عضو شورای عالی حوزههای علمیه گفت: معتقد هستم فقه تشیع، فقهی پویا است، طبیعت فقه این است که دائما با زمانه در تعامل بوده و نمیتواند در انتزاعیات حرکت کند؛ بنابراین اگر چشم بر واقعیات ببندد بی خاصیت خواهد شد.
توضیحات بیشتر »دیدگاه مکاتب فقهی در مورد تأثیر زمان و مکان در اجتهاد
همه موضوعات احکام میتواند تحت تاثیر زمان و مکان به معنای عام قرار گیرد و تغییر کند و وقتی موضوع و مصالح و ملاکات احکام تغییر کرد، ضرورتا حکم نیز تغییر میکند، چرا که نسبت موضوع به حکم، شبیه نسبت علت به معلول است و این شامل تمام احکام عبادی و معاملات به معنای اعم میشود. و فقط یک حکم تکلیفی ثابت داریم و آن وجوب حفظ اسلام است.
توضیحات بیشتر »فقه حکومتی؛ گذرگاهی خوب و منزلگاهی بد/ علی نعمتی
شبکه اجتهاد: طی سالهای پس از انقلاب، نیاز نظام به الگوها و راهکارهای عملی برای زدودن مظاهر غیردینی و پیادهسازی ارزشهای اسلامی در ساحتهای گوناگون حکمرانی، منجر به عیان شدن کاستیهای فراوان میراث فقه سنتی برای تأمین این آرمانها گشته و مطالبه از فقه و حوزههای علمیه به عنوان پشتوانه ایدئولوژیک حکومت اسلامی به شدت بالا گرفت.
توضیحات بیشتر »فقه سنتی، فقه پویا یا فقه مدرن؟
پیش از ورود به مقوله توسعه فقه باید به تبارشناسی و گونهشناسی آن پرداخت تا فهم صحیحی از بسامد و تطور حوزه فقه به دست آید و بر اساس آن بستر دقیق علمی برای این موضوع انتخاب شده و روند توسعه، مسیر درست و فزایندهای را در پیش بگیرد.
توضیحات بیشتر »فقه توانایی تطبیق با همه زمانها را دارد/ برخی میراث اصولی را بدون کاربرد میپندارند
رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران گفت: حوزهای که امام (ره) در منشور روحانیت در نظر دارد، حوزهای است که برای اداره جامعه و مسائل روز حرف برای گفتن داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین عبدالحسین خسرو پناه، در جلسه باز خوانی و تبیین منشور روحانیت امام خمینی (ره) که در مدرسه علمیه آیتالله مجتهدی تهران برگزار شد، بیان کرد: برگزاری جلسات باز خوانی منشور روحانیت تدبیر عاقلانهای است زیرا این منشور یک چشم انداز کلی از وضعیت گذشته حال وبایدها ونبایدهای حوزه ارائه میکند. رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران افزود: امام (ره) در ابتدای …
توضیحات بیشتر »درآمدی بر مؤلفههای کارآمدی فقه در اداره جامعه و حل معضلات آن
این کتاب در پی بررسی و تبیین این پرسش اساسی است که آیا فقه سیاسی شیعه، کارآمدی و توانمندی لازم برای حل معضلات اجتماعی و نوظهور سیاسی، در عصر حاضر را دارد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «شکوه کارآمدی فقه سیاسی؛ درآمدی بر مؤلفههای کارآمدی فقه در اداره جامعه و حل معضلات آن» تألیف سید مهدی فقیهی در ۲۴۸ صفحه، توسط انتشارات زمرم هدایت به چاپ رسیده است. فقه سیاسی، پس از انقلاب اسلامی وارد عرصه اجرایی و عملیاتی شد و در این مرحله، همواره با پرسشهای نوظهور و چالشهای بسیار مواجه شده است. از طرفی بحث کارآمدی فقه در …
توضیحات بیشتر »طبق اجتهاد شیعه هیچ مسئلهای بدون پاسخ نمیماند
تکامل فقه و پویایی اجتهاد شیعه در همین است که به مسائل مستحدثه در ابواب مختلف پزشکی، اقتصادی، قضائی و سیاسی پاسخ میدهد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله محمدجواد فاضل لنکرانی در دیدار با «عمر اواز» استاد دانشگاه آمریکا، به سوالات او پیرامون فقه شیعه و پاسخگویی فقهای شیعه به مسائل عصر حاضر پاسخ گفت که در ادامه میخوانید. نحوه پاسخگویی فقهاء شیعه به مسائلی که در عصر حاضر مطرح میشود چگونه است؟ فاضل لنکرانی: بخشی در فقه ما به نام مسائل جدید یا مستحدث وجود دارد که تکامل فقه و پویایی اجتهاد شیعه در همین است که به این …
توضیحات بیشتر »نقش «فقه» درشکلگیری و تداوم انقلاب اسلامی
مقاله حاضر به تبیین مناسبات فقه و انقلاب اسلامی و تحلیل جامعه شناختی فرآیند تکاملی انقلاب اسلامی و سیر تطورات فقه همساز با انقلاب اسلامی پرداخته و نرمافزارهای مورد نیاز فرآیند تکاملی انقلاب اسلامی را به بررسی نشسته است. شبکه اجتهاد: غالباً هر انقلابی در روند رو به رشد خود، طی مراحل مختلفی به اهداف خود نائل میآید. انقلاب اسلامی نیز مستثنای از این قاعده نیست. در حقیقت نقطه آغاز انقلاب اسلامی مردم ایران، قیام رسمی امام خمینی(ره) در سالهای ۴۱-۴۲ بود و تا امروز با طی مراحل و فرآیندی خاص در مسیر وصول به اهداف نهایی خود گام برداشته …
توضیحات بیشتر »در شناخت تحولات و آینده حوزه دست پری نداریم/ ابواب و تخصصهای جدید در فقه باید مورد توجه باشد
مدیر حوزههای علمیه، گفت: ضرورت توجه به روش سنتی نباید ما را از ورود به عرصههای جدید باز بدارد، به صورت جدی باید به ابواب جدید پرداخته شود، به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله علیرضا اعرافی مدیر حوزههای علمیه در بیست و یکمین جلسه شورای مراکز تخصصی فقهی حوزه علمیه قم که در مدرسه علمیه امام کاظم(ع) برگزار شد، گفت: در سند جدید تحول آموزشی المصطفی ۳۹۴ رشته، گرایش و مقطع تعریف شده است و با وجود این نگاه در حوزه تخصصها، معتقد هستم فقه ستون فقرات است و در همه جا تجلی فقه را باید داشته باشیم. وی افزود: در …
توضیحات بیشتر »تأکید مدیرحوزههای علمیه بر «توسعه اجتهاد منظومهای»/ ایستایی فقه، بیمعناست
در مرحله منظومهسازی، جریان فقه ما باید پویا، زنده و فعال باشد و این کار به فقیهانی زمانشناس، موضوعشناس و بهرهمند از نگاه راهبردی نیاز دارد. در شرایط کنونی، به معماری دانش نیازمندیم و توجه به این بعد، بسیار ضرورت دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله علیرضا اعرافی، مدیر حوزههای علمیه در کارگاههای «اسلامیسازی علوم انسانی» که به همت مؤسسه علوم انسانی اسلامی جامعه المصطفی(ص) در مجتمع امین برگزار شد، دستیابی به اجتهاد تمدنساز را مستلزم توجه به مراحل توسعه اجتهاد دانست و به ابعادی از اجتهاد اشاره کرد و اظهار داشت: هر اقدامی که برای اسلامیسازی علوم انسانی و …
توضیحات بیشتر »تأملات فقهی شیخ سیاستورز/ سید هادی طباطبایی
التفات بر اقتضائات زمانه در فقه اسلامی، ذهن و ضمیر آیتالله هاشمی را به خود مشغول داشته بود. هاشمی با این نگاه به فقه بود که بر گوهر عقلانیت تأکید میکرد و دستاوردهای نوین را در اجتهاد نیز دخیل میدانست. شبکه اجتهاد: قبای سیاست چنان بر هاشمی رفسنجانی راست آمده بود که رویکردهای علمی و فقهیاش کمتر مورد توجه قرار گرفت. وی از ۱۴ سالگی به قم رفته و به تحصیل علوم دینی پرداخته بود. نمیشد که در محفل آیتاللهالعظمی بروجردی زانو زده باشد، انفاس امام خمینی بر جانش نشسته باشد، از محضر حضرات آیات محقق داماد، گلپایگانی و شریعتمداری …
توضیحات بیشتر »فقه حکومتی نیازمند تشکیل «سازمان مرجعیت» است
فقه حکومتی علاوه بر نظارت بر فرد یک کل مستقل به عنوان جامعه را نیز در نظر دارد و علاوه بر توجه به شرایط فرد به آثار فتوا در جامعه نیز توجه دارد. همچنین فقه حکومتی برای نظامات و سازمانها و قوه مجریه، قضاییه و مقننه نیز به استنباط میپردازد و علاوه بر مشروعیت وجود نهادها به تبیین الزامات و دستورالعملهای لازم برای این نهادها میپردازد و سپس نظارت بر حسن اجرای آن نیز دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی با عنوان «فقه فردی و فقه حکومتی؛ شباهتها و تفاوتها» به همت مرکز مطالعات راهبردی فقه تمدن ساز وهمکاری …
توضیحات بیشتر »نیازمند بازخوانی رابطه فقه با کلام هستیم/ نقش مبانی انسانشناسی در فقه
موارد بسیاری نشان میدهد مبانی کلامی انسان شناسی در نگاه فقیهان تأثیر گذار است، و برخی فقها جنسیت را در فقه تأثیر دادند. از زمانی که فقه ما با کلام قطع ارتباط کرد، جنبههای عقلانیتر آن کمرنگ شد و دچار مشکل شدهایم. به گزارش شبکه اجتهاد، کارگاه علمی «رابطه فقه و کلام» با حضور حجتالاسلام والمسلمین علی شفیعی، عضو هیئت علمی، مدیر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی و عضو تحریریه شبکه اجتهاد، در جمع طلاب و پژوهشگران مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد برگزار شد که گزارش تفصیلی آن را میخوانید. لزوم آشنایی فقیه با دیگر علوم دانش فقه، …
توضیحات بیشتر »فقه و نیازهای جدید در دوره «پس از استقرار حکومت اسلامی»
استقرار حکومت اسلامی، برگشت به دوره جامعه طبیعی است یا ورود به جامعه مدنی اسلامی؟ هرکدام از این دوگزینه، فقه متناسب با خودش را میطلبد. همچنین فقه متناسب با شرایط پس از استقرار حکومت اسلامی، اصول فقه متناسب به خود را نیز طلب میکند. شبکه اجتهاد: بیگمان همه مخاطبان این مقاله، نخست از مسأله «تحول» جامعه بشری بهعنوان یک واقعیت خارجی آگاهند و دوم آنکه پاسخگویی علم فقه به نیازهای جدید را بر اساس اجتهاد مستمر فقهای عظام نهتنها امری ممکن، بلکه به سبب سابقه ۱۴۰۰ ساله آن، امری محقق میدانند؛ ولی به نظر میرسد برخلاف این توافقات، مسائل مبهمی …
توضیحات بیشتر »نباید «چارچوب فقاهت» عوض شود/ تحول فقط با تغییر مبانی و متون صورت نمیگیرد
آیتالله فاضل لنکرانی اظهار کرد: اگر چارچوب را عوض کنیم و متون فقهی خود را کنار بگذاریم همانند برخی از مذاهب اهل سنت خواهیم شد که در برههای متون خود را کنار گذاشتند و پس از آن بود که فتواهایی عجیب و دور از انتظار از فقها و بزرگان آنها صادر میشد. به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم افتتاحیه مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در سال تحصیلی ۹۶-۹۵ ظهر امروز در سالن همایشهای این مرکز برگزار شد. آیتالله محمدجواد فاضل لنکرانی در این مراسم با بیان این که مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) از روز نخست بر مباحث عمیق فقهی بنیان نهاده شده …
توضیحات بیشتر »فقها با توسعه ابعاد مختلف فقه از انزوای آن جلوگیری کنند
مبلغی با تاکید بر نقش تعیین کننده نیازهای بشری، لزوم توسعه ابعاد مختلف فقه را مورد توجه قرار داد و گفت: کارشناسان فقه و فعالان حوزه باید در توسعه فقه کوشا باشند و با بهرهگیری از منابع مختلفی که در اختیار است خصوصاً قرآن و سنت، از انزوای فقه جلوگیری کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین احمد مبلغی در اردوی علمی فرهنگی نخبگان و استعدادهای برتر حوزه علمیه، با اشاره به تمرکز برخی علما بر مسائل بنیادین فقه اظهار کرد: توجه فقها به مسائل مستحدثه در این زمینه در برخی فرصتها و دورهها نسبت به مسائل بنیادین فقه کمتر …
توضیحات بیشتر »دوره معاصر مهمترین عصر شکوفایی فقه و فقاهت است/ استهزاء فقه مصداق استخفاف حکم خداست
عضو جامعه مدرسین با تأکید بر اینکه دوران ما بهترین زمان برای شکوفایی اجتهاد و توسعه فقه و فقاهت است، گفت: در این دوران، ارزش فقه مشهود و ملموس بوده است و شاهد کارایی و اثر آن در جامعه هستیم. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله محمدجواد فاضل لنکرانی شامگاه پنجشنبه در مراسم افتتاحیه آغاز سال تحصیلی مرکز فقهی امام علی(ع) که در این مرکز حوزوی برگزار شد، با تسلیت شهادت امام محمدباقر(ع)، اظهار داشت: سومین سال فعالیت این مرکز برای حوزه مایه خرسندی است چرا که حوزه ما، نیازمند تعدد این مراکز است. این عضو جامعه مدرسین تصریح کرد: فقه …
توضیحات بیشتر »فقیه پروری مهمترین مأموریت حوزههای علمیه است/ مدرکگرایی در حوزهها باب نشود
آیتالله نوری همدانی با تأکید بر اینکه اولین و مهمترین وظیفه مدیران مدارس و حوزههای علمیه تربیت فقهایی شایسته است، گفت: آنچه میتواند قدرت اسلام را نشان دهد، فقیه است، لذا باید سعی شود که در حوزهها فقها تربیت و پرورش یابند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله نوری همدانی، در مراسم آغاز سال تحصیلی حوزه علمیه استان تهران که در مصلای حرم حضرت عبدالعظیم(ع) شهر ری برگزار شد، اظهار داشت: تاریخ حوزههای علمیه درخشان است، اما در بین حوزههای شیعی هیچ حوزهای مانند حوزه قم نیست. ایشان افزود: حوزه علمیه قم مقدم بر تمام حوزههاست و در فرهنگ اهلبیت(ع) در …
توضیحات بیشتر »تألیف عروه الوثقای حکومتی زیر نظر مراجع تقلید
آیتالله سید احمد خاتمی با تأکید بر ضرورت تعمیق و ترویج فقه حکومتی در حوزههای علمیه و لزوم پرهیز از برخوردهای کلیشهای با فعالان و آزاد اندیشان فقهی، پیشنهاد داد عروه الوثقای حکومتی زیر نظر مراجع تقلید تدوین گردد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله سید احمد خاتمی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در دیدار با مسئولان و دبیران پایگاه اطلاعرسانی فقه حکومتی در محل دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری قم، گفت: اهل سنت در فقه حکومتی پیشقدم هستند؛ زیرا در مقاطع بسیاری از تاریخ اسلام، حکومت را در دست داشتند؛ فقه حکومتی آنها گستردهتر است و آثاری چون الاحکام السلطانیه …
توضیحات بیشتر »مبانی راهبردی تأثیر مقتضیات زمان و مکان بر «فقه»
آیین اسلام برای همه مردم و همه زمانها آمـده اسـت، لذا اسلام پاسخگوى همه احتیاجات انسان است، لیکن شکل پاسخگویى به نیازهاى انسان در زمانهاى مختلف فرق میکند که این با دخالت زمان و مکان در اجتهاد قابل تحقق است. آنچه امروز به عنوان مسائل مستحدثه مطرح است، دستاورد عنصر زمان است؛ که پرسمانها و مسائل نوپیدا در حوزههای گوناگون مسایل عبادی تا مسایل معاملات و پدیدارهای طبی و همانند آن را در بر میگیرد. شبکه اجتهاد: بی شک اسلام یک دین جهانی و جاودانی است، لذا جهان شمول است زیرا قرآن، رسالت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله …
توضیحات بیشتر »نقد و بررسی قوانین بانکداری کشور توسط موسویان و نظرپور
برنامه «فقه پویا» با نگاه به اصول بانکداری اسلامی، مجموعه قوانین بانکداری کشور را با حضور دو تن از کارشناسان اقتصاد اسلامی نقد و بررسی میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، برنامه «فقه پویا» از پنجشنبه، ۱۸ تیرماه طی چهار برنامه با حضور حجتالاسلام والمسلمین دکتر سیدعباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی و حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدنقی نظرپور، عضو هیئت علمی دانشگاه مفید ضمن نقد و بررسی قوانین سابق نظام بانکی، به تبیین اهمیت انطباق قوانین بانکی جاری و جدید با اصول و ارزشهای بانکداری اسلامی و ضرورت شفافیت فعالیتهای مالی بهعنوان راهکار تحقق عدالت اجتماعی و اقتصادی، توزیع عادلانه …
توضیحات بیشتر »بررسی پیشینه، جایگاه و مسائل فقهی اعتکاف
برنامه رادیویی «فقه پویا» پنجشنبه این هفته به پیشینه، جایگاه و ابعاد فقهی و اجتماعی اعتکاف را بررسی میکند. به گزارش شبکه اجتهاد از روابط عمومی رادیو معارف، در آستانه برپایی مراسم معنوی اعتکاف در سراسر کشور برنامه برنماه رادیویی «فقه پویا» با حضور حججاسلام والمسلمین تکیهای و اکبرنژاد به مرور پیشینه و جایگاه اعتکاف همچنین تبیین مسائل فقهی و دستاوردهای فردی و اجتماعی این آئین مذهبی می پردازد. برنامه «فقه پویا» با تلاش گروه فقه و اندیشه رادیو معارف به تهیهکنندگی حمید علیخانی و گویندگی سیدمرتضی موسوینژاد پنجشنبهها ساعت ۱۴:۴۵ از صدای فضیلت پخش میشود. علاقهمندان برای دریافت فایل …
توضیحات بیشتر »از تئوریهای حقوق مدنی فرانسه تا استنباط احکام فقهی
این همایش نیازهای حقوق مدنی به ویژه مسئولیت مدنی را روشن میکند و فقها میتوانند با رویکرد نوین به فقه نظر کنند و از دل فقه احکامی برای کاربرد در مسئولیت مدنی استخراج کنند. این مهمترین ثمرهای است که این همایش میتواند داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، نخستین همایش ملی «فقه پویا» با حضور اساتید، صاحبنظران و دانشجویان در دانشگاه آزاد اسلامی نجفآباد برگزار شد. دبیر علمی همایش ملی فقه پویا به خبرنگار ایسنا، گفت: همایش فقه پویا پلی میان فقه و حقوق مدرن و مسئولیت مدنی است و مهمترین ثمره آن وحدت دید بین حوزه و دانشگاه است. …
توضیحات بیشتر »نخستین همایش ملی «فقه پویا» با رویکرد نوین در مسئولیت مدنی
رئیس دانشکده حقوق دانشگاه آزاد واحد نجفآباد با اشاره به برگزاری نخستین همایش ملی «فقه پویا؛ رویکرد نوین در مسئولیّت مدنی» در ۱۵ اسفندماه جاری، گفت: هدف از برگزاری این همایش بررسی و تحلیل مسئولیت مدنی از بُعد فقهی است. به گزارش شبکه اجتهاد از ایمنا، محسن شکرچیزاده ابراز کرد: نخستین همایش ملی «فقه پویا؛ رویکرد نوین در مسئولیّت مدنی» روز شنبه ۱۵ اسفندماه جاری از ساعت ۸ صبح در دانشگاه نجفآباد برگزار میشود. وی با بیان اینکه هدف از برگزاری این همایش بررسی و تحلیل مسئولیت مدنی از بُعد فقهی است، اظهار کرد: این همایش با حضور افرادی همچون …
توضیحات بیشتر »