شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
بهره‌گیری از محضر علمی بسیاری از استوانه‌های فقه و اصول، تدریس طولانی مدت همه دروس متداول حوزوی، حضور فعال و به موقع در عرصه‌های سیاسی و حمایت از ولایت، زهد و ساده‌زیستی مثال زدنی و مردمی بودن و مردمی زیستن تا واپسین روزهای زندگی از بارزترین ویژگی‌های علمی و اخلاقی آیتالله سید محمدعلی علوی گرگانی بود.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، قلب تپنده عالمی وارسته و مردمی و مرجع عالیقدر حضرت آیتالله سید محمدعلی علوی گرگانی در سن ۸۲ سالگی از حرکت باز ایستاد و روح بلند و سر شار از عشق به اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم‌السلام) کالبد تن را شکست و به ملکوت اعلی پیوست.
آیتالله سید محمدعلی علوی گرگانی، خرداد سال ۱۳۱۸ شمسی در نجف به دنیا آمد. پدر بزرگوارش آیتالله سید سجاد علوی از عالمان و فقهای منطقه گرگان بود و این مرجع تقلید ادبیات عرب را نزد پدرش فراگرفت. وی در ۷ سالگی به همراه خانواده از نجف به ایران بازگشت و در ۱۶ سالگی عازم سفر عتبات و حج شد و در بازگشت از حج قصد ماندن در نجف را داشت؛ اما به توصیه آیتالله حکیم به قم بازگشت.
اساتید: آیتالله علوی گرگانی، در خلال تحصیل خویش توفیق یافت از دانش سرشار استوانه‌های علم و فقاهت، توشه‌ها برگیرد و مبانی علمی‌اش را استوار سازد. ایشان درس‌های سطح را طی چهار سال نزد علمای بزرگی همچون آیات عظام مجاهدی تبریزی، سلطانی طباطبایی و ستوده اراکی فراگرفت و سپس به مدت سه سال در درس خارج فقه آیتالله بروجردی و هشت سال در درس خارج اصول فقه امام خمینی (ره)، ۱۲ سال از درس خارج فقه و اصول آیتالله سید محمد محقق داماد و ۱۵ سال در درس فقه آیتالله شیخ مرتضی حائری یزدی شرکت کرد؛ و علاوه بر آن آیات عظام گلپایگانی، عباسعلی شاهرودی و محمدعلی اراکی از دیگر استادان وی بودند.
به سوی نجف: آیتالله علوی گرگانی در خلال تعطیلات تابستانی حوزه علمیه قم، به مدت هفت سال در ایام تابستان به نجف اشرف می‌رفت و در خانه دامادشان مرحوم آیتالله حاج سید حبیب‌الله طاهری گرگانی اقامت می‌گزید و به درس‌های اساطین نجف مانند آیات عظام: آقای خویی، آقای شاهرودی، میرزا باقر زنجانی و نیز استادش امام خمینی شرکت می‌کرد و از مستشکلین درس به شمار می‌رفت.
تدریس: معظم‌له تدریس علوم دینی را با کتاب‌های ادبیات عرب آغاز کرد، پس از آن کتاب‌های معالم، قوانین، شرح لمعه، رسائل، مکاسب، کفایه و شرح منظومه را تدریس کرد و در سال ۱۴۰۵ ق بنا به تقاضای تعدادی از شاگردانش، تدریس درس خارج فقه را (بر اساس کتاب شرایع الاسلامِ ابوالقاسم نجم الدین جعفرِ محققِ حلّی) نیز آغاز کرد.
ایشان در طول تدریس خویش، فضلای بی‌شماری را از سرچشمه زلال علوم اهلبیت علیهم‌السلام، بهره‌مند ساخته که بسیاری از آنان، هم اینک در شهرهای مختلف و سمَت‌های گوناگون مانند تدریس در حوزه و دانشگاه، امامت جمعه و جماعت، قضاوت و نمایندگی مجلس به خدمت به اسلام و مسلمین اشتغال دارند.
شیوه تدریس: درس ایشان از ملاحت گفتار، تتبع اقوال و دقّت و بررسی آنها، تحقیق مبسوط در روایات (فقه الحدیث) و جمع بین اخبار متعارضه و بررسی رجال حدیث برخوردار است. ایشان، با نظر افکندن در کتاب‌های متداول و غیر متداول (همانند: غنائم الایام میرزای قمی، وسیله المعاد ملا اسماعیل عقیلی نوری، جامع المدارک آیتالله خوانساری) و نقد و بررسی آنها و کاویدن ادلّه، سرانجام قولی را برگزیده که گاه این سخن با سخنِ دیگر فقیهان منطبق بوده و گاه متفرّد است.
مرحوم آیتالله علوی گرگانی به حضور منظّم و بدون تعطیل در ایام درسی و سرِ ساعت، بدون اندکی تأخیر- مقید بوده و در روزهای چهارشنبه به شرح و توضیح حدیثی از فرمایشات پیامبر اکرم (ص) می‌پرداخت- و اگر روزی چهارشنبه، تعطیل بود این کار را در روز پیشین آن انجام می‌داد- و از این رهگذر به شرح وصایای رسول خدا (ص) به امیرالمؤمنین علیه‌السّلام، ابوذر غفاری و عبدالله بن مسعود توفیق یافت.
آیتالله علوی گرگانی در طول درس، به پرسشها و اشکالات- هر چند سست و بی‌پایه- شاگردان خود گوش فرا داده و با خوشرویی و اخلاق حسنه به پاسخ آنها می‌پرداخت و از شاگردان سخت‌کوش خویش به شایستگی تقدیر به عمل می‌آورد و بر فراز منبر تدریس، از آنان احترام می‌کرد.
تبلیغ دین: آیتالله علوی گرگانی از همان ابتدا طلبگی‌اش به تبلیغ دین پرداخت و سالیان فراوان در ایام ماه مبارک رمضان و محرّم و صفر بر مسند وعظ و ارشاد تکیه زده و هزاران نفر را با بیان شیوا و سخنان زیبای خویش از آبشخور علوم اهلبیت (ع) سیراب نموده است و این شیوه پسندیده، حتی پس از مرجعیت معظم‌له ادامه داشت. ایشان قبل از رسیدن به مرجعیت (۱۸ سال متمادی) در گرما و سرما، در تابستان و زمستان هر پنجشنبه و جمعه به تهران می‌رفت و پیرامون معارف دین در مسجد فاطمیه سخن می‌گفت و در همین راستا، هیئت وحدت فاطمیه و صندوق قرض الحسنه آن را هم تأسیس نمود و همزمان به تدریس شرح منظومه و شرح تجرید و اصول اعتقادات به گروهی از اساتید دانشگاه و دانشجویان محترم می‌پرداخت.
رفتار و کردار: آیتالله علوی را همگان به تواضع و فروتنی‌اش می‌شناسند، او، با اینکه سنین کهولت را سپری می‌کرد، اما خود، حتی المقدور در را به روی میهمانان می‌گشودند، در مقابل آنان دست به سینه می‌گذاشتند و با فروتنی می‌نشستند. ایشان هر روز برای دیدار مردم، یک ساعت و نیم پیش از ظهر و پیش از مغرب، در دفتر، می‌نشست و مستقیما به سئوالات مراجعان پاسخ می‌داد.
تالیفات: آیتالله علوی گرگانی دارای تألیفاتی در زمینه فقه، اصول فقه، حدیث و رجال است. تألیفات وی توسط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی گردآوری و در یک لوح فشرده منتشر شده است که برخی از این آثار عبارت است: ۱. توضیح المسائل (به زبانهای فارسی و اردو)، ۲. منهج الصالحین (رساله توضیح المسائل عربی)، ۳. أجوبه المسائل یا پاسخ به جدیدترین استفتاءات، ۴. منهج الناسکین (مناسک حج عربی)، ۵. المناظر الناضره فی أحکام العتره الطاهره (فقه اجتهادی)، ۶. نورالهدی (تعلیقه بر عروه الوثقی)، ۷. تعلیقه بر تحریرالوسیله، ۸. گلچینی از انوار اخلاقی برگزیده درس اخلاق‌های و ۹. ره توشه پارسیان (شرح وصیت‌های پیامبر اسلام به ابوذر غفاری) و… .
آثار غیر چاپی: 1. المناظر الناضره (ج ۲ تا ۱۰. شرح مفصّل ابواب طهارت، صلاه و زکات شرایع الاسلام). ۲. لئالی الاصول (۱۰ جلد. از مباحث الفاظ تا پایان استصحاب). ۳. زبده اللئالی- تلخیص کتاب فوق. ۴. القواعد الفقهیه (قاعده‌های: ضمان، لا ضرر، تقیه، عدالت، میسور و اصاله الصحه). ۵. رساله در فروع علم اجمالی. ۶. رساله در تعادل و تراجیح. ۷. رساله در اجتهاد و تقلید. ۸. تقریرات درس فقه آیتالله بروجردی (بحث: طهارت و قضا). ۹. تقریرات درس فقه آیتالله محقق داماد (کتاب صلاه وحج). ۱۰. تقریرات درس فقه آیتالله حاج شیخ عباسعلی شاهرودی (کتاب طهارت). ۱۱. تقریرات درس فقه آیتالله اراکی (بحث صلاه الجمعه). ۱۲. تقریرات درس فقه آیتالله حاج آقا مرتضی حایری (کتاب طهارت و خمس). ۱۳. تقریرات درس اصول آیتالله امام خمینی (از بحث مقدمه واجب تا آخر قطع و ظن). ۱۴. تقریرات درس اصول آیتالله محقق داماد (دوره کامل). ۱۵. تعلیقه بر وسیله النجاه. ۱۶. تعلیقه بر منهاج الصالحین. ۱۷. کشف الغاشیه عن وجه الحاشیه (توضیح مشکلات حاشیه ملا عبداللَّه، اولین تألیف معظم له). ۱۸. نورالبیان فی تفسیر القرآن. ۱۹. طبقات الرجال. ۲۰. ره‌توشه پارسایان انوار اخلاقی (ج ۲ و ۳. شرح وصایای پیامبر اکرم به امیرالمؤمنین و عبداللَّه بن مسعود).
مرجعیت: آیتالله علوی گرگانی یکی از چهره‌های مشهور علم و تقوا و فقاهت در حوزه علمیه قم بود که بسیاری از مردم مؤمن و متدین – به ویژه اهالی مازندران – از ایشان تقاضای رساله عملیه نمودند و معظم‌له در سال ۱۴۱۲ ق، فتاوای خویش را در اختیار همگان قرار داد که به زبانهای عربی و اردو هم ترجمه شد.
خدمات اجتماعی: این مرجع تقلید اقدام به ساخت مسجد، حسینیه، درمانگاه و صندوق قرض‌الحسنه در نقاط مختلف ایران کرده است. تعمیر بخشی از مسجد جامع گرگان، تأسیس و تعمیر چند مسجد در این شهر و مناطق اطراف آن، ساخت درمانگاه در روستاهای گرگان، ساخت حسینیه مهدی‌شهر سمنان، تأسیس صندوق قرض الحسنه هیئت فاطمیه تهران و وقف ده‌ها نسخه خطی نفیس، چاپ سنگی (۶۰ جلد) و سربی (۱۰ جلد) نفیس به کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه علیها سلام از آن جمله است.
فعالیت سیاسی: آیتالله علوی گرگانی، پیش از انقلاب در راهپیمائی‌های طلاب و فضلای حوزه علمیه قم همواره شرکت داشت و پس از پیروزی انقلاب هم، از سوی حضرت امام (ره) به عضویت «دادگاه عالی قم» درآمد و به بسیاری از پرونده‌های سخت و مشکل قضایی رسیدگی کرد. ایشان همچنین برای شرکت در جبهه‌های نبرد حق و دفاع مقدس، چند بار جلسه درس خود را تعطیل نمود و خود همراه با شاگردانش به جبهه‌ها شتافت.
این استاد سطوح عالی حوزه، پس از رحلت حضرت امام (ره)، بیشترین حمایت‌ها را از نظام جمهوری اسلامی و رهبری حضرت آیتالله خامنه‌ای به عمل آورده و در سخنرانی‌های عمومی و دیدار اقشار مختلف و مسئولین، از مواضع حکیمانه رهبر معظم انقلاب حمایت نموده و همگان را به اطاعت از ایشان و تقویت معظم‌له، توصیه می‌نمود.
نگاهی به مواضع مرحوم آیت‌الله‌ا علوی گرگانی (ره) نشان می‌دهد که وی همواره از استوارترین فقهای معاصر بر اصول انقلاب اسلامی و یاور بی‌ادعا و متواضع امام خمینی (ره) و رهبر انقلاب در برهه‌های حسّاس کشور بوده است. به نحوی که او را می‌توان به حق، مرجعی دانست که در تمام مراحل پیروزی انقلاب و بعد از آن، پایدار و محکم پای اصل انقلاب، ولایت فقیه و مبارزه با استکبار و دشمنان ایستاد و جزء پیشتازانِ مراجعِ تقلید در این عرصه بود.
رحلت: آیتالله سید محمدعلی علوی گرگانی از ماه گذشته به دلیل بیماری در بیمارستانی در تهران بستری شد و پس از برهه‌ای مرخصی، از روز جمعه به دلیل وخامت، مجدداً به بیمارستان منتقل شده بود و سرانجام پس از طی دوره‌ای بیماری در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ دعوت حق را لبیک گفت.
متعاقب رحلت این عالم ربانی، رهبر معظم انقلاب، مراجع معظم و علمای اعلام، هر یک در پیام‌هایی این ضایعه را تسلیت گفتند که گزارش آن بدین شرح است:
پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیتالله سیدعلی خامنه‌ای
«بسم الله الرّحمن الرّحیم؛ رحلت عالم ربّانی آیهالله آقای حاج سید محمدعلی علوی‌گرگانی رضوان‌الله علیه را به حوزه‌ی علمیه‌ی قم و به همه‌ی شاگردان و ارادتمندان و مقلدان ایشان بخصوص به مردم مؤمن گلستان که ارادت ویژه به این بزرگوار و والد محترمشان مرحوم آیهالله آقای حاج سیدسجاد علوی داشتند و بالأخص به خاندان گرامی و فرزندان مکرّمشان تسلیت عرض میکنم.
این مرجع معظم در قضایای گوناگون انقلاب و مسائل کشور همواره وفادارانه در کنار مردم و پشتیبان نظام مقدس بودند و خدمات ارزشمندی کرده‌اند که موجب فیض و رحمت الهی است ان‌شاءالله. از خداوند متعال علو درجات ایشان را مسألت میکنم و امیدوارم با اجداد طاهرینشان محشور گردند.»
پیام تسلیت آیتالله سیدعلی سیستانی
«بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ؛ إِنَّا لِلَّٰهِ وَإِنَّا إِلَیهِ رَاجِعُونَ؛ جناب مستطاب حجت الاسلام آقای سیدمحمد علوی گرگانی دامت تأییداته؛ السلام علیکم و رحمه الله و برکاته؛
ضایعه ارتحال والد مکرّم جناب آیتالله آقای سیدمحمدعلی علوی گرگانی (رضوان الله علیه) را به جنابعالی و آقایان اخوان و دیگر بستگان و علاقمندان محترم آن بزرگوار تسلیت عرض نموده و از خداوند متعال برای آن مرحوم علّو درجات و برای عموم بازماندگان صبر جمیل و أجر جزیل مسألت دارم. ولَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّه إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»
پیام تسلیت آیتالله حسین نوری همدانی
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ؛ إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ؛ خبر ارتحال فقیه عالیقدر حضرت آیتالله آقای حاج سید محمد علی علوی گرگانی (رحمت الله علیه) موجب تأسف و تأثر گردید.
این عالم متقی عمر با برکت خود را در ترویج فرهنگ اهلبیت (علیهم السلام) سپری کرد و با تربیت طلاب و فضلا و تألیف آثار ارزنده‌ای از خود بجای نهاد. تواضع و ساده زیستی و اخلاص از دیگر ویژگی‌های این شخصیت بود.
اینجانب فقدان این عالم متقی را به عموم ارادتمندان و مقلدان و حوزهای علمیه و تمامی وابستگان خصوصاً اهالی انقلابی و متدین گلستان تسلیت عرض نموده و علومقام برای آن فقید سعید مسئلت می‌نمایم.»
پیام تسلیت آیتالله عبدالله جوادی آملی
«انَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ ارتحال فقیه أهل بیت (علیهم السلام) حضرت آیتالله علوی گرگانی سانحه سنگین و مصیبت صعب بود. این رخداد تلخ را به حوزههای علمیّه و جامعه روحانیت و شاگردان این روحانی اثر گزار تسلیت، علو درجه این عالم راحل و صبر و اجر بیت مکرم ایشان از خدای سبحان مسئلت می‌شود.»
پیام تسلیت آیتالله جعفر سبحانی
«بسم الله الرحمن الرحیم؛ ارتحال عالم بزرگوار مرحوم مغفور آیتالله حاج سید محمدعلی علوی گرگانی رضوان الله تعالی علیه موجب تاسف و تاثر گردید.
فقید سعید علاوه بر کمالات علمی و روحی، فرزند عالم بزرگوار مرحوم آیتالله حاج سیدسجاد گرگانی بوده که در منطقه، عالم شاخص و مدافع ولایت و مورد احترام قاطبه استان بود.
اینجانب این ضایعه را به حضرت ولی عصر (عج) و علمای حوزههای علمیه و دوستان و علاقمندان این عزیز از دست رفته، به بیت ایشان و آقازادگان بالاخص مردم گلستان تسلیت گفته و برای آن مرحوم علو درجه و برای بازماندگان صبر جمیل مسالت دارم.»
پیام تسلیت دفتر آیتالله سیدموسی شبیری زنجانی
«إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ ضایعۀ ارتحال عالم وارسته، آیتالله آقای حاج سید محمدعلی علوی گرگانی (رضوان‌الله علیه) را به محضر شریف امام عصر (عجل‌الله تعالی فرجه)، حوزه‌ی علمیه و همچنین عموم شاگردان و علاقه‌مندان و بیت مکرم ایشان تسلیت می‌گوییم.
این فقیه بزرگوار، با تواضع و منش ساده زیستی، عمر ارزشمند خویش را در مسیر نورانی خدمت به مکتب اهلبیت (علیهم‌السلام)، تبلیغ و نشر معارف اسلام، ارتباط با مردم و خدمات اجتماعی گذراند. رضوان الله تعالی علیه و حشره الله مع اجداده الطاهرین المعصومین (علیهم‌السلام).»
پیام تسلیت دفتر آیتالله لطف‌الله صافی گلپایگانی
«بسمه تعالی انالله وانا الیه راجعون؛ رحلت مرجع عالیقدر آیتالله العظمی آقای حاج سید محمد علی علوی گرگانی قدس سره موجب تاثر و تاسف گردید فقیه بزرگواری که سالیان متمادی در حوزه علمیه قم در اعلای کلمه الله و نشر معارف نورانی اهل بیت علیهم السلام و تربیت شاگردان مهذب و فاضل و دفاع از حریم ولایت خدمات ارزنده ای نمود این مصیبت را به حضرات علمای اعلام و حوزه علمیه و آقازادگان محترم و بستگان ارجمند تسلیت گفته رحمت واسعه الهی را برای آن فقید سعید از خداوند متعال مسئلت دارم. محمدحسن صافی»
پیام تسلیت آیتالله محمد اسحاق فیاض
«بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ؛ إِنَّا لِلَّٰهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ؛ درگذشت عالم جلیل القدر آیتالله حاج سید محمد علی علوی گرگانی را به محضرت حضرت صاحب الزمان (اواحنا فداه)، حوزههای علمیه، خانواده آن مرحوم، به ویژه فرزندان ایشان تسلیت می‌گوییم.
خداوند متعال آن مرحوم را مورد رحمت و غفران خود قرار دهد و به نزدیکان آن فقید، صبر جمیل و اجر جزیل عطا فرماید. ولَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّه إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ.»
پیام تسلیت آیتالله سید محمدتقی مدرسی
«بسم الله الرحمن الرحیم (یرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَالَّذِینَ أوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ) خبر رحلت عالم ربانی مروّج مکتب قرآن و اهل بیت رسالت حضرت آیت الله العظمی حاج سید محمد علی علوی گرگانی (رحمه الله علیه) موجب کمال تأثر و تأسف گردید.
ضمن تسلیت این ضایعه اسفناک به ساحت مقدس حضرت ولیعصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و مراجع و علمای اعلام و حوزههای علمیه و عموم مؤمنین و بیت مکرم ایشان، از خداوند متعال علو درجات فقید سعید را مسئلت می‌نماییم.
این عالم ربانی با تربیت شاگردان بسیار و تألیف آثار گرانقدری در زمینه ترویج مکتب قرآن و اهل بیت عصمت و طهارت خدمات شایانی را به حوزههای علمیه و جهان تشیع نمودند.
اللهم احشره مع اجداده الطاهرین محمد المصطفی واهل بیته المعصومین علیه وعلیهم افضل الصلاه والسلام فی جنان الخلد ونعیم الأبد انک سمیع الدعاء.»
پیام تسلیت آیتالله بشیر حسین نجفی
«بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ (تَبَارَکَ الَّذِی بِیَدِهِ الْمُلْکُ وَهُوَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ * الَّذِی خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَیَاه لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً وَهُوَ الْعَزِیزُ الْغَفُورُ). صَدَقَ اللَّهُ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ.
وبعد، فإنا لله وإنا إلیه راجعون. خبر ارتحال آیتالله سید محمد علی علوی گرگانی از دارفانی به رفیق اعلی را دریافت کردیم. ایشان عمر خویش را در راه خدمت به دین جدّش حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) و مؤمنین و به ویژه طلاب حوزه علمیه قم مقدس سپری کردند تا اینکه مادرش حضرت زهرا (سلام الله علیها) در جوار نبی اکرم (ص) و ائمه اطهار (علیهم السلام)، ایشان را در آغوش بگیرند.
ما این مصیبت را به محضر حضرت ولی الله الاعظم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و به تمامی مؤمنین، به ویژه فرزندان و شاگردان گرامی ایشان تسلیت عرض می‌کنیم و برای بازماندگان طلب صبر و آرامش مسئلت می‌جوییم. ولا حول ولا قوه إِلا بالله العلی العظیم. ولا حول ولا قوه إِلا بالله العلی العظیم.»
پیام تسلیت آیتالله محمدعلی گرامی
«انا لله و انا الیه راجعون؛ رحلت حضرت آیتالله العظمی علوی‌گرگانی موجب تاثر فراوان شد، بیش از شصت سال ارتباط داشتیم، فردی خدوم و فعال و مخلص در مسیر خدمات علمی و اجتماعی بوده، خود و والد بزرگوار ایشان مرحوم آیتالله حاج سید سجاد علوی در مسیر تقویت علمی حوزه علمیه خدمات ارزشمندی داشته‌اند، بنده این فاجعه را به محضر ولی امرمان ارواحنا فداه و همه علاقمندان ایشان و به ویژه بیت محترمشان و فرزندان خدوم ایشان تسلیت عرض میکنم و دوام توفیقات این عزیزان را مسئلت دارم.»
پیام تسلیت آیتالله حسین مظاهری
«بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم؛ إِنَّا لِلهِ وَ إِنّا إِلَیهِ راجِعُونَ؛ ارتحال فقیه وارسته و عالم جلیل‌القدر حضرت آیتالله آقای حاج سید محمدعلی علوی گرگانی «قدّس‌سرّه‌الشّریف» موجب تأسف و تأثر گردید. این فقیه بزرگوار عمر شریف خود را در طیّ سالیان متمادی در حوزۀ علمیۀ قم، در مسیر ترویج و تحکیم معارف والای اهلبیت عصمت و طهارت «علیهم‌السّلام» و تربیت فضلاء و طلّاب و ارتباط و خدمت صمیمانه با مردم، مصروف ساختند و همواره متّصف به تواضع و ساده‌زیستی و صفای نفس و خصال حمیده بودند و اینک با کارنامه‌ای از خدمت و فضیلت به لقاء خداوند تعالی و اجداد طاهرینشان واصل گردیده‌اند و امید است روح مطهّر ایشان در جوار قرب الهی، متنعّم از فیض و رحمت واسعۀ پروردگار بوده باشد.
اینجانب ضایعۀ ارتحال این عالم ربّانی را به حوزۀ علمیۀ قم و بیت شریف و فرزندان مکرّم ایشان و به عموم شاگردان و ارادتمندان و مقلّدان آن فقیه وارسته و خصوصاً به مردم شریف و مؤمن استان گلستان، تسلیت عرض میکنم و از خداوند سبحان، علوّ درجات ایشان و صبر و اجر بازماندگان و خاندان مصاب را مسألت می‌نمایم.
پیام تسلیت آیتالله سیدمحمد حسینی زنجانی
«باسمه‌تعالی. رحلت عالم جلیل‌القدر مرحوم حضرت آیهالله آقای حاج سیدمحمدعلی علوی گرگانی (رحمهالله‌علیه) را به محضر مبارک حضرت ولیعصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه، بیت مکرم و جمیع ارادتمندان ایشان تسلیت عرض می‌نمایم.
روح تواضع و اخلاق‌مداری، اهتمام به سنت حسنه تبلیغ و نیز تعامل مستقیم با قشرهای مختلف مردم از جمله خصائص ارزشمند آن مرحوم بود و سزاوار است که الگویی برای علما و طلاب علوم دینی قرار گیرد.
از درگاه خدای سبحان مغفرت و رحمت واسعه را برای آن بزرگوار و برای بازماندگان ایشان صبر و اجر وافر مسألت دارم. بمنه و کرمه»
پیام تسلیت آیتالله عباس محفوظی
«با تاسف و دریغ فراوان ارتحال صدیق ارجمند، عالم جلیل القدر حضرت آیتالله العظمی حاج سید محمدعلی علوی گرگانی (رحمه الله علیه) را دریافت نمودم. این شخصیت ارزشمند و تاثیرگذار ملجأ و پناهی مطمئن برای مردم بود و رفتار و منش و زندگی او با محبتی پدرانه و نگاه مسئولانه همراه با فروتنی و تواضع کم نظیر عمر پر برکت خویش را در راه تبلیغ شریعت مقدس نبوی صرف نمود و به حق بازمانده ای از روحانیت اصیل و خدمتگزار و دردمند شیعه بود.
این ضایعه جانکاه را به محضر مقدس آقا و مولایمان حضرت بقیه الله الاعظم (ارواحنا لتراب مقدمه الفداء) و همه علاقمندان و شیفتگان و دلبستگان ایشان و بیت معظم و آقازادگان مکرم تسلیت عرض می‌نمایم و علو درجات آن یار سفر کرده را از خداوند قادر متعال خواستارم.»
پیام تسلیت استاد سید هاشم حسینی بوشهری، رئیس شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
«بسم‌الله الرحمن الرحیم، انا لله و انا الیه راجعون. ارتحال عالم برجسته و فقیه عالیقدر حضرت آیتالله العظمی سید محمد علی علوی گرگانی (رحمه الله علیه) موجب تأثر و تألم گردید.
این فقیه بصیر و انقلابی سالها در حوزههای علمیه به نشر معارف اسلامی و ترویج علوم مکتب اهل بیت (علیهم السلام) همت گماشت و به تربیت طلاب و فضلای گرانقدر پرداخت.
سلوک مردمی و انقلابی، حمایت و پشتیبانی صریح از انقلاب اسلامی و ولایت فقیه و همچنین زهد و ساده‌زیستی، از وجوه برجسته شخصیت آن عالم فرزانه و جلیل القدر است.
جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، رحلت این عالم مجاهد و ارجمند را محضر حضرت بقیه‌الله الاعظم (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف)، مقام معظم رهبری (مدظله العالی)، مراجع معظم تقلید (دامت‌برکاتهم)، حوزههای علمیه، مردم شریف استان گلستان، فرزندان محترم و ارادتمندان و بازماندگان آن فقید سعید تسلیت عرض نموده و از خداوند متعال برای آن عالم ربانی، رحمت و مغفرت الهی و برای مصیبت دیدگان، صبر و اجر مسألت می‌نماید.»
پیام تسلیت استاد علیرضا اعرافی، مدیر حوزههای علمیه قم
«بسم‌الله الرحمن الرحیم. العلماء ورثه الانبیاء. ارتحال فقیه گرانمایه مرحوم آیتالله العظمی آقای حاج سید محمد علی علوی گرگانی (قدس الله نفسه الزکیه) را ملت شریف ایران، مردم عزیز گرگان، روحانیت ارجمند، حوزههای علمیه، مراجع عالیقدر، رهبر معظم انقلاب اسلامی، بیت شریف آن شخصیت بزرگوار تسلیت و تعزیت عرض میکنم.
معظم له مراتب علمی خودرا در نجف و قم نزد بزرگان حوزههای علمیه سپری کرد و به درجات عالی فقاهت دست یافت و نجابت و بصیرت و خدمات ایشان در ارشاد مردم و همراهی نظام و انقلاب اسلامی ستودنی است و فراموش نخواهد شد.
ضمن طلب علو درجات برای آن فقیه عالیقدر و آرزوی سلامت و صبر برای بازماندگان محترم و آقازادگان مکرم، برای بزرگداشت مقام والای ایشان درس‌های حوزه علمیه قم (چهارشنبه ۲۵/۱۲/۱۴۰۰) تعطیل اعلام می‌شود.
پیام تسلیت استاد سید مصباح عاملی، مدیر حوزه علمیه خراسان
«بسم الله الرحمن الرحیم؛ انالله و انا الیه راجعونو ارتحال جانگداز فقیه عالی مقام و مرجع عالیقدر جهان تشیع حضرت آیتالله العظمی آقای سید محمدعلی علوی گرگانی قدس الله نفسه الزکیه، مصیبت غمبار و اسفبار برای حوزههای علمیه شیعه و جهان اسلام است.
این مرجع بزرگوار در کنار تربیت شاگردان و هدایت فقاهتی در مسیر آموزه‌های دین، میراث علمی و تالیفات ارزشمندی را به یادگار گذاشته و در عرصه معارف اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام عمر شریف خویش را در اعتلای مکتب تشیع و ترویج این راه نورانی صرف کرده و بسیار تلاش و اهتمام ورزیدند.
حضور در سنگر نظام اسلامی و دوران دفاع مقدس و حمایت و همراهی با امامین انقلاب الگوی بارزی از سیره این مرجع عالی مقام می‌باشد که راهگشای فضلا و طلاب حوزه علمیه در بصیرت افزایی و مجاهدت علمی و انقلابی و خدمت به جامعه اسلامی است.
ارتحال این فقیه و مرجع عظیم الشأن را به حضرت ولی عصر ارواحنا فداه، رهبر معظم انقلاب مدظله العالی، مراجع عظام دامت برکاتهم، بیت معظم و حضرات آقازادگان مکرم، حوزههای علمیه، شاگردان و ارادتمندان و مقلّدان آن فقید سعید و عموم ملت ایران و مسلمانان جهان تسلیت و تعزیت عرض می‌نمایم و از درگاه خداوند متعال علودرجات و رضوان الهی برای ایشان مسئلت نموده و برای بازماندگان صبر جمیل و اجر جزیل خواستارم.»
پیام تسلیت استاد علی‌اکبر رشاد، رئیس شورای حوزه علمیه استان تهران
«انا لله و انا الیه راجعون. رحلت مرجع مجاهد، فقیه زاهد و عالم متضلع متواضع، حضرت آیتالله سید محمدعلی علوی گرگانی (قدّس الله نفسه الزکیه) مایه‌ی تاسف و تاثر شد.
او از شاگردان برجسته‌ی فقهای بزرگی چون آیتالله بروجردی، آیتالله سیدمحمد محقق داماد، حضرت امام خمینی، آیتالله گلپایگانی، آیتالله حاج آقامرتضی حائری بود. وجود ذی‌جود او نماد صفای باطن، ساده‌زیستی، فروتنی، مردمگرایی و بی پیرایگی بود.
آیتالله علوی از حامیان دیرپا و پایدار نهضت امام خمینی و از زمره‌ی حاضران در عرصه‌های مبارزات و پشتوانه‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی قلمداد می‌شد و همه‌ی پربرکتش درکار علم و خدمت و جهاد و اجتهاد سپری شد.
اینجانب از سوی خود و ارکان حوزه‌ی عریق و عظیم تهران، این حادثه‌ی مولمه را به رهبر معظم انقلاب اسلامی (دام ظله) و دیگر مراجع عظام (دامت برکاتهم) و شاگردان و مقلدان این مرجع عالی‌شان تسلیت عرض کرده، از بارگاه بلند باری برای آن مرحوم مغفرت و علو مرتبت مسالت میکنم و برای بازماندگان سوگوار خاصه فرزند فاضل و برومندش حضرت حجت الاسلام والمسلمین سیدمحسن علوی گرگانی، صبر و اجر مسئلت دارم. حشره الله مع اجداده الطاهرین و اسکنه فسیح جنانه.»
پیام تسلیت استاد احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی
«بسم الله الرحمن الرحیم؛ انا لله و انا الیه راجعون. ارتحال ملکوتی مرجع بصیر و عالم ربانی حضرت آیتالله سید محمد علی علوی گرگانی رحمت الله علیه را به محضر امام عصر، مقام معظم رهبری، حوزههای علمیه و فرزندان و خاندان مکرم شان تسلیت عرض میکنم.
سال‌های عمر شریف آن مرجع بصیر و انقلابی در تفقه در دین، تدریس و تربیت شاگرد فراوان و انجام خیرات و خدمات عمومی متعدد صرف شد.
تواضع کم نظیر معظم له در برابر مردم و شاگردان، تلاش خستگی‌ناپذیر در فعالیت‌های علمی، بیانی روان در تدریس، توانمندی در خطابه و ساده زیستی از نکات برجسته زندگی پربرکت ایشان بود.
از خداوند متعال علو درجات برای آن عالم فرزانه و صبر و اجر برای فرزندان و یادگاران مکرم و مقلدان و دوستداران محترم، خواستارم.»
پیام تسلیت استاد احمد مروی، تولیت آستان قدس رضوی
بسم الله الرحمن الرحیم؛ انالله و انا الیه راجعون. ارتحال غمبار و اسفبار مرجع بزرگوار تقلید حضرت آیتالله علوی گرگانی رضوان‌الله علیه را به محضر حضرت ولی عصر (عج)، رهبر معظم انقلاب اسلامی، مراجع عظام تقلید، حوزههای علمیه، علمای اعلام، شاگردان و ارادتمندان آن بزرگوار، خاندان معزز و فرزندان مکرم ایشان تسلیت عرض میکنم.
آن مرحوم که از محضر بزرگانی همچون آیتالله العظمی بروجردی (ره)، حضرت امام خمینی (ره) و آیتالله شیخ مرتضی حائری یزدی (ره) بهره برده بود، عمر شریف خود را در راه تبیین معارف اسلام و مکتب اهلبیت علیهم السلام و دفاع از ارزشهای اسلام و کیان تشیع و انقلاب و نظام اسلامی سپری کرد.
این مرجع والامقام همزمان با تلاش در پاسداری از ارزشهای دینی و تألیف آثار ارزشمند فراوان و تربیت شاگردان، در سنگر مبارزات انقلابی و سال‌های دفاع مقدس نیز حضوری فعال داشت و از ایشان چهره ای مردمی ساخت که به یقین آثار ماندگار و سلوک معنوی ایشان الهام‌بخش و چراغی فراروی طلاب، فضلاء و حوزههای علمیه خواهد بود.
در جوار مضجع منوّر و شریف حضرت ثامن‌الحجج علیه آلاف التحیّه والثناء برای آن خادم بااخلاص اهل بیت (ع) از درگاه ایزد منّان علو درجه و رضوان الهی و برای بازماندگان محترم شکیبایی و پاداش معنوی مسألت می‌نمایم و ان شاالله خداوند متعال به برکت ماه شعبان المعظم، آن عالم بزرگوار را میهمان سفره حضرت بقیه الله الاعظم عجل الله تعالی فرجه الشریف گرداند.»
پیام تسلیت استاد سید محمد سعیدی، تولیت حرم حضرت معصومه (س)
«بسم الله الرحمن الرحیمیا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّه ارْجِعِی إِلی رَبِّکِ راضِیَه مَرْضِیَّه فَادْخُلِی فِی عِبادِی وَ ادْخُلِی جَنَّتِی. خبر تأسف بار ارتحال ملکوتی حضرت آیتالله سید محمدعلی علوی گرگانی رضوان الله تعالی علیه مایه تألم و تأثر فراوان اینجانب گردید.
ایشان فقیه متقی و وارسته ای بودند که نزد پدر بزرگوارشان آیتالله سید سجاد علوی اعلی الله مقامه الشریف بزرگ شده و خود نیز شاگردان زیادی را در مسیر علم و تقوا پرورش داده و تا هفته‌های پایانی عمر خویش کرسی درس‌شان در حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها برپا بود و با وجود کسالت جسمانی، به ترویج معارف اهل بیت علیهم السلام اهتمام فراوان داشتند.
این عالم بزرگ با هدایت‌ها و مواضع حکیمانه خود همواره حامی و پشتیبان نظام جمهوری اسلامی ایران و ولایت فقیه بودند و دیگران را نیز به این امر توصیه می‌کردند و درگذشت ایشان ضایعه ای بزرگ برای امت مسلمان ایران و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران است.
اینجانب از جوار مضجع شریف حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها رحلت این مرجع عالم تشیع را خدمت حضرت ولی عصرعجل الله تعالی فرجه الشریف، مراجع عظام تقلید، رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیتالله العظمی خامنه ای، حوزههای علمیه، شاگردان، مقلدان، دوستداران، مردم، فرزندان، خانواده و بیت شریف آن بزرگوار تسلیت عرض میکنم و در کنار حرم کریمه اهلبیت (س) علو درجات آن شخصیت والا را از خداوند متعال طلب نموده و برای بیت معزز و ارادتمندان ایشان صبر جزیل را مسئلت دارم.»
پیام تسلیت استاد محمدجواد فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع)
«بسم الله الرحمن الرحیم؛ انا لله و انا إلیه راجعون؛ ارتحال فقیه ارجمند آیتالله العظمی آقای حاج سید محمد علی علوی گرگانی رضوان الله تعالی علیه موجب تأثر و تأسف گردید، این عالم بزرگوار عمر شریف خویش را در حوزههای علمیه بر مسند تدریس و تحقیق و در میان توده مردم بر مسند منبر و وعظ گذراند. در پشتیبانی از نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران یکی از مراجع مؤثر و همیشه حاضر بود.
این مصیبت را به محضر مبارک ولی الله الاعظم امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و مراجع بزرگوار، خصوصاً رهبری معظم انقلاب و همه حوزههای علمیه و شاگردان و مقلدان ایشان و نیز بیت مکرم و خانواده‌های وابسته و مردم فهیم و ولائی استان گلستان تسلیت عرض می‌نمایم. خداوند ایشان را با صلحا و اولیای خویش محشور فرماید.»
پیام تسلیت استاد مهدی هادوی تهرانی، رئیس مؤسسه علمی تحقیقاتی رواق حکمت
«بسم الله الرحمن الرحیم؛ انما یخشی الله من عباده العلماء (فاطر، ۲۸) ارتحال مرجع عالی قدرحضرت آیتالله العظمی حاج سید محمد علی علوی گرگانی (رحمه الله علیه) موجب کمال تأسف و تاثرگردید.
بی شک افول این ستاره فقاهت از آسمان پر ستاره حوزه مبارکه قم، ثلمه ای است که چیزی آن را جبران نمی‌کند.
این جانب ضمن تسلیت این ضایعه اسفناک به حضور مقدس امام زمان عجل الله فرجه الشریف و تمامی مراجع عظام تقلید بویژه مقام معظم رهبری (دامت برکاتهم) و علما و فضلا وطلاب حوزههای علمیه به ویژه فضلا وطلاب و اهالی استان گلستان و خانواده معظم به ویژه آقازاده‌های مکرم ایشان، برای آن فقیه دانشمند هم نشینی با محمد و آل محمد (علیهم السلام) و برای تمام بازماندگان و علاقمندان ایشان صبر جمیل و اجر جزیل از درگاه ایزد بی بدیل خواستارم.»
پیام تسلیت استاد عبدالحسین خسروپناه، معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی
«بسم الله الرحمن الرحیم، قال الله الحکیم: انا لله و انا الیه راجعون و قال الصادق علیه‌السلام: «اذا مات المؤمن الفقیه ثلم فی الاسلام ثلمه لایسدها شیء»
عروج ملکوتی عالم ربانی، فقیه ولایی، مرجع متواضع و مردمی حضرت آیتالله العظمی سید محمدعلی علوی گرگانی رضوان الله تعالی علیه را به بیت شریف و آقازاده‌ها، شاگردان، مقلدان آن مرحوم، مردم شهید پرور گرگان، علمای حوزه علمیه قم و مراجع تقلید به ویژه مقام معظم رهبری تسلیت عرض میکنم.
عمر این عالم ربانی، وقف تحصیل در حوزههای علمیه قم و نجف نزد بزرگانی همچون امام خمینی و آیتالله بروجردی و آیتالله خویی و نیز وقف تدریس و تحقیق در علوم اسلامی و تربیت طلاب متعهد و خدمات عمومی در استانهای مختلف به ویژه گلستان و سمنان گردید.
آیتالله علوی گرگانی در دوران انقلاب یاور صدیق امام و در جبهه‌های دفاع مقدس، امیدی برای رزمندگان و پس از آن، مدافع مخلص رهبر انقلاب بود.
رضوان الهی و جنات نعیم و ریحان ملکوتی و ضیافت نبوی و علوی و ولوی نصیب این فقیه مجاهد انقلابی متواضع باد.»
پیام تسلیت استاد محسن فقیهی، تولیت موسسه فقهی دارالثقلین امام عصر (عج)
«وَ بَشِّرِ الصَّابِرِینَ الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِیبَه قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ (البقره: ۱۶۹) روح بلند مرجع عالیقدر و فقیه اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) حضرت آیتالله العظمی علوی گرگانی (رضوان الله عالی علیه) به ملکوت اعلی پیوست. آن مرحوم فقیهی محقق، عالمی مردم‌دار و واجد کمالات اخلاقی و علمی برجسته بودند. محبت و علاقۀ وافر ایشان به خاندان اهل بیت (صلواه الله علیهم أجمعین) و به‌ویژه حضرت سیدالشهداء (علیه السلام) فراموش‌ناشدنی بود. اینجانب فقدان آن عالم ربانی را به پیشگاه حضرت صاحب‌الأمر بقیه‌الله الأعظم (عجل الله تعالی فرجه)، مقام معظم رهبری، مراجع عظام تقلید، حوزههای علمیه، عموم شیعیان و ملت بزرگ ایران، بیت مکرم و بازماندگان ایشان تسلیت و تعزیت عرض میکنم. از خداوند متعال برای روح آن فقیه والامقام آرامش و آمرزش و برای بیت بزرگوارشان صبر و تسلی آرزو دارم.»
