شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
شبکه اجتهاد: هر از چند گاه کلیپی از یکی از سخنرانان مذهبی پخش می‌شود که موجب استهزاء و انکار و حداقل باعث پرسش‌هایی می‌شود؛ در این موضوع توجه به نکته‌های زیر مفید است:
۱- باید منبع روایت معتبر باشد، یعنی کتابی باشد که: اولاً: انتساب کتاب به مؤلف قطعی باشد. ثانیاً: نویسنده حدیث‌شناس مورد وثوق باشد. ثالثاً: کتاب او نزد متخصصین فن دارای جایگاه والایی باشد، پس نقل روایت از هر کتابی صحیح نیست.
۲- علاوه بر اعتبار منبع باید سند روایت جداگانه از نظر علم رجال بررسی شود.
۳- آنگاه نوبت به بررسی معنای روایت می‌رسد که در این زمینه باید هماهنگی و یا مخالفت آن روایت با قرآن کریم، سنت قطعی نبوی و امور حتمی و قطعی دینی ملاحظه گردد، ضمن اینکه موافقت و مخالفت آن روایت با علم، عقل و مبانی اندیشمندان دینی نباید از نظر دور باشد.
این دقت و موشکافی از این روست که:
۴- سنت ستیزان با سنت سوزی و سنت سازی، ما را از بسیاری از حقایق محروم ساخته‌اند، از بین بردن و از بین رفتن طبیعی روایت‌ها و از آن مهم‌تر جعل حدیث توسط دشمنان، حقیقتی است که قابل انکار نیست.
نه فقط دشمنان آشکار قرآن و عترت بلکه گروه‌هایی مثل غالیان و غافلان با به‌اصطلاح فضیلت سازی‌ها و نیز افسانه پردازی‌ها کار سنجش حدیث را دشوارتر کردند.
۵- از آفت‌های دیگری مثل نقل به معنا، عدم نقل تمام حدیث توسط راویان، تقطیع روایت در کتب روایی نباید غفلت کرد.
۶- البته باید بین حدیث مجعول با روایتی که در فهم آن دچار مشکل شده‌ایم و به‌درستی معنای آن را نمی‌فهمیم فرق گذاشت.
با توجه به مطالب فوق و نیز نکته‌های دیگر فنی که در این مختصر نمی‌گنجد باید اعتراف کرد که نقل و شرح روایت تخصص می‌خواهد.
اما تخصص تنها کافی نیست بلکه «سلیقه زیبا» نیز می‌خواهد زیرا:
۱- سخنران به‌ویژه در عصر کنونی باید فهم مستمع، اولویت سنجی در نیازهای جامعه، پی آمدهای نقل یک حدیث و…را بسنجد.
۲- دقت و سلیقه خطیب نه تنها در گزینش روایت لازم است بلکه در مرحله شرح مقصود امام علیه‌السلام نیز ضروری است.
در اینجا بجاست یاد خیری از دانشمند بزرگ مرحوم راشد کنیم که علاوه بر داشتن تخصص لازم، در انتخاب موضوع سخن و روایات و شرح و توضیح آن‌ها از سلیقه کم‌نظیری برخوردار بود.
۳- آنچه گفتیم وظیفه سخنران بود؛ اما مستمعین نیز نباید به‌صرف اینکه حدیثی را شنیدند که پذیرش مضمونش برای آن‌ها مشکل بود فوری انکار و یا استهزاء کنند، زیرا هر آنچه را به نگاه اول نپسندیدند که لزوماً دروغ و جعلی نیست پس باید به متخصص مراجعه کنند و از حقیقت امر آگاه گردند.
۴- لازم به ذکر است مواردی از کلیپ‌های یادشده دانسته یا ندانسته برش خورده و تقطیع صورت گرفته و خود این امر باعث ایجاد پرسش‌های بیشتری شده است.
در پایان عرض جدی بنده به متصدیان محترم امر تبلیغ و دیگر بزرگواران حوزه این است که آیا وقت آن نرسیده که صرفاً با نگاه علمی و دینی امر خطابه را سامان بخشند؟!
