شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تصریح کرد: وقتی ما یک افق محدودی برای رسالت‌ها‌ی خودمان تعریف می‌کنیم، حتماً نوع فعالیت‌ها‌یمان محدود خواهد شد؛ نهادهای حوزوی باید از این خود انزوایی بیرون بیایند.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد واعظی رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در مراسم رونمایی از ۱۰ اثر پژوهشی «پژوهشکده اسلام تمدنی» که با حضور مدیران کل، اساتید، اعضای هیأت علمی، فضلا و فرهیختگان در محل سالن همایش‌های دفتر تبلیغات اسلامی مشهد برگزار شد، با اشاره به کم و کیف فعالیت‌های فردی و سازمانی و افق آن، اظهار داشت: اگر بخواهم یک قضاوت منصفانه و کلی داشته باشم، متأسفانه حوزههای علمیه و مراکز علمی ما، سطح انتظاری برای خودشان در نظر گرفته‌اند که تناسبی با ظرفیت‌ها و قابلیت‌ها ندارد.
او ادامه داد: الآن در حوزههای علمیه محدودیت‌ها و انزواهایی برای خودمان در نظر گرفته و تحمیل کرده‌ایم. این انزوا در سطح بین‌المللی و حتی در سطح داخلی وجود دارد. یعنی تعاملات واقعی، عینی و علمی ما با محافل دانشگاهی و در محیط کشورمان جدی نیست.
کسی برای ما منع و محدودیتی ایجاد نکرده است
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) با بیان اینکه کسی برای ما منع و محدودیتی ایجاد نکرده است، گفت: در سال حوزه علمیه چه مقدار نشست علمی مشترک با شخصیت‌ها‌ی دانشگاهی برگزار می‌کند؟ چرا امثال این رونمایی‌ها نباید در محیط‌ها‌ی دانشگاهی و محافل علمی ما برگزار بشود؟ چرا این تولیدات و فعالیت‌های پژوهشی فقط در فضای خودمان مطرح و معرفی می‌شوند. از آن بدتر که در سطح جهان اسلام و نیز جهان غرب هم حضور و بروزی نداریم.
واعظی با انتقاد از عدم همکاری‌های جهان اسلامی، بیان داشت: چرا تاکنون ما کارهای مشترک علمی، رفت و آمدها و داد و ستدهای علمی با متفکرین جهان اسلام و جهان عرب به شکل جدی نداشتیم. البته برخی مراوداتی به صورت محدود انجام شده، اما به شکل مرسوم، رایج و عادی شده نبوده است.
چهار پیشنهاد عملیاتی برای خروج از انزوای علمی
او با تاکید بر خروج از انزوای علمی و با توجه به ظرفیت عظیم حوزههای علمیه، پیشنهاداتی ارائه داد و گفت: یکی از راهکارهای خروج از انزوا، «حمایت خاص از اعضای هیئت علمی و اساتید موفق» است که بتوانند یک کار علمی مشترک با یک شخصیت علمی غربی رقم بزنند.
این استاد حوزه و دانشگاه دومین پیشنهاد را «ارائه آثار در محافل علمی جهان» دانست و افزود: کم و بیش آثاری توسط حوزویان تولید به انگلیسی ترجمه می‌شوند اما کسی مطلع نمی‌شود، چون عرضه از مجرای طبیعی خود جاری نمی‌شود. بسیاری از انتشاراتی‌های کشور در محافل آکادمیک و علمی دنیا شناخته شده نیستند و رسمیتی ندارند که ترجمه کنند و نیز سیستم توزیع نامناسبی دارند.
واعظی ادامه داد: ما نمی‌توانیم از مسیر طبیعی خودش انتظار داشته باشیم که کارها و افکار ما خوانده شود. ما نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که در قم و مشهد در اتاقی بنشینیم و در ساختمان خودمان تولید کنیم و بعد همه از اطراف دنیا به سمت ما بیایند، بلکه باید راه را پیدا کنیم و بتوانیم افکار خودمان را عرضه کنیم.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تصریح کرد: وقتی ما یک افق محدودی برای رسالت‌ها‌ی خودمان تعریف می‌کنیم، حتماً نوع فعالیت‌ها‌یمان محدود خواهد شد؛ نهادهای حوزوی باید از این خود انزوایی بیرون بیایند.
ضرورت پرداختن به مسائل مشترک بشر و تبیین محتوای دینی برای همه افراد در جهان
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) سومین راهکار خروج از انزوا را «پرداختن به مسائل مشترک بشر» عنوان کرد و ادامه داد: فهم بنده این است که محتوا و پیام دین اسلام، بخش‌ها‌یی از آن للمومنین و بخش‌ها‌یی للمسلمین و بخش‌ها‌یی از آن للناس است. ما یک سری از پیام‌ها و توصیه‌ها‌ی دینی داریم که تا کسی مراحلی از اسلام و ایمان را طی نکرده نمی‌تواند با آن‌ها ارتباط بگیرد؛ و نیز یک بخش‌ها‌یی داریم که در واقع پیامی وراء مسئله ایمان و اسلام هستند و حتی غیر مؤمن هم می‌تواند به فطرت انسانی خودش آن پیام‌ها را بگیرد. مثلاً الان یکی از مسائل بحرانی بشر امروز، بحث محیط زیست است که در آینده نه چندان دور، مسئله جدی برای بشر و حیات زندگی دنیایی آن به وجود خواهد آورد.
او ادامه داد: اسلام در برخی از آموزه‌ها‌ی خود اخلاقیات محیط زیست دارد که ربطی به ایمان ندارد و فقط للمومنین نیست، بلکه مردم باید به آن عمل کنند؛ حضرت امام رضا (علیه‌السلام) فرمودند «اگر مردم محاسن کلام ما را بشناسند، بدون شک از ما تبعیت خواهند کرد». چرا ما در این زمینه‌ها کار نمی‌کنیم! و چرا وقتی می‌خواهیم پیام دین را منعکس کنیم، در یک محیط محدود و برای یک مخاطب خیلی محدودی عرضه می‌کنیم؟ چرا این بخشهای دینمان را نمی‌پرورانیم؟ چرا ما کاری نمی‌کنیم که مخاطبین عام تری پیدا کنیم و زیبایی‌ها‌ی اسلام را نه فقط برای مؤمنین خاص، بلکه برای همه مردم جهان عرضه کنیم.
واعظی چهارمین راهکار را «مسئله محوری و برند شدن در یک حوزه دانشی» دانست و اظهار داشت: اگر صد عضو هیأت علمی بر صد مسئله پراکنده کار کنند، اتفاق خاصی به وجود نمی‌آورند، چون فقط یک تک نگاشت‌ها‌یی در مسئله تولید می‌شود؛ اما اگر در امر پژوهش، مسئله محور شویم و بیش از صد محققین حوزوی در یک برهه زمانی روی ده مسئله خاص متمرکز شوند و بر روی یک مسئله خاص تولیدات علمی داشته باشد، باعث می‌شود که بعد از مدتی آن نهاد حوزی در آن مسئله برند شود. اکنون پژوهش مسئله محوری در دفتر تبلیغات اسلامی راه اندازی شده است و ثمرات آن در آینده نزدیک نمایان خواهد شد.
۵۰ مسئله پژوهشی پیرامون تمدن اسلامی
او در ادامه خاطرنشان کرد: بیش از ۵۰ مسئله پژوهشی در خصوص مسئله تمدن اسلامی پیش بینی و سفارش شده است که بخش قابل توجهی از آن طرح تحقیق دارد و محققین مشغول به کار هستند و تا چند سال دیگر بیش از ۲۰ کتاب، با رویکرد تمدنی بیرون می‌آید و طبعاً علاوه بر برند شدن، جریان سازی فکری خواهد کرد.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در انتهای سخنان خود گفت: ما باید در رسالت تاریخی خود با افق دید وسیع‌تر و روشن‌تر حرکت کنیم، که تا باعث تحرک و شکوفایی علمی بیشتر شود و هم با کلان پژوهش‌های حوزوی به تولید علم رشد و تعالی ببخشیم.
گفتنی است، پیش از سخنان دکتر احمد واعظی، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی مسعودی رئیس دفتر تبلیغات اسلامی شعبه خراسان رضوی، دکتر علیرضا واسعی رئیس پژوهشکده اسلام تمدنی و نیز جمعی دیگر از اعضای هیات علمی پژوهشکده درباره‌ی یافته‌های خود و آثار پژوهشی نکاتی را مطرح کردند و در پایان از این آثار علمی رونمایی شد.
