شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
مرحوم آیت‌الله خویی حواشی را بررسی می‌کند و به آقای هاشمی می‌گوید: ده‌ها سال بعد از این محمدباقر صدر را خواهند شناخت. از ایشان سؤال می‌کند که چرا چنین مطلبی را بیان می‌کنید؟ و آیت‌الله خویی در جواب می‌گوید: ایشان در این حواشی به مطالب من اشکال کرده و نشان داده است که براساس مبانی خودم در اصول نباید به چنین نتایجی در فقه برسم و همه آنچه اشکال کرده درست است و باید نتایج فقهی‌ام را تغییر بدهم».
به گزارش خبرنگار اجتهاد، همایش «رسالت ماندگار» با موضوع «بزرگداشت آیت‌الله شهید سید محمد باقر صدر و خواهرش بنت‌الهدی صدر» در سالن همایش شهید بهشتی دانشگاه قم و به همت دانشجویان عراقی این دانشگاه و با همکاری نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه قم برگزار شد.
این همایش عصر روز هشتم اردیبهشت و با حضور اعضای هیئت علمی دانشگاه، دانشجویان و خانواده‌های ایشان، دانشجویان دانشگاه تهران؛ مسئولان تشکل جوانان و دانشجویان عراقی در ایران؛ مسئولین و دانشجویان جامعه المصطفی العالمیه و با حضور شخصیت‌های علمی برگزار شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدباقر هاشمی که از اساتید درس خارج قم و شاگرد دو تن از برجسته‌ترین شاگردان شهید صدر آیت‌الله سید کاظم حائری و آیت‌الله سید محمود هاشمی شاهرودی است، به بیان ابعادی از شخصیت شهید صدر پرداخت.
محمدباقرصدر؛ شخصیتی جامع‌الاضداد
استاد حوزه علمیه قم در ابتدا با ابراز تأسف از مجهول ماندن شخصیت شهید صدر در میان شیعیان ابراز کرد: «شهید صدر شخصیتی جامع‌الاضداد است که متأسفانه هم‌چنان مجهول الابعاد باقی مانده است».
وی سپس به بررسی ۶ محور شخصیتی شهید صدر پرداخت و گفت: «جدیت در تحصیل، دقت و ژرف‌اندیشی در امور، آشنایی و احاطه به نیازهای زمان، اخلاص، شناسایی دقیق خلأهای حوزه و درنهایت ایستادگی در برابر ظلم شش ویژگی کم‌نظیر شهید صدر است که باید از او آموخت».
هاشمی با بیان اینکه ریشه ابداعات شهید صدر در اندیشه اصولی ایشان و ناشی از دقت و ژرف‌اندیشی شهید است به ماجرای تألیف کتاب «الاسس المنطقیه للاستقرا» پرداخت و ابراز داشت: «شهید صدر در بحث اصول خود و ضمن بررسی حسن و قبح عقلی به مسئله بدیهیات و ریشه آن‌ها پرداخته و با نقد نظر قدما درباره استقراء و بدون اینکه تحصیلات دانشگاهی داشته باشند بحث‌های مفصلی را در زمینه حساب احتمالات در کتابشان مطرح می‌کنند و نظریات کسانی مثل راسل و برنولی را به شکلی عمیق و دقیق به نقد می‌کشند. شهید صدر ۷سال برای نوشتن این کتاب وقت گذاشتند و اهمیت این مطلب زمانی معلوم می‌شود که بدانیم ایشان هر کدام از کتاب‌های فلسفتنا و اقتصادنا را حدود ده ماه نوشتند».
عظمت جایگاه شهید صدر در بیان آیت‌الله خویی
این استاد سطح عالی حوزه علمیه قم در ادامه با بیان خاطره‌ای از آیت‌الله هاشمی شاهرودی، به عظمت جایگاه شهید صدر در نزد آیت‌الله خویی اشاره کرده و گفت: «آیت‌الله هاشمی شاهرودی هم‌زمان در درس آیت‌الله خویی و شهید صدر شرکت می‌کردند. روزی آیت‌الله خویی کتاب المسائل المنتخبه را به ایشان می‌دهد تا به شهید صدر بدهد و شهید صدر قبل از چاپ کتاب نظراتش را درباره آن بیان کند. شهید صدر دوسه‌روز بعد کتاب را برمی‌گرداند و آقای هاشمی شاهرودی کتاب را به همراه حواشی استادش «شهید صدر» به دفتر آیت‌الله خویی می‌برد. ایشان همان‌جا حواشی را بررسی می‌کند و به آقای هاشمی می‌گوید: ده‌ها سال بعد از این محمدباقر صدر را خواهند شناخت. آقای هاشمی از ایشان سؤال می‌کند که چرا چنین مطلبی را بیان می‌کنید؟ و آیت‌الله خویی در جواب می‌گوید: ایشان در این حواشی به مطالب من اشکال کرده و نشان داده است که براساس مبانی خودم در اصول نباید به چنین نتایجی در فقه برسم و همه آنچه اشکال کرده درست است و باید نتایج فقهی‌ام را تغییر بدهم».
استاد هاشمی در پایان با بیان اینکه ما باید به این ویژگی‌های شهید صدر اقتدا کنیم، به ایستادگی شهید صدر در برابر رژیم بعث اشاره کرده و گفت: «آقای صدر به راحتی می‌توانستند از عراق خارج شوند، ولی ایشان ماندند و خارج نشدند. ایستادگی محکم ایشان در برابر بعثی ها ستودنی بود و هیچ وقت از مبارزه کوتاه نیامدند. ایشان قبل از شهادت پیامی به امام فرستادند و گفتند من در عراق می‌مانم و مبارزه می‌کنم تا شهید شوم و به شاگردانشان و همه ملت عراق فرمودند ذوبوا فی الامام الخمینی کما ذاب هو فی الاسلام (در امام خمینی ذوب شوید همان‌طور که او در اسلام ذوب شده است)».
در ابتدای این همایش مدیر دانشگاه قم، حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر عسکر دیرباز ضمن خوش‌آمدگویی به مهمانان و تشکر از دست‌اندرکاران همایش با اشاره به جایگاه رفیع شهید صدر در حوزه علمیه و نقش مهم او در تحولات جهان تشیع به اهمیت سیره سلوکی او پرداخته و گفت: «بعد تقوایی و معنوی و نورانیت و قدسیت ایشان باید بیشتر مطرح شود. ایشان در کنار اینکه در طول روز بیش از ۱۶ساعت و به‌اندازه چند طلبه فاضل تلاش علمی می‌کرد، در بعد معنوی نیز ویژه بود و وقتی به نماز می‌ایستاد یا به زیارت می‌رفت از خود بی‌خود می‌شد و با توجه کامل به عبادت می‌پرداخت».
شهید صدر، «العالم بزمانه»
وی همچنین با تأکید بر اهمیت آثار شهید صدر و بیان ویژگی نبوغ در ایشان اظهار داشت: «نبوغ با پشتکار و کار پیاپی و اخلاص همراه شود تاثیر فراوان خواهد داشت. در کنار این ویژگی‌ها شهید صدر واقعاً «العالم بزمانه» بودند و در حالی که به تمام معنا یک فقیه کامل بودند وقتی تشخیص دادند که اسلام از سوی مارکسیسم در خطر است وارد بحث فلسفه شدند و در زمینه مبارزه با مارکسیسم کار کردند و کتاب‌های فلسفتنا و اقتصادنا را نوشتند که هنوز هم بی‌مانند است».
همچنین خانم زهرا منصوری، دبیر اجرایی همایش با اشاره به اینکه این همایش آغاز کار دانشجویان عراقی در پرداختن به شخصیت شهید صدر است، ابراز داشت: «دانشجویان عراقی قم با همکاری مدیریت محترم دانشگاه قم و مسئول نهاد نمایندگی در دانشگاه به زودی کانون شهید صدر را تأسیس خواهند کرد و به‌طور تخصصی به اندیشه‌ها و افکار شهید صدر پرداخته و برای بهره‌گیری هرچه‌بیشتر از شخصیت این شهید گرانقدر برنامه‌هایی را اجرا خواهند کرد».
حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر پوررضا، مسئول نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه قم نیز ضمن اشاره به اهمیت اندیشه‌های شهید صدر خاطرنشان ساخت: «ما باید دنباله‌رو شهید صدر باشیم و اگر شهید صدر مصداق “منهم من قضی نحبه” بودند، ما باید مصداق “منهم من ینتظر و ما بدلوا تبدیلا” باشیم و راه علمی و عملی شهید صدر را در دانشگاه‌ها و مراکز علمی و حوزوی ادامه دهیم».
نقش شهید صدر در تحول تاریخ عراق
در بخشی از همایش «رسالت ماندگار» رئیس مرکز پژوهشی «دراسات العراق المعاصر» دکتر سید محمدصادق الهاشمی، نیز به بررسی شخصیت شهید صدر و اهمیت او در تحول تاریخ عراق پرداخت و گفت: «اهمیت جایگاه شهید صدر در تاریخ عراق را باید با بررسی پیشینه شیعیان در عراق دریافت».
دکتر صادق الهاشمی با مرور چهار قرن مظلومیت شیعیان عراق در حکومت عثمانی و پس از آن فشارهای دوران انگلیس و ایام حکومت پادشاهی عراق به نقش شهید صدر در تحول جایگاه شیعیان پرداخت و گفت: «شهید صدر با دریافت درست از سال‌ها به حاشیه رانده شدن شیعیان در عراق، در پی این بود که ملت عراق را از این وضعیت نجات دهد و تمام تلاش خود را در این راستا به کار گرفت که از نظر فکری و روحی زیرساخت‌های تغییر سرنوشت مردم عراق را تأمین کند و این وضعیتی که امروز در عراق پیش آمده است و سال‌ها برکنار بودن شیعیان عراق از حکومت را به پایان رسانده است، حاصل تلاش‌ها و مجاهدت و شهادت شهید صدر است».
بنابر گزارش روابط عمومی پژوهشگاه تخصصی شهید صدر در پایان همایش خانم دکتر زینب آل‌جواد از دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران و آقای حمود البدری از دانشجویان جامعه المصطفی، به نمایندگی از دانشجویان متن تجدید عهد با شهید صدر را قرائت کردند.
کلیک کنید: تصاویر مراسم بزرگداشت شهید سید محمدباقر صدر در دانشگاه قم
