شبکه اجتهاد: در نجف اشرف به دیدار دو عالم نامدار شیعه رفتیم. آیتالله فیاض و آیتالله بشیر نجفی. هر دو از شاگردان و نزدیکان مرحوم آیتالله العظمی خویی بودهاند. منزل هر دوعالم بسیار ساده و قدیمی بود، بویژه منزل آیتالله بشیر. کلمهی ساده از توصیف آنچه با آن روبرو بودیم ناتوان است؛ اما چاره چیست؟ مائیم و محدودیّت کلمات. پیش از هر چیز بگویم که ورود خانمها به دفتر هر دو عالم ممنوع بود، به همین دلیل، خانمها اجازه نیافتند در این دیدار حاضر باشند. بیت هر دو عالم شلوغ بود و تشریفات امنیتیشان بالا. نخست با آیتالله فیاض دیدار …
توضیحات بیشتر »فقه منعطف و بدون متغیر مزاحم، در آینده باشکوه و فعال خواهد ماند/ پویایی فقه، ناظر به واقعیت جامعه است/ فقهی سکولار است که مالیات و عوارض وضع کند!
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین مهراب صادقنیا متولد دزفول است. او سال ۶۴ برای تحصیل علوم دینی راهی حوزه علمیه قم شد و پس از اتمام دروس سطح از اساتید نام آشنایی چون حضرات آیات مکارم شیرازی، وحید خراسانی، شیخ جواد تبریزی و فاضل لنکرانی بهره برد. این دانشآموخته حوزه که دکتری جامعهشناسی فرهنگ را از دانشگاه علامه طباطبائی اخذ کرده و مطالعاتی در حوزه ادیان دارد، در گفتگوی پیشرو تأکید دارد همواره عنصر انعطاف در فقه شیعه وجود داشته و توانسته در طول قرنها نقشآفرینی کند. این استاد حوزه و دانشگاه معتقد است: اگر فقه موجود به عنصر انعطاف …
توضیحات بیشتر »صادقنیا: بیانصافی است قتلهای ناموسی را به ناکارآمدی فقه و حقوق نسبت دهیم/ تعصب طایفهای؛ مهمترین عامل قتلهای ناموسی است/ برهانی: مجازات قتل ناموسی بازدارنده نیست/ میتوانیم از ظرفیت دین و فقه برای کاهش خشونت استفاده کنیم
حجتالاسلام مهراب صادقنیا، با بیان اینکه تعصبات طایفهای؛ مهمترین عامل قتلهای ناموسی است، گفت: وقتی فرهنگ عمومی یله و رها شده تلاش برای قرآنخوان و نمازخوان کردن و با حجاب کردن جوانان به نتیجه نمیرسد، فرهنگ مذهبی بخشی از فرهنگ عمومی است و وقتی فرهنگ عمومی آشفته باشد در عرصه دینی هم نتیجه نمیگیریم. همچنین محسن برهانی، با بیان اینکه مجازات قتل ناموسی بازدارنده نیست و حتی از سرقت هم کمتر است، گفت: شریعت و دین میتواند به کاهش این پدیدهها منجر شود زیرا هیچ مجوزی برای قتل ناموسی نداده است و هیچ انسان متشرعی دست به چنین کار نمیزند. …
توضیحات بیشتر »یک دیدار و سه نکته
شبکه اجتهاد: خبرِ دیدار رهبر کاتولیکهای جهان با آیتالله سیستانی، مرجع تقلید شیعیان از هفتهها پیش، شاهبیتِ اخبار سراسرِ جهان بود. در ایران نیز، اگر چه صدا و سیما توجّه چندانی به آن نداشت؛ ولی فضای مجازی نشان داد که کاربران بیشماری به این دیدار حساس هستند و آن را مهم میدانند. با این همه سه نکته شایستهی توجّه است: یکم: دیدار پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان با آیتالله سیستانی، مرجع تقلید شعیان رخدادی بزرگ و تاریخی است که نباید در گرد و غبار حاشیهها گم شود. اگر چه گروههایی که به نام دین خشونتهای فاجعهباری را به جوامع تحمیل …
توضیحات بیشتر »مبارزه از نزدیکترین فاصله/ مهراب صادقنیا
شبکه اجتهاد: زندگی ائمه معصوم شیعه(ع) برای همه شیعیان و بلکه مسلمانان، در دو حوزه فردی و اجتماعی کانون معنابخش درخشانی است. در میان همه ائمه، زندگی امام رضا(ع) بهدلیل همزمان شدن با شکوفایی تمدن اسلامی از تمایز و اهمیت بیشتری برخوردار است. ارتباط ایشان با ساختار قدرت و پذیرش ولایتعهدی مأمون رویدادی بزرگ نه تنها برای جامعه علویان آن روز بلکه برای جهان اسلام بود. در حالی که پساز امام علی(ع)، کنشهای سیاسی ائمه به نسبت کم شده بود و آن بزرگواران بهدلیل محدودیتها و کینهتوزیهای حاکمان اموی و عباسی مجبور بودند بیشتر به مثابه آموزگاران اخلاق، فقه و …
توضیحات بیشتر »حوزه در مجتهد پروری ضعف دارد/ حاشیه و متغیّر مزاحم برای درس خواندن طلبهها خیلی زیاد است/ وضعیت فعلی حوزه قم باعث شکوفایی حوزه نجف خواهد شد
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب در مورد خروجیهای حوزه علمیه قم به عنوان مجتهدین در آینده گفت: من موافق هستم که حوزه علمیه علیرغم امکانات زیادی که امروز نسبت به گذشته در اختیار دارد، نتوانسته در زمینه مجتهدپروری، نقش تاریخی خود را بازی کند چون حاشیه و متغیّر مزاحم برای درس خواندن طلبهها خیلی زیاد است و سبب میشوند طلبه به جای تمرکز بر درس بر امور دیگری تمرکز کند یا حوزه علمیه به طور سیستماتیک به جای تمرکز بر پرورش طلبه مجتهد بر چیز دیگری تمرکز کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین مهراب صادقنیا در مورد …
توضیحات بیشتر »بدون مناسک مذهبی هم میتوانیم دیندار باشیم/ هوش مذهبی، آیینهای محرم را با جامعه کرونازده متناسبسازی میکند
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی درباره تاثیر همهگیری کرونا بر تعلیق آیینها و مناسک مذهبی گفت: کرونا اگرچه مناسک مذهبی و دستهجمعی را تحت شعاع قرار داد و صورت سنتیشان را که حضور دورهم در اماکن مذهبی بود تعطیل کرد، اما صورتهای دیگری از این مناسک مذهبی پیدا شد و از طریق فضاهای مجازی شکل گرفت و به گمان من بینش دینداری عمیقتر شد و به مردم و جوامع کمک کرد که همچنان به یاد خدا باشند. به گزارش شبکه اجتهاد، کرونا در زمانی کوتاه موجب تحولات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی متعددی شد؛ مهمترین نمود آن در …
توضیحات بیشتر »قمهراسی، نگاه شیطنتآمیز با کارکرد پنهان و پدیدهای تصنعی و برخلاف رویه حاکمیت
نگاه حجتالاسلام مریجی حاکی از این است که پدیده قم هراسی یک نگاه شیطنت آمیز با کارکرد پنهان است. همچنین حجتالاسلام صادقنیا معتقد است قم هراسی یک پدیده طبیعی نیست بلکه کاملا تصنعی و برخلاف رویههای قدرت و حاکمیت است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین دکتر شمس الله مریجی با اشاره به قمهراسیهای اخیر بیان داشت: باید به مسئله قم هراسی از جهات مختلف نگاه شود که متاسفانه نمیتوان نگاه خوش بینانه به آن داشت زیرا انتشار ویروس امری اپیدمی و فراگیر است و نمیتوان بحث را به سمت شهری خاص برد اما ما در فضای مجازی شاهد این …
توضیحات بیشتر »چندهمسری، روا یا ناروا؟
انتشار پوستر برگزاری کارگاه مهارتهای ارتباطی خانواده چندهمسری، بار دیگر این موضوع جنجالی را بر سر زبانها انداخته و این بار هر کسی با هر تریبونی که دارد به آن میتازد. در این میان کارشناسان میگویند گرچه چند همسری در اسلام مباح است، اما لزوما به معنی صحیح بودن آن برای جامعه امروز نیست. شبکه اجتهاد: چند روزی است که در پی برنامه «بدون توقف» صداوسیما با موضوع چندهمسری و نیز انتشار پوستر تبلیغاتی کارگاه مهارتهای ارتباطی خانوادههای چندهمسری در تهران، این مسئله به بحثی داغ در شبکههای مجازی تبدیل شده است. موافقان چندهمسری مهمترین استدلالی که برای ترویج این …
توضیحات بیشتر »گفتمان خیابانی و خشنِ مهدویّت!/ مهراب صادقنیا
شبکه اجتهاد: بیش از سه دهه است که در قم، مشهد و تهران بنیادهای آموزشی و مراکزی راه افتاده است که هدفشان ارائهی آموزشهای لازم در موضوع مهدویّت است. مدیران این مجموعهها مدّعی هستند که میخواهند سطح گفتمان مهدویّت را از کوچه و بازار و خواب و بیان تشرّفها بالاتر ببرند و از مهدویّت یک خوانش کلامی و عقلانی ارائه دهند. من هم با برخی از این مجموعهها همکاری داشته و دارم. بماند که انتقادهای من باعث قطع همکاریمان شد. با این حال، پس از سالیانی تلاش، هنوز هم بزرگترین چالشهای دینداری شیعیان در انحراف همین گفتمان شکل میگیرد و …
توضیحات بیشتر »روحانیون را برای وضعیت جدید، تربیت کنیم/ معنا ندارد طلبه رسائل و مکاسب صد سال پیش را بخواند، ولی نقشهای جدید اجتماعی را به او بسپاریم
نمیتوان در حوزه رسائل و مکاسب و کفایه را خواند ولی در جامعه، نقش یک سکسولوژیست، روانشانس تربیتی و یا متکلم رواندرمانگر را اجرا کرد. از همین رو است که طلبههایی که به چنین کارهایی دست میزنند، به ابزاری متوسل میشوند که نه از حوزه که از جای دیگری گرفتهاند و در نتیجه، حوزه نمیتواند و نمیخواهد مسئولیت حرفها و اعمال این دسته از روحانیون را بپذیرد به گزارش شبکه اجتهاد، «مباحثات» پروندهای را با موضوع «مشارکت اجتماعی طلاب» به بهانه سیل اخیری که در برخی از شهرهای وطن عزیزمان رخ داده است، دنبال میکند و سعی دارد با اساتید …
توضیحات بیشتر »بیلهایتان را نگه دارید!/ مهراب صادقنیا
شبکه اجتهاد: وضعیّتِ غیر طبیعی سیل سبب شد که گروههای مختلف اجتماعی به تکاپو افتاده و سیلزدهها یاریرسانی کنند. در این میان و برای برخی، حضور عمامهبهسرِ طلبهها موضوع گیرایی بود. کانالهای خبری و نیز شبکههای مجازی پر شده است از عکس و فیلمهایی که نشان میدهد طلبهها بیل بر دوش به کمک نیازمندان شتافتهاند. روحانیان و طلبهها از این بابت که کمکرسانیشان به چشم آمده است، خوشحالاند. برخی تصاویر نشان میدهد که آسیبدیدگانِ سیل از آنها سپاسگزاری میکنند و از ذهنیّتهای بدی که پیشتر نسبت به آنان داشتهاند پوزش میخواهند. اگر چه من فکر میکنم طلبهها و روحانیان بیش …
توضیحات بیشتر »ضرورت بازگشت به گفتگوی بعثت/ مهراب صادقنیا
شبکه اجتهاد: پیامبر اسلام، صلواتالله و سلامه علیه، در جامعهای از دریافت وحی و نبوت سخن گفت که پیشتر یهودیان و مسیحیانِ شبهجزیرهی عربستان از آنها سخن گفته بودند. مفاهیم دیگر و نیز گزارشهای تاریخیای که بعدها قرآن کریم از آنها سخن گفت، مفاهیم و گزارشهایی بودند که در متون مقدس یهودی و مسیحی آمده بودند. این مشابهت چنان بود که شماری از یهودیها و مسیحیها گمان میبردند پیامبر اسلام سخن تازهای نیاورده و همان مفاهیم را با ادبیاتی تازه بازگو میکند. خودِ پیامبر نیز، دستِ کم تا زمانی که در مکّه بود، گویی اصراری به بیان تفاوت مفاهیمی که …
توضیحات بیشتر »یک نوع لجاجت میان مردم و حوزهای که مردم آن را حوزه حاکمیتی میدانند، دیده میشود/ درصد کمی خواهان این هستند که حوزه حکومتی شود/ رشد حوزه مشروط به چندصدایی بودن است
شبکه اجتهاد: این روزها در کنار مباحث متنوعی که پیرامون حوزه مطرح است و صاحبنظران خاص خود را دارد، بحث حوزه به عنوان یک سازمان نیز از مباحث داغ و چالشی بوده و موافقان و منتقدان خاص خود را دارد. در این راستا، مباحثات در گفتگویی با حجتالاسلام والمسلمین دکتر مهراب صادقنیا، عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی، رویکرد سازمانی حوزه را به بحث گذارده است. در ادامه گزارش این مصاحبه را میخوانید: آیا در بررسی نهاد روحانیت میتوانیم نوعی قوه عاقله که تمام شئون این نهاد را اداره میکند، بیابیم؟ قوه عاقلهای که برای تبلیغ، پاسخ به …
توضیحات بیشتر »نقدِ نقد تقریب
برای ارائهی الگویی برای تقریب باید بدانیم که قرار است به چه چالشی پاسخ دهیم. به گمان من الگوی تقریب قرار نیست به یک چالش کلامی پاسخ دهد. تقریب، وحدت، اختلاف، و شکاف واقعیّتهایی اجتماعی هستند که باید جامعهشناختی بررسی شوند. آنچه از عالمانی چون ایشان انتظار میرود این است که با استفاده از متون دینی امکانی را فراهم آورند که تقریب شدنیتر باشد و کمک کنند که مشاجرات کلامی این پروژه را عقیم نسازد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «الگوی مطلوب تقریب؛ از تئوری تا تطبیق» به میزبانی دفتر تقریب مذاهب اسلامی دانشگاه ادیان و مذاهب با سخنرانی …
توضیحات بیشتر »هنوز یک نظریه دینی در مورد تقریب نداریم/ آسیبهای پروژه تقریب
حجتالاسلام سبحانی در نشست علمی «بازخوانی پرونده تقریب؛ رویکردها و چالشها» گفت: مشکل جریان تقریب در ایران کنونی این است که هنوز یک نظریه دینی در مورد تقریب نداریم. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «بازخوانی پرونده تقریب؛ رویکردها و چالشها» با حضور حجتالاسلام محمد تقی سبحانی و حجتالاسلام والمسلمین مهراب صادق نیا در دانشگاه ادیان و مذاهب، سالن امام موسی صدر برگزار شد. در ابتدای جلسه حجتالاسلام سبحانی به تقسیم دیدگاه خود به دو بخش پرداخت و گفت: دیدگاه بنده در مورد تقریب دو بخش دارد که در این جلسه فقط به بخش اول آن میپردازم، بخش اول دیدگاهی …
توضیحات بیشتر »وحدت به مثابه چه؟/ مهراب صادقنیا
شبکه اجتهاد: در هفته هفتهی وحدت تلاش میشود تا با تکیّه بر ضرورت همدلی و وحدت در میان مسلمانان، نه تنها اختلاف شیعه و سنّی بر سرِ تاریخ تولّد پیامبر (صلّالله علیه و آله) حل شود، که کلّ اختلافات تاریخی آنها کماهمیّت نشان داده شده و راه برای ایجاد وحدت میانشان هموار گردد. در این هفته سمینارهایی با مشارکت عالمان مسلمان برگزار شده و سخنرانیها و مصاحبههای زیادی انجام میپذیرد. من از نتایج این برنامهها آگاهی لازم را ندارم؛ امّا شواهد نشان میدهد که آنچه از این همه تکاپو و هزینه انتظار میرفته به دست نیامده است. خبرهای جسته و …
توضیحات بیشتر »«دینداری خیابانی» از فیضیّه و عالمان دین راه نمیجوید و فرمان نمیبرد/ مهراب صادقنیا
شبکه اجتهاد: این سالها با پایان یافتن ماه صفر جامعهی مذهبی ما چالش تازهای را تجربه میکند و آن این که سوگواری را به کناری نهاده و زندگی عادی خود را از سر بگیرد و یا به بهانهی دههی نوظهورِ محسنیّه و یا عسکریّه جلسههای عزاداری را تا پایان روز هشتم ربیع ادامه دهد. این کِش و قوس قدری هم سیاسی شده است. هیئتهای رسمیتر و یا در چارچوب نظام، ترجیح میدهند با پایان ماه صفر، عزاداریهای محرم را خاتمه دهند. آنان معتقدند که برپایی سوگواری برای “حضرت محسن” یک بدعت نوپدید و کارِ تشیّع انگلیسی است و میتواند اختلافات …
توضیحات بیشتر »یک حکومت سکولار چه ارشادی میتواند داشته باشد!/ مهراب صادقنیا
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین دکتر مهراب صادقنیا استاد دانشگاه ادیان و مذاهب در یادداشتی به ابعاد نامه آیتالله مصطفی محقق داماد به پاپ فرانسیس پرداخته و آورده است: روز گذشته آیتالله دکتر محقق داماد به زبان فارسی نامهای به پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان نوشته و از ایشان خواستهاند که در مسئلهی تحریمهای ظالمانهی آمریکا علیه ایران مداخله کرده و ارشادات لازم را مبذول دارند. پاپ فرانسیس احتمالاً این نامه را که با ادبیاتی حقوقی-الاهیاتی و تا اندازهای مستند به کتاب مقدس مسیحی نوشته شده است، بخواند و خوشحال شود که یکی از معلّمین دینی از ایران در این شرایط …
توضیحات بیشتر »اربعین، از نمایی نزدیک/ مهراب صادقنیا
شبکه اجتهاد: امسال این امکان را داشتم که قدمزنان از نجف تا کربلا بروم. مثل همهی راهپیمایان، از نذری شیعیانِ مهربانِ عراقی استفاده کردم، در موکبهایشان و در میان جمعیّت سوگوار خوابیدم، با آنها همکلام شدم، با غیر ایرانیها سخن گفته و احوالشان را پرسیدم، و مثل دیگر زیارتکنندگان، تنِ خسته خود را به کرامت بینالحرمین سپردم. در همهی این لحظهها چیزهایی دیدم که نمایشهای تلویزیونی امکان و یا تمایل نشان دادنشان را نداشت. معتقدم عاطفهگراییِ ناشیانه و سیاستاندیشیِ آزاردهندهی تلویزیون و برخی روزنامهها اجازه نمیدهد ماهیّت این رخداد آنگونه که هست خود را نمایش دهد. در این یادداشت کوتاه، …
توضیحات بیشتر »صادقنیا: حوزه علمیه دچار سکولاریسم معرفتی است/ حقیقت: حوزه سکولار واقعیت ندارد
صادقنیا استاد دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان اینکه حوزه دچار سکولاریسم معرفتی است و روحانیت به نقش اصلی خود قانع شده است گفت: با وجود دینیترشدن مکانها و تقویم، کیفیت دینداری در کشور کمتر شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلاموالمسلمین مهراب صادقنیا، استاد دانشگاه ادیان و مذاهب، در نشست علمی «حوزه سکولار؛ هشدار یا واقعیت» در مؤسسه مفتاح کرامت در قم گفت: حوزه و سکولاریسم مفاهیمی کلی هستند که ابتدا باید این دور را به درستی تعریف کنیم؛ زیرا گاهی مراد از حوزه یک سازمان اجتماعی است که معاونتها و بخشهای مختلف و وظایفی دارد که به این …
توضیحات بیشتر »صنعتی شدن جامعه و نقش جدید روحانیت
شبکه اجتهاد: منزلت روحانیت متاثر از تحولات جهانی عصر جدید و شرایط پس از پیروزی انقلاب اسلامی دستخوش تغییرات قابل توجهی شده است و احساس مساله بودگی در آن در چند سال اخیر زیاد شده است. فارغ از ارزیابیهای شتاب زده درباره کاهش آن و لزوم نگاه دقیق تر بدان، کشف عوامل موثر بر آن نیز بسیار قابل توجه است. موسسه صراط مبین در راستای توجه به این مساله کتابی با عنوان «بررسی وضعیت و راهکارهای ارتقاء منزلت روحانیتم به همت حجتالاسلام وحید نجفی منتشر نموده است. بخشهایی از این کتاب با رجوع به اندیشمندان حوزوی و مصاحبه با آنها …
توضیحات بیشتر »روشنفکران بیمار میخواهند فقه را عرفی کنند/ سکولاریسم تبیینهای غیردینی را به جای تبیینهای دینی مینشاند/ فقه سکولار، محصول دادههای وحیانی نیست
برنامه زاویه در آخرین قسمت خود با حضور حجتالاسلام علیرضا پیروزمند قائم مقام فرهنگستان علوم اسلامی و حجتالاسلام مهراب صادق نیا عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب با موضوع «امکان سنجی فقه سکولار» از شبکه چهارم سیما پخش شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام پیروزمند در ابتدای این برنامه گفت: حوزههای علمیه، میراثدار یک سرمایه غنی و باصلابتی هستند که اگر امروز به اقتضاء نیازهای جامعه سخن از تحول فقه، حوزه و دانشهای پیرامونی حوزه گفته میشود، بههیچوجه نباید به معنای کم انگاشتن و کمارزش دانستن یا کم اعتبار دانستن دانشهای حوزوی بهویژه و بهویژه فقه، در حوزههای علمیه …
توضیحات بیشتر »مدرنیته علیه مرجعیت/ مهراب صادقنیا
شبکه اجتهاد: نهاد مرجعیّت از جمله مقوّمات و شاید بتوان گفت مهمترین نهاد مذهب تشیّع است. بررسی تاریخی این مذهب نشان میدهد که این نهاد از نتایج باورداشتن به وجود امام غایب است. حامد الگار در این زمینه مینویسد: «یکپارچه شدن عالمان را درواقع (میتوانیم) بهعنوان یک نتیجه حتمی دراز مدت غیبت کبرا توصیف کنیم. چنین مینماید که امّت شیعه از اساس، انتظار داشته که غیبت امامش به نسبت کوتاه باشد، اما چون غیبت به درازا کشید و امیدهای ظهور امام به آینده انتقال یافتند، نیاز مبرم به یک رهبری جامع و منظّم برای امّت احساس گردید. بدین سان، اندیشه …
توضیحات بیشتر »اسباب ناکامی تقریب مذاهب در چیست؟
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب گفت: برنامه تقریب توسط نخبگان دنبال میشود و این در حالی است که اختلافات و تشتات مذهبی در سطح توده مردم هست؛ همچنین ابهام در معنای تقریب در مواضع خود میتواند یک مانع بسیار بزرگی برای پیدایش تقریب در میان جهان اسلام باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام مهراب صادقنیا عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، در مورد ضرورت پرداختن به تقریب گفت: مسئله تقریب شاید دریک دورهای به عنوان یک شعار زیبا و یا به عنوان یک موضوع یا نظریه جالب توجه ویترینی هست و باعث تزیین میشود مورد توجه بوده …
توضیحات بیشتر »