شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
رئیس قوه قضاییه تأکید کرد: قوه قضاییه نیازمند قضاتی عالم و عادل و اخلاق مدار است و یکی از مأموریت‌های حوزههای علمیه باید کادرسازی برای دستگاه قضایی اسلامی باشد.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسی در آئین رسمی آغاز سال تحصیلی جدید حوزههای علمیه استان تهران که در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی (یادمان شهدای سرچشمه) برگزار شد، طراحی «فقه نظام» در حوزه علمیه تهران را اقدامی ارزنده در راستای بهره مندی قوای سه گانه و دستگاه‌ها از فقه غنی جعفری و خدمات علمی حوزه برای پیشبرد اهداف نظام دانست.
رئیس قوه قضاییه کادرسازی حوزههای علمیه برای بخش‌های مختلف نظام را مهم دانست و با تأکید بر لزوم ارتباط مستمر حوزه با دستگاه قضا اظهار داشت: قوه قضاییه نیازمند قضاتی عالم و عادل و اخلاقمدار است و یکی از مأموریت‌های حوزههای علمیه باید کادرسازی برای دستگاه قضایی اسلامی باشد.
موضوع شناسی از مهم ترین مسائل محوری حوزهها و از ضروریات مقام افتاء و قضاست
رئیسی بر همین اساس موضوع شناسی را از مهم ترین مسائل محوری حوزهها و از ضروریات مقام افتاء و قضا دانست و تصریح کرد: فقه و علم و دانش از مهم ترین ابزار قضاست و دستگاه قضایی مبتنی بر فقه و حقوق اسلامی زمانی به طور کامل شکل می‌گیرد که دانش قضایی ما به روز و کارآمد باشد.
رئیس قوه قضاییه گفت: امروز منابع عظیمی از فقه در اختیار ما قرار دارد اما تفاوت اساسی دوران ما با روزگار چهره‌های صاحب نظر و کتب فقهی مرجع این است که در زمان آنها دین حکومت نمی‌کرد اما اکنون دین بر متن جامعه حاکم است ولی هنوز همچنان سوالات بی جواب زیادی وجود دارد.
رئیسی با اشاره به روایتی از پیامبر اعظم درباره علم در سه حوزه عقاید و باورها، اخلاق کریمه و احکام دین و غنای فقه در این حوزهها متذکر شد: باید با تکیه بر اجتهاد تمدن ساز و استفاده از پژوهش‌های صورت گرفته در حوزهها، تلاش کرد به سوالات گسترده و متنوع بشر امروز در زمینه‌های مختلف پاسخ داد.
فقیه کسی است که فقه در جانش ریشه بدواند و سرشت او با فقه آمیخته شود
رئیس قوه قضاییه در همین راستا به تعریف شخصیت فقیه پرداخت و افزود: فقیه کسی است که فقه در جانش ریشه بدواند و سرشت او با فقه آمیخته شود و حفظیات، یادگیری فرمول‌ها و برخورداری صرف از حافظه و استعداد سرشار انسان را در جایگاه فقاهت قرار نمی‌دهد.
رئیسی تصریح کرد: انسان سالک اگر وارد حوزههای دین شناسی و خداشناسی و هستی شناسی شود، عالم و دانشمند برخوردار از فقه می‌شود و فقاهت در رفتارش بروز و ظهور می‌یابد و به مقام و جایگاهی نائل می‌شود که وارث انبیاء محسوب می‌شود.
رئیس قوه قضاییه در ادامه سخنانش اظهار داشت: امروز که بر این باوریم همه زوایای زندگی می‌تواند از فقه بهره مند شود و مدنیت مبتنی بر دین باید شکل بگیرد تا پاسخگوی نیازها و سوالات بشریت باشد، فقها و حوزههای علمیه باید بیش از پیش در این عرصه نقش آفرینی کنند.
رئیسی با بیان این که از نظر فقه شیعه هیچ بن بست و سوال بی جوابی وجود ندارد، به سوالات بی شمار حقوقی و قضایی روز که باید با کار اجتهادی پاسخ داده شوند اشاره کرد و از فقها و مدیران و اساتید حوزه خواست که دستگاه قضایی را در پاسخگویی به این سوالات و تصمیم سازی و تصمیم گیری بهتر یاری دهند.
عامل اصلی هجمه‌های دشمنان به دین، استیصال آنها در برابر اقتدار اسلام و نظام اسلامی است
رئیس قوه قضاییه با اشاره به گسترش دین و معنویت در دنیای امروز اظهار داشت: امروز ملت‌ها و به ویژه جوانان گرایش زیادی به دین پیدا کرده‌اند و عامل اصلی عصبانیت دشمنان و هجمه‌هایی که به دین می‌کنند، استیصال آنها در برابر اقتدار اسلام و نظام اسلامی در تسخیر دل‌ها و افکار ملت‌ها و بیداری و ایستادگی آنها در برابر نظام سلطه و مستکبران است.
رئیسی با ابراز تأسف از سکوت مقامات کشورهای غربی و مجامع مدعی حقوق بشر در برابر اهانت‌هایی که در برخی کشورها به قرآن کریم و پیامبر اعظم (ص) می‌شود، ادعای آنها برای حمایت از «آزادی بیان» را فریبکاری دانست و افزود: «آزادی»، صیانت از علم و دانش و عقلانیت بشر است.
مدنیت امروز انسان مرهون آموخته‌ها و تلاش مصلحانه پیامبر اسلام (ص) است
رئیس قوه قضاییه گفت: پیامبر اسلام حق بزرگی بر گردن بشریت دارند و مدنیت امروز انسان مرهون آموخته‌ها و تلاش مصلحانه آن حضرت است و توهین به نبی مکرم ما که اول شخص عالم هستی هستند، توهین به انسان و همه انبیاء الهی و کتب آسمانی و محکوم به شکست است.
رئیسی افزود: این که به عده ای اوباش اجازه دهند به مقدسات انسان‌های دیگر اهانت کنند، خلاف آزادی و مصداق بارز سلب آزادی است و قطعاً موجب نفرت انسان‌های آزاده دنیا از عوامل و حامیان این نوع حرکات سخیف و رذیلانه می‌شود و اتاق فرمان این اقدامات موفق نمی‌شود به اهداف پلید خود دست پیدا کند.
رئیس دستگاه قضا در پایان سخنانش از همه اندیشمندان و حقوقدانان و سران کشورها به ویژه رهبران کشورهای اسلامی خواست که با موضع گیری قاطع در برابر اهانت به مقدسات، اجازه ندهند مشتی انسان جاهل آزادی را سلب و عرصه را برای خردمندان و آزاداندیشان تنگ کنند.
طلاب باید ضمن رعایت اصول بهداشتی با تلاش و مجاهدت کاستی‌ها و موانع علم اندوزی را جبران کنند
آیت‌الله جعفر سبحانی نیز به مناسبت آغاز سال تحصیلی حوزههای علمیه تهران که به صورت ویدئوکنفرانس صورت گرفت، بیان داشت: سلام و درود خود را به کلیه شنوندگان عزیز که عرایض بنده را استماع می‌کنند بالاخص اساتیدی که این مجلس را فراهم آورده اند، می‌رسانم.
ایشان با قرائت آیه ۱۲۲ سوره توبه گفت: همگان با آیه شریفه آشنا هستید و به صورت‌‌های مختلف تفسیر شده است اما یکی از آن تفسیرها این است که در هر منطقه ای، مرکزی به نام حوزه تاسیس شود و کسانی که در اطراف و اکناف هستند مهاجرت کنند به حوزه و تحصیل کنند و بعد از اینکه تحصیلات خود را به پایان رساندند، به مراکز خود برگردند و مردم را دعوت کنند. این یکی از تفاسیر آیه است و برخی کلمات هم این تفسیر را تائید می‌کند؛ از جمله کلمه «لیتفقهوا فی الدین». که تفقه در دین، آشنایی با دین است.
شکل‌گیری حوزههای علمیه
آیت‌الله سبحانی افزود: بحمدالله علمای اسلام بالاخص شیعه، به این آیه بعد از رحلت رسول خدا(ص) عمل کرده است. اولین حوزه علمیه‌‌‌ای که بعد از رحلت رسول خدا تشکیل شد، مسجد مدینه بود که در آنجا علوم اسلامی تدریس می‌شد، افرادی آشنا می‌شدند و بعدا به تبلیغ می‌رفتند بالاخص امام باقر(ع) و امام صادق(ع) در آن زمان، در آنجا کرسی خاصی داشتند و پای سخنان این دو حضرت، شخصیت‌‌هایی می‌نشستند و مطالبی را می‌آموختند و مشکلات را حل می‌کردند.
ایشان ادامه داد: بعد از مدتی، حوزه علمیه به کوفه هم منتقل شد. کوفه بعد از مهاجرت امیرمومنان(ع) یکی از مراکز شیعی به شمار می‌رود. در آنجا هم حوزههای علمیه‌‌‌ای تشکیل شد و مدتها مبدا انتشار علم بود. بعدا هم حوزههای علمیه دیگر در خراسان و در عراق و در جاهای دیگر تاسیس شد که یکی از انها حوزه علمیه نجف است که در سال ۴۴۸ بوسیله شیخ الطائفه تاسیس شد. و کار این حوزهها، تربیت ادبا، مبلغ و فقیه و مفسّر بود که به اکناف برگردند و مردم را هدایت کنند و بعدا هم حوزههای علمیه در ایران و در مشهد در نقاط مختلف تاسیس شد و از آن حوزه‌‌هایی که باید نام ببریم، حوزه علمیه قم است که بحمدلله در یکصدسال اخیر، مبدا آثار و برکاتی بود که یکی از برکات این حوزه، همین انقلاب است که از آن بهره مند هستیم.
آیت‌الله سبحانی تصریح کرد: یکی از حوزههای علمیه بنام، حوزه مشهد بود، بعدا هم حوزه علمیه تهران که در حقیقت، ثقل فلسفه و عرفان و کلام بود. اکنون که من سخن می‌گویم، عرایضم متوجه آقایانی است که در تهران هستند اعم از استاد و مدرس یا طلبه و دانشجو.
توصیه‌هایی به اساتید و طلاب حوزه علمیه تهران
ایشان ادامه داد: در این سال تحصیلی باید کاری انجام دهیم؛ از آن طرف، گرفتاری این بیماری فراگیر است که یک مقدار از اهمیت تحصیل می‌کاهد یعنی موانعی ایجاد می‌کند که انسان به تحصیل کامل برسد، در مقابل، باید کوشش ما چند برابر باشد که لااقل بتوانیم این کاستی را که از ناحیه بیماری متوجه فرهنگ است، جبران کنیم البته این اختصاص به حوزه علمیه تهران ندارد، همه حوزههای علمیه گرفتار این مشکل هستند حتی دانشگاه و مدارس ما هم با این مشکل روبروست. در عین حال که باید بهداشت را رعایت کنیم، صحت عمومی و شخصی را رعایت کنیم، تلاش نمائیم این کاستی را با تلاش بیشتر جبران کنیم.
آیت‌الله سبحانی اظهار کرد: مطلب دومی که عرض می‌کنم؛ امروز در جهانی زندگی می‌کنیم که علاوه بر فقاهت که درواقع اساس شیعه است، علوم دیگرهم باید اهمیت بیشتری داشته باشد که یکی از آنها مساله کلام است، عقائد است. ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که از اطراف و اکناف هجومی بر اسلام و تشیع است و آن که می‌تواند پاسخ بگوید، همین حوزههای علمیه است که چه از نظر حکمت و فلسفه و کلام و چه از نظر دیگر باید به این مساله هم اهمیت بدهیم.
لازم است در حوزهها، علاوه بر فقاهت، به کلام و اصول عقاید نیز توجه ویژه شود
ایشان افزود: در عین اینکه گروهی را برای اجتهاد تربیت می‌کنیم، گروهی هم علاوه بر اجتهاد، این مسئولیت را برعهده بگیرند، کلام را که در حقیقت دفاع از اسلام است، بتواند به خوبی بیاموزد و به دیگران هم درس بدهند.
معظم‌له یادآور شد: ملاحظه کنید، در این جهانی که می‌گویند جهان فرهنگ است و علم است، در یک کشوری که ادعای فرهنگ می‌کند، قرآن را می‌سوزانند. ببین جهالت به کجا رسیده است که با این کتاب که دنیا در برابر عظمت آن سر به پائین آورده است، در برابر چشمان مسلمانان این چنین جسارت می‌کنند. این برای ما درس است که به کلام اهمیت دهیم.
ایشان گفت: مطلب دیگری که هست، امروز دین مردم از طریق همین منابر است. منابر می‌تواند در مردم ایجاد اخلاق، ایجاد دین کند. به مساله منبر و تبلیغ اهمیت بدهیم، بتوانیم سخنرانان وارد، سخنرانان کامل و موثر تربیت کنیم که در بقای دین اثر خوبی دارد.
آیت‌الله سبحانی عنوان کرد: آخرین عرضم این است که شخصیت‌‌هایی هستند شاید در نجف و بسیار در قم. اینها از نظر تحصیلی به پایه کمال رسیده اند. اگر واقعا مصلحت می‌دانند به حوزه علمیه تهران مهاجرت کنند و این حوزه را تاکید و کمک کنند. این هم پیشنهادی از بنده است. امیدوارم انشاء الله سال تحصیلی ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰ را به خوبی به پایان برسانیم و به وظیفه اخلاقی و دینی خود در مساله آموزش و تبلیغ عمل کنیم.
می‌توانیم نیاز دستگاه‌ها برای مدیریت بر مبنای اصول فقهی را برطرف کنیم
استاد علی‌اکبر رشاد، رئیس شورای عالی حوزههای علمیه استان تهران هم در این مراسم به ایراد سخن پرداخت و از آیت‌الله رئیسی به عنوان قاضی القضاتی قاطع، شجاع و عادل یاد کرد که مایه فخر حوزههای علمیه و گفتمان انقلاب اسلامی شده است و از اقدامات دستگاه قضا در دوره مدیریت وی تقدیر کرد.
رشاد با بیان این که حوزه تهران تمام قامت در خدمت نظام اسلامی است، از طراحی «فقه نظام» در حوزه علمیه تهران خبر داد و گفت: حوزه تهران ساختار جدیدی برای فقه بر مبنای حکومت در چارچوب ۵ محور معرفتی دین و متناسب با بخش‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی فرهنگی و قضایی تدوین کرده که می‌توانیم نیاز دستگاه‌ها برای مدیریت بر مبنای اصول فقهی را برطرف کنیم.
رابطه حوزه با دستگاه‌های مختلف نظام باید نهادینه شود
رئیس شورای عالی حوزههای علمیه استان تهران با بیان این که «رابطه حوزه با دستگاه‌های مختلف نظام نهادمند هست ولی باید نهادینه شود»، به نقل قولی از آیت‌الله سیستانی در این زمینه پرداخت که تصریح داشتند «موضوعات دروس خارج حوزه باید از پارلمان بیاید و مجلس بگوید چه نیازی دارد تا حوزهها برای حل مشکلات تولید معرفت کنند».
رشاد با اشاره به تحصیل ۱۵ هزار طلبه در سطوح و محدوده‌های درسی در حوزههای علمیه استان تهران که به گفته او بزرگ ترین حوزه علمیه بعد از قم است، حوزه تهران را «غنی ترین حوزه از نظر علمی و معرفتی» و «فقیرترین از نظر منابع مالی و امکانات» توصیف کرد و خواستار حمایت دستگاه‌ها از این حوزه شد که آیت‌الله رئیسی تصریح کرد با احیای موقوفات در اختیار حوزههای علمیه تهران می‌توان مشکلات مالی این حوزهها را برطرف کرد.
قریب الوقوع بودن نهایی شدن برنامه ۵ ساله حوزههای علمیه در سال جاری
حجت‌الاسلام رحیمی صادق مدیر حوزههای علمیه استان تهران نیز در سخنانی اعلام کرد که سال گذشته با وجود آن که حدود ۲ هزار و ۵۰۰ نفر از اساتید، مدیران و طلاب در قالب گروه‌های جهادی در صحنه مقابله با ویروس کرونا و طرح احسان و کمک‌های مؤمنانه حضور داشتند، همه محدوده‌های درسی حوزهها در تهران به اتمام رسید.
وی با اشاره به قریب الوقوع بودن نهایی شدن برنامه ۵ ساله حوزههای علمیه و تدوین اسناد حوزوی در سال جاری گفت که آئین نامه فعالیت‌های حوزهها در سال تحصیلی جدید نیز پس از تصویب در شورای عالی حوزههای علمیه استان تهران ابلاغ شده که با توجه به شیوع بیماری کرونا، اصل نخست آن «حفظ سلامتی حوزویان و طلاب» است.
بنابر گزارش اداره کل روابط عمومی قوه قضاییه، در پایان این مراسم از «سامانه برخط آموزش مجازی طلاب حوزههای علمیه استان تهران (بیان)» با حضور رئیس دستگاه قضا و مدیران رونمایی شد که قابلیت برگزاری ۱۰۰۰ کلاس درسی همزمان را دارد و ۱۰ هزار نفر می‌توانند به صورت آنلاین در این کلاس‌ها شرکت کنند.
