اساتید سطوح عالی و فضلای جوان حوزه علمیه قم به مساله «علت و حکمت در فقه»، اختصاص یافت. در این نشست، حجتالاسلام والمسلمین حسین بستان از مدرسین خارج فقه و اصول به نقد مباحث مطروحه پرداخت و در انتها استاد محمد قائینی در تکمیل و جمعبندی مباحث نشست، مطالبی را بیان نمود. آنچه پیشروی شماست گزاشی از این نشست علمی است که از منظرتان میگذرد؛ ارائه حجتالاسلام مرتضی فیاض: بحث علت و حکمت از مباحث کاربردی و پر ابتلاء در فقه و اصول است. …
توضیحات بیشتر »ارائه اولین صورتبندی از مسائل زنان از سوی علامه طباطبایی/ توجه به مسائل زنان از نشانههای کارآمدی دین است/ میتوان در مسائل زنان نوآوری داشت
رئیس پژوهشکده زن و خانواده دانشگاه ادیان و مذاهب اظهار کرد: قبل از انقلاب، اولین صورتبندی که در مورد مسائل زنان داریم، از سوی علامه طباطبایی بوده و فکر نمیکنم کسی در عالم تشیع وارد این مقوله شده باشد. کار مرحوم شهید مطهری نیز بیشتر پاسخگویی به شبهات است، اما علامه روی هویت انسانی زن، ساختار تکوینی، نظام حقوقی، ستم تاریخی علیه زنان و ارتباط این موارد، بررسی و تبیین نسبتاً جامعی داشته است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «انقلاب اسلامی و الهیات جنسیتی»، با حضور حججاسلام والمسلمین محمدرضا زیبایینژاد، رئیس پژوهشکده زن و خانواده دانشگاه ادیان و مذاهب، حسین …
توضیحات بیشتر »فقه عفاف جنسی، از فقه فردی تا فقه اجتماعی
کتاب «فقه عفاف جنسی فقه فردی» و «فقه عفاف جنسی فقه اجتماعی» اثر حجتالاسلام والمسلمین دکتر حسین بستان، نویسنده و محقق حوزه فقه زنان و عضو هیئتعلمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فقه عفاف جنسی، بخشی از علم فقه است که به بررسی احکام شرعی رفتارهای جنسی میپردازد. مباحث عفاف جنسی با توجه به حجم بالای آیات و روایاتِ مربوط به این موضوع از یکسو و کثرت مسائل مورد ابتلا در این زمینه از سوی دیگر، ظرفیت وسیعی برای تبدیل شدن به یک باب مستقل فقهی را داشتهاند. با این حال، از …
توضیحات بیشتر »افزایش اعتماد عمومی به حاکمیت میتواند در بهبود وضعیت حجاب مؤثر باشد/ راهکارهای ایجابی و سلبی تقویت حجاب
حکومت تا جایی که امکان دارد ولو با اجبار باید حدود الهی را اجرا کند و در مواقعی که دخالت حکومت باعث اختلال در نظم اجتماعی و ایجاد مفسده میشود، فقط به همان اندازهای که قدرت دارد و مفسده ایجاد نمیشود باید مداخله کند. به گزارش شبکه اجتهاد، نهادینه سازی فرهنگ حجاب و عفاف به عنوان یکی از ضرورتهای باورهای دینی مستلزم برنامهریزی صحیح در سه حوزه فرد، خانواده و جامعه است. نقش حکومت اسلامی در ایجاد و ترویج این باور انکارناپذیر بوده و در نگاهی عمیقتر، ضروری و اساسی است. پیش از برنامهریزی صحیح باید عناصر مفهومی چون فرد …
توضیحات بیشتر »نقد فقهی و حقوقی لایحه منع خشونت علیه زنان
در ششمین نشست هماندیشی معاونت امور زنان با دانشگاه مفید، خشونت علیه زنان از منظر فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار گرفت و یکی از ایرادات وارده به لایحه تأمین امنیت زنان در برابر خشونت، مجازات محور بودن آن بیان شد. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه هماندیشی معاونت امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری، با موضوع بررسی فقهی و حقوقی خشونت علیه زنان با همکاری مرکز مطالعات حقوق تطبیقی دانشگاه مفید به صورت مجازی برگزار شد. در این جلسه که ششمین نشست از نشستهای هم اندیشی است، ابتدا معصومه ابتکار، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، اظهار امیدواری …
توضیحات بیشتر »جواز چندهمسری از احکام متغیر شریعت نیست/ در شرایط فعلی، ازدواج مجدد مستحب نیست/ «عاشروهن بمعروف» حکم وجوبی نیست
دلایلی که برای استحباب ازدواج مجدد وجود دارد قابل مناقشه است. برخی ادله استحباب خودِ ازدواج را ثابت میکنند؛ یعنی خود دلایلی که استحباب ازدواج را ثابت میکنند اطلاق دارند و شامل هر ازدواجی میشوند. این ازدواج میتواند ازدواج اول یا ازدواج دوم یا ازدواج سوم باشد. با این استدلال میتوانیم قائل به این باشیم که کسی که ازدواج دوم انجام میدهد استحباب دارد. این فرق دارد که بگوییم استحباب تعدد بهعنوان تعدد ثابت نمیشود و برای استحباب تعدد دلیل محکمی نداریم. ولی خود ازدواج را میتوانیم بگوییم مستحب است و هر ازدواجی هم مستحب است. اختصاصی شبکه اجتهاد: چندهمسری …
توضیحات بیشتر »«چندهمسری» را نه بکوبیم و نه ترویج کنیم/ فقهای پیشین قائل به تکهمسری بودهاند
حجتالاسلام حسین بستان با بیان اینکه چندهمسری کاملاً تابع شرایط زمانی، مکانی و اجتماعی است، تصریح کرد: اگر ازدواج مجدد منجر به فروپاشی خانواده، ایجاد اختلاف و درگیری با همسر اول و مفاسدی از این قبیل شود، نه تنها مستحب یا مباح نیست، بلکه میتواند مکروه یا حرام باشد و با عقل و روح شریعت سازگاری ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین حسین بستان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و استاد فقه جنسیت در حوزه علمیه، در گفتوگو با ایکنا گفت: آنچه از آیه شریفه سوم سوره مبارکه نساء «وَ آن خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِی الْیَتَامَى فَانْکِحُوا …
توضیحات بیشتر »فقه خانواده؛ چیستی، ساختار و نظام مسائل
به نظر من مفری از تداخل فقههای مضاف نیست. مثلاً بسیاری از مباحث فقه فردی با فقه اجتماعی تداخل میکند. من وقتی فقه عفاف را بررسی میکردم مباحث شخصی و اجتماعی آت باهم تداخل میکند. مثلاً در فقه موجود یک باب به نام امربهمعروف و نهی از منکر داریم که با بسیاری از ابواب تداخل میکند. این موضوع تداخل در فقه سنتی هم هست لکن فقها، به این شکل کار را پیش بردهاند که هر جا نیاز بوده ورود کردهاند اختصاصی شبکه اجتهاد: چند سالی است که فقه خانواده، به عنوان بابی جدید در فقه مطرح شده است. این فقه …
توضیحات بیشتر »وجود چهار دسته روایت متعارض در زمینه انتخاب همسر توسط دختر
در زمینه انتخاب همسر توسط دختر حداقل چهار دسته روایت متعارض با یکدیگر داریم. در تمام این چهار دسته، روایاتی با سندهای خوب موجود است به همین جهت از جهت سندی دست ما باز نیست و از طریق سند نمیتوان تعارض میان آنها را برطرف نمود و پیچیدگی و تعارضات موجود در این موضوع باعث شده اجماع و شهرتی در این موضوع میان فقها صورت نگیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین حسین بستان در درس خارج فقه جنسیت، موضوع ازدواج را مورد بررسی قرار داد و گفت: نخستین مسئله در این باره حق انتخاب همسر است که به لحاظ …
توضیحات بیشتر »فقه عفاف؛ حلقهای مفقود در تبویب فقه
استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم به سه جلد کتاب «فقه عفاف» اشاره کرد و گفت: کتاب فقه عفاف از دو جلد فقه فردی و اجتماعی تشکیل شده است و جلد سوم آن میتواند نتیجه مباحث فقهی در بخشهای قبل باشد و ذیل سیاستگذاری اجتماعی تعریف شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در ادامه سلسله همایشهای ملی الگوی زندگی عفیفانه با رویکرد اسلامی، کرسی ترویجی با موضوع «فقه عفاف؛ حلقهای مفقود در تبویب فقه» امروز چهارشنبه با ارائه حجتالاسلام حسین بستان، عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و به همت مرکز پژوهشهای آستان قدس رضوی، نمایندگی قم در حوزه …
توضیحات بیشتر »براساس روایات اطاعت از زن غیرعاقل مذمت شده و اطاعت از زن عاقل مباح است
مدرس و پژوهشگر حوزه زنان درباره اطاعت شوهر از زن گفت: بر اساس سیره و روایات و بهره گیری از مباحث اصولی اطاعت از زن غیرعاقل نکوهش و مذمت شده و در مقابل اطاعت از زن عاقل مباح میباشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام حسین بستان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در درس خارج فقه نظامهای اسلامی، درباره الگوی مدیریت خانواده در اسلام اظهار داشت: در ادامۀ بحثهای مربوط به شاخصهای قوامیت به موضوع اطاعت رسیدیم که در ترسیم الگوی مدنظر میتواند راهنما باشد. همان گونه که بیان گردید در آیات و روایات بر اطاعت زن از شوهر …
توضیحات بیشتر »تبیین شاخصهای قوامیت/ غیرت امر مردانه است یا زنان نیز باید غیرت داشته باشند؟
حجتالاسلام بستان، حق کنترل اجتماعی زن را از جمله شاخصهای قوامیت نامید و عنوان کرد: این موضوع خود دارای چند محور است. از محورهای اصلی آن اجازه خروج از منزل است. حبس کردن زنان یکی دیگر از محورهای این حق است که در روایات به آن اشاره شد اما این احادیث نمیتواند ما را به وجوب برساند و فقها نیز به وجوب آن حکم نداده اند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین حسین بستان، استاد خارج حوزه علمیه قم در درس خارج فقه نظامهای اسلامی که از سوی دبیرخانه مفتاح برگزار شد، درباره الگوی مدیریت خانواده در اسلام خاطرنشان کرد: …
توضیحات بیشتر »هیچ آیه و روایتی فضیلت مرد بر زن را بیان نکرده است/ آیات قرآن را نباید دلبخواهی تفسیر کنیم
حجتالاسلام بستان با بیان این که درباره آیه «الرِّجالُ قَوّامُونَ عَلَی النِّساءِ بِما فَضَّلَ اللّهُ بَعْضَهُمْ عَلی بَعْضٍ وَ بِما أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوالِهِمْ» شبهه دیگری نیز مطرح است و آن این که «بِما فَضَّلَ» به مردان باز میگردد، یعنی مردان چون از زنان با فضیلت ترند پس لیاقت قوامیت را نیز دارند، گفت: ما تاکنون آیه و روایت قابل استنادی که بگوید مردان از زنان با فضیلت ترند را نیافتیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام حسین بستان، استاد حوزه و دانشگاه در دروس خارج فقه نظامهای اسلامی که از سوی دبیرخانه مفتاح برگزار شد، مباحث خود را با این پرسش …
توضیحات بیشتر »منظور از قوامیت مرد بر زن ریاست است یا حمایت؟/ توزیع قدرت در خانواده از دیدگاه اسلام
استاد حوزه دیدگاه اسلام نسبت به مدیریت خانواده را مطرح و در آن دو اصل «قوامیت» و «ولایت» را مهم برشمرد و تأکید کرد: قوامیت نسبت به همسر و ولایت نسبت به فرزندان مطرح میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین حسین بستان، استاد حوزه و دانشگاه در دوره «دروس خارج فقه نظامهای اسلامی»، موضوع قوامیت در هندسه کلی نظام خانواده در اسلام را مورد کنکاش قرار داد و با یادآوری این موضوع که هسته مرکزی خانواده را همسران تشکیل میدهند، عنوان کرد: میان همسران مناسباتی وجود دارد که از میان آن ساختار به وجود میآید. وی یکی از ساختارهای …
توضیحات بیشتر »رابطه خانواده با حاکمیت را فقه نظام تعیین میکند/ شش هدف مهم تشکیل خانواده براساس آیات و روایات
استاد حوزه و دانشگاه، وظیفه تعیین چگونگی رابطه خانواده با نظام و حاکمیت را وظیفه فقه نظام بیان کرد و یادآور شد: در دنیای معاصر در جایی مجبوریم از فقه سنتی عبور کرده و مسائل ثانویه را با فقه نظام حل کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام حسین بستان، عضو گروه مطالعات اجتماعی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، در جلسه درس خارج فقه نظامهای اسلامی که از سوی دبیرخانه مفتاح برگزار شد، با اشاره به این که میان خروجی خانواده از دیدگاه اسلام با جامعه شناسی و روانشناسی ارتباطات تنگاتنگی وجود دارد، عنوان داشت: البته جامعه شناسان و روانشناسان معتقدند خانواده …
توضیحات بیشتر »حجاب یک امر دینی است/ مروجان حجاب، خیلی این مساله را به حکومت ارتباط ندهند
کسانی که میخواهند ترویج عفاف و حجاب کنند خیلی این مساله را به حکومت ارتباط ندهند، یعنی محجبه بودن و طرفدار نظام بودن مترادف هم نشوند. حجاب امر دینی است و اکثر مردم ما خود را متدین میدانند. باید به افراد فهماند مساله حجاب ربطی به حکومت ندارد. حجاب امری است که از ۱۴۰۰ سال پیش حتی زمانی که حکومتی نبوده مردم رعایت میکردند و حکم ابدی اسلام است ربطی به بودن و نبودن حکومت ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، گرایش به پوشش، حجاب و عفاف یک گرایش فطری در میان زنان و مردان است؛ اما میزان و شکل آن …
توضیحات بیشتر »استفاده از قدرت در امر به معروف و نهی از منکر از وظایف حکومت است/ بازکاوی ادله فقهی جواز الزام حکومتی در مسأله حجاب
اگر قرار باشد صرف وجود مفسده، مقید امر به معروف و نهی از منکر باشد هیچ امر به معروف و نهی از منکری وجود نخواهد داشت. در مصلحت و مفسده باید با عقلانیت اسلامی مسائل را بررسی و با نگاه اسلامی مصلحت و مفسده را درک کنیم نه با نگاه مدرن، چنانچه برخی سریعا میگویند به صلاح نیست که موجب میشود اصل حجاب را نیز لازم ندانیم. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین جلسه از سلسله نشستهای بررسی فقهی الزام حکومتی در مسأله حجاب با موضوع بررسی ادله جواز به همت پژوهشگاه فقه نظام و با همکاری گروه فرهنگی امین هفته …
توضیحات بیشتر »بررسی ادلّه مخالفان الزام حکومت نسبت به مسئله حجاب/ آیا الزام حاکمیت بر حجاب ظلم است؟
شبکه اجتهاد: بیستمین نشست بررسی فقهی الزام حکومتی در مساله حجاب در پژوهشگاه فقه نظام قم با ارائه حجتالاسلام علی صالحیمنش برگزار شد. در این نشست ححجتالاسلام دکتر حسین بستان عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به عنوان ناقد اول، حجتالاسلام سعید جوادی به عنوان ناقد دوم و حجتالاسلام چگینی به عنوان دبیر علمی حضور داشتند. تبیین ضرورت بحث از الزامات حکومتی نسبت به حجاب حجتالاسلام چگینی در ابتدای جلسه ضمن تشکر از حضّار جلسه به معرّفی این نشست و ارکان آن پرداخت و گفت: موضوع کرسی نشست امشب ما بررسی فقهی الزام حکومتی مسئله حجاب است که جلسه …
توضیحات بیشتر »جامعهشناسی جنسیت با رویکردی اسلامی
معرفی و لینک خرید کتاب جامعهشناسی جنسیت با رویکردی اسلامی
توضیحات بیشتر »