Tag Archives: فقه سیاسی

معرفی رشته‌ها و گرایش‌ها: فقه سیاسی

معرفی رشته‌ها و گرایش‌ها: معارف اسلامی و علوم سیاسی

نویسنده: احمد واعظی ناشر: دفتر نشر معارف تاریخ نشر: ۹۴/۰۱/۳۱

فقه حکومتی با توجه به قلمرویی که آن‌را در بر می‌گیرد و کارکردهای متنوع و مهمی که در خود دارد، از جهات مختلف می‌تواند تأثیرگذار باشد و در اقتضائات مختلف دنیای اسلام به ایفای نقش بپردازد.

سری سوم آثار دیجیتال پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شد ایکنا: در ادامه انتشار دیجیتال کتب مرجع دانشگاهی پژوهشگاه، سری سوم آثار جدید دیجیتال دانشگاهی شامل درآمدی بر الزامات تحول در حوزه علمیه روحانیت تهدید‌ها و فرصت‌ها، روحانیت و انقلاب اسلامی، روحانیت و تجدد، روش‌شناسی دانش سیاسی در تمدن اسلامی، قانون‌گذاری در نظام جمهوری اسلامی، قواعد فقه سیاسی، مبانی …

در عصر غیبت رسالتی که وجود دارد این است که از فقه موجود به سمت تولید فقه مطلوب حرکت کنیم که نیازمند به سازی و کار و نقشۀ راه و یک سری لوازم می‌باشد. ویژگی فقه مطلوب این است که دست عصر نوین به سوی آن بلند است و از حیث اسلوب و برنامه و گستره مطابق فقه موجود است.

در گزیده صوت پیش‌رو آیت‌الله عباس کعبی استاد خارج فقه حوزه علمیه قم، به تبیین «سه نوع ساختار متناسب با محتوای نظام اسلامی» می‌پردازد.

آخوند خراسانی از جمله رهبران مشروطه‌خواه است که فصل نویی برای فقه سیاسی شیعه از دیدگاه دگرگونی پارادایمی گشود و فقه سیاسی جدیدی تاسیس کرد.

نگاه همزمان دین اسلام به دین‌مداری و مردم‌‌سالاری موجب شده است علاوه بر اینکه معایب و کاستی‌‌های برشمرده شده دو نظام دموکراسی و تئوکراسی، از ساحتِ نظام مردم‌سالاری دینی مبرا باشد، مزایا و امتیازات آن دو نظام عملاً در این نظام مطلوب، حضور پررنگی داشته باشند؛ بلکه سر موفقیت و کارآمدی این نظام در سال‌های تحقق آن در قالب جمهوری ‌اسلامی در کشور ایران را نیز باید در این قضیه جست‌وجو کرد.

یکی از دغدغه‌های شهید صدر، ضعف تمدنی مسلمانان در دوران معاصر است، لذا او برای توجه مسلمانان به این بحران و تلاش در جهت احیای تمدن اسلامی و تمدن‌سازی، به ارائهٔ نظریهٔ خود در این ارتباط پرداخته و رسالت امروز همه مسلمانان را حرکت به سوی کمال برای ایجاد تمدنی شکوفا و متعالی و مبتنی بر مکتب اسلام می‌داند.

حوزه علمیه مشهد به ‌عنوان یکی از پیشگامان در عرصه انقلاب و مبارزه با رژیم پهلوی، علمای مبارزی را در خود جای داده بود که با پیش‌آهنگی آنان در حمایت از نهضت امام خمینی نقش به‌سزایی در پیروزی انقلاب اسلامی ایران ایفا نمودند.

در حقیقت این فقه امام که به طور یکپارچه منبعث از آیات و روایات نورانی اهل بیت علیهم السلام است و شامل ابوابی چون جهاد و امر به معروف و نهی از منکر و قواعدی چون نفی سبیل و حرمت تشبه به کفر و ... است، انگیزه بخش و محرک امام و به تبع ایشان مردم مسلمان ایران بوده است و نه مباحثی چون اصالت وجود و حرکت جوهری و قاعده بسیط الحقیقه کل الاشیاء و الشئ ما لم یجب لم یوجد و... .

ولایت فقیه از ابتدای عصر غیبت کبری در کتب فقها وجود داشت اما کسی از علمای شیعه فکر نمی‌کرد که روزی در چارچوب ولایت مطلقه فقیه، انقلابی شکل بگیرد؛‌ فقهای آن عصر تنها به این می‌اندیشدند که با ولایت فقیه چه نوع ارتباطی با حکومت‌های جائر باید داشته باشند.

«جایگاه مردم در نظام سیاسی - دینی از منظر آیت‌الله نائینی و شهید صدر»، «نظام سیاسی و دولت در اسلام»، «نگاهی به مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران»، «کتاب ولایت سیاسی فقیهان»، «متن درس خارج فقه نظام سیاسی اسلام»؛ از جمله کتاب‌هایی هستند که در این گزارش به آن‌ها پرداخته می‌شود.